Ιανουάριος
«Ποδαρικό» με την πολυσυζητημένη (παγκόσμια) κυκλοφορία της αυτοβιογραφίας του πρίγκιπα Χάρι με τίτλο Spare (Ρεζέρβα). Για πρώτη φορά ο δούκας του Σάσεξ αρθρώνει τη δική του αλήθεια για τη βασιλική οικογένεια και για το πώς είναι να ζεις μια ζωή ως «ρεζέρβα».
Φεβρουάριος
Τέμπη: Το φριχτό σιδηροδρομικό δυστύχημα με τους 57 νεκρούς
Αργά το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου η αμαξοστοιχία Intercity 62, που εκτελούσε τη διαδρομή Αθήνα - Θεσσαλονίκη, συγκρούεται μετωπικά στα Τέμπη με εμπορικό τρένο που έκανε δρομολόγιο από τη Θεσσαλονίκη προς τη Λάρισα.
Ακολουθούν σκηνές φρίκης και χάους, καθώς ξεσπά φωτιά. Συνολικά 57 άνθρωποι σκοτώνονται στο σιδηροδρομικό δυστύχημα και δεκάδες τραυματίζονται.
Κηρύσσεται τριήμερο εθνικό πένθος, αλλά το σοκ και την οδύνη διαδέχεται η οργή. Για ημέρες, χιλιάδες πολίτες διαδηλώνουν, σε όλη την Ελλάδα, απαιτώντας απαντήσεις και απόδοση ευθυνών. Μία ημέρα μετά το δυστύχημα στα Τέμπη, παραιτείται ο υπουργός Μεταφορών Κώστας Αχ. Καραμανλής.
Αργά το βράδυ της 28ης Φεβρουαρίου η αμαξοστοιχία Intercity 62, που εκτελούσε τη διαδρομή Αθήνα - Θεσσαλονίκη, συγκρούεται μετωπικά στα Τέμπη με εμπορικό τρένο που έκανε δρομολόγιο από τη Θεσσαλονίκη προς τη Λάρισα.
Ποινικές διώξεις ασκήθηκαν σε σταθμάρχες και στελέχη του ΟΣΕ. Προφυλακίστηκαν ο σταθμάρχης Λάρισας που δούλευε την ώρα που έγινε το πολύνεκρο δυστύχημα και ο επιθεωρητής του ΟΣΕ, που τον έβαλε στη νυχτερινή βάρδια. Άλλοι δύο σταθμάρχες και ο επικεφαλής της διεύθυνσης σιδηροδρομικών συστημάτων του ΟΣΕ αφέθηκαν ελεύθεροι με περιοριστικούς όρους.
Στα τέλη Νοεμβρίου συγκροτείται η Eξεταστική Eπιτροπή της Βουλής για το δυστύχημα στα Τέμπη. Η Ευρωπαϊκή Εισαγγελία κατέληξε στην άσκηση κακουργηματικής δίωξης σε βάρος 23 ατόμων για το δυστύχημα στα Τέμπη. Οι 18 είναι δημόσιοι υπάλληλοι.
Μάρτιος
• Ο Ντόναλντ Τραμπ γίνεται ο πρώτος Πρόεδρος των ΗΠΑ που κατηγορείται για κακούργημα. Η υπόθεση αυτή −που αφορά σε χρήματα που έλαβε η Στόρμι Ντάνιελς− είναι μόνο μία από τις δικαστικές περιπέτειες του Τραμπ, που μεταξύ άλλων κατηγορείται για απάτη και απόπειρα ανατροπής του εκλογικού αποτελέσματος.
• Στις 17 Μαρτίου το «Maestro» του Χριστόφορου Παπακαλιάτη κάνει πρεμιέρα στο Netflix και γίνεται η πρώτη ελληνική παραγωγή που προβάλλεται στην παγκόσμια πλατφόρμα. Στη λίστα του Netflix, το «Maestro» βρέθηκε τον Δεκέμβριο στην 403η θέση ανάμεσα σε 18.214 τίτλους παγκοσμίως, με τις ώρες παρακολούθησης να φτάνουν τις 41.100.000.
Μάιος
• Τρία χρόνια από την «εμφάνιση» του κορωνοϊού, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας κηρύσσει στις 5 Μαΐου το τέλος της κατάστασης εκτάκτου ανάγκης για την πανδημία, ισχυριζόμενος ότι πλέον ελέγχεται επαρκώς.
• Στις 6 Μαΐου, σε μια μεγαλειώδη τελετή στο Αββαείο του Γουέστμινστερ, πραγματοποιείται η στέψη του βασιλιά Καρόλου Γ' και της συζύγου του Καμίλα. Ο Κάρολος ανακηρύσσεται βασιλιάς τον Σεπτέμβριο του 2022, μετά τον θάνατο της μητέρας του, βασίλισσας Ελισάβετ Β'.
• Η Σουηδία είναι η νικήτρια του 67ου διαγωνισμού της Eurovision και το «Tattoo» της Loreen το νικητήριο τραγούδι. Αυτή ήταν η δεύτερη νίκη της τραγουδίστριας, που είχε κατακτήσει την πρώτη θέση και το 2012.
Ιούνιος
Πύλος: 500+ ψυχές μένουν ακόμη στον βυθό
Αξημέρωτα της 14ης Ιουνίου βυθίζεται ανοιχτά της Πύλου αλιευτικό σκάφος με περίπου 750 μετανάστες. Η ευρύτερη περιοχή ζει στιγμές απόγνωσης και φρίκης. Διασώζονται 104 άνθρωποι, ανασύρονται νεκροί 82. Μέχρι σήμερα αγνοούνται όλοι οι υπόλοιποι, κυρίως γυναίκες και παιδιά που οι διακινητές κρατούσαν στα αμπάρια του αλιευτικού.
Η «Andrianna» –το όνομα του πλωτού τάφου− είχε ξεκινήσει από τη Λιβυή 4 μέρες πριν με προορισμό την Ιταλία.
13 Ιουνίου, οι ελληνικές αρχές και η Frontex λαμβάνουν σήμα από την Ιταλική Ακτοφυλακή για σκάφος σε άμεσο κίνδυνο. Ενώ μέχρι σήμερα υπάρχει διεθνής προβληματισμός για τη θέση που κράτησε το ελληνικό Λιμενικό Σώμα, από την πλευρά του τονίζεται ότι προσφέρθηκε βοήθεια, την οποία απέρριψαν καπετάνιος και ναυαγοί. Την ίδια στάση επιβεβαιώνουν και εμπορικά πλοία που επιχείρησαν να προσεγγίσουν το υπερφορτωμένο αλιευτικό.
Βέβαια, ρεπορτάζ του ΒΒC (και στη συνέχεια έρευνες από το σύνολο του ευρωπαϊκού Τύπου) αμφισβήτησε την εκδοχή της Ελληνικής Ακτοφυλακής, που υποστήριξε ότι το αλιευτικό έπλεε προς Ιταλία χωρίς πρόβλημα και έτσι δεν χρειάστηκε επιχείρηση διάσωσης.
Μαρτυρίες επιζώντων αναφέρουν ότι σκάφος του Λιμενικού Σώματος επιχείρησε να ρυμουλκήσει το αλιευτικό και λίγα λεπτά αργότερα το «Andrianna» πήρε επικίνδυνη κλίση, ανατράπηκε και βυθίστηκε, με αποτέλεσμα να χάσουν τη ζωή τους εκατοντάδες ανθρώποι, ανάμεσά τους και περίπου 100 παιδιά. Για τις συνθήκες του ναυαγίου βρίσκεται σε εξέλιξη έρευνα από τον εισαγγελέα του Αρείου Πάγου Ισίδωρο Ντογιάκο, ενώ σειρά ερωτημάτων, σε μια προσπάθεια να μην κλείσει έτσι η υπόθεση του τραγικού πολύνεκρου ναυαγίου, έχουν τεθεί και από τον απεσταλμένο του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες στη Μεσόγειο όσο και από οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα.
Για το πλέον πολύνεκρο ναυάγιο σε ελληνικά χωρικά ύδατα συνελήφθησαν 9 άτομα, τα οποία κρίθηκαν προφυλακιστέα μετά τις απολογίες τους και με τις κατηγορίες της σύστασης εγκληματικής οργάνωσης, που αφορά παράνομη διακίνηση παράτυπων μεταναστών, της πρόκλησης ναυαγίου από αμέλεια και της έκθεσης ζωής σε κίνδυνο. Μέχρι σήμερα, η Διεθνής Αμνηστία και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων προσπαθούν να κρατήσουν «ζωντανή» την υπόθεση και να δοθούν πειστικές απαντήσεις για όσα συνέβησαν δυο ώρες μετά τα μεσάνυχτα εκείνης της 14ης Ιουνίου.
Η τραγωδία του «Ocean Titan»
Πέντε βαθύπλουτοι άνδρες δίνουν ραντεβού θανάτου στον Ατλαντικό Ωκεανό, σε βάθος 4.000 μέτρων. Ξεκίνησαν για να επισκεφτούν τα συντρίμμια του «Τιτανικού» με το υποβρύχιο «Ocean Titan» στις 14 Ιουνίου στις 8 το πρωί. Μία ώρα και σαράντα πέντε λεπτά μετά την κατάδυση, η επαφή χάνεται και ξεκινά ένα χολιγουντιανών προδιαγραφών θρίλερ. Πέντε μέρες αργότερα εντοπίζονται τα συντρίμμια του υποβρυχίου στον βυθό και σε απόσταση 1.600 μέτρων από τον «Τιτανικό».
Στο «Titan» επέβαιναν ο Βρετανός δισεκατομμυριούχος Χάρις Χάρντινγκ, ο πακιστανικής καταγωγής Βρετανός επιχειρηματίας Σαχζάντα Νταγιούντ με τον 19χρονο γιο του Σουλεϊμάν και ο Γάλλος ωκεανογράφος και πρώην αξιωματικός του Ναυτικού Πολ-Ανρί Ναρζολέ. Πιλότος του σκάφους ήταν ο Βρετανός Στόκτον Ρος, ιδρυτής της OceanGate. Οι γονείς της συζύγου του πνίγηκαν στο ναυάγιο του «Τιτανικού» το 1912.
Το υποβρύχιο «Titan» παρέσυρε στον θάνατο τους πέντε επιβάτες του μέσα σε χιλιοστά του δευτερολέπτου. Το φαινόμενο της «ενδόρρηξης» ευθύνεται για την ολική καταστροφή του βαθυσκάφους.
Ιούλιος
• Ο καύσωνας Κλέων διαρκεί 15 ημέρες, έως τις 26 Ιουλίου. Είναι ο μεγαλύτερος σε διάρκεια καύσωνας που έχει καταγραφεί στην Ελλάδα, σύμφωνα με το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών. Η πιο θερμή ημέρα ήταν η 23η Ιουλίου, με θερμοκρασίες άνω των 40 °C.
• Το «Κίνημα της Πετσέτας» έρχεται στο προσκήνιο τον Ιούλιο, όταν μια συλλογικότητα πολιτών της Πάρου διεκδικεί ενεργά ελεύθερη πρόσβαση στις παραλίες. Η δράση αυτή έρχεται σε σύγκρουση με επιχειρήσεις που εκμεταλλεύονται παραλίες, ενώ βρίσκει μιμητές και σε άλλα νησιά και παράκτιες περιοχές της χώρας, προκαλώντας την παρέμβαση της Δικαιοσύνης.
• Μετά από 50 χρόνια μουσικής πορείας, ο Έλτον Τζον αποχαιρετά τους εκατομμύρια θαυμαστές του, στην τελευταία του συναυλία στις 8 Ιουλίου στη Στοκχόλμη. Ο κορυφαίος καλλιτέχνης κατά τη διάρκεια της καριέρας του κέρδισε πέντε Grammy, πούλησε πάνω από 250 εκατομμύρια δίσκους και πραγματοποίησε σχεδόν 4.600 εμφανίσεις σε όλο τον κόσμο.
• Η Ινδία γίνεται επίσημα η πολυπληθέστερη χώρα στον κόσμο. Σύμφωνα με έκθεση του ΟΗΕ, την 1η Ιουλίου η χώρα είχε 1.428.627.663 κατοίκους. Πλέον η Κίνα είναι δεύτερη (1.425.671.352). Προβλέπεται ότι η Ινδία θα έχει 1,7 δισ. κατοίκους το 2064.
Αύγουστος
Τα αιματηρά επεισόδια της οπαδικής βίας
Τα μεσάνυχτα της 7ης Αυγούστου, περίπου 200 Κροάτες χούλιγκαν, αφού διασχίζουν ανενόχλητοι οδικώς τη χώρα, φτάνουν στη Νέα Φιλαδέλφεια και πριν την αναμέτρηση της Ντιναμό Ζάγκρεμπ με την ΑΕΚ χτυπούν όποιον βρουν μπροστά τους και σκοτώνουν εν ψυχρώ τον οπαδό της ΑΕΚ, Μιχάλη Κατσουρή.
Ακολουθούν 105 συλλήψεις και προφυλακίσεις, ενώ οι 40 από τους Κροάτες ήδη έχουν αφεθεί ελεύθεροι. Ο δολοφόνος του Μιχάλη Κατσουρή δεν έχει βρεθεί ακόμα.
Λαμβάνονται μέτρα για την οπαδική βία, αλλά τον Δεκέμβριο νέα επεισόδια στου Ρέντη καταλήγουν με έναν 31χρονο αστυνομικό πολύ σοβαρά τραυματισμένο από ναυτική φωτοβολίδα, ο οποίος κατέληξε έπειτα από πολυήμερη νοσηλεία. Ένας 18χρονος οπαδός συλλαμβάνεται, η κυβέρνηση εξαγγέλλει νέα μέτρα και αποφασίζεται τα ποδοσφαιρικά ματς να διεξάγονται χωρίς θεατές για 2 μήνες.
• Η Virgin Galactic πραγματοποιεί στις 10 Αυγούστου στο Νέο Μεξικό την πρώτη τουριστική πτήση στο διάστημα. Η πτήση της εταιρείας του Ρίτσαρντ Μπράνσον μεταφέρει τρεις τουρίστες. Φτάνει σε ύψος 89 χιλιομέτρων από τη Γη και μετά από λίγα λεπτά προσγειώνεται με ασφάλεια.
• Η Ινδία πραγματοποιεί την πρώτη επιτυχημένη προσεδάφιση στον νότιο πόλο της Σελήνης. Η αποστολή Chandrayaan-3 εκτοξεύεται στις 14 Ιουλίου και προσεδαφίζεται στη Σελήνη στις 23 Αυγούστου. Διεξάγει σειρά πειραμάτων και κατόπιν τίθεται σε κατάσταση αναστολής λειτουργίας.
• Στις 20 Αυγούστου οι Ισπανίδες κατακτούν το Μουντιάλ Γυναικών, αλλά ο πρόεδρος της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας Λουίς Ρουμπιάλες προκαλεί σάλο. Στην απονομή, φιλάει την Τζένιφερ Ερμόσο στο στόμα χωρίς τη συγκατάθεσή της. Μετά από ημέρες σφοδρών αντιδράσεων, τελικά παρεμβαίνει η FIFA και ο Ρουμπιάλες παραιτείται.
Σεπτέμβριος
Πλημμύρες: 17 νεκροί, χιλιάδες νεκρά ζώα και ανυπολόγιστες ζημιές
Λίγες μόλις εβδομάδες μετά τις φωτιές, από τις 4 έως τις 12 Σεπτεμβρίου, η κακοκαιρία Daniel επελαύνει, προκαλώντας καταστροφικές πλημμύρες, ιδίως στη Θεσσαλία, ενώ αφήνει πίσω της 17 νεκρούς αλλά και περισσότερα από 220.000 νεκρά ζώα.
Βόλος, Πήλιο, Λάρισα, Τρίκαλα και πολλές άλλες περιοχές «βουλιάζουν» στα λασπόνερα. Χιλιάδες πολίτες μένουν για μέρες δίχως νερό και ρεύμα. Μόνο στην ευρύτερη περιοχή της Καρδίτσας, οι πλημμυρισμένες εκτάσεις ανέρχονται σε 870.000 στρέμματα, η πλειοψηφία των οποίων είναι αγροτικές.
Σημειώνονται μεγάλες καταστροφές σε αρκετά τμήματα του οδικού και του σιδηροδρομικού δικτύου, ανυπολόγιστες υλικές ζημιές, χωράφια αλλά και σπίτια χάνονται κάτω από το νερό, ενώ οι κάτοικοι μετρούν μέχρι και σήμερα τις πληγές τους.
Ο θάνατος του Αντώνη Καρυώτη
Στις 5 Σεπτεμβρίου, δύο μέλη του πληρώματος του πλοίου «Blue Horizon», που εκτελούσε το δρομολόγιο Πειραιάς - Κρήτη, ρίχνουν στη θάλασσα τον 36χρονο Αντώνη Καρυώτη, με αποτέλεσμα να βρει ακαριαίο θάνατο.
Ο 36χρονος έτρεχε για να προλάβει το πλοίο την ώρα που αυτό ήταν έτοιμο να αποπλεύσει. Παρότι προλαβαίνει να ανέβει στον καταπέλτη, δύο μέλη του πληρώματος τον σπρώχνουν δύο φορές. Τη δεύτερη, ο Αντώνης Καρυώτης καταλήγει στη θάλασσα.
Οι ιατροδικαστές αποδίδουν τον θάνατό του σε πνιγμό. Ωστόσο, ήταν οι κακώσεις στο κεφάλι που είχαν ως αποτέλεσμα να χάσει τις αισθήσεις του και να πνιγεί στο λιμάνι του Πειραιά.
Ο καπετάνιος, ο ύπαρχος, ο αξιωματικός καταστρώματος και ο λοστρόμος αντιμετωπίζουν την κατηγορία της ανθρωποκτονίας από κοινού, μεταξύ άλλων κατηγοριών. Έχουν αφεθεί ελεύθεροι, με περιοριστικούς όρους...
• Στις 24 Σεπτεμβρίου, στη δεύτερη εσωκομματική εκλογική αναμέτρηση, ο Στέφανος Κασσελάκης αναδεικνύεται νέος αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, μετά την αποχώρηση Τσίπρα. Έκτοτε ξεκινούν οι αποχωρήσεις μελών σε δόσεις, μέσα σε κλίμα έντασης και αλληλοκατηγοριών. Τελευταίο πλήγμα, η δημιουργία της Νέας Αριστεράς, της Κ.Ο. που δημιούργησαν Τσακαλώτος, Αχτσιόγλου, Χαρίτσης και άλλα πρώην στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ.
• Οι εχθροπραξίες στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ ξεκινούν μετά τις αλληλοκατηγορίες Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν για συγκέντρωση στρατευμάτων. Στις 19 Σεπτεμβρίου οι Αζέροι εξαπολύουν στρατιωτική επίθεση. Έπειτα από σχεδόν 24 ώρες το Μπακού δηλώνει νικητής, η αυτοανακηρυχθείσα κυβέρνηση της περιοχής διαλύεται, ενώ οι πρόσφυγες στην Αρμενία ξεπερνούν τους 100.000.
• To 2011 o Κυνόδοντας άνοιξε την πόρτα στα Όσκαρ για τον Γιώργο Λάνθιμο. Φέτος, το ιδιόρρυθμο παραμύθι του, Poor Things, τον τοποθετεί στο βάθρο. Στις 9 Σεπτεμβρίου ο Γιώργος Λάνθιμος κερδίζει τον Χρυσό Λέοντα στο 80ό Φεστιβάλ Βενετίας. Στις 11 Δεκεμβρίου κερδίζει επτά υποψηφιότητες στις Χρυσές Σφαίρες.
Οκτώβριος
Πόλεμος Ισραήλ – Χαμάς: Ξημερώνει φρίκη
Στις 7 Οκτωβρίου το Φεστιβάλ Supernova βάφεται με αίμα. Η Χαμάς εξαπολύει επιθέσεις με ρουκέτες σε αμάχους και πραγματοποιεί αιφνιδιαστικές επιδρομές επί ισραηλινού εδάφους. Σκοτώνονται 1.200 ανθρώποι και 240 κρατούνται όμηροι.
Σε απάντηση, το Ισραήλ εξαπολύει αρχικά ευρεία αεροπορική επίθεση στη Γάζα, ενώ στις 28 Οκτωβρίου προχωρά και σε χερσαίες επιχειρήσεις. Ήδη οι νεκροί στη Λωρίδα της Γάζας ξεπερνούν τους 19.000, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας του θύλακα που ελέγχεται από τη Χαμάς. Στις 24 Νοεμβρίου συμφωνείται ολιγοήμερη εκεχειρία και απελευθερώνονται 105 όμηροι.
Οι Παλαιστίνιοι κατηγορούν τις ισραηλινές δυνάμεις για πολύνεκρα χτυπήματα σε υποδομές, όπως νοσοκομεία και εκκλησίες, ενώ το Ισραήλ αντιτείνει πως τα μέλη της Χαμάς χρησιμοποιούν αμάχους για ανθρώπινες ασπίδες και ότι βρίσκουν καταφύγιο σε τούνελ κάτω από αυτές τις υποδομές.
Έπειτα από σχεδόν 3 μήνες εχθροπραξιών η ανθρωπιστική κρίση στη Γάζα διογκώνεται, καθώς ελάχιστη είναι η βοήθεια που παραδίδεται στον θύλακα από το πέρασμα της Ράφα. Διαρκείς είναι οι εκκλήσεις του ΟΗΕ και άλλων διεθνών παραγόντων για ανθρωπιστική παύση πυρός.
Σε επίπεδο διπλωματίας, συνεχής είναι η παρουσία Αμερικανών αξιωματούχων στην περιοχή, ενώ Κατάρ και Αίγυπτος έχουν αναλάβει τον ρόλο των διαμεσολαβητών σε επαναλαμβανόμενες προσπάθειες να βρεθεί λύση.
Παράλληλα, υπάρχει ανησυχία για πιθανή επέκταση της σύγκρουσης στην ευρύτερη περιοχή. Από την αρχή του πολέμου έχουν εμπλακεί τόσο η Χεζμπολάχ, με χτυπήματα στα σύνορα Ισραήλ - Λιβάνου, όσο και οι αντάρτες Χούτι της Υεμένης με επιθέσεις σε πλοία στην Ερυθρά Θάλασσα.
• Στη φετινή απονομή του Νόμπελ Λογοτεχνίας «νικητές» αναδεικνύονται ο «μινιμαλισμός» και ο «υπερνατουραλισμός» που εντοπίζονται στα έργα του συγγραφέα Γιον Φόσε, ο οποίος καταφέρνει να αλλάξει ριζοσπαστικά το τοπίο της νορβηγικής δραματουργίας.
Νοέμβριος
Εξτρεμιστές οι ομοφυλόφιλοι, κατά Πούτιν
Λίκνο της παγκόσμιας ομοφοβίας εδώ και μία δεκαετία η Ρωσία: στις 17 Νοεμβρίου προχώρησε σε ακόμα μία εχθρική ενέργεια προς το ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα, με το ρωσικό υπουργείο Δικαιοσύνης να ανακοινώνει ότι κατατέθηκε αγωγή στο Ανώτατο Δικαστήριο της χώρας προκειμένου να τεθεί εκτός νόμου το «διεθνές ΛΟΑΤΚΙ+ κίνημα» ως «εξτρεμιστικό». Μετά και από αυτή την εξέλιξη, που θεωρείται μακράν η επιθετικότερη απέναντι στα ανθρώπινα δικαιώματα στη χώρα, οι ρωσικές αρχές εξαπέλυσαν ανθρωποκυνηγητό σε γκέι μπαρ, με μερίδα των ρωσικών media να αναφέρεται σε συλλήψεις και σε βασανισμούς των ατόμων που συνελήφθησαν. Εκτιμάται ότι το επόμενο διάστημα οι εχθρικές ενέργειες εναντίον της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας της χώρας θα ενταθούν, στο πλαίσιο της εκστρατείας του Προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν για τη διατήρηση των «παραδοσιακών οικογενειακών αξιών».
• Το λογοτεχνικό βραβείο Booker απονέμεται στον Ιρλανδό συγγραφέα Πολ Λιντς για το δυστοπικό μυθιστόρημα «Prophet Song». Ήταν υποψήφιος για το βραβείο για πρώτη φορά, με το πέμπτο του μυθιστόρημα, μια σκοτεινή αφήγηση για τη ζωή μιας μητέρας, η ζωή της οποίας ανατρέπεται, σε μια Ιρλανδία βυθισμένη στην τυραννία.
10 γυναικοκτονίες για το 2023
(και μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές)
22/1: Νίκαια – 50χρονος στραγγαλίζει την 54χρονη σύζυγό του, αφού πρώτα την είχε κακοποιήσει. «Ελάτε, σκότωσα τη γυναίκα μου», είναι οι πρώτες του λέξεις στο τηλεφώνημα προς την αστυνομία. Είχε παρελθόν ενδοοικογενειακής βίας.
3/4: Χαλκηδόνα – 34χρονος εκτελεί με καραμπίνα την 71 ετών μητέρα του. Μαρτυρίες έκαναν λόγο για οικονομικές διαφορές μητέρας και γιου. Κατά τη σύλληψή του ο 34χρονος ισχυρίστηκε ότι η μητέρα του τού ζητούσε «να τη λυτρώσει».
22/5: Στρατονίκη Χαλκιδικής – 36χρονος εκτελεί μπροστά στον 8χρονο γιο τους την 39χρονη σύζυγό του και στη συνέχεια αυτοκτονεί. Η 12χρονη κόρη τους βρισκόταν στη γιαγιά της. Η γυναίκα είχε ζητήσει διαζύγιο και προσπαθούσε να φύγει από κοντά του.
22/5: Κοζάνη – 61χρονος δέρνει μέχρι θανάτου την 89χρονη μητέρα του. Κάλεσε ο ίδιος το ΕΚΑΒ, λέγοντας ότι βρήκε τη μητέρα του αναίσθητη. Κατά το παρελθόν είχε απασχολήσει τις αρχές με τη βίαιη συμπεριφορά του.
12/6: Κως – Βιάζουν και δολοφονούν άγρια την 27χρονη Αναστάζια Ρουμπίνσκα από τη Ρουμανία. Εντοπίζεται σε βαλτώδες σημείο, μέσα σε σακούλα. Για το φρικτό έγκλημα, μετά από μέρες ερευνών, συλλαμβάνεται 32χρονος εποχιακός εργαζόμενος. Λόγω μη επαρκών στοιχείων, αναμένονται εξελίξεις σε προανακριτικό στάδιο.
10/7: Άγιος Παντελεήμονας – 35χρονος κατακρεουργεί τη 46χρονη Άννα Ιβάνκοβα, τρανς γυναίκα και δραστήριο μέλος της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας. Συλλαμβάνεται 9 ημέρες μετά, ύστερα από ανθρωποκυνηγητό. Φέρεται να διατηρούσε σχέση με την Ιβάνκοβα και να τη σκότωσε ύστερα από καβγά.
20/6: Χαλκίδα – 88χρονος πυροβολεί και σκοτώνει εξ επαφής την 84χρονη σύζυγό του. Ο δράστης ομολογεί το έγκλημα με την κυνική φράση «τη σκότωσα γιατί δεν περνούσα καλά μαζί της».
12/9: Καλαμαριά, Θεσσαλονίκη – 38χρονος αστυνομικός πυροβολεί και σκοτώνει τη 42χρονη πρώην σύζυγό του, λίγο αφότου τα παιδιά τους έφυγαν για το σχολείο. Αυτοκτονεί μετά τη γυναικοκτονία. «Το παιδί ήταν τρελά ερωτευμένο μαζί της», λέει ο πατέρας του.
24/10: Συκιές, Θεσσαλονίκη – 69χρονος στραγγαλίζει τη 42χρονη κόρη του, η οποία υπέφερε από σκλήρυνση κατά πλάκας και μετακινούνταν με αμαξίδιο. Ο πατέρας της ισχυρίστηκε πως έκανε ό,τι έκανε «γιατί δεν μπορούσε να τη βλέπει να υποφέρει».
5/12: Σαλαμίνα – 71χρονος εκτελεί με καραμπίνα τη 43χρονη σύντροφό του. Η γυναίκα ήταν μητέρα ενός παιδιού από προηγούμενο γάμο και είχε καταγγείλει τον δράστη για ενδοοικογενειακή βία. Ο ηλικιωμένος δήλωνε αμετανόητος μέχρι και τη στιγμή της προφυλάκισής του.
Κάλπες και πάλι κάλπες
Κατεξοχήν εκλογική χρονιά η φετινή, καθώς οι Έλληνες πολίτες προσήλθαν −ή τουλάχιστον κλήθηκαν να το πράξουν− τέσσερις φορές στις κάλπες.
Ο Μάιος και ο Ιούνιος ήταν οι μήνες των βουλευτικών εκλογών. Στις κάλπες της 21ης Μαΐου −με το σύστημα της απλής αναλογικής− η ΝΔ συγκέντρωσε το 40,79% και ο ΣΥΡΙΖΑ υπέστη βαριά ήττα, με το ποσοστό του να διαμορφώνεται στο 20,07%.
Κανένα κόμμα δεν εξασφάλισε αυτοδυναμία, οι Κυριάκος Μητσοτάκης, Αλέξης Τσίπρας και Νίκος Ανδρουλάκης δεν παρέλαβαν τις διερευνητικές εντολές, έτσι ο Ιωάννης Σαρμάς ορίστηκε υπηρεσιακός πρωθυπουργός και η χώρα μπήκε σε τροχιά δεύτερων εκλογών.
Στις εκλογές της 25ης Ιουνίου, που διεξήχθησαν με το σύστημα της ενισχυμένης αναλογικής, η ΝΔ πήρε ισχυρή εντολή για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης, συγκεντρώνοντας το 40,56%.
Ο ΣΥΡΙΖΑ, από την άλλη, υπέστη νέα βαριά ήττα, με ποσοστό 17,83% και άρχισε το ντόμινο των εξελίξεων που οδήγησε στην αποχώρηση του Αλέξη Τσίπρα, στην εκλογή του Στέφανου Κασσελάκη και τελικά στη διάσπαση του κόμματος.
Για δεύτερη φορά στην ιστορία στη Βουλή μπήκαν οχτώ κόμματα, ενώ προβληματισμό προκάλεσε το ποσοστό της αποχής στις δεύτερες εκλογές − το μεγαλύτερο στη Μεταπολίτευση: μόλις το 53,74% των ψηφοφόρων προσήλθε στις κάλπες.
Με μια μικρή ανάπαυλα, στήθηκαν ξανά κάλπες, στις 8 και 15 Οκτωβρίου, για τις αυτοδιοικητικές εκλογές, οι οποίες αποτέλεσαν ένα «ταρακούνημα» για τη ΝΔ, τη δεύτερη Κυριακή. Στις 5 από τις 6 περιφέρειες που πήγαν στον δεύτερο γύρο το κυβερνών κόμμα ηττήθηκε και μάλιστα από γαλάζιους «αντάρτες» ενώ, στον αντίποδα, σημαντικές νίκες πέτυχε το ΠΑΣΟΚ στην Αθήνα (με τον Χάρη Δούκα) και τη Θεσσαλονίκη (με τον Στέλιο Αγγελούδη).
Ανησυχητική ήταν η αποχή των πολιτών και σε αυτή την εκλογική διαδικασία. Στα αρνητικά συμπεράσματα των αυτοδιοικητικών εκλογών ήταν και το γεγονός ότι στους 332 δήμους της χώρας εξελέγησαν μόλις 22 γυναίκες δήμαρχοι και στις περιφέρειες καμία.
Φωτιές: 1,7 εκατ. στρέμματα έγιναν στάχτη
Καταστροφικές ήταν οι φωτιές που ξέσπασαν στην Ελλάδα το 2023. Το καλοκαίρι τα μηνύματα από το 112 ηχούσαν σχεδόν καθημερινά, η Πυροσβεστική επιχειρούσε νυχθημερόν, ενώ ενισχύθηκε και από χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Οι φωτιές άφησαν πίσω τους νεκρούς −μεταξύ των οποίων οι δύο πιλότοι του Canadair που συνετρίβη ενώ επιχειρούσε στην Κάρυστο− και τεράστιες καταστροφές. Σύμφωνα με το Εθνικό Παρατηρητήριο Δασικών Πυρκαγιών, κάηκαν συνολικά 1,7 εκατ. στρέμματα, εκ των οποίων 1,2 εκατ. στρέμματα τον Αύγουστο.
Στον Έβρο μόνο −όπου η φωτιά έκαιγε για ημέρες− κάηκαν περισσότερα από 900.000 στρέμματα, ενώ η πυρκαγιά στο δάσος της Δαδιάς χαρακτηρίστηκε ως μία από τις μεγαλύτερες στην Ε.Ε. Σε Ρόδο, Κέρκυρα, Πάρνηθα και Μαγνησία −μεταξύ άλλων περιοχών− οι φλόγες για μέρες κατέστρεφαν ό,τι έβρισκαν στο διάβα τους.
Απώλειες
Ιανουάριος
10/1: τέως βασιλιάς Κωνσταντίνος, 83 ετών
13/1: Λίσα Μαρί, 54 ετών, τραγουδίστρια και μοναχοπαίδι του Έλβις Πρίσλεϊ
16/1: Τζίνα Λολομπρίτζιτα, 95 ετών, ηθοποιός
22/1: Νίκος Ξανθόπουλος, 89 ετών, ηθοποιός και τραγουδιστής
Φεβρουάριος
3/2: Πάκο Ραμπάν, 88 ετών, σχεδιαστής μόδας
15/2: Ράκελ Γουέλς, 82 ετών, ηθοποιός
15/2: Μίμης Παπαϊωάννου, 81 ετών, παλαίμαχος ποδοσφαιριστής
3/2: Ρένα Κουμιώτη, 82 ετών, τραγουδίστρια
11/2: Γιώργος Μπόμπολας, 95 ετών, εκδότης
15/2: Κατερίνα Χέλμη, 83 ετών, ηθοποιός
18/2: Δέσποινα Γερουλάνου, 65 ετών, διευθύντρια μουσείου και καλλιτέχνιδα
25/2: Χάρι Μπελαφόντε, 96 ετών, τραγουδιστής, ηθοποιός και πολιτικός ακτιβιστής
Μάιος
2: Σούλη Σαμπάχ, 91 ετών, ηθοποιός και τραγουδίστρια
15: Γιάννης Βογιατζής, 88 ετών, ηθοποιός και τραγουδιστής
24: Τίνα Τέρνερ, 83 ετών, τραγουδίστρια
Ιούνιος
6/6: Γιάννης Φλωρινιώτης, 76 ετών, τραγουδιστής και ηθοποιός
10/6: Γιάννης Μαρκόπουλος, 84 ετών, μουσικοσυνθέτης
12/6: Σίλβιο Μπερλουσκόνι, 86 ετών, πολιτικός και επιχειρηματίας
23/6: Βάσω Σταματίου, 97 ετών, η τελευταία Ελληνίδα επιζήσασα του Άουσβιτς
29/6: Άντζελα Ζήλια, 88 ετών, ηθοποιός και τραγουδίστρια
Ιούλιος
5/7: Γιώτα Γιάννα, 95 ετών, δεξιοτέχνιδα της φυσαρμόνικας
21/7: Τόνι Μπένετ, 96 ετών, τραγουδιστής
24/7: Μαριάννα Βαρδινογιάννη, 80 ετών, ευεργέτιδα και ακτιβίστρια για τα δικαιώματα του παιδιού
26/7: Σινέντ Ο’ Κόνορ, 56 ετών, τραγουδίστρια
Αύγουστος
11/8: Λιζέτα Νικολάου, 74 ετών, τραγουδίστρια
Οκτώβριος
4/10: Γιάννης Ιωαννίδης, 78 ετών, προπονητής και πολιτικός
6/10: Μαίρη Χρονοπούλου, 90 ετών, ηθοποιός και τραγουδίστρια
17/10: Αίας Μανθόπουλος, 61 ετών, ηθοποιός
21/10: Σερ Μπόμπι Τσάρλτον, 86 ετών, παλαίμαχος ποδοσφαιριστής και προπονητής
23/10: Χρόνης Αηδονίδης, 95 ετών, μουσικός
28/10: Μάθιου Πέρι, 54 ετών, ηθοποιός
Νοέμβριος
7/11: Νίκος Γιούτσος, 81 ετών, παλαίμαχος ποδοσφαιριστής
8/11: Κάτια Νικολαΐδου, 59 ετών, ηθοποιός
10/11: Σπύρος Φωκάς, 86 ετών, ηθοποιός
29/11: Χένρι Κίσινγκερ, 100 ετών, διπλωμάτης, βραβευμένος με Νόμπελ Ειρήνης
30/11: Βασίλης Βασιλικός, 90 ετών, συγγραφέας και βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ
Δεκέμβριος
8/12: Ράιαν Ο’ Νιλ, 82 ετών, ηθοποιός
12/12: Κώστας Νεστορίδης, 93 ετών, παλαίμαχος ποδοσφαιριστής
16/12: Γιώργος Μιχαλακόπουλος, 85 ετών, ηθοποιός
24/12: Βασίλης Καρράς, 70 ετών, τραγουδιστής
26/12: Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, 81 ετών, πολιτικός
27/12: Μαρία Λαϊνά, 76 ετών, ποιήτρια
27/12: Ζακ Ντελόρ, 98 ετών, πολιτικός
Μετάλλια παντού
Η χρονιά σημαδεύτηκε από πολλά περιστατικά οπαδικής βίας, ωστόσο ο ελληνικός αθλητισμός είχε και άφθονες καλές στιγμές. Ένα από τα πρόσωπα της χρονιάς ήταν ξανά ο Μίλτος Τεντόγλου, που αναδείχθηκε πρωταθλητής Ευρώπης μήκους στον κλειστό και κόσμου στον ανοιχτό στίβο. Στο παγκόσμιο πρωτάθλημα η Αντιγόνη Ντρισμπιώτη κατέκτησε το χάλκινο στα 35 χλμ. βάδην.
Πολύ δυνατές στιγμές χάρισε ξανά και η εθνική ομάδα πόλο των ανδρών. Οι διεθνείς του Θοδωρή Βλάχου κατέκτησαν το ασημένιο στο παγκόσμιο πρωτάθλημα, έπειτα από ήττα στα πέναλτι από την Ουγγαρία στον τελικό.
Ιστορία έγραψε το 2023 ο Αλέξανδρος Γκιννής. Με το αργυρό μετάλλιο που κατέκτησε στην τεχνική κατάβαση, στο Κουρσεβέλ, έγινε ο πρώτος Έλληνας που ανεβαίνει στο βάθρο του παγκοσμίου πρωταθλήματος αλπικού σκι.
Ο Λευτέρης Πετρούνιας συνέχισε να συλλέγει μετάλλια, αφού ο «άρχοντας» των κρίκων κέρδισε το χάλκινο στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα ενόργανης γυμναστικής τον Μάρτιο και το ασημένιο στο παγκόσμιο τον Οκτώβριο.
Στη σκοποβολή, ο Μάκης Μίτας αναδείχθηκε παγκόσμιος πρωταθλητής στο σκιτ. Η Άννα Κορακάκη κέρδισε το χρυσό στο ευρωπαϊκό πρωτάθλημα και το ασημένιο στο παγκόσμιο, στα 10 μ. αεροβόλο πιστόλι. Παγκόσμιος πρωταθλητής αναδείχθηκε ο Αντώνης Τσαπατάκης στα 100 μ. πρόσθιο SB4, αλλά και στο καράτε ο Στέφανος Ξένος (-60 κ. Kumite).
Στο τένις, ο Στέφανος Τσιτσιπάς έφτασε στον τελικό του Australian Open, αλλά ο Νόβακ Τζόκοβιτς ήταν εκείνος που σήκωσε το τρόπαιο. Τέλος, στα ομαδικά σπορ, η ΑΕΚ στο ποδόσφαιρο και ο Ολυμπιακός στο μπάσκετ έκαναν το νταμπλ, κατακτώντας πρωτάθλημα και κύπελλο.
Μετάλλια κέρδισαν, μεταξύ άλλων, και οι εξής αθλητές:
• Ευρωπαϊκό κλειστού στίβου: Εμμανουήλ Καραλής (ασημένιο, επί κοντώ), Νίκος Ανδρικόπουλος (ασημένιο, τριπλούν)
• Παγκόσμιο πρωτάθλημα σκοποβολής: Μάκης Μίτας, Χαράλαμπος Χαλκιαδάκης, Νίκος Μαυρομμάτης (ασημένιο, ομαδικό σκιτ), Εμμανουέλα Κατζουράκη (χάλκινο, σκιτ)
• Παγκόσμιο πρωτάθλημα ξιφασκίας: Δέσποινα Γεωργιάδου (ασημένιο, σπάθη), Δώρα Γκουντούρα (χάλκινο, σπάθη)
• Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα κολύμβησης 25άρας πισίνας: Άννα Ντουντουνάκη (χρυσό, 50 μ. πεταλούδα, χάλκινο, 100 μ. πεταλούδα), Ανδρέας Βαζαίος (χάλκινο, 100 μ. μεικτή ατομική), Απόστολος Παπαστάμος (χάλκινο, 400 μ. μεικτή ατομική), 4Χ50 μ. ελεύθερο (χάλκινο/ Γκολομέεβ, Μπίλας, Χρήστου, Βαζαίος)
• Ευρωπαϊκό πρωτάθλημα πάλης: Νταουρέν Κουρουγκλίεβ (χρυσό, 86 κ.), Γιώργος Κουγιουμτσίδης (ασημένιο, 79 κ.), Μαρία Πρεβολαράκη (χάλκινο, 53 κ.)
