Οι στιγμές που καθόρισαν τη βιομηχανία της μόδας για τη χρονιά που φεύγει σίγουρα περιλαμβάνουν τον «μετεωρίτη» με τον όνομα Diet Prada. Με 489.000 followers, μεταξύ άλλων ονόματα όπως οι Ναόμι Κάμπελ και Τζίτζι Χαντίντ, αυτός ο λογαριασμός στο Instagram βγάζει στη φόρα όλες τις απροκάλυπτες αντιγραφές στον κόσμο της μόδας.
Η μέθοδος της Diet Prada είναι απλή: Φωτογραφίες από νέα κομμάτια αντιπαραβάλλονται με παλιότερες εικόνες παρόμοιων looks. Οι followers καλούνται να σχολιάσουν και ακολουθεί το χάος. Κάποιες φορές οι σχεδιαστές προβαίνουν σε εξηγήσεις, όπως έκανε η Kim Kardashian όταν η Diet Prada ισχυρίστηκε ότι η παιδική σειρά ρούχων της μοιάζει με τα Vetements και τα Comme des Garçons (συγκεκριμένα η Κιμ είπε ότι τα σχέδιά της είναι «φόρος τιμής» και όχι αντιγραφή). Σε άλλες περιπτώσεις ανακαλούνται προϊόντα.
Το γεγονός ότι δύο μέχρι πρότινος άγνωστα ονόματα μπορούν να προκαλούν πονοκέφαλο σε τόσο φτασμένους δημιουργούς αποδεικνύει τη δύναμη του Ίντερνετ, αλλά και σημάδια ενός σταδιακού χάσματος γενεών: ο Liu είναι 32 και η Schuyler 30. Δεν αυτολογοκρίνονται όπως κάνουν άνθρωποι μεγαλύτεροι σε ηλικία, δεν αισθάνονται ενοχές όταν κράζουν σχεδιαστές, ούτε ανησυχούν για το μέλλον τους.
Η δράση του λογαριασμού όμως δεν σταματά εκεί, καθώς βγάζει στη φόρα και άλλα ατοπήματα της βιομηχανίας: πολιτιστική καπηλεία, έλλειψη διαφορετικότητας στα μοντέλα, εκμετάλλευση ή κακομεταχείριση.
Φυσικά, το πιο πρόσφατο «χτύπημα» της Diet Prada είναι η κοινοποίηση της πρόσφατης διαφήμισης του οίκου Dolce & Gabbana για την κινεζική αγορά, όπου ένα μοντέλο προσπαθεί να φάει πίτσα και ζυμαρικά με chop-sticks. Η διαφήμιση έχει προκαλέσει εδώ και μια εβδομάδα θύελλα αντιδράσεων, με πολλούς διάσημους να καλούν σε μποϊκοτάζ των προϊόντων του οίκου, ο οποίος, καταπώς όλα δείχνουν, έχει δεχθεί ανεπανόρθωτο πλήγμα στην τεράστια κινεζική αγορά.
Αυτό όμως που έριξε ακόμα περισσότερο λάδι στη φωτιά, ήταν η δημοσιοποίηση στην Diet Prada ενός προσωπικού chat από τον λογαριασμό του Stefanno Gabbana, όπου ο Ιταλός σχεδιαστής χρησιμοποιούσε εκφράσεις όπως «η χώρα των σκατών» για την Κίνα, με αποτέλεσμα να εξαπολυθούν αλλεπάλληλες κατηγορίες εναντίον του για ρατσιστική συμπεριφορά.
Η Diet Prada ήταν ανώνυμη μέχρι πρότινος, όταν τα ονόματα των ιδρυτών του, Tony Liu και Lindsey Schuyler, άρχισαν να εμφανίζονται σε fashion blogs. Οι ίδιοι επιβεβαίωσαν τις ταυτότητές τους σε συνέντευξη στο Business of Fashion, πριν από μερικούς μήνες. Και οι δύο είναι ελεύθεροι επαγγελματίες και εργάζονται ως σχεδιαστές στην ανάπτυξη προϊόντων, στο κομμάτι δηλαδή που η σιωπηλή πλειοψηφία των εργαζομένων μοχθεί και δεν αναγνωρίζεται καν. Ο λογαριασμός ξεκίνησε για πλάκα, ως ένα αρχείο συζητήσεων που έκαναν μεταξύ τους, ούτως ή άλλως. Τώρα έχουν ορδές ακολούθων και τη δική τους ορολογία γι' αυτούς: «dieters». Αυτοί που παρέχουν το καλύτερο υλικό είναι οι «star dieters».
Φυσικά, το δίδυμο της Diet Prada δεν θα μπορούσε να μην εκμεταλλευτεί όλο αυτό το σούσουρο, κι έτσι κυκλοφορεί ήδη η δική τους σειρά ρούχων. Από τα πιο πετυχημένα τους είναι τα t-shirts και τα hoodies με το logo «Kim des Garçons», που αναφέρεται φυσικά σε ένα από τα πιο μεγάλα τους «λαβράκια» ως τώρα.
Μπορεί η δημοτικότητα της Diet Prada να βασίζεται στην κουλτούρα του διαδικτυακού κραξίματος, όμως ίσως αντιπροσωπεύει και μια αλλαγή στον χαρακτήρα του shopping. «Νομίζω ότι βρισκόμαστε σε καιρούς που όλοι αναρωτιόμαστε για τις επιλογές που κάνουμε και ότι διαθέτουμε πλέον μεγαλύτερη καταναλωτική συνείδηση» δηλώνει ο Liu.
«Η αντιγραφή είναι ένα έγκλημα με θύματα», λέει η Schuyler, «ειδικά για τους μικρούς σχεδιαστές. Μπορεί να καταστρέψει τη δουλειά τους». «Το πιο ικανοποιητικό στοιχείο της Diet Prada», προσθέτει ο Liu, «είναι η βοήθεια στις μικρές εταιρείες που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να ακολουθήσουν τη νομική οδό. Οι μεγάλες εταιρείες έχουν τέτοια αγοραστική ισχύ που, αν κλέψουν ένα σχέδιο, οι περισσότεροι πελάτες δεν θα καταλάβουν ποτέ το ορίτζιναλ. Αν τα δουν, θα σκεφτούν: "ποιος φτιάχνει την πιο ακριβή βερσιόν αυτού του κομματιού;"».
Αυτό το μοτίβο που κυριαρχεί στην παγκόσμια μόδα μπορεί να εξηγήσει πολλά για τον τρόπο που ντυνόμαστε σήμερα. Λέγεται συχνά ότι δεν υπάρχει μια κυρίαρχη τάση εδώ και 20-30 χρόνια, ειδικά αν αναλογιστούμε τις αλλαγές στο στυλ ανάμεσα στις δεκαετίες του '40 και του '70. Τα διεθνή brands που αντιγράφουν και «ξεπλένουν» σχέδια πριν οι δημιουργοί τους να έχουν καν την ευκαιρία να καταξιωθούν είναι σίγουρα το μεγαλύτερο εμπόδιο στη δημιουργικότητα.
Η Diet Prada δεν είναι μόνη της στο κυνήγι της ξεδιάντροπης κλοπής. Τα ίδια εργαλεία που χρησιμοποιεί, δηλαδή η πρόοδος στην τεχνολογία αναζήτησης εικόνων, τα αρχεία από επιδείξεις μόδας και η μεγάλη ταχύτητα στη διαδικτυακή επικοινωνία, τροφοδοτούν viral ξεσπάσματα για προσβλητικά slogans σε t-shirts και για πολιτισμική καπηλεία στη μόδα.
Τον Μάρτιο, δημοσιογράφος της Vogue άσκησε κριτική στη Vivienne Westwood για αντιγραφή από σχέδια των νεαρών Βρετανών σχεδιαστών Rottingdean Bazaar και Louise Gray. Ο οίκος στη συνέχεια απολογήθηκε που δεν ζήτησε άδεια γι' αυτό που περιέγραψε ως «φόρο τιμής στην αυθεντική δημιουργία». Πέρσι το καλοκαίρι, η Gucci κατηγορήθηκε ότι κόπιαρε τον σχεδιαστή των '80s Dapper Dan, κατηγορία που ήρθε απευθείας από τον λογαριασμό στο Instagram της Ολυμπιονίκη δρομέα Diane Dixon που φορούσε το αυθεντικό σχέδιο του 1989. Και η Gucci σχολίασε τη δουλειά ως «φόρο τιμής». Στην ανθρωποφαγική βιομηχανία όμως, όπου το κέρδος είναι πάνω από όλα, η Gucci και η Dapper Dan συνεργάζονται έκτοτε.
Σύμφωνα με τους Liu και Schuyler, ο φόβος για δημόσια κατακραυγή μπορεί να βελτιώσει τη βιομηχανία. Πολλοί σχεδιαστές, λένε, είναι τόσο φοβισμένοι μην τους τσακώσουν που αναπροσδιορίζουν εντελώς την προσέγγισή τους. Οι καταναλωτές έχουν επίσης ευθύνη, σύμφωνα με τον Liu. Προτρέπει τους καταστηματάρχες να αποφεύγουν τις φτηνιάρικες απομιμήσεις και να προτιμούν το vintage, τα κομμάτια που φτιάχνονται με δικούς τους όρους και αυτά που θα κρατήσουν περισσότερο, όσον αφορά το στυλ, ακόμα κι όταν είναι φτηνά.
Βέβαια, η Diet Prada δεν είναι ο «Ρομπέν των Δασών» της μόδας και έχει κατηγορηθεί συχνά ότι δεν είναι δίκαια στη χρήση της δημοφιλίας της. Ένας από τους πιο ταγμένους πολεμίους της, ο Stefano Gabbana, καταφέρεται εναντίον της τόσο συχνά και με τόσο μένος (και πριν από το σκάνδαλο με την κινεζική διαφήμιση), που το δίδυμο ισχυρίζεται πως είναι εκείνος που βρίσκεται πίσω από τον αντίπαλο λογαριασμό Diet Ignorant, που έχει στόχο να κράζει την Diet Prada.
Σε άλλη άβολη στιγμή, η Diet Prada αντιμετώπισε την οργή πολλών γνωστών ονομάτων της βιομηχανίας στη Βρετανία, όταν κατηγόρησε τον Λονδρέζο σχεδιαστή Richard Quinn για αναφορές στην Balenciaga. Οι γνώστες υπερασπίστηκαν τον Quinn, λέγοντας πως είχε ερευνήσει τη συγκεκριμένη αισθητική πριν από την Balenciaga.
Το γεγονός ότι δύο μέχρι πρότινος άγνωστα ονόματα μπορούν να προκαλούν πονοκέφαλο σε τόσο φτασμένους δημιουργούς αποδεικνύει τη δύναμη του Ίντερνετ, αλλά και σημάδια ενός σταδιακού χάσματος γενεών: ο Liu είναι 32 και η Schuyler 30. Δεν αυτολογοκρίνονται όπως κάνουν άνθρωποι μεγαλύτεροι σε ηλικία. Λένε, για παράδειγμα, ότι δεν αισθάνονται ενοχές όταν κράζουν σχεδιαστές («Αν ο κόσμος νομίζει ότι καταστρέφουμε τη βιομηχανία της μόδας, τότε να σκεφτούν τις δικές τους ιδέες» λέει ο Liu), ούτε ανησυχούν για το μέλλον τους («Αν κάποιος δεν με προσλάβει επειδή είδε ότι υπερασπίζομαι τα εργασιακά δικαιώματα, τότε είναι δικό του πρόβλημα», λέει η Schuyler).
Ωστόσο γιατί δεν παρέμειναν ανώνυμοι; Ο Liu ισχυρίζεται ότι έπρεπε να ελέγχουν την πορεία των αποκαλύψεων και ότι έφτασαν στο σημείο που είχαν κερδίσει τη θέση τους στη βιομηχανία. Επίσης εξηγεί ότι «υπάρχουν εργασιακές ευκαιρίες που λειτουργούν μόνο αν φαινόμαστε».
Από τη στιγμή όμως που η Diet Prada άρχισε να βγάζει χρήματα, η κατάσταση περιπλέκεται. Τον Φεβρουάριο το δίδυμο κατηγορήθηκε ότι «μαλάκωσε», όταν άρχισε να προσκαλείται σε επιδείξεις και ότι πληρώθηκαν για να αναλάβουν τα Instagram Stories της Gucci. Παρόλο που εκείνοι επιμένουν ότι παραμένουν αμερόληπτοι, έχοντας δημοσιεύσει κριτική για τη χρήση των τιρμπάν στο σόου που παρακολούθησαν, συμφωνούν ότι πρέπει να διαχειριστούν το μέλλον πολύ προσεκτικά.
Το σχέδιο, σύμφωνα με τη Schuyler, είναι να «συνεχίσουν να φτιάχνουν αυτή την κοινότητα που υποστηρίζει τη διαφάνεια και να γίνουν δημιουργική δύναμη». «Οι οίκοι ενδιαφέρονται για την Diet Prada γιατί έχουμε γίνει γνωστοί για την αυθεντική μας φωνή. Γι' αυτό δεν μπορείς να συμβαδίσεις με κανένα brand. Στην τελική, ποιος είναι 100% αυθεντικός;».
Με πληροφορίες από Guardian, New York Times και Fashion United
σχόλια