Με τη συμπλήρωση ενός μήνα από την ορκωμοσία του Ντόναλντ Τραμπ ως πρόεδρος των ΗΠΑ, ο Economist αναλύει τις σαρωτικές αλλαγές που προσπαθεί να εισηγηθεί ο Ρεπουμπλικανός πρόεδρος, κάνοντας λόγο για μία «μάχη που αφορά τον θεμελιώδη χαρακτήρα της Αμερικής».
Από τη μία πλευρά, ο Ντόναλντ Τραμπ ισχυρίζεται ότι εξαλείφει τη σπατάλη και τις απάτες από τον κρατικό μηχανισμό, αλλά οι αντίπαλοι του προειδοποιούν ότι στην πραγματικότητα καταστρέφει την ομοσπονδιακή κυβέρνηση. Ο ίδιος λέει ότι φέρνει ειρήνη στον κόσμο και ευημερία στο εσωτερικό, όμως οι επικριτές του διαμηνύουν ότι καταστρέφει τις συμμαχίες που κρατούν τη Δύση ισχυρή στο διεθνές στερέωμα. Εκείνος υπόσχεται ότι θα κάνει την Αμερική σπουδαία ξανά, ενώ το αντίπαλο στρατόπεδο πιστεύει ότι η χώρα οδεύει σε συνταγματική κρίση ή ακόμη και προς ένα απολυταρχικό καθεστώς υπό τον Τραμπ, γράφει ο Economist.
Κάθε πράξη του Ντόναλντ Τραμπ καταδεικνύει την πεποίθησή του ότι η εξουσία ανήκει στον ίδιο προσωπικά και επιβεβαιώνει ότι είναι αποφασισμένος να συσσωρεύσει περισσότερη. Ενδεικτικά, φαίνεται να αγνοεί επιδεικτικά τη νομοθετική εξουσία, επιλέγοντας να κυβερνά με προεδρικά εκτελεστικά διατάγματα.
Ο Τραμπ πιστεύει ότι η εξουσία ανήκει στον ίδιο προσωπικά
Μπορεί οι «πατέρες» του Αμερικανικού έθνους να περίμεναν ότι το Κογκρέσο θα είναι ο ισχυρότερος κλάδος της κυβέρνησης, αλλά ο Τραμπ ισχυρίζεται ότι ο πρόεδρος μπορεί να παρακρατεί χρήματα που διατίθενται από τη Γερουσία και τη βουλή των Αντιπροσώπων.
Επιπλέον, κρίνοντας από το γεγονός ότι ορισμένα από τα περίπου 70 εκτελεστικά διατάγματα του Τραμπ μοιάζουν, εκ πρώτης όψεως, θρασύτατα αντισυνταγματικά, φαίνεται επίσης να επιδιώκει μια σύγκρουση με το δικαστικό σώμα.
Όπου και αν κοιτάξει κανείς, συμβαίνει το ίδιο, υποστηρίζει ο Economist. Οι κυβερνητικές υπηρεσίες βρίσκονται σε σύγχυση, εν μέρει για να επιδείξουν την προσωπική εξουσία που έχει ο Τραμπ πάνω τους.
Η Washington Post ανέφερε ότι οι υποψήφιοι για ανώτερες θέσεις στις υπηρεσίες πληροφοριών και επιβολής του νόμου ρωτήθηκαν αν προσυπογράφουν τον ψευδή ισχυρισμό του Ντόναλντ Τραμπ ότι κέρδισε τις εκλογές το 2020.
Ο Ρεπουμπλικανός δισεκατομμυριούχος έχει επίσης σαρώσει τις εγγυήσεις που θεσπίστηκαν μετά το σκάνδαλο Watergate που αποσκοπούσαν στο να αποτρέψουν την πολιτικοποίηση του υπουργείου Δικαιοσύνης. Μία από τις πρώτες ενέργειες του υπουργείου τον τελευταίο μήνα ήταν να ζητήσει από τους ομοσπονδιακούς εισαγγελείς να αποσύρουν τις κατηγορίες για διαφθορά εναντίον του Έρικ Άνταμς, του δημάρχου της Νέας Υόρκης, αλλά μόνο όσο εκείνος υπακούει στα αιτήματα του προέδρου.
Στις εξωτερικές υποθέσεις, επίσης, ο Τραμπ σπεύδει να απαλλαγεί από τις υποχρεώσεις που κληρονόμησε. Οι ΗΠΑ αποχωρούν από πολυεθνικές οργανώσεις, όπως ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, εν μέρει επειδή τις θεωρούν «βαρίδια». Έχει χρησιμοποιήσει την απειλή των δασμών για να αποκτήσει επιρροή στις ξένες κυβερνήσεις, κάτι που ενισχύει τη θέση του και στο εσωτερικό.
Ο Τραμπ δεν είναι ο πρώτος πρόεδρος που προσπαθεί να επιβληθεί μέσω της εκτελεστικής εξουσίας
Καθώς σπάει ένα ακόμη ταμπού αγκαλιάζοντας τη Ρωσία του Βλάντιμιρ Πούτιν, ο Τραμπ φαίνεται σαν να αντιμετωπίζει τη συμμαχία των ΗΠΑ με την Ευρώπη όχι ως δεδομένη, αλλά ως κάτι που μπορεί να διαπραγματευτεί.
Όπως γράφει ο Economist, παρότι πολλοί υποστηρίζουν ότι αυτές οι μαξιμαλιστικές προεδρικές φιλοδοξίες είναι πρωτοφανείς, ο Τραμπ σίγουρα δεν είναι ο πρώτος Αμερικανός ηγέτης που προσπαθεί να επιβληθεί μέσω της εκτελεστικής εξουσίας. Για παράδειγμα, ο Φραγκλίνος Ρούσβελτ υπέγραψε πάνω από 3.700 εκτελεστικά διατάγματα.
Ο μακροβιότερος πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ πέρασε έξι μήνες προσπαθώντας να αυξήσει των αριθμό των Δικαστών στο Ανώτατο Δικαστήριο, χωρίς όμως επιτυχία. Στην πραγματικότητα, η εξουσία υποχωρεί από το Κογκρέσο προς τον Λευκό Οίκο για τουλάχιστον τρεις δεκαετίες.
Επιπλέον, ο Economist επισημάνει πώς ο Ντόναλντ Τραμπ έχει το δικαίωμα να θέσει νέους στόχους για την Αμερικανική γραφειοκρατία. Έχει επίσης το καθήκον να την καταστήσει έντιμη και αποτελεσματική. Σε μία προσπάθεια να κάνει την κυβέρνηση πιο ευέλικτη, ο Μπιλ Κλίντον μείωσε το εργατικό δυναμικό δραστικά, με την περικοπή 420.000 θέσεων εργασίας.
Το Βρετανικό περιοδικό πιστεύει ότι αρκετές κυβερνητικές υπηρεσίες χρειάζονται ανακατατάξεις, συμπεριλαμβανομένου του Πενταγώνου, το οποίο αποτυγχάνει να προετοιμάσει την Αμερική για τον πόλεμο του 21ου αιώνα. Ακόμη, αναφέρεται ότι ο Ντόναλντ Τραμπ έχει κάθε λόγο να επιδιώξει την ειρήνη στην Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή, τόσο για να σώσει ζωές, όσο και για να επιτρέψει στις ΗΠΑ να επικεντρωθούν στην αντιπαλότητά της με την Κίνα.
Γιατί οι επικριτές του Τραμπ έχουν δίκιο να ανησυχούν
Ωστόσο, η κυβερνητική πολιτική δεν αφορά μόνο τους σκοπούς αλλά και τα μέσα. Σε αυτό το σημείο οι επικριτές του Αμερικανού προέδρου έχουν δίκιο να ανησυχούν, διότι η γραφειοκρατική «θεραπεία σοκ» θα προκαλέσει πολύ κακό πριν κάνει καλό.
Η υποβολή των δημοσίων υπαλλήλων σε τεστ αφοσίωσης θα πολιτικοποιήσει τις τεχνικές λεπτομέρειες της διαχείρισης μιας πολύπλοκης σύγχρονης οικονομίας. Η υποταγή της δικαιοσύνης στις ορέξεις του προέδρου διαφθείρει το κράτος δικαίου. Το ειρηνευτικό του σχέδιο για τη Γάζα θα αναγκάσει τους Παλαιστίνιους σε μόνιμη εξορία, μια άρνηση των πιο θεμελιωδών δικαιωμάτων τους. Σε κάθε περίπτωση ο Ντόναλντ Τραμπ έχει επιδείξει απρόκλητη σκληρότητα. Δυστυχώς, αυτός είναι επίσης ένας τρόπος απόκτησης εξουσίας, γιατί η ταπείνωση ενσαρκώνει την ιδέα ότι ο ισχυρός έχει πάντα δίκιο.
Ακριβώς αυτή η πεποίθηση, όμως, θα δημιουργήσει προβλήματα στον Ντόναλντ Τραμπ. Για παράδειγμα, όσον αφορά τα δικαστήρια, ο πρόεδρος έχει ως επί το πλείστον πετύχει τους στόχους του. Ωστόσο, σε ένα ομοσπονδιακό σύστημα όπου οι πολιτείες έχουν δικαιώματα και οι περισσότεροι πολίτες και επενδυτές εξακολουθούν να πιστεύουν στο κράτος δικαίου, τα δικαστήρια είναι ισχυρά, ακόμη και αν κινούνται με αργούς ρυθμούς. Το Ανώτατο Δικαστήριο μπορεί να δώσει στον Τραμπ μερικά από αυτά που θέλει, αλλά σίγουρα όχι όλα. Χαρακτηριστικά, ο Τραμπ δεσμεύτηκε να σεβαστεί τις αποφάσεις του και λίγο αργότερα έκανε αναφορά στον Ναπολέοντα, λέγοντας «Αυτός που σώζει την πατρίδα του δεν παραβιάζει κανέναν νόμο».
Η περιφρόνηση του Ανώτατου Δικαστηρίου θα προκαλούσε συνταγματική κρίση και μια δεύτερη μάχη μεταξύ αξιωματούχων, ψηφοφόρων και χρηματοπιστωτικών αγορών για το μέλλον της Δημοκρατίας. Η Νέα Υόρκη βλέπει ήδη μια πρόγευση αυτού του γεγονότος, καθώς ομοσπονδιακοί εισαγγελείς και αξιωματούχοι της Νέας Υόρκης παραιτούνται σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη φερόμενη συμφωνία του Τραμπ με τον Έρικ Άνταμς.
Πώς η πραγματικότητα μπορεί να «σκάσει τη φούσκα» του Τραμπ
Ακόμη και χωρίς συνταγματική κρίση, όμως, μετά από κάποιο διάστημα δε θα είναι «όλα ρόδινα» για τον 47ο πρόεδρο των ΗΠΑ. Διότι άσχετα με το όσα ισχυρίζεται ο Τραμπ, στον πραγματικό κόσμο οι δασμοί και τα δημοσιονομικά ελλείμματα δημιουργούν πληθωρισμό. Οι αγορές το γνωρίζουν καλά αυτό, όπως γνωρίζουν και το πόσο θα υποφέρουν οι επιχειρήσεις αν η δικαιοσύνη γίνει όχημα των πελατειακών σχέσεων. Η γραφειοκρατία της Αμερικής παρέχει ζωτικές υπηρεσίες και αν σταματήσει να λειτουργεί εύρυθμα, οι πολίτες θα αντιμετωπίσουν ελλείψεις.
Οι Αμερικανοί μπορεί να αντιπαθούν την ιδέα της ανθρωπιστική βοήθειας, αλλά πώς θα νιώσουν αν δουν μικρά παιδιά να υποφέρουν στο όνομά τους; Ίσως, οι ψηφοφόροι που υποστηρίζουν σήμερα τον πρώτο μήνα του Τραμπ να μην ενδιαφέρονται για τίποτα από όλα αυτά, αλλά πιθανότατα αυτό δεν ισχύει.
Στην εξωτερική πολιτική ο Ντόναλντ Τραμπ είναι ελεύθερος να προσπαθήσει να αναδιαμορφώσει τον κόσμο, αλλά η Αμερική μπορεί να υποστεί μια καταστροφική απώλεια επιρροής προς την Κίνα και τη Ρωσία.
Στο εσωτερικό, αντίθετα, ο πρόεδρος απέχει ακόμη πολύ από το να ανατρέψει τη συνταγματική τάξη της Αμερικής. Ο Ντόναλντ Τραμπ, δεδομένου του χαρακτήρα του, δεν θα διστάσει να προβεί σε ακρότητες για να πετύχει τους στόχους του.
Αλλά σε αυτούς του θυελλώδεις καιρούς, ο Economist συμβουλεύει τους Ρεπουμπλικανούς να θυμούνται την αρετή της αυτοσυγκράτησης, τόσο από ιδιοτέλεια αλλά και από πατριωτισμό. Διότι σε περίπτωση που ένας Δημοκρατικός κερδίσει το αξίωμα, οι εξουσίες που καταλαμβάνει ο Ντόναλντ Τραμπ θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν εναντίον τους.
Με πληροφορίες από Economist
