Η ΕΝΑΡΞΗ ΤΗΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΔΟΥ πλησιάζει και σιγά-σιγά μπαίνουν οι τελευταίες πινελιές στις επιχειρήσεις, πριν ανάψουν οι προβολείς και σηκωθεί η αυλαία. Αυτό ισχύει για τα περισσότερα νησιά, διότι η Αθήνα ανήκει πλέον στις ευρωπαϊκές πόλεις που προσελκύουν επισκέπτες όλο τον χρόνο.
Παρά την κούραση και το γήρας της, η Αθήνα προσπαθεί να δείξει την καλύτερη εικόνα της, χωρίς, ωστόσο, να έχει ασχοληθεί κάποιος ουσιαστικά με τα χρόνια προβλήματα της πόλης. Ποιον άραγε απασχόλησε τι συμβαίνει με το αποχετευτικό δίκτυο, όταν σε λιγότερο από μια δεκαετία τα λύματα από τις νέες κλίνες και κουζίνες έχουν υπέρμετρα αυξηθεί; Να μιλήσουμε με ειλικρίνεια γι’ αυτό που συμβαίνει με τα όμβρια ύδατα μόλις ξεσπάσει ολιγόλεπτη καταιγίδα; Τα αποτελέσματα τα γνωρίζουμε όλοι. Λύσεις ψάχνουμε, από όσους διαχειρίζονται την πόλη.
Τα δελτία ειδήσεων ασχολούνται τακτικά με τις τσουχτερές τιμές των αγαθών − κυρίως πρώτης ανάγκης. Μόλις η πόλη αρχίζει να βουλιάζει από τουρίστες, τα ρεπορτάζ εστιάζουν στις υπερβολικές τιμές φαγητού, ποτού και καφέ. Αφού οι τιμές είναι υπερβολικές και οι επιχειρηματίες, από την πλευρά τους, παραπονιούνται για τα αυξημένα κόστη, γιατί ανοίγουν συνέχεια νέες επιχειρήσεις, με αντικείμενο το φαγητό, το ποτό και τον καφέ; Όποιος πιστεύει πως έχει απάντηση, χρήσιμο είναι για την αξιόπιστη βιωσιμότητα της κάθε επιχείρησης, πριν εκφράσει την προσδοκία εσόδων, αυτή να συνοδεύεται από μηνιαίο προϋπολογισμό εξόδων.
Δεν πρόκειται για οινικό σοβινισμό, ούτε για επιστροφή στο παρελθόν, αλλά για το αυτονόητο: δεν υποβαθμίζεις αυτό για το οποίο έπρεπε να καυχιέσαι. Στην Ελλάδα καταγράφονται πολυάριθμες γηγενείς ποικιλίες, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για κάποιες σχεδόν εξαφανισμένες.
Για την τιμολόγηση των κρασιών αναφερθήκαμε εδώ και με ικανοποίηση πληροφορούμαι ότι το θέμα απασχολεί και συζητιέται. Ευχή να ξεφυλλίζουμε λίστες κρασιών και να μη φοβόμαστε να παραγγείλουμε.
Υπάρχει όμως κάτι ακόμα, εξίσου σημαντικό. Σε μια χώρα όπου η αμπελοκαλλιέργεια και η κατανάλωση κρασιού είναι στοιχεία άρρηκτα συνδεδεμένα με χαρακτηριστικά που συνθέτουν τον πολιτισμό μας, γιατί τέτοια εμμονή των οινοχόων και όσων άλλων ασχολούνται με το «άθλημα» με κρασιά εισαγωγής; Αδιαμφισβήτητα, πρέπει να υπάρχουν επιλογές εισαγόμενων, όταν ο προσανατολισμός της επιχείρησης και το πελατολόγιο το καθιστούν αναγκαίο, όμως είναι θλιβερό να πίνουμε Chablis σε μια αιγαιοπελαγίτικη ταβέρνα. Ποιος ο λόγος να προτιμήσει κάποιος στην Κρήτη ένα Gamay, όταν υπάρχει Λιάτικο; Στην Κεφαλονιά μπουχτίσαμε από Ρομπόλα και μόνο ένα Riesling θα μας «φέρει στα συγκαλά μας»;
Δεν πρόκειται για οινικό σοβινισμό, ούτε για επιστροφή στο παρελθόν, αλλά για το αυτονόητο: δεν υποβαθμίζεις αυτό για το οποίο έπρεπε να καυχιέσαι. Στην Ελλάδα καταγράφονται πολυάριθμες γηγενείς ποικιλίες, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες υπάρχει έντονο ενδιαφέρον για κάποιες σχεδόν εξαφανισμένες. Παράλληλα, τολμηρές οινοποιήσεις νέων οινολόγων δημιουργούν ακόμα πιο ελκυστικό περιβάλλον για να τις δοκιμάσουμε.
Προτείνουμε να αναζητήσετε κρασιά που δοκιμάσαμε πρόσφατα από λιγότερο γνωστές γηγενείς ποικιλίες και μας άφησαν τις καλύτερες εντυπώσεις.
ΠΡΕΚΝΑΔΙ
Μαντέμι Νάουσας
Κτήμα Διαμαντάκος / Πρεκνάδι / 2022
Άγνωστη στους περισσότερους, η λευκή ποικιλία της Νάουσας Πρεκνάδι (ή Πρικνάδι) οφείλει το όνομά της, σύμφωνα με τους ντόπιους αμπελουργούς, στα στίγματα (πρέκνες) που βρίσκονται στη ρώγα. Μέχρι τα μέσα του περασμένου αιώνα καλλιεργούνταν σε σημαντική έκταση, όμως τις τελευταίες δεκαετίες οι αμπελουργοί επικεντρώθηκαν στο Ξινόμαυρο κι έτσι η δημοφιλία της ατόνησε. Υπάρχουν μάλιστα πληροφορίες ότι κάποιοι συνεχίζουν να καλλιεργούν λίγες ρίζες περιμετρικά των αμπελώνων Ξινόμαυρου, προκειμένου, σε περίπτωση που εμφανιστεί ασθένεια στο αμπέλι, το Πρεκνάδι να είναι ο «πρώτος ασθενής».
Σήμερα υπάρχουν δύο μόνο οινοποιεία στην περιοχή που ασχολούνται με τις εκφράσεις της ποικιλίας. Το οικογενειακό Κτήμα Διαμαντάκου βρίσκεται στην καρδιά της ζώνης ΠΟΠ Νάουσα και παράγει δύο μονοποικιλιακές ετικέτες: τη λευκή από Πρεκνάδι και την ερυθρή από Ξινόμαυρο. Το Πρεκνάδι έχει μέτρια αρωματική ένταση, με μήλο, αχλάδι και κίτρο στο προσκήνιο και ανθικές νότες να ακολουθούν. Στο στόμα έχει ένταση, πλούτο και πικάντικο τελείωμα. Στη νεότητά του είναι δροσιστικό, όμως εξελίσσεται όμορφα μέσα στον χρόνο και αποκαλύπτει πιο γαστρονομικό χαρακτήρα.
NATURA EST DEUS
Καλαμιάς Αιγιαλείας
Εδανός Οινοποιητική / Μυγδάλι / 2024
Είναι αξιοθαύμαστο πόσες εξαφανισμένες ποικιλίες αμπέλου έχουν έρθει ξανά στο προσκήνιο στην ευρύτερη περιοχή της Αιγιαλείας − με αμπελοοινική παράδοση από την αρχαιότητα. Το οινοποιείο Εδανός παρουσίασε πρόσφατα στις Οινικές Αποκαλύψεις του Οινοράματος μικροοινοποίηση της λευκής, ζωηρής και πρώιμης ποικιλίας Μυγδάλι. Χαμηλόβαθμο, με όμορφα αρώματα λεμονανθών, πράσινου μήλου και βοτανικές νότες. Μέτρια οξύτητα, κομψή επίγευση με φρουτώδη χαρακτήρα. Εμφιαλώθηκαν συνολικά 600 φιάλες, με τον εμπορικό τίτλο Natura Est Deus και αξίζει να το γνωρίσετε.
ΑΓΡΥΠΙΩΤΗΣ ORANGE NATURE
Άνω Διακοπτό Αιγιαλείας
Οινοποιείο Τετράμυθος / Αγρυπιώτης / 2024
Ψηλότερα, στις πλαγιές του Χελμού, σε υψόμετρο άνω των 600 μέτρων, βρίσκονται ορισμένα από τα πιο εντυπωσιακά αμπέλια της χώρας. Εκεί η ομάδα του Τετράμυθου αναβίωσε μια τοπική ποικιλία που ονομάζεται Αγρυπιώτης. Τα γέρικα διάσπαρτα κλήματα που βρίσκονται ανάμεσα σε αμπέλια Ροδίτη έδωσαν περιορισμένη ποσότητα σταφυλιών, τα οποία οινοποιήθηκαν σε ανοξείδωτη δεξαμενή, με τριών εβδομάδων επαφή με τα στέμφυλα. Εμφιαλώθηκε αφιλτράριστο και έχει υπέροχα αρώματα εξωτικών φρούτων και λευκών ανθέων, στο στόμα είναι λιπαρό, με αισθητή οξύτητα και ελαφρά πικάντικη επίγευση. Ό,τι νέο παρουσιάζει η δυναμική ομάδα είναι εγγύηση. Θα γνωρίζαμε, άραγε, το δημοφιλές πλέον Μαύρο Καλαβρυτινό, εάν οι αδελφοί Σπανού με τον Παναγιώτη Παπαγιαννόπουλο δεν έδειχναν τέτοια επιμονή;
ΤΡΙΑΜΠΕΛΟΣ ΤΖΟΓΑΝΕ
Σύρος, Κυκλάδες
Μικροοινοποιείο Ξυδάκη / Μονεμβασιά, Σεριφιώτικο, Ασπροκουντούρα, Καλαμαρκούδα, Ροδίτης / 2022
Στον θαυμαστό κόσμο του κρασιού υπάρχουν πάμπολλα αφηγήματα και μύθοι. Αμφότερα είναι χρήσιμα για να μας παρακινούν να εμβαθύνουμε στις οινικές αναζητήσεις. Για όσους έχουν ακούσει τον Μυκονιάτη Γιώργο Ξυδάκη και έχουν δοκιμάσει τα κρασιά του, αλλά δεν έτυχε να τον γνωρίσουν, πιθανόν να είναι μύθος. Για εμάς που είχαμε την τύχη να τον συναναστραφούμε είναι ένας γλυκύτατος άνθρωπος, ο οποίος έχει αφιερώσει τη ζωή του στην καταγραφή και διάσωση ορισμένων αφανών ποικιλιών των Κυκλάδων, που έχουν φτάσει στο όριο της εξαφάνισης. Παράλληλα, δημιουργεί σε εξαιρετικά μικρό αριθμό τα δικά του κρασιά, μέσα από την έκφραση πολλών διαφορετικών μικρών αμπελοτεμαχίων, από το μοναδικό αιγαιοπελαγίτικο μικροκλίμα. Ηρωική αμπελουργία και χειρωνακτικές διαδικασίες σε κάθε στάδιο αποδίδουν κρασιά με ρουστίκ χαρακτήρα, που μένουν χαραγμένα στη μνήμη. Η βαρελάτη Τριάμπελος προέρχεται από ένα αμπελάκι 2 στρεμμάτων του Μπάρμπα Τζογάνε, με λίγες ρίζες άναρχα, από τις ποικιλίες Μονεμβασιά, Σεριφιώτικο, Ασπροκουντούρα, Καλαμαρκούδα και Ροδίτης. Ένα λευκό κρασί-ωδή στην κυκλαδική απλότητα, στους αργούς ρυθμούς, στην υψηλή αισθητική και στο φυσικό κάλλος, που δυστυχώς χάνονται.
ΦΡΟΥΡΙΟ
Ληλάντιο Πεδίο, Εύβοια
Φοίβος Παπαστρατής / Βραδυανό / 2024
Την ερυθρή ποικιλία της βόρειας Εύβοιας Βραδυανό την πρωτογνωρίσαμε χάρη στην επιμονή της οικογένειας Βρυνιώτη. Ο εντυπωσιακός αρωματικός χαρακτήρας της παρακίνησε τον Ευβοιώτη Φοίβο Παπαστρατή να την οινοποιήσει. Με νεανικό ενθουσιασμό, βρήκε ένα μικρό αμπέλι στην Ιστιαία που καλλιεργείται βιολογικά, και με την καθοδήγηση του πολυταξιδεμένου οινολόγου Σπύρου Ζουμπούλη παρουσίασε πρόσφατα μια μικροοινοποίηση (συνολικά 640 φιάλες) που ονομάζει Φρούριο, από μια παιδική ζωγραφιά που κοσμεί την ετικέτα. Θελκτικός αρωματικός χαρακτήρας, με φράουλα στο προσκήνιο, μέτριο σώμα, σαρκώδες στον ουρανίσκο, με μοναδική αίσθηση ευγένειας και φρεσκάδας στην επίγευση. Επιπλέον, πρόκειται για ένα ερυθρό που πίνεται ευχάριστα δροσερό το θερμό ελληνικό καλοκαίρι.
ΧΙΩΤΙΚΟ ΚΡΑΣΕΡΟ
Αμανή, Χίος
Αριούσιος Οινοποιητική / Χιώτικο Κρασερό / 2015
Το καλοκαίρι του 2018 στο Πιεμόντε, με έκπληξη ανακαλύψαμε σε μια κάβα ένα Ασύρτικο από τη Χίο, το οποίο είχε την ένδειξη Triple A. Για όσους δεν γνωρίζουν, το κίνημα Triple Α −Agricoltori, Artigiani, Artisti (γεωπόνοι, τεχνίτες, καλλιτέχνες)− δημιουργήθηκε το 2003 από τον Luca Gargano, με σκοπό να αντισταθεί στη βιομηχανοποίηση των κρασιών και την ομογενοποίηση της γεύσης. Με την επιστροφή μας, επικοινωνήσαμε με το οινοποιείο που το παρήγαγε, εξηγήσαμε πού και πώς το βρήκαμε και ζητήσαμε πληροφορίες για το κρασί. Το Ασύρτικο, όπως και το επίσης ελαχίστων παρεμβάσεων ερυθρό, δεν ήταν διαθέσιμο στην ελληνική αγορά. Μετά από περίπου έναν χρόνο, με παρότρυνσή μας, τα κρασιά άρχισαν να κυκλοφορούν και στην Ελλάδα.
Πήραμε την απόφαση να γνωρίσουμε τον τόπο και τους ανθρώπους πίσω από αυτό που γευτήκαμε στην Ιταλία και μας έκανε τόση εντύπωση. Επισκεφθήκαμε το οινοποιείο, στην απομακρυσμένη περιοχή Αμανή −στην αρχαιότητα Αριουσία− στα βορειοδυτικά του νησιού, περάσαμε υπέροχα με τις αφηγήσεις του Δημήτρη Κεφάλα σχετικά τις επισκέψεις στην περιοχή του ανήσυχου Luca και του εμβληματικού Nicolas Joly (La Coulée de Serrant). Με δέος αντικρίσαμε πλατανοκλήματα (άγρια, αναρριχώμενα κλήματα στα αιωνόβια πλατάνια) κοντά στο υπόσκαφο εκκλησάκι της Παναγίας Αγιογαλούσαινας, με το εκπληκτικό ξυλόγλυπτο τέμπλο του 12ου μ.Χ. αιώνα. Στην αρχαιότητα η Χίος παρήγαγε τον φημισμένο Αριούσιο Οίνο, από την τοπική ποικιλία Χιώτικο Κρασερό. Σήμερα, η ομάδα του Αριούσιου προσπαθεί να αναβιώσει αυτή την παράδοση μ’ ένα «παλαιάς κοπής» ερυθρό, με τα στέμφυλα να παραμένουν για μία εβδομάδα στον ήλιο, ζύμωση σε ανοξείδωτη δεξαμενή και ωρίμανση σε παλαιά δρύινα βαρέλια. Το κρασί εμφιαλώνεται αφιλτράριστο και έχει μαρμελαδένια αρώματα κόκκινων φρούτων, με έντονα βοτανικά στοιχεία.
Αντί επιλόγου, απόσπασμα από το βιβλίο «γύρω γύρω θάλασσα» του Χιώτη φωτογράφου Γιάννη Κωσταρή: «Κάθε τόπος είναι συμπύκνωμα του ιστορικού του χρόνου, πριν από τις μέρες της δικής μας ζωής». Έτσι ακριβώς οφείλουμε να αντιμετωπίζουμε το κρασί και όλη την αλυσίδα των ανθρώπων που το παράγουν.
Ανοίξτε μια φιάλη και απολαύστε τη με παρέα. Η μέθεξη, τα γέλια και τα τσουγκρίσματα είναι ευλογία.
Υγιαίνετε!
