— Πού έμαθες το μπουρλέσκ;
Λατρεύω τα ιστορικά κοστούμια και τις εκδηλώσεις αναβίωσης περασμένων εποχών. Έτυχε να βρίσκομαι στην Ευρώπη όταν άρχιζε να εμφανίζεται το κίνημα του μπουρλέσκ την προηγούμενη δεκαετία και το είδα σε διοργανώσεις τύπου speakeasy ή καμπαρέ της δεκαετίας του '20.
Μου ξύπνησε εικόνες που είχα από καρτούν του Disney, εμβληματικές ταινίες, όπως ο Great Ziegfeld, το Cabaret, το Cotton Club και o Lenny, αλλά και από την αισθητική της Φίνος Φιλμς.
Πήγαινα συχνά σε τέτοιες εκδηλώσεις, έτσι οι παραγωγοί μια μέρα με προσέγγισαν και με ρώτησαν αν θα ήθελα να εμφανιστώ στη σκηνή. Είχα, είπαν, τα κατάλληλα κοστούμια και τη joie de vivre που χρειάζεται η σκηνή.
— Τι ήταν αυτό που σε τράβηξε σε αυτό το είδος τέχνης;
Η αισθητική, η ποίηση της παράστασης μπουρλέσκ που διηγείται μια ολόκληρη ιστορία μέσα σε πέντε λεπτά, τα φίνα και θηλυκά κοστούμια, η ατμόσφαιρα των εκδηλώσεων.
Μου άρεσε πολύ ο πολυδιάστατος χαρακτήρας αυτής της τέχνης: ο συνδυασμός κωμωδίας, τραγωδίας, χορού, υποκριτικής και τραγουδιού.
Ιδιαίτερα, όμως, με άγγιξε το μήνυμα που βγαίνει πάνω στη σκηνή, ο εορτασμός της θηλυκότητας και της απενοχοποίησης του σώματος, όποιες διαστάσεις, όποια ηλικία, όποιο φύλο και ό,τι χρώμα κι αν έχει.
Αισθάνομαι ότι ενώ η κοινωνία γενικώς κατακρίνει όλο και λιγότερο το σεξαπίλ, οι γυναίκες οι ίδιες ενοχοποιούν το σώμα τους όταν παθαίνουν εμμονή με πρότυπα ομορφιάς που δεν τις εκφράζουν.
— Πες μου κάτι που ίσως δεν γνωρίζω για το μπουρλέσκ.
Θα σου πω για την ιστορία του. Η λατρεία του γυμνού σώματος είναι αρχαίο φαινόμενο που συναντάμε από τα αρχαία ελληνικά αγάλματα μέχρι τις ζωγραφιές της Αναγέννησης και τους θρύλους, όπως αυτός της Lady Godiva.
Οι δυτικές κοινωνίες, όμως, πέρασαν πολλούς αιώνες ενοχοποίησης του γυμνού σώματος, έτσι, όταν στα τέλη του 19ου αιώνα παρουσιάστηκε στο Παρίσι το καν-καν κι εμφανίστηκαν για πρώτη φορά τα γυναικεία πόδια γυμνά, αυτό αποτέλεσε επανάσταση.
Γρήγορα, όμως, το ελαφρύ θέαμα, βασιζόμενο σε μουσική, χορό και γυναικεία σεξουαλικότητα, απέκτησε μεγάλη απήχηση στις τότε εξελισσόμενες βιομηχανικές κοινωνίες, τη στιγμή που τα υπόλοιπα καλλιτεχνικά δρώμενα (θέατρα, όπερες) απευθύνονταν σε ανώτερες κοινωνικές τάξεις.
Τη δεκαετία του '20, όμως, όταν τα ήθη άρχιζαν να απελευθερώνονται ‒βλέπε τη διάδοση της φούστας που αφήνει σε κοινή θέα τις γάμπες και του μακιγιάζ‒ άρχισαν κάποια από τα παραπάνω θεάματα να εξελίσσονται προς την κατεύθυνση του φαντασμαγορικού μιούζικαλ του Μπρόντγουεϊ, με λιγότερη έμφαση πλέον στη σεξουαλικότητα και περισσότερη στα κοστούμια, στα σκηνικά και στο καλλιτεχνικό περιτύλιγμα.
Τέτοιες ήταν οι παραστάσεις του Florenz Ziegfeld στη Νέα Υόρκη, οι οποίες ενέπνευσαν τα μεγάλα μιούζικαλ της Metro Goldwyn Mayer.
Μέχρι τη δεκαετία του '60 η τέχνη του μπουρλέσκ συνέχιζε να απαντά τόσο στην εξαγνισμένη και φαντασμαγορική μορφή της όσο και στη σεξουαλική-απαγορευμένη, μέχρι που η σεξουαλική επανάσταση την έκανε να εξαφανιστεί.
Η επαναφορά της επήλθε στα τέλη της δεκαετίας του '90 από Αμερικανίδες, όπως η Dita Von Teese, οι οποίες αναβίωσαν νοσταλγικά την εξαγνισμένη μορφή του μπουρλέσκ, γεμάτη εντυπωσιακά κοστούμια, σκηνικά και λάμψη.
Η σημαντική διαφορά του από το μπουρλέσκ του παρελθόντος είναι ότι στις μέρες μας οι παραστάσεις οργανώνονται από γυναίκες και απευθύνονται κυρίως σε γυναίκες.
Η σύγχρονη μορφή του, βλέπεις, εμφανίστηκε την εποχή του τρίτου κύματος του φεμινισμού και εκπροσωπεί δυνατά το μήνυμα ότι η γυναίκα είναι κάτοχος του σώματός της και μπορεί να είναι θηλυκή και χειραφετημένη την ίδια στιγμή.
Τα ήξερες όλα αυτά; Αν τα ήξερες, σου έχω κι άλλο ένα: ήξερες ότι η Μάρθα Καραγιάννη κάνει ένα πολύ ωραίο μπουρλέσκ νούμερο με βεντάλιες με φτερά στην ταινία της Φίνος Οι Κληρονόμοι του 1964;
Η Μάρθα Καραγιάννη στην ταινία «Οι Κληρονόμοι»
— Εσύ αισθάνεσαι ότι το σεξ-απίλ έχει απενοχοποιηθεί;
Αισθάνομαι ότι ενώ η κοινωνία γενικώς κατακρίνει όλο και λιγότερο το σεξαπίλ, οι γυναίκες οι ίδιες ενοχοποιούν το σώμα τους όταν παθαίνουν εμμονή με πρότυπα ομορφιάς που δεν τις εκφράζουν.
— Πες μου κάποιες παραστάσεις σου που ξεχωρίζεις και γιατί.
Εμφανίζομαι συνήθως σε παραστάσεις που ανταποκρίνονται στην αισθητική μου και γι' αυτό τις περισσότερες τις απολαμβάνω ιδιαίτερα.
Από τις πιο ξεχωριστές ήταν, από άποψη χώρου, οι παραστάσεις που έχω δώσει στα αυτοκρατορικά παλάτια της Βιέννης, στο Impérial ξενοδοχείο της Annecy των γαλλικών Άλπεων, στο θέατρο Vaudeville των Βρυξελλών, ένα θέατρο απείραχτο από τη δεκαετία του '20 στο επονομαζόμενο και «διαμέρισμα του Liberace» στο Παρίσι και πολλές άλλες.
Τον Απρίλιο θα εμφανιστώ σε μια art deco εκδήλωση μέσα σε πρώην εκκλησία στο Άμστερνταμ. Με εμπνέουν πολύ οι χώροι με ζωντανή ιστορία.
Αχτύπητες, όμως, από άποψη χώρου αλλά και ατμόσφαιρας ήταν οι εμφανίσεις μου στην «Ταράτσα του Φοίβου» πέρσι το καλοκαίρι. Η παράσταση είχε το πάθος και την ωραία ατμόσφαιρα που δημιουργούσε ο Φοίβος Δεληβοριάς, περιβαλλόμενη από αγιόκλημα, την καλοκαιρινή Αθήνα και την Ακρόπολη με τον Λυκαβηττό.
— Υπάρχει κάποια στιγμή στην καριέρα σου που θα θυμάσαι για πάντα;
Όταν ένα μικρό κοριτσάκι στο κοινό ζήτησε να με βρει μετά την παράσταση, γιατί ήταν πεπεισμένο πως είμαι νεράιδα.
Ακόμα, όταν μια μαθήτρια στα σεμινάρια αυτοπεποίθησης που κάνω μου εξομολογήθηκε ότι τα μαθήματά μου της άλλαξαν τη ζωή και την βοήθησαν να ξεπεράσει ένα ψυχολογικό τραύμα. Όπως βλέπεις, με χαροποιεί όταν το έργο να κάνει τους ανθρώπους τουλάχιστον πιο γελαστούς.
— Τι είναι αυτό που τονίζει τη δική σου αυτοπεποίθηση;
Το ότι αγαπάω τον εαυτό μου και είμαι χαρούμενη με αυτό. Στη σκηνή με γεμίζει το να δίνω ενέργεια στο κοινό, που μου το ανταποδίδει με το πάθος του!
— Τι φοράς συνήθως στις εμφανίσεις σου;
Φροντίζω πάντα να φοράω ιστορικά ακριβή κοστούμια που σέβονται και υμνούν την αισθητική της εποχής την οποία παρουσιάζω.
Οι εποχές που με εμπνέουν είναι τα τέλη του 18ου αιώνα, η belle époque της Γαλλίας, η δεκαετία του '20 και του '30 στο Βερολίνο, η δεκαετία του '40 και του '50 στην Αμερική καθώς και η σύγχρονη εποχή.
Μέσα από τον κόσμο του μπουρλέσκ έχω συνειδητοποιήσει ότι δεν χρειάζεται να βρίσκω έτοιμο κάτι που θέλω: έχω καλλιεργήσει τη δημιουργικότητα και την επιδεξιότητά μου στη ραπτική και στη χαρτοκοπτικη, ώστε να δημιουργώ η ίδια αυτό που έχω στο μυαλό μου.
Αυτή η πτυχή της τέχνης του μπουρλέσκ είναι πολύ ενδιαφέρουσα: το μπουρλέσκ, ως μια λίγο διαδεδομένη, niche τέχνη, απαιτεί από τον καλλιτέχνη πληθώρα ικανοτήτων: από DIY δημιουργία κοστουμιών μέχρι χορογραφία, σκηνοθεσία, styling, ακόμα και προώθηση του image και PR.
Ως καλλιτέχνης εξασκείσαι καθημερινά σε διάφορους τομείς και εμπλουτίζεις τον εαυτό σου με γνώσεις και ικανότητες.
— Τι φοράς σήμερα;
Μια λευκή τουαλέτα με paillettes. Η φόρμα της είναι η κλασική που εμφανίστηκε τη δεκαετία του '30, όταν για πρώτη φορά στην ιστορία τονίστηκαν οι φυσικές καμπύλες τις γυναίκας (σε αντίθεση με τον τονισμό των τεχνητών καμπυλών με κορσέδες, panniers και κρινολίνα που κυριαρχούσε από τον Μεσαίωνα μέχρι τη δεκαετία του '10).
Η συγκεκριμένη τουαλέτα προέρχεται από τη δεκαετία του '80, αλλά εγώ τη χρησιμοποιώ στις εμφανίσεις μου αισθητικής '40-'50. Είναι δώρο από φίλη που είναι καλλιτέχνις και για μένα έχει μεγάλη αξία.
