Την ώρα που Σύροι αντάρτες ανέφεραν αργά το βράδυ της Παρασκευής πως ελέγχουν την Νταράα, η Τουρκία θα συναντηθεί σήμερα στην Ντόχα με τη Ρωσία και το Ιράν για να επιχειρήσει να βρει μια πολιτική και ειρηνική διέξοδο στη Συρία και να αποφύγει το χάος στην πόρτα της.
Σύμφωνα με πηγές τις οποίες επικαλείται το πρακτορείο Reuters, οι αντάρτες κατέληξαν σε συμφωνία με τις κυβερνητικές δυνάμεις προκειμένου αυτές να αποχωρήσουν, παρέχοντας τους εγγυήσεις για ασφαλή διέλευση προς την πρωτεύουσα Δαμασκό, η οποία απέχει περίπου 100 χιλιόμετρα.
Σε βίντεο που δημοσιοποιήθηκαν σε πλατφόρμες κοινωνικής δικτύωσης διακρίνονται αντάρτες που επέβαιναν σε μοτοσικλέτες να γίνονται δεκτοί με επευφημίες και πανηγυρικούς πυροβολισμούς σε κεντρικούς δρόμους της πόλης.
Μέχρι στιγμής δεν υπήρχε επίσημη αντίδραση από τον συριακό στρατό ή την κυβέρνηση Άσαντ, ενώ το Reuters υπογραμμίζει πως δεν είναι σε θέση να επαληθεύσει τον ισχυρισμό των ανταρτών.
Η κατάληψη της πόλης Νταράα, της οποίας ο πληθυσμός ξεπερνούσε τις 100.000 πριν από την έναρξη του εμφυλίου πολέμου (2011), είναι υψηλού συμβολισμού αφού θεωρείται λίκνο της εξέγερσης. Είναι η πρωτεύουσα της ομώνυμης επαρχίας, η οποία έχει περισσότερους από ένα εκατομμύριο κατοίκους, στα σύνορα με την Ιορδανία. Είχε προηγηθεί η ανακοίνωση των ανταρτών ότι προωθήθηκαν στα περίχωρα της πόλης Χομς (κεντρικά). Εάν οι αντάρτες καταλάβουν τη Χομς θα αποκόψουν την πρωτεύουσα Δαμασκό από τα παράλια, όπου οι ρώσοι σύμμαχοι του Άσαντ έχουν ναυτική και αεροπορική βάση. «Οι δυνάμεις μας απελευθέρωσαν την τελευταία κοινότητα στα περίχωρα της πόλης Χομς και πλέον βρίσκονται προ των πυλών της», ανέφερε η τζιχαντιστική οργάνωση Χάγιατ Ταχρίρ αλ Σαμ (HTS) σε μήνυμά της στην πλατφόρμα Telegram.
Οι τρεις εταίροι στο πλαίσιο της διαδικασίας της Αστάνα
Οι τρεις χώρες, οι οποίες στέλνουν στην Ντόχα τους υπουργούς Εξωτερικών τους, είναι από το 2017 εταίροι στο πλαίσιο της διαδικασίας της Αστάνα, η οποία άρχισε για να κάνει να σωπάσουν τα όπλα στη Συρία, χωρίς ωστόσο να έχουν συνταχθεί με την ίδια πλευρά στο πεδίο της μάχης. Η Μόσχα και η Τεχεράνη έσπευσαν στο πλευρό του Σύρου προέδρου Μπασάρ αλ-Άσαντ και τον βοήθησαν στρατιωτικά να συντρίψει την αντιπολίτευση, ενώ η Άγκυρα, χωρίς να εμπλέκεται άμεσα στο πεδίο, παρατηρεί ευμενώς τις προόδους που σημειώνουν τα κινήματα των ανταρτών.
«Για την Άγκυρα, η αλλαγή της ισορροπίας των δυνάμεων στη Συρία αντιπροσωπεύει ταυτόχρονα μια ευκαιρία και ένα κίνδυνο», συνοψίζει ο Χάμις Κινίρ, αναλυτής του γραφείου συμβούλων Verisk Maplecroft.
Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ενρτογάν, ο οποίος κάλεσε αυτή την εβδομάδα τον Άσαντ «να συμφιλιωθεί με το λαό του», εξέφρασε χθες, Παρασκευή, την «επιθυμία» του «η προέλαση των ανταρτών να συνεχιστεί χωρίς προβλήματα», χωρίς να παραλείψει να αναφέρει ξεκάθαρα πως «στόχος των ανταρτών είναι η Δαμασκός», μετά το Χαλέπι και τη Χάμα.
Στο κέντρο της εξίσωσης, τα περισσότερα από 900 χιλιόμετρα των συνόρων μεταξύ των δύο χωρών και τα σχεδόν τρία εκατομμύρια των Σύρων προσφύγων στην Τουρκία.
Ο ρόλος της Τουρκίας στην Συρία
Προς το παρόν, «ο ακριβής ρόλος της Τουρκίας στη (σημερινή) κατάσταση παραμένει αντικείμενο εικασιών», γράφει ο Ομέρ Οζκιζιλτσίκ, ερευνητής στο Atlantic Council στην Άγκυρα. «Όμως το σίγουρο είναι πως, χωρίς να έχει εμπλακεί άμεσα, η Τουρκία έδωσε το πράσινο φως της για την επίθεση», προσθέτει.
Εξάλλου, εξήγησε στο Γαλλικό Πρακτορείο, η τουρκική κυβέρνηση γνώριζε για τις προετοιμασίες, παρόλο που οι σχέσεις της είναι παραδοσιακά «περίπλοκες» με την ισλαμιστική οργάνωση Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HTS) που διεξάγει την επίθεση στη Συρία. Το ουσιώδες για την Τουρκία «είναι η σταθερότητα στη Συρία και μια ζώνη ασφαλείας στην οποία θα μπορούσαν να επιστρέψουν οι σύροι πρόσφυγες», λέει η Γκιονούλ Τολ, διευθύντρια αρμόδια για την Τουρκία στο Middle East Institute στην Ουάσινκτον. Με αυτό το στόχο, εκτιμά, η Ρωσία και ο Ερντογάν θα μπορούσαν να επιδιώξουν «να προωθήσουν μια μεταβατική κυβέρνηση χωρίς τον Άσαντ, αλλά με ορισμένα στοιχεία του καθεστώτος του και της αντιπολίτευσης».
Τους τελευταίους μήνες, το χέρι που έτεινε ο Ερντογάν στον γείτονά του και ακόμη και η πρόσκλησή του να τον συναντήσει παρέμειναν άδειο γράμμα, καθώς ο πρόεδρος Άσαντ απαίτησε να υπάρξει προηγουμένως αποχώρηση από τη βορειοδυτική Συρία των τουρκικών δυνάμεων, οι οποίες έχουν αναπτυχθεί εκεί για να πολεμήσουν εναντίον των κούρδων μαχητών. Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, εκτιμά η Γκιονούλ Τολ, εκνευρίσθηκε απ' αυτή την απουσία απάντησης εκ μέρους του Σύρου προέδρου.
Όμως «ο Ερντογάν δεν προωθεί πλέον την ανατροπή του καθεστώτος του Άσαντ, που θα δημιουργούσε ένα κενό από το οποίο θα μπορούσαν να επωφεληθούν η οργάνωση Ισλαμικό Κράτος και οι κουρδικές οργανώσεις», σύμφωνα πάντα με την Τολ.
«Ο Άσαντ κατάφερε να εκνευρίσει όλους, περιλαμβανομένων των Ιρανών, των Ρώσων και των Τούρκων, επειδή σέρνει τα πόδια του στις προσπάθειες να επιτευχθούν συμφωνίες με την Τουρκία και τους άλλους», υπογραμμίζει.
Το Ιράν, από την πλευρά του, έχει επισημάνει την έλλειψη υποστήριξης του Μπασάρ αλ-Άσαντ μετά το θάνατο του ηγέτη της λιβανικής Χεζμπολάχ, του Χασάν Νασράλα, ο οποίος είχε σπεύσει να τον βοηθήσει. Η Τεχεράνη θα ήταν επίσης αναμφίβολα έτοιμη να διαπραγματευθεί με μια νέα ομάδα, εκτιμά η Γκιονούλ Τολ.
«Μπορούν Ρωσία και Ιράν να υποστηρίξουν την Συρία;»
Ο Σινάν Ουλγκέν, ερευνητής στο Carnegie Europe στην Άγκυρα, αναρωτιέται: «αν η Ρωσία και το Ιράν εξακολουθούν να επιθυμούν να υποστηρίξουν τη Συρία, εξακολουθούν άραγε να έχουν την ικανότητα να το κάνουν;».
Η σύνοδος της Ντόχα θα μπορούσε να σφραγίσει την τύχη του προέδρου Άσαντ, εκτιμούν οι ειδικοί, καθώς συμμετέχει σ' αυτή, απέναντι στον ρώσο υπουργό Σεργκέι Λαβρόφ, ο επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας Χακάν Φιντάν, πιστός του αρχηγού του κράτους και πρώην επικεφαλής των τουρκικών υπηρεσιών πληροφοριών.
«Ο Χακάν Φιντάν γνωρίζει το συριακό ζήτημα, το πεδίο και κυρίως όλους τους πρωταγωνιστές: τα κράτη, αλλά επίσης τις ένοπλες οργνώσεις και τις πολιτοφυλακές που είναι παρούσες», διαβεβαιώνει ο Σινάν Ουλγκέν.
Ο Φιντάν δέχθηκε μάλιστα αυτή την εβδομάδα τον Ιρανό ομόλογό του Αμπάς Αραγτσί, ο οποίος μετέβη στην Άγκυρα αφού πέρασε από τη Δαμασκό.
