Aν ανήκετε σε εκείνους που όσο και να ξενυχτήσουν στο ρεβεγιόν της παραμονής βάζουν ξυπνητήρι στις 12 το μεσημέρι για να μη χάσουν τη ζωντανή μετάδοση της Πρωτοχρονιάτικης Συναυλίας της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης, τότε αυτά είναι δέκα πράγματα που αξίζει να μάθετε.
1.
Η Φιλαρμονική Ορχήστρα της Βιέννης ιδρύθηκε από τον μαέστρο Ότο Νικολάι και έδωσε την πρώτη της συναυλία στις 28 Μαρτίου 1842 στη μεγάλη αίθουσα τελετών Ρεντούτενζααλ των χειμερινών ανακτόρων του Χόφμπουργκ.
Από την ίδρυσή της μέχρι και σήμερα είναι ανεξάρτητη και λαμβάνει αποφάσεις δημοκρατικά, με την ψήφο όλων των μελών της. Η πρώτη της εμφάνιση στο εξωτερικό έγινε το 1880, στην Παγκόσμια Έκθεση στο Παρίσι, ενώ ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε η συνεργασία της με τον Ρίχαρντ Στράους την περίοδο 1906-1944.
Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου πολλά μέλη της στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, ενώ η ορχήστρα χρησιμοποιήθηκε για τη ναζιστική προπαγάνδα. Μετά τον πόλεμο ξαναβρήκε την αίγλη της χάρη στη συνεργασία με σπουδαίους μαέστρους. Από το 1939 μέχρι και σήμερα δίνει τη διάσημη πρωτοχρονιάτικη συναυλία στο Musikverein της Βιέννης.
Οι αιτήσεις στην ιστοσελίδα της Φιλαρμονικής, που υποβάλλονται κάθε χρόνο από τις 2 ως και τις 23 Ιανουαρίου της προηγούμενης χρονιάς, ξεπερνούν τις 60.000 και η επιλογή των «εκλεκτών» γίνεται με κλήρωση – όσο για τις τιμές, αυτές αγγίζουν ακόμα και τα 1.000 ευρώ.
2.
Το Wiener Musikverein είναι το Μέγαρο Μουσικής της Βιέννης και έδρα της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της πόλης. Το κτίριο, που εγκαινιάστηκε στις 6 Ιανουαρίου 1870, είναι δημιουργία του Δανού Θεόφιλου Χάνσεν και ακολουθεί το αγαπημένο του νεοκλασικό ύφος, γνωστό στους Έλληνες και από την περίφημη Τριλογία του αρχιτέκτονα στην Αθήνα.
Αν και ο Χάνσεν δεν είχε ειδικές γνώσεις, κατόρθωσε να κατασκευάσει μια αίθουσα συναυλιών που, πέρα από την υψηλή αισθητική και τον πλούτο της, θεωρείται πως έχει την καλύτερη ακουστική στον κόσμο.
Ανάμεσα στους βασικούς χορηγούς αυτού του σπουδαίου έργου συναντάμε τον Έλληνα έμπορο και ευεργέτη Νικόλαο Δούμπα που υπήρξε προσωπικός φίλος του Ρίχαρντ Βάγκνερ και του Γιόχαν Στράους – είναι χαρακτηριστικό ότι το διάσημο βαλς του Στράους «Γαλάζιος Δούναβης» πρωτοπαρουσιάστηκε στην εξοχική του κατοικία.
3.
Αν και κατά την ίδρυση της Φιλαρμονικής ο Γιόχαν Στράους ο πρεσβύτερος, ο επονομαζόμενος και «πατέρας του βαλς», ήταν ακόμα εν ζωή, η ορχήστρα δεν ασχολήθηκε με το έργο του.
Στην πραγματικότητα, για μεγάλο χρονικό διάστημα η Φιλαρμονική αγνόησε την πιο «βιεννέζικη» μουσική που έχει γραφτεί ποτέ. Πιθανόν τα μέλη της να μη θέλησαν να θέσουν σε κίνδυνο την κοινωνική ανέλιξη που είχαν βιώσει χάρη στην ορχήστρα, συνδέοντάς την με τη «λαϊκή μουσική».
Αυτή η στάση απέναντι στη δυναστεία των Στράους άλλαξε σταδιακά και σε αυτό συνέβαλε καθοριστικά ο σεβασμός που απολάμβαναν τα μέλη αυτής της μοναδικής οικογένειας από σημαντικούς συνθέτες όπως ο Φραντς Λιστ, ο Ρίχαρντ Βάγκνερ και ο Γιοχάνες Μπραμς.
Επιπλέον, οι ίδιοι οι μουσικοί της Φιλαρμονικής ήρθαν σε επαφή με τον Γιόχαν Στράους τον νεότερο, ο οποίος τους έδωσε την ευκαιρία να αντιληφθούν τη σημασία αυτής της μουσικής και να γνωρίσουν από πρώτο χέρι τη χαρισματική προσωπικότητα του δημιουργού της, που είχε εκπλήξει όλη την Ευρώπη.
4.
Η πρώτη πρωτοχρονιάτικη συναυλία, με τη μορφή που τη γνωρίζουμε σήμερα, πραγματοποιήθηκε κατά τη διάρκεια του σκοτεινότερου κεφαλαίου της ιστορίας της Αυστρίας και της Φιλαρμονικής της Βιέννης.
Στις 31 Δεκεμβρίου 1939 πραγματοποιήθηκε μια συναυλία αφιερωμένη στις συνθέσεις της δυναστείας των Στράους, τα κέρδη της οποίας δωρήθηκαν εξ ολοκλήρου στην εθνικοσοσιαλιστική εκστρατεία για τη συγκέντρωση κεφαλαίων για τον πόλεμο, ενώ η Αυστρία ήταν ήδη προσαρτημένη στο Γερμανικό Ράιχ.
Την 1η Ιανουαρίου 1941 πραγματοποιείται μια ακόμα συναυλία, αφιερωμένη στον Γιόχαν Στράους. Ο μαέστρος της Φιλαρμονικής Κλέμενς Κράους επαναλαμβάνει τις πρωτοχρονιάτικες συναυλίες κάθε χρόνο κατά τη διάρκεια του πολέμου επιλέγοντας κομμάτια των Στράους, καθώς η μουσική τους θεωρήθηκε ότι εξέφραζε το αυστριακό φρόνημα – δεν είναι λίγοι, ωστόσο, εκείνοι που κατηγορούν την ορχήστρα ότι έπαιξε το παιχνίδι της ναζιστικής προπαγάνδας.
5.
Το 1946, αμέσως μετά τον πόλεμο, αλλά και την επόμενη χρονιά, την Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης διευθύνει ο Γιόζεφ Κριπς, καθώς οι σύμμαχοι επιβάλλουν διετή απαγόρευση στον Κλέμενς Κράους.
Η παρουσία του Κριπς, ο οποίος είχε διωχθεί από τους ναζί, βοηθά την ορχήστρα να ξεφορτωθεί τη «ρετσινιά» της συνεργασίας με τους εθνικοσοσιαλιστές, ενώ η πρώτη μεταπολεμική συναυλία αντιμετωπίζεται από το κοινό ως μια συμβολική κίνηση ειρήνης.
Ο Κράους θα επιστρέψει στη Φιλαρμονική το 1948 και θα πραγματοποιήσει επτά ακόμα πρωτοχρονιάτικες συναυλίες μέχρι το 1954.
6.
Οι μεγαλύτεροι μαέστροι του κόσμου έχουν ανεβεί στο πόντιουμ για να διευθύνουν την Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία: ο Χέρμπερτ φον Κάραγιαν, ο Κλαούντιο Αμπάντο, ο Ζούμπιν Μέτα, ο Ρικάρντο Μούτι, ο Νικολά Αρνονκούρ, ο Σέιτζι Οσάουα, ο Ζορζ Πρετρ, ο Ντάνιελ Μπάρενμποϊμ.
Μετά το 1946, ο Βίλι Μποσκόφσκι έχει διευθύνει την Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία 25 συνεχόμενες φορές και ακολουθούν ο Λορίν Μααζέλ με δέκα, ο Κλέμενς Κράους με επτά και ο Ζούμπιν Μέτα με πέντε. Για πέμπτη φορά ετοιμάζεται να διευθύνει την Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία και ο Ρικάρντο Μούτι, μετά το 1993, το 1997, το 2000 και το 2004.
7.
Στη Μεγάλη Αίθουσα του Musikverein της Βιέννης, εκτός από τα 1.744 άτομα που θα παρακολουθήσουν τη συναυλία από την άνεση των καθισμάτων τους, θα βρίσκονται και 300 όρθιοι, οι οποίοι, ωστόσο, θεωρούνται εξαιρετικά τυχεροί, καθώς μόλις 700 εισιτήρια διατίθενται προς πώληση, μια και τα υπόλοιπα δίνονται σε χορηγούς και προσκεκλημένους.
Οι αιτήσεις στην ιστοσελίδα της Φιλαρμονικής, που υποβάλλονται κάθε χρόνο από τις 2 ως και τις 23 Ιανουαρίου της προηγούμενης χρονιάς, ξεπερνούν τις 60.000 και η επιλογή των «εκλεκτών» γίνεται με κλήρωση –όσο για τις τιμές, αυτές αγγίζουν ακόμα και τα 1.000 ευρώ.
8.
Κάθε χρόνο την παράσταση κλέβει ο εντυπωσιακός στολισμός της χρυσοποίκιλτης αίθουσας του Musikverein με υπέροχα άνθη. Από το 2015 η Φιλαρμονική της Βιέννης συνεργάζεται με τους Κήπους της πόλης της Βιέννης, οι οποίοι, μαζί με τους αυστριακούς κηπουρούς και ανθοκόμους, φροντίζουν για το τελειότερο αποτέλεσμα, κάτι που, εκτός από μεγάλη εμπειρία, απαιτεί και αρκετό χρόνο.
Οι προετοιμασίες άρχισαν στις 27 Δεκεμβρίου, ώστε όλα να είναι έτοιμα εγκαίρως γι' αυτό το παγκόσμιο πολιτιστικό γεγονός που κάθε φορά σημειώνει ρεκόρ τηλεθέασης.
9.
Η φετινή Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης θα πραγματοποιηθεί την 1η Ιανουαρίου 2018 με μαέστρο τον Ιταλό Ρικάρντο Μούτι.
Ο εβδομηνταεξάχρονος μουσικός διηύθυνε για πρώτη φορά τη Φιλαρμονική στο Φεστιβάλ του Σάλτσμπουργκ τον Αύγουστο του 1971, για να ακολουθήσουν έκτοτε περισσότερες από πεντακόσιες συναυλίες.
Το 2011, με την ευκαιρία των εβδομηκοστών γενεθλίων του, του απονεμήθηκε ο τίτλος του «επίτιμου μέλους της Φιλαρμονικής της Βιέννης». Αν και επιθυμούσε να γιορτάσει την Πρωτοχρονιά σε οικογενειακό κύκλο, μετά από τεράστιες πιέσεις αποφάσισε να διευθύνει την Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία για τελευταία φορά, όπως δήλωσε στην εφημερίδα του Μιλάνου «Il Giornale».
10.
Η Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία του 2018 θα μεταδοθεί σε περισσότερες από 90 χώρες και θα την παρακολουθήσουν περίπου 50 εκατομμύρια τηλεθεατές σε όλο τον κόσμο. Το ρεπερτόριο περιλαμβάνει έργα των Γιόχαν και Γιόζεφ Στράους, Φρανς φον Σουπέ και Αλφόνς Τσιμπούλκα.
Η Φιλαρμονική της Βιέννης επιθυμεί να στείλει για άλλη μια χρονιά με τη μουσική της μήνυμα ελπίδας, ειρήνης και φιλίας. Στην Ελλάδα, όπως κάθε χρόνο, εκτός από το 2012 και το 2013, η συναυλία θα μεταδοθεί ζωντανά στις 12:15 το μεσημέρι από την ΕΡΤ1.
σχόλια