Μέχρι πρόσφατα ο όρος «taproom» δεν ήταν διαδεδομένος στην Αθήνα και ακόμα λίγοι τον γνωρίζουν και τον χρησιμοποιούν. Τι σημαίνει; Είναι το μέρος όπου μπορούμε να δοκιμάσουμε όσα φτιάχνουν και έχουν να προτείνουν για τα ποτήρια μας οι ζυθοποιοί.
Στο εξωτερικό, το taproom είναι συνήθως ένας ειδικά διαμορφωμένος χώρος μέσα στα ζυθοποιεία, λειτουργεί μάλιστα την ώρα που παράγεται κανονικά μπίρα και μπορεί να προσφέρει μέχρι και φαγητό. Στην Ελλάδα κάτι τέτοιο απαγορεύεται ακόμα, παρότι είναι μια πιο οικολογική λύση, εφόσον το σερβίρισμα γίνεται απευθείας από την κάνουλα. Η νομοθεσία όμως έχει να αλλάξει από την εποχή του Όθωνα, κάνουμε ακόμα μπίρα με βάση ένα βασιλικό διάταγμα.
Το 2019 εμφανίστηκε στο Κουκάκι το πρώτο αθηναϊκό taproom από «gypsy brewers» ή «νομάδες μικροζυθοποιούς», από μια παρέα που μπορεί να μην έχει τις δικές της εγκαταστάσεις για να φτιάξει μπίρα, αλλά έχει αφοσιωθεί σε αυτήν και φιλοξενείται αλλού για να παράγει τις ιδέες της. Άρχισε το νομαδικό της ταξίδι από τη Λακωνική Ζυθοποιία, έξω από τη Σπάρτη, και πλέον έχει μεταφέρει την παραγωγή της στη Μικροζυθοποιία Χίου.
Τα taproomsd έχουν έναν ρομαντικό χαρακτήρα, «είναι ένα ραντεβού για εκείνους που έχουν κάποιες κοινές ανησυχίες, είναι πιο ενημερωμένα από μια κάβα και πιο ήσυχα από ένα μπαρ».
Ένας μαθηματικός, ένας μηχανικός υλικών και ένας τοπογράφος, ο Αντώνης Περιστέρης, ο Ορέστης Θεριανός και ο Γιώργος Μαυροδάκος αντίστοιχα είναι οι τρεις φίλοι που ξεκίνησαν φτιάχνοντας μπίρα στο σαλόνι του σπιτιού τους και σε πλαστικούς κουβάδες. Όταν συνειδητοποίησαν ότι αυτός ο τρόπος δεν τους φτάνει, τους πήρε δύο χρόνια για να παρουσιάσουν την πρώτη δική τους ετικέτα, την πολύπλοκη και έντονα αρωματική Jasmine IPA που έχει γεύση τροπικών και εσπεριδοειδών φρούτων, χωρίς όμως να περιέχει ούτε ένα από αυτά.
Αν παρακολουθείτε το ντόπιο craft κίνημα και όσα ωραία βγάζει, μπορεί να την έχετε δοκιμάσει, όπως και τη λιγότερο καβουρδισμένη και φρουτώδη tropical stout μπίρα Mandy Black, τις «ιστορίες» του πρότζεκτ τους Uncle Jam, που μιλάει για μπίρες οι οποίες παράγονται μία και μοναδική φορά.
Θα γυρίσω για λίγο στην ελληνική νομοθεσία γιατί οι Strange Brew μόλις παρουσίασαν μια ξινή μπίρα με φραγκόσυκο, ένα «ποτό ζύθου», όπως μπορούν να το πουν, αφού ο γερμανικός νόμος για την καθαρότητα θέλει η μπίρα να μην περιέχει τίποτε άλλο εκτός από νερό, βύνη και μαγιά. Αυτό σημαίνει ότι το μπουκάλι της «Αγκαθιά» φορολογείται ως ποτό, άρα είναι αναγκαστικά και πιο ακριβό. Αλλά, παρά τις δυσκολίες, εκείνοι παραμένουν δημιουργικοί και επιμένουν στις ιδέες τους.
Η συνεργασία τους με άλλους μικροζυθοποιούς είναι κομμάτι της φιλοσοφίας τους, η μπίρα με το φραγκόσυκο έγινε μαζί με την ομάδα της ΣΟΛΟ από την Κρήτη. «Δεν μας πειράζει τόσο το ότι δεν μπορούμε να χαρακτηρίσουμε το προϊόν μας ως αυτό που πραγματικά είναι αλλά το ότι, αν τη φτιάχναμε στο εξωτερικό και την εισάγαμε, θα λεγόταν μπίρα και θα ήταν πιο προσιτή. Αυτό είναι το παράλογο της υπόθεσης, ότι δεν υπάρχει μια ενιαία πολιτική».
Μέσα σε όλα αυτά, η κατ' άτομο ετήσια κατανάλωση μπίρας στην Ελλάδα είναι περιορισμένη, κινείται κάθε χρόνο γύρω στα τριάντα λίτρα – σκεφτείτε ότι στην Τσεχία ξεπερνάει τα εκατόν τριάντα. Αλλά αυτοί οι αριθμοί δεν φαίνεται να τους επηρεάζουν. «Μπορεί να είμαστε πίσω σε σχέση με πολλές άλλες χώρες στην κατανάλωση, αλλά εμείς ούτε είμαστε υπέρ της ποσότητας ούτε μπορούμε να την εξυπηρετήσουμε. Αυτό που μας ενδιαφέρει είναι ότι αυξάνεται ο κόσμος που θέλει να δοκιμάσει καινούργια είδη μπίρας, που θέλει να μάθει περισσότερα γι’ αυτήν και τους μικροζυθοποιούς της, ακόμα και να τη φτιάξει μόνος του στο σπίτι.
Παράλληλα, τα καινούργια εστιατόρια αρχίζουν να επενδύουν στο κομμάτι της μπίρας, ενώ αυτοί που θα αναζητήσουν μια διαφορετική είναι οι ίδιοι άνθρωποι που θα ψαχτούν με το φαγητό και με το κρασί, αυτό έχουμε παρατηρήσει. Και μπορεί να μην είναι ένα παραδοσιακό ελληνικό ποτό, αλλά πρέπει να αποκτήσουμε μεγαλύτερη ευελιξία προκειμένου να την ταιριάζουμε με την ελληνική πρώτη ύλη. Έχουμε πολύ καλά φρούτα και βότανα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν, έτσι θα μπορούσε να υπάρξει και μια ευρύτερη συνεργασία μικρών παραγωγών».
Καθώς ακυρώθηκαν όλα τα φεστιβάλ του εξωτερικού στα οποία θα συμμετείχαν, μέσα στην καραντίνα η τριάδα του Κουκακίου, που με τη βοήθεια του χώρου της στην οδό Φαλήρου μάς έμαθε τι πάει να πει IPA, βρήκε τον χρόνο να κάνει παλαιώσεις σε βαρέλια κρασιού από ελληνικά οινοποιεία, σε βαρέλια ουίσκι που έφερε από την Ιρλανδία – και βαρέλια τσίπουρου αναζήτησαν, αλλά τους κοιτούσαν κάπως περίεργα όταν το έλεγαν. Μου δείχνουν το μπουκάλι μίας από τις παλαιωμένες τους μπίρες –ακόμα και το καπάκι το έχουν βάλει με τα χέρια τους σε αυτήν–, είναι προϊόν που τους εκφράζει απόλυτα κι ας έχει ρίσκο, κι ας μην ξέρουν αν από το βαρέλι που θα ανοίξουν πάλι σε έναν χρόνο από τώρα θα βγάλουν κάτι που θα πίνεται.
Στα δύο χρόνια λειτουργίας τους σχεδόν όλα τα ελληνικά μικροζυθοποιεία έχουν περάσει από τον χώρο της Strange Brew, αυτήν τη στιγμή φιλοξενούν γύρω στα σαράντα και έχουν προτίμηση σ' εκείνα που θεωρούν ότι είναι κοντά στο δικό μας το στυλ, σε αυτά που κάνουν πιο πειραματικές και περίεργες μπίρες.
«Αυτό είναι και πρέπει να είναι ένα taproom, να έχει πάντα κάτι καινούργιο να δείξει, άλλωστε ο σταθερός μας επισκέπτης δεν θέλει να πιει τα ίδια και τα ίδια, θα ρωτήσει τι νέο έχουμε φέρει, τόσο δικό μας όσο και από άλλους μικροζυθοποιούς. Είμαστε ένα tasting room και παρότι με την πανδημία δεν μπορούσαμε να επικοινωνήσουμε όσα έχουμε από κοντά, όλο αυτό διάστημα εμείς δεν σταματήσαμε να φέρνουμε καινούργιες μπίρες. Για πολλούς, ακόμα κι αυτή η δοκιμή στο σπίτι ήταν μια διέξοδος».
Λίγο πιο πέρα, στον δρόμο της Βεΐκου, υπάρχει ο χώρος μιας άλλης μικροζυθοποιίας που τους στηρίζει και τη στηρίζουν, έχουν κάνει και μια μπίρα μαζί. Αυτή είναι η Blame The Sun που μόλις άνοιξε το δικό της taproom. Οι Strange Brew βρίσκουν κάτι παραπάνω από «φανταστικό» το ότι οι μεν (νομάδες) θα μπορούν πλέον να πίνουν μπίρα στους δε μέσα σε λίγα λεπτά, ενώ είναι βέβαιοι ότι δεν θα αργήσει η μέρα που θα δούμε κι άλλα taprooms να ανοίγουν στην Αθήνα. Είναι πολύ χαρούμενοι με το γεγονός ότι το Κουκάκι έγινε η γειτονιά της εναλλακτικής ζυθοποίησης, εκεί όπου το «πάμε για μια μπίρα» σημαίνει κάτι άλλο.
Όταν, λοιπόν, εμφανίστηκαν οι σαν old-school tattoo ετικέτες της Blame The Sun, το 2018, οι μικροζυθοποιίες είχαν πάρει τα πάνω τους, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ελληνικής Ένωσης Ζυθοποιών. Από το 2011 και μέσα σε έξι χρόνια, από επτά είχαν φτάσει τις τριάντα στη χώρα.
«Βλέποντας ότι ο ελληνικός αμπελώνας χρειάστηκε περίπου δύο δεκαετίες για να λάβει τη θέση που του αρμόζει τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, πιστεύουμε ότι ο επόμενος τομέας προς ανάπτυξη στην Ελλάδα είναι η ζυθοποιία και τα ελληνικά αποστάγματα». Ένας έμπειρος bartender, ένας beer sommelier και ένας αποσταγματοποιός, ο Άγγελος Τριανταφυλλόπουλος, ο Δημήτρης Λαδόπουλος και ο Ανέστης Ζαμανόπουλος αντίστοιχα αντλούν έμπνευση από τη vintage αισθητική της tiki cocktail σκηνής των δεκαετιών των '50s και των '60s και από την πολυνησιακή κουλτούρα, αυτήν του surf και της σύγχρονης σκηνής της craft μπίρας.
«Συνήθως λένε για εμάς ότι είμαστε σαν ένα καλιφορνέζικο ζυθοποιείο με έδρα την Αθήνα. Όμως, θέλουμε η Blame the Sun να είναι κάτι παραπάνω από μια μικροζυθοποιία, μπορούμε να πούμε ότι γύρω της υπάρχει μια κοινότητα που ασχολείται εντατικά με τη μουσική, με την πανκ, το ροκ εν ρολ, τη σκα και οτιδήποτε θυμίζει καλοκαίρι. Θέλουμε να αναβαθμίσουμε την κατανάλωση μπίρας στην Ελλάδα και παράλληλα να συναναστρεφόμαστε κόσμο ανήσυχο όσον αφορά τη μουσική, τις τέχνες, τη γαστρονομία».
Πράγματι, τις πρώτες μέρες λειτουργίας του νέου taproom της πόλης είδα όλη τη hip Αθήνα να περνάει αποκεί, από μουσικούς μέχρι εστιάτορες. Θα πιαστώ από το γαστρονομικό κομμάτι για να πω ότι η τριάδα της Blame the Sun έχει σκεφτεί το pairing των ετικετών της με το φαγητό.
Η πρώτη και η πιο γνωστή τους, η Beachbum, φτιάχνεται με βρώμη και βύνη σίτου, για να έχει ένα πιο κρεμώδες το σώμα, είναι μια θολή μπίρα με αμερικανικούς λυκίσκους, με άρωμα και γεύση τζίντζερ και τροπικών φρούτων και επίγευση λάιμ.
«Ως pale ale ταιριάζει με πίτσα, μπέργκερ και γενικά με το street food. Πάει τέλεια με την ιαπωνική κουζίνα, με sushi rolls, beef ή tuna tataki, nigiri, sashimi, συνοδεύει ιδανικά την ταϊλανδέζικη κουζίνα και πιάτα όπως το pad thai, δοκιμάστε τη μαζί με το χαβανέζικο poke ή ένα σεβίτσε τόνου. Γενικά, θα μπορούσαμε να πούμε πως της ταιριάζουν πιάτα που έχουν ψάρια, είτε τηγανητά, είτε ψητά, είτε ωμά».
Η ομάδα της Blame The Sun, όμως, ξέρει και από αποστάγματα, γι’ αυτό φέρνει κάποιες δυσεύρετες φιάλες, τις οποίες μπορούμε να δοκιμάσουμε και να αγοράσουμε με το ml ή ολόκληρες. Επίσης, η μπίρα τους μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως βασικό ή δευτερεύον συστατικό σε κοκτέιλ. Η Beach Bum ταιριάζει περισσότερο με καπνιστά ουίσκι και με παλαιωμένο ρούμι. Επιπλέον, μόλις δημιούργησαν μια μπίρα αποκλειστικά για ένα από τα καλύτερα μπαρ του κόσμου, για το αθηναϊκό κοκτεϊλάδικο του Baba Au Rum.
Φυσικά, φέρνουν μπίρες κι άλλων μικροζυθοποιών, τις οποίες μπορούμε να προμηθευτούμε σε μπουκάλι ή να τις καταναλώσουμε σε ποτήρι, ενώ οι δικές τους, που παράγονται σε περιορισμένη ποσότητα, μπαίνουν μπροστά μας σε κουτάκι.
«Μας ενδιαφέρει να λειτουργούμε ως σημείο συνάντησης μικροζυθοποιών, σίγουρα υπάρχουν κάποιοι με τους οποίους έχουμε πιο στενή επαφή, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι είμαστε μια κλειστή κοινότητα. Θέλουμε να είμαστε προσεγγίσιμοι από οποιονδήποτε είναι στον χώρο της μπίρας και το καλό είναι ότι συναντάμε πολλούς homebrewers, μας επισκέπτονται για να συζητήσουμε. Δεν έχει νόημα να έχουμε μυστικά μεταξύ μας, η εξέλιξη του ενός μας τραβάει όλους προς τα πάνω».
Ενώ κοιτάει προς τον μικρό του χώρο με τις κάνουλες και τις σανίδες, ο Ανέστης μου λέει ότι τα taprooms έχουν έναν ρομαντικό χαρακτήρα, «είναι ένα ραντεβού για εκείνους που έχουν κάποιες κοινές ανησυχίες, είναι πιο ενημερωμένα από μια κάβα και πιο ήσυχα από ένα μπαρ». Εξηγεί ότι έξω η μπίρα των taprooms αντιμετωπίζεται όπως ο εσπρέσο από τους Ιταλούς, πίνεται γρήγορα και στο πόδι.
«Αυτό δεν συμβαίνει εδώ, δεν λέμε ότι θα κάνουμε ένα διάλειμμα για να πιούμε δυο μπίρες στο μισάωρο, αλλά αυτό φιλοδοξούμε να δούμε να συμβαίνει. Άλλωστε, το "blame the sun" είναι και αργκό, χρησιμοποιείται όταν κάποιος πάει, κάνει μια δουλειά και μπλέκει σε ένα γρήγορο μπιράκι, όταν τα φορτώνει στον κόκορα που λέμε – δεν πειράζει να το κάνουμε καμία φορά κι αυτό».
Strange Brew Taproom & Bottleshop, Φαλήρου 86, Κουκάκι, 210 9232146
Blame The Sun Athens Taproom, Βεΐκου 60, Κουκάκι, 210 9213523
