Επειδή δεν εμπιστευόμαστε την ευφυία μας, προκειμένου να κάνουμε το σπίτι μας ευχάριστο στους φίλους μας, αγοράζουμε παγωτό.
(Ralph Waldo Emerson)
1. Ποιος σκέφτηκε πρώτος να φτιάξει παγωτό;
Είναι τόσο δημοφιλές που πολλοί είναι αυτοί που ισχυρίζονται ότι το ανακάλυψαν πρώτοι. Οι μύθοι που κυκλοφορούν είναι:
Το έφερε ο Marco Polo από την Κίνα.
Ο Marco Polo (1254-1324) ήταν ο ένας πολύ σπουδαίος ταξιδιώτης ως μέλος αποστολής του τότε Πάπα. Μετά από τρία χρόνια πορείας μέσα από τη σημερινή Τουρκία, Ιράν και Αφγανιστάν έφτασε στην Κίνα όπου έμεινε για είκοσι χρόνια. Εκεί υποτίθεται ότι έμαθε για την ύπαρξη του παγωτού και έφερε τη γνώση πίσω στην Ιταλία.
Το έφερε η Κατερίνα των Μεδίκων από την Ιταλία στη Γαλλία
Η Κατερίνα των Μεδίκων υπήρξε βασίλισσα της Γαλλίας (1547 - 1559) μετά τον γάμο της με τον βασιλιά της Γαλλίας Ερρίκο Β'. Οι σύγχρονοι ιστορικοί την κατηγορούν ότι χρησιμοποίησε κάθε μέσο προκειμένου να παραμείνει στη βασιλεία, κι ένα από αυτά ήταν το πατρονάρισμα κάθε μορφής τέχνης προκειμένου να διατηρήσει το κύρος της μοναρχίας. Σ’αυτά τα πλαίσια ήταν και η λατρεία για την υψηλή μαγειρική και οι περίπλοκες τεχνικές όπως το παγωτό.
Ανακαλύφθηκε στην αυλή του Καρόλου Ι της Αγγλίας, ο οποίος το προστάτεψε με νόμο.
Κάποιος σατανικός μάγειρας στην αυλή του βασιλιά σκαρφίστηκε αυτό το επιδόρπιο για ένα γεύμα, το οποίο ονόμασε «παγωμένο χιόνι». Οι καλεσμένοι εντυπωσιάστηκαν τόσο πολύ που ο βασιλιάς κάλεσε τον εφευρέτη και του υποσχέθηκε σύνταξη μέχρι το θάνατό του, αρκεί να μην αποκάλυπτε ποτέ τη συνταγή.
Και τελικά;
Αυτές οι ιστορίες ακούγονται βέβαια ωραίες, αλλά καμία δεν έχει επιβεβαιωθεί ιστορικά. Όπως συμβαίνει στις περισσότερες περιπτώσεις, το παγωτό εξελίχθηκε ταυτόχρονα σε πολλά σημεία της γης όπου υπήρχαν παρόμοιες συνθήκες, άλλωστε, δεν υπάρχει λαός που δεν απολάμβανε το καλό φαγητό.
Από τους πιο παλιούς μυημένους στα μυστικά του παγωτού ήταν σχεδόν σίγουρο ότι ήταν οι Κινέζοι, οι οποίοι ήξεραν από το 3000 πΧ το κόλπο του σορμπέ, με πάγο που μάζευαν από τα βουνά. Όμως και οι Πέρσες έτρωγαν χυμό από σταφύλι πάνω σε τριμμένο πάγο και το 400 πΧ είχαν και συνταγές, αναμειγνύοντας ροδόνερο, σαφράν και φρούτα με τον πάγο, δημιουργώντας νέες γεύσεις. Επίσης ο Νέρων έστελνε στρατιώτες για να φέρνουν πάγο από τα βουνά, τον οποίο αποθήκευαν σε πηγάδια που έσκαβαν ώστε το καλοκαίρι να μπορεί να απολαμβάνει φρούτα πάνω σε πάγο.
Πιθανόν οι Άραβες να ήταν οι πρώτοι που σκέφτηκαν να βάλουν και γάλα και ζάχαρη αντί για φρούτα, πλησιάζοντας περισσότερο σ’αυτό που ξέρουμε ως παγωτό σήμερα.
2. Σπίτια πάγου
Eίσοδος σπιτιού για πάγο στην Αγγλία
Πολύ πριν τα ψυγεία ή τις παγωνιέρες, οι άνθρωποι αποθήκευαν τον πάγο σε σπηλιές, σε υπόγεια ή σε τρύπες που έσκαβαν στη γη. Σιγά σιγά άρχισαν να κατασκευάζουν «σπιτάκια» για να έχουν πάγο όλους τους θερμούς μήνες. Tα ice houses στην Αγγλία άρχισαν να αποκτούν συγκεκριμένη μορφολογία, κατασκευασμένα από τούβλα, με ξύλινο πάτωμα και στέγη, και μία σκάλα εσωτερικά.
Είσοδος σπιτιού για πάγο στην Ιταλία
Είσοδος σπιτιού για πάγο στο Τέξας
3. Ο παγοπώλης
Ο παγοπώλης όπως τον είδε η εικονογράφος Βιολέτα Διαμαντή-Μελετίου
Μέχρι το 1960 η Αθήνα είχε παγωνιέρες και παγοπώλες-στην καλύτερη περίπτωση. Ο παγοπώλης ήταν εποχιακός και έφερνε τον πάγο από τις βιοτεχνίες που τον κατασκεύαζαν (χρησιμοποιώντας αμμωνία!) και τον μοίραζαν με τρίκυκλα ή ποδήλατα στις γειτονιές καθημερινά ή και δύο φορές τη μέρα. Οι νοικοκυρές τον έβαζαν σε ένα κατασκεύασμα ξύλινο με πόδια, το οποίο εσωτερικά ήταν ντυμένο με αλουμίνιο και το γέμιζαν με νερό. Στο κάτω μέρος είχε ένα βρυσάκι το οποίο έπρεπε να αδειάζουν για να μην πλημμυρίσει το πάτωμα. Επίσης, έπρεπε να αγοράζουν πάγο καθημερινά γιατί αλλιώς μύριζε. Αυτά για τη νοσταλγία του Έλληνα για τις παλιές καλές εποχές, που ήμασταν αθώοι και ζούσαμε ωραία.
4. Πάγωσε ο εγκέφαλός μου
Ο πονοκέφαλος του παγωτού, επιστημονικά namesphenopalatine ganglioneuralgia, είναι μία μορφή σύντομου πονοκέφαλου σχετιζόμενου με την γρήγορη κατανάλωση κρύων ποτών ή φαγητών όπως το παγωτό. Οπότε αυτό που σας έλεγε η μαμά σας «μην το τρως τόσο γρήγορα», έχει βάση.
5. Τα παλιά τα χρόνια-συνταγή από το 1747
Για να φτιάξετε παγωτό:
Παίρνετε δύο δοχεία από κασσίτερο, το ένα πιο μεγάλο από το άλλο, το εσωτερικό πρέπει να έχει καπάκι που κλείνει καλά, όπου θα βάλετε την κρέμα σας, και θα την αναμείξετε με βατόμουρα, ή με ό,τι άλλο σας αρέσει, για να αποκτήσει χρώμα και γεύση. Βάλτε ζάχαρη ανάλογα με το γούστο σας και μετά σκεπάστε το και τοποθετήστε το στο μεγαλύτερο δοχείο. Γεμίστε το κενό μεταξύ τους με πάγο και μία χούφτα αλάτι. Αφήστε το να σταθεί για τρία τέταρτα της ώρας, ξεσκεπάστε το και ανακατέψτε καλά την κρέμα. Ξανασκεπάστε το και αφήστε το άλλη μισή ώρα, μετά από αυτό βάλτε το στο πιάτο σας. ---The Art of Cookery Made Plain & Easy, Hannah Glasse, 1747
6. Blast from the past! (που θυμόμαστε ακόμα)
(Σικ αυτό για σένα)
σχόλια