«Μια στο καρφί και μια στο πέταλο» είναι η φράση που περιγράφει την τακτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για το φυσικό αέριο. Από τη μια το ορίζει ως «ενδιάμεσο» καύσιμο, το οποίο θα στηρίξει τον ενεργειακό τομέα για τη μετάβαση από ένα παραγωγικό μοντέλο στηριγμένο στα ορυκτά καύσιμα σε μια οικονομία μηδενικών εκπομπών ρύπων έως το 2050. Από την άλλη, όμως, το προσχέδιο του νέου ευρωπαϊκού κανονισμού, ο οποίος αναμένεται να κλειδώσει εντός του έτους για να τεθεί σε εφαρμογή από το 2021, θέτει κόφτη στις χρηματοδοτήσεις μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο φυσικό αέριο, με κριτήριο τις εκπομπές ρύπων. Με απλά λόγια, στο εξής, για να χαρακτηρίζονται «αειφόρες επενδύσεις» και να λαμβάνουν χρηματοδοτήσεις, θα πρέπει να εφαρμόσουν ιδιαιτέρως δαπανηρά συστήματα δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα.
Παρά ταύτα, οι αλλαγές δεν φαίνεται να επηρεάζουν τα επιχειρησιακά σχέδια των επενδυτών στην Ελλάδα, οι οποίοι έχουν αποδυθεί σε αγώνα δρόμου προκειμένου να διασφαλίσουν μερίδιο της πίτας. Ένα νέο τοπίο διαμορφώνεται στον κλάδο, καθώς οι υποδομές πολλαπλασιάζονται και φέρνουν ανακατατάξεις. Με επίκεντρο τον διαγωνισμό για την ιδιωτικοποίηση της ΔΕΠΑ, εξελίσσεται ένας έντονος ανταγωνισμός για τον επόμενο κυρίαρχο της αγοράς.
Καταρχάς, στη Βόρεια και στη Νότια Ελλάδα σχεδιάζονται δύο πλωτοί τερματικοί σταθμοί επαναεριοποίησης αερίου (Floating Storage Regasification Unit – FSRU). Στην Αλεξανδρούπολη το σχέδιο ωριμάζει, εντός του μήνα αναμένεται να αναδειχθεί ο ανάδοχος για την κατασκευή της μονάδας και έως το τέλος του έτους θα έχει ληφθεί η Τελική Επενδυτική Απόφαση από τους ισχυρούς μέτοχους του έργου, που είναι η Gastrade του ομίλου Κοπελούζου, η Gazlog του εφοπλιστή Πίτερ Λιβανού, η ΔΕΠΑ, η βουλγαρική BulgarTransgaz και ο ΔΕΣΦΑ (Διαχειριστής του Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου). Παράλληλα, στους Αγίους Θεοδώρους η Motor Oil Hellas προωθεί την κατασκευή ενός άλλου FSRU, του Διώρυγα Gas.
Η χώρα θα αποκτήσει συνολικά τρεις πύλες εισόδου φυσικού αερίου στο εγχώριο σύστημα, το οποίο θα έρχεται με δεξαμενόπλοια σε μορφή LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο), ενισχύοντας την ασφάλεια εφοδιασμού της ελληνικής αγοράς, αλλά και τη διαμόρφωση των τιμών.
Οι δύο νέες μονάδες θα κουμπώσουν στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ), μαζί με τον υφιστάμενο σταθμό αποθήκευσης υγροποιημένου φυσικού αερίου της Ρεβυθούσας που διαχειρίζεται ο ΔΕΣΦΑ, ο οποίος ελέγχεται πλέον από τους ευρωπαίους διαχειριστές δικτύων αερίου Snam, Fluxys και Enagas, καθώς και από τον όμιλο Κοπελούζου.
Έτσι, η χώρα θα αποκτήσει συνολικά τρεις πύλες εισόδου φυσικού αερίου στο εγχώριο σύστημα, το οποίο θα έρχεται με δεξαμενόπλοια σε μορφή LNG (υγροποιημένο φυσικό αέριο), ενισχύοντας την ασφάλεια εφοδιασμού της ελληνικής αγοράς, αλλά και τη διαμόρφωση των τιμών. Είναι αξιοσημείωτο ότι από τις αρχές του 2019 κεντρικό ρόλο στη διαμόρφωση της αγοράς έπαιξαν οι χαμηλές τιμές του LNG, γεγονός που εξηγεί γιατί οι εισαγωγές του ξεπέρασαν εκείνες του αερίου που φτάνει στη χώρα μας μέσω αγωγών.
Παράλληλα, η ολοκλήρωση του Διαδριατικoύ Αγωγού (TAP), ο οποίος θα μεταφέρει αζέρικο αέριο από την περιοχή της Κασπίας στην Ευρώπη μέσω Ελλάδας, καθώς και του ελληνοβουλγαρικού αγωγού IGB, φιλοδοξούν να μετατρέψουν την περιοχή μας σε περιφερειακό κέντρο αερίου, με τη στήριξη και του αμερικανικού παράγοντα, ανοίγοντας δρόμους προς τις αγορές του βαλκανικού Βορρά και της Κεντρικής Ευρώπης.
Στα σχέδια των επενδυτών περιλαμβάνεται και ο σχεδιασμός νέων μονάδων φυσικού αερίου για παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αν και η αγορά δεν φαίνεται να τους... σηκώνει όλους. Σήμερα, σε κατασκευαστική τροχιά έχει μπει μόνο η μονάδα του ομίλου Μυτιληναίου, δυναμικότητας 826 MW, στον Άγιο Νικόλαο Βοιωτίας. Νέες μονάδες συνδυασμένου κύκλου με καύσιμο φυσικό αέριο έχουν δρομολογήσει η εταιρεία Elpedison (ΕΛΠΕ - Edison) στη Θεσσαλονίκη, ισχύος 826 MW, καθώς και η Damco Energy του ομίλου Κοπελούζου στη ΒΙΠΕ Αλεξανδρούπολης, ισχύος 662 MW, για τις οποίες έχουν χορηγηθεί από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) άδειες παραγωγής.
Στην κούρσα για την εγκατάσταση μονάδας αερίου (ισχύος 665 MW) στη ΒΙΠΕ Κομοτηνής έχει μπει και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Μάλιστα, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) ενέκρινε στις αρχές Νοεμβρίου τους περιβαλλοντικούς όρους και απομένει η λήψη της επενδυτικής απόφασης, πιθανότατα έως τα τέλη του έτους.
Παράλληλα, η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ μαζί με τον ΔΕΣΦΑ διεκδικούν και την υποθαλάσσια Αποθήκη Φυσικού Αερίου της Νότιας Καβάλας. Στον διαγωνισμό που τρέχει από το ΤΑΙΠΕΔ έχουν επίσης εκδηλώσει ενδιαφέρον η Energean, που διαχειρίζεται και τα κοιτάσματα του Πρίνου, και η κινεζική κοινοπραξία CMEC - MAISON GROUP.
Ωστόσο, το τοπίο στην αγορά αερίου αναμένεται ότι θα αλλάξει ριζικά με την ολοκλήρωση των αποκρατικοποιήσεων των εταιρειών ΔΕΠΑ Υποδομών και ΔΕΠΑ Εμπορίας. Σε ό,τι αφορά τη ΔΕΠΑ Υποδομών, η υποβολή δεσμευτικών προσφορών έχει μετατεθεί για τα τέλη Φεβρουαρίου και τη διεκδικούν οι εταιρείες Italgas, EPH, τα funds First State Investments, KKR, Macquarie και η κινεζική Sino CEEF - Shanghai Dazhong.
Στα ισχυρά χαρτιά της περιλαμβάνονται οι τρεις εταιρείες ΕΔΑ ΘΕΣΣ, ΕΔΑ Αττικής και ΔΕΔΑ, των οποίων τα επιχειρησιακά πλάνα περιλαμβάνουν την περαιτέρω ανάπτυξη των υποδομών φυσικού αερίου στη χώρα μας. Μόνο η ΔΕΔΑ ξεκινά άμεσα, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το 2023, έργα επέκτασης δικτύων και άλλων υποδομών, ύψους 154 εκατ. ευρώ, σε 18 πόλεις της Στερεάς Ελλάδας, της Κεντρικής και Ανατολικής Μακεδονίας και της Θράκης. Έτσι, αναμένεται σημαντική αύξηση στις συνδέσεις νέων καταναλωτών όλων των κατηγοριών (οικιακοί, εμπορικοί, βιομηχανικοί), αλλάζοντας τα δεδομένα και στο λιανεμπόριο.
Πάντως, τις ισορροπίες στη λιανική αγορά αερίου εκτιμάται ότι θα αλλάξει η αποκρατικοποίηση της ΔΕΠΑ Εμπορίας, η οποία αναμένεται να έχει ολοκληρωθεί έως την άνοιξη του 2021. Κι αυτό διότι στο χαρτοφυλάκιό της περιλαμβάνεται η εταιρεία Φυσικό Αέριο (πρώην ΕΠΑ Αττικής), μια πολύφερνη νύφη με «προίκα» πάνω από το 50% της αγοράς. Στον διαγωνισμό του ΤΑΙΠΕΔ για το 65% των μετοχών της συμμετέχουν όλα τα εγχώρια ενεργειακά τζάκια, δηλαδή τα ΕΛΠΕ μαζί με την Edison (εταίρο τους και στην Elpedison), η Motor Oil Hellas σε κοινοπραξία με τη ΔΕΗ, η Μυτιληναίος, η ΤΕΡΝΑ και ο όμιλος Κοπελούζου, ενώ στην κούρσα διεκδίκησης έχουν κατέβει και οι διεθνείς κολοσσοί της Shell και της MET Group.
Με το άνοιγμα της αγοράς στο λιανεμπόριο αερίου, εκτός από την ΕΠΑ Αττικής και τη ZeniΘ, που διατηρούν τα μεγαλύτερα μερίδια, στο παιχνίδι έχουν μπει, με ελκυστικά πακέτα, η ΔΕΗ αλλά και σχεδόν όσοι παίκτες δραστηριοποιούνται στην προμήθεια ρεύματος.
To άρθρο δημοσιεύθηκε στην έντυπη LiFO.
σχόλια