Mιλήστε μου για τη διαδικασία που ακολουθείτε στη συγγραφή των βιβλίων σας.
Συνήθως ξεκινάω από μια απορία, μάλλον υπαρξιακή, την οποία σταδιακά διευρύνω, ώσπου να γίνει συλλογική και να αφορά πολλούς ανθρώπους, όχι μόνο εμένα. Αν δεν μπορεί να διευρυνθεί, τότε δεν έχει νόημα να εκδοθεί, αξίζει μόνο ως καταχώριση σε προσωπικό ημερολόγιο. Ακολουθεί μια μακρά περιπέτεια ερευνών, αναγνώσεων, γραφών, θεωρήσεων κι αναθεωρήσεων, προκειμένου να καθοριστούν το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο, η πλοκή, οι ήρωες, η γλώσσα, η μορφή αφήγησης. Μόλις το έργο αποκτήσει σάρκα και οστά, επιβάλλεται και επηρεάζει την εξέλιξη, υπερκεράζοντας, κάποιες φορές, τις δικές μου προθέσεις. Το βιβλίο τελειώνει όταν αισθανθώ ότι η αρχική απορία ικανοποιήθηκε, όχι επειδή βρήκα την απάντηση, αλλά επειδή τη διατύπωσα με κάποια πληρότητα.
Στα βιβλία σας αναγνωρίζει κανείς στοιχεία επιστημονικής φαντασίας, πολιτικού θρίλερ, υπαρξιακού δράματος και παραμυθιού. Τελικά, αυτό το μείγμα δίνει το δικό σας λογοτεχνικό στίγμα;
Πολύ ωραίο ακούγεται. Ειλικρινά, δεν ξέρω ποιο είναι το λογοτεχνικό μου στίγμα ή αν έχω τέτοιο, πάντως το μείγμα που περιγράψατε περιέχει τα λογοτεχνικά είδη που αγαπώ ως αναγνώστρια.
Στο τελευταίο σας βιβλίο, ούτε λίγο ούτε πολύ, υποστηρίζετε ότι μόνο αν συμπράξουν η τέχνη και η διανόηση μπορούμε να ελπίζουμε σε μια κοινωνική αλλαγή. Είναι μια ασφαλής διαπίστωση αυτή;
Η κοινωνική αλλαγή είναι πολύπλοκο φαινόμενο κι όποιος θέλει να είναι ακριβής, σίγουρα δεν θα ορίσει τους παράγοντες που την προκαλούν μόνο με σύμβολα, όπως κάνω εγώ. Θα μπω στον πει- ρασμό να διαχωρίσω και πάλι την ατομική απορία από τον συλλογικό προβληματισμό. Αναρωτήθηκα με ποιον τρόπο προσεγγίζεται καλύτερα η έννοια του Θανάτου, ποιο όχημα αποκαλύπτει την αλήθεια του Τέλους, ώστε να αναδειχτεί όχι μόνο η χρησιμότητα αλλά και η ομορφιά του. Το όχημα της θρησκείας, της αγοράς, της νομικής επιστήμης, της βιολογίας, των μαθηματικών; Απέκλεισα όλα τα προηγούμενα και διχάστηκα ανάμεσα στο ένστικτο (Τέχνη) και τη γνώση (Διανόηση). Κατέληξα ότι η ένωσή τους παράγει ποίηση, τον ασφαλέστερο δρόμο για την αλήθεια και ταυτόχρονα το ζητούμενο κάθε λογοτέχνη. Κατόπιν, επιχείρησα να εφαρμόσω τον παραπάνω συλλογισμό σ’ ένα ευρύτερο κοινωνικό πλαίσιο κι έτσι σχηματίστηκαν σιγά σιγά η μετα-καπιταλιστική Ευρώπη, οι επαγγελματικές κάστες, το πολίτευμα της Συντεχνιακής Δημοκρατίας, το δημοψήφισμα του Θανάτου, με λίγα λόγια η πλοκή του βιβλίου. Όταν το έργο απέκτησε σάρκα και οστά, άρχισε να εγείρει απαιτήσεις, εφόσον το προσωπικό είχε γίνει κοινωνικό. Έπρεπε να μετατρέψω την ατομική λύση σε πολιτική, δηλαδή να εξετάσω αν η παραπάνω συλλογιστική μπορούσε να εφαρμοστεί στην καθημερινότητα. Με τη μέθοδο της δοκιμής και της πλάνης οδηγήθηκα στο συμπέρασμα ότι η κοινωνική αλλαγή προϋποθέτει πάθος και πνεύμα, δηλαδή τολμηρή δράση και νηφάλια ερμηνεία, γιατί η πρώτη χωρίς τη δεύτερη είναι μόνο καταστροφή, ενώ η δεύτερη χωρίς την πρώτη δεν θα φτάσει ποτέ στην ανατροπή. Δεν μου φαίνεται και τόσο λάθος.
Πώς μια ευνομούμενη δημοκρατία, όπως αυτή που περιγράφετε στην «Ενοχή της αθωότητας», οδηγείται στο έγκλημα;
Επειδή η υπέρβαση είναι δυσκολότερη απ’ το καθαγιασμένο σφάλμα. Κάθε μέλος του δικαστηρίου εκπροσωπεί ένα παγιωμένο δόγμα κι αντιμετωπίζει το ερώτημα «ελευθερία ή θάνατος στον αθώο κρατούμενο» μέσα από την περιοριστική οπτική των άκαμπτων αρχών του. Θεωρεί, λοιπόν, ότι θα μειώσει την πιθανότητα πολιτικού λάθους, αν διαπράξει ένα ποινικό αδίκημα.
Πιστεύετε ότι αυτό προσομοιάζει καθόλου στην ιστορία με την πρόσφατη δολοφονία του Οσάμα μπιν Λάντεν και την επικρότηση της πράξης αυτής από τον κατά τα άλλα «δίκαιο» και «ευνομούμενο» δυτικό κόσμο; Δεν υπάρχει κάποια διαστρέβλωση των εννοιών αυτών στη συγκεκριμένη πράξη;
Η κοινωνία σκοτώνει αυτό που η ίδια κατασκεύασε για να σκοτωθεί, αφού πρώτα την καταστρέψει και, όσο διαρκεί το εκατέρωθεν φονικό, όλες οι πλευρές υμνούν τα ανθρώπινα δικαιώματα; Μπα, δεν θα έλεγα ότι μοιάζει με το βιβλίο μου. Εγώ περιγράφω μια κοινωνία έτοιμη να σκοτώσει αυτό που ήταν αναπόφευκτο να κατασκευαστεί για να την καταστρέψει και όσο διαρκεί το νόμιμο φονικό όλες οι πλευρές υμνούν τα ανθρώπινα δικαιώματα.
σχόλια