Η ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΣ, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, έχει επιβάλει το δικό της ύφος. Από την αρχή κιόλας όλοι τη χαρακτήρισαν ιστορική επιλογή. Η ίδια, από την πλευρά της, ξάφνιασε ευχάριστα χρησιμοποιώντας τα social media, έναν λόγο αντισυμβατικό και ασυνήθιστο για τον ηγετικό της ρόλο, καθώς και με τις συχνές παρεμβάσεις της στη δημόσια σφαίρα, μακριά από τον στερεοτυπικό λόγο και την άκαμπτη γλώσσα των δικαστών.
Την ημέρα της ορκωμοσίας της βρέθηκα στη Βουλή και θυμάμαι πολύ έντονα ότι στα θεωρεία ανώτατοι δικαστικοί κύκλοι ανακαλούσαν μια άλλη ιστορική εκλογή στην ιστορία του θεσμού του Προέδρου της Δημοκρατίας, εκείνη του Χρήστου Σαρτζετάκη. Σημείωναν, μάλιστα, ότι είναι η δεύτερη φορά που ένας εκπρόσωπος του δικαστικού σώματος αναλαμβάνει την Προεδρία της Δημοκρατίας.
Πράγματι, ο Ανδρέας Παπανδρέου τότε, με μια κίνηση αιφνιδιασμού, πρότεινε για το ανώτατο αξίωμα της χώρας τον Χρήστο Σαρτζετάκη. Άλλωστε, είχε προκριθεί η υποψηφιότητά του ως ενός ανθρώπου που θεωρούνταν υπόδειγμα δικαστικού, ο οποίος είχε εργαστεί με ζήλο στον δικαστικό κλάδο.
Ύστερα από πολλά χρόνια, είναι πολύ θετικό ότι το προεδρικό μέγαρο εκπέμπει, επιτέλους, άλλα ήθη, διατυπώνει έναν διαφορετικό θεσμικό λόγο και σκιαγραφεί, ήδη μέσα σε λίγους μήνες, ένα νέο προφίλ Προέδρου της Δημοκρατίας, εναρμονισμένο πλήρως με τις προκλήσεις του 21ου αιώνα.
Ας ανατρέξουμε, όμως, λίγο στο παρελθόν. Το 1976, o 20χρονος Χρήστος Ρούσσος, που υπηρετούσε στο Πολεμικό Ναυτικό, δολοφονεί τον σύντροφό του, Ανέστη Παπαδόπουλο, ο οποίος τον εξανάγκαζε να εκπορνευθεί. Η κοινωνία σοκάρεται από το σεξουαλικό έγκλημα, όπως και από όσα έρχονται στο φως για τον, άγνωστο τότε στους πολλούς, κόσμο του Ζαππείου και της λεωφόρου Συγγρού.
Τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων της εποχής, με αφορμή τα συγκεκριμένα δημοσιεύματα, απέδιδαν στους ομοφυλόφιλους τους χαρακτηρισμούς «ανώμαλοι» και «καρκινώματα». Έξι μήνες αργότερα, τον Οκτώβρη του 1976, ο Ρούσσος καταδικάστηκε από το Διαρκές Ναυτοδικείο Πειραιά με την ποινή της ισόβιας κάθειρξης. Το δικαστήριο δεν του αναγνώρισε το ελαφρυντικό του πρότερου έντιμου βίου. Πρωθυπουργός της χώρας τότε ήταν ο Κωνσταντίνος Καραμανλής.
Να θυμίσουμε ότι προς τα τέλη εκείνης της δεκαετίας δεν είχε θεσμοθετηθεί ο πολιτικός γάμος, οι αμβλώσεις απαγορεύονταν και η μοιχεία αποτελούσε ποινικό αδίκημα.
Ο Χρήστος Ρούσσος οδηγήθηκε στο πιο σκληρό σωφρονιστικό ίδρυμα της εποχής, τις φυλακές της Κέρκυρας. Ύστερα από μερικά χρόνια παραμονής εκεί ζήτησε να γίνει αναψηλάφηση της δίκης, λαμβάνοντας υπόψη τον πρότερο έντιμο βίο του και το νεαρό της ηλικίας του, με σκοπό να πετύχει την αποφυλάκισή του. Το δικαστήριο αρνήθηκε, προβάλλοντας ως επιχείρημα την ομοφυλοφιλία. Στη συνέχεια, ζήτησε από τον τότε Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Χρήστο Σαρτζετάκη, απονομή χάριτος, αλλά η αίτησή του απορρίφθηκε κατηγορηματικά.
Ο Ρούσσος κήρυξε απεργία πείνας. Η υγεία του κλονίστηκε και ο ίδιος, αποφασισμένος είτε να δικαιωθεί είτε να πεθάνει, αρνήθηκε οποιαδήποτε ιατρική βοήθεια. Η πράξη του αυτή τον οδήγησε στα πρόθυρα του θανάτου.
Η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, φοβούμενη τις πολιτικές συνέπειες που θα προκαλούσε ο θάνατός του, αποφάσισε να του απονείμει ομόφωνα χάρη, όμως ο Χρήστος Σαρτζετάκης παρέμεινε αμετακίνητος στην άποψή του. «Δεν μεταμελήθηκε ο Χρήστος Ρούσσος» είχε αποφανθεί ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας. Ένας από τους κορυφαίους συνταγματολόγους της χώρας, ο καθηγητής Αριστόβουλος Μάνεσης, μεταξύ άλλων, είχε πει ότι «μόνον οι ηγεμόνες έχουν "προνόμια" και ότι σε ένα δημοκρατικό πολίτευμα ο αρχηγός του κράτους διαθέτει μόνον "ορισμένες αρμοδιότητες", οι οποίες, κι αυτές ακόμα, θα πρέπει να ασκούνται σύμφωνα με τη θέληση του λαού».
Στη συνέχεια, ξέσπασε πολιτική θύελλα. Πολιτικοί, καλλιτέχνες, διανοούμενοι, φοιτητές και χιλιάδες πολίτες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό υποστήριξαν με θέρμη την απελευθέρωση του Ρούσσου. Μεταξύ αυτών ήταν η Μελίνα Μερκούρη, ο Μάνος Χατζιδάκις, ο Μιχάλης Ράπτης αλλά και οι Οτέλο ντε Καρβάλιο, Έντουαρντ Κένεντι, Ιβ Μοντάν και Ζαν Λουί Τρεντινιάν.
Η ανένδοτη άρνηση του Προέδρου της Δημοκρατίας να απονείμει χάρη στον Ρούσσο –στάση που αποδόθηκε σε προκατάληψη και διάκριση, εφόσον υπήρχαν οι προϋποθέσεις– και η εξ αυτού απεργία πείνας που ξεκίνησε ο Ρούσσος πυροδότησαν ένα ευρύ κίνημα συμπαράστασης, στο οποίο συμμετείχαν πολλές προσωπικότητες του πνευματικού, νομικού, πολιτικού και καλλιτεχνικού κόσμου.
Μάλιστα, στις 27/1/1987 πραγματοποιήθηκε πορεία συμπαράσταση στον Ρούσσο από τα Προπύλαια μέχρι το Μέγαρο Μαξίμου. Να θυμίσουμε ότι η εισήγηση του Συμβουλίου Χαρίτων ήταν θετική, ενώ ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας όχι μόνο αρνήθηκε να απονείμει τη χάρη αλλά φρόντισε να αιτιολογήσει την απόφασή του, παρότι δεν ήταν υποχρεωμένος να το κάνει. Στην αιτιολογία του εστίαζε στο ότι «δεν επρόκειτο για έναν δολοφόνο αλλά για έναν ομοφυλόφιλο και, μάλιστα, παθητικό».
Οι σχέσεις Χρήστου Σαρτζετάκη και Ανδρέα Παπανδρέου οδηγήθηκαν στα άκρα. Ο ΠτΔ έφτασε στο σημείο να απειλεί με παραίτηση τον τότε πρωθυπουργό, ο οποίος βρέθηκε αντιμέτωπος με το ενδεχόμενο πτώσης της κυβέρνησής του. Τελικά, ο Χρήστος Ρούσσος αποφυλακίστηκε με χάρη που του δόθηκε το 1990 από τον επόμενο Πρόεδρο της Δημοκρατίας, Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Πριν από λίγες μέρες η νέα Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, έγραψε στον προσωπικό της λογαριασμό στο Facebook σε ένα post που έλαβε 15.000 likes και είχε περίπου 3.500 κοινοποιήσεις:
«Οι διώξεις, οι διακρίσεις, η κοινωνική περιθωριοποίηση κατά των ΛΟΑΤΚΙ συνανθρώπων μας σε πολλές περιοχές του κόσμου είναι μια σκληρή, επίμονη πραγματικότητα. Πραγματικότητα που μας αφορά όλους, αφού πλήττει στον πυρήνα της την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και συρρικνώνει την έννοια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Ειδικά στις σημερινές συνθήκες αντιμετώπισης της πανδημίας του κορωνοϊού, τα άτομα αυτά αντιμετωπίζουν συχνά ακόμη μεγαλύτερες διακρίσεις σε βάρος τους και περιορισμούς στην πρόσβαση των υπηρεσιών υγείας. Σήμερα, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Ομοφοβίας, Αμφιφοβίας και Τρανσφοβίας, στέλνουμε και από την Αθήνα το μήνυμά μας. Καταδικάζουμε τις διακρίσεις, τη ρητορική μίσους, τη βία σε βάρος προσώπων λόγω ταυτότητας φύλου, γενετήσιου προσανατολισμού ή οποιασδήποτε άλλης αιτίας και υποστηρίζουμε το δικαίωμα του καθενός στην ελεύθερη έκφραση, την ασφάλεια, τον αυτοκαθορισμό και την ίση μεταχείριση».
Η Iστορία διδάσκει και αποτελεί θεμέλιο της συλλογικής μας μνήμης. Και είναι χρήσιμο να θυμόμαστε. Ύστερα από πολλά χρόνια, είναι πολύ θετικό ότι το προεδρικό μέγαρο εκπέμπει, επιτέλους, άλλα ήθη, διατυπώνει έναν διαφορετικό θεσμικό λόγο και σκιαγραφεί, ήδη μέσα σε λίγους μήνες, ένα νέο προφίλ Προέδρου της Δημοκρατίας, εναρμονισμένο πλήρως με τις προκλήσεις του 21ου αιώνα.
Αναμφίβολα, πρόκειται για ένα ιδανικό πολιτικό παράδειγμα προς μίμηση όχι μόνο για την κατάκτηση του αυτονόητου αλλά και για τον συμβολισμό του, μακριά, πλέον, από στείρες και συντηρητικές αγορεύσεις.
σχόλια