» Ο Χρυσός Φοίνικας στο Φεστιβάλ των Καννών κατέληξε σε μια μεγάλη μικρή ταινία, το Entre les Murs, ή αλλιώς Η Τάξη, του Λοράν Καντέ. Ένα θαύμα, απολαυστικό και συγκινητικό κομμάτι ζωής ανάμεσα στους τοίχους ή τα τείχη ενός γαλλικού σχολείου, πολύ σύγχρονο και παρατηρητικό, ένα class act γύρω από τις τάξεις, τη γλώσσα, τη συμπεριφορά και την κοινωνική κινητικότητα σε ένα μικρόκοσμο που μοιάζει συμβολικός αλλά είναι πολύ κανονικός και απτός. Αν και η τρίτη πράξη της εξαιρετικά δομημένης ταινίας του Καντέ λυγίζει σε ρυθμό και εξέλιξη, τα δύο πρώτα μέρη είναι τόσο ζαλιστικά και πλήρη που το ελάττωμα αποτελεί πταίσμα. Τα παιδιά που παίζουν είναι καταπληκτικά. Όλα ερασιτέχνες, τεράστια ταλέντα - πόσο δύσκολο είναι να υποδύεσαι μια προβολή του εαυτού σου... Το ίδιο ισχύει για τον κινηματογραφικό καθηγητή τους, τον Φρανσουά Μπεγκοντό, ο οποίος έγραψε το βιβλίο που ενέπνευσε την ταινία το 2006 βασιζόμενος στις εμπειρίες του. Είναι γελοιωδώς φυσικός ηθοποιός, και όχι μόνο. Εξαπολύει ειρωνεία, συμβουλές, εμπιστοσύνη και κακίες, σε ένα πινγκ πονγκ αγάπης, γνώσης και θυμού με τα παιδιά του. Από τα κλασικά πορτρέτα δασκάλου στο παγκόσμιο σινεμά. Ό,τι και να σας πω είναι λίγο. Η ταινία δεν διαθέτει τις λογοτεχνικές αποσκευές, το μυστικισμό και το συμβολισμό που θα τη μετέτρεπαν σε φαβορί μιας μερίδας απαιτητικών θεωρητικών. Δεν πειράζει. Είναι μια δημοφιλής επιλογή, λαϊκό σινεμά με γούστο και έρευνα για το σήμερα, χωρίς κόλπα και κλισέ, απλό και σβέλτο έργο. Ο Καντέ κάθεται στην καρέκλα του ψυχαναλυτή της καθημερινότητας που όλοι ζήσαμε στο σχολείο: Ο εγκλεισμός αποδεσμεύει τον καλύτερο και χειρότερο εαυτό μας. Και επειδή ήμασταν νέοι, πήραμε ριμπάουντ γρήγορα και αγαπήσαμε εκείνη τη φυλακή περισσότερο από τις επόμενες.
» Το βραβείο της επιτροπής δόθηκε στο διασκεδαστικό Il Divo του Σορεντίνο, ένα πρωτότυπο βιογραφικό πορτρέτο του πρωθυπουργού και μεσάζοντα της Μαφίας Τζούλιο Αντρεότι, σκηνοθετημένο με νεύρο και θόρυβο, αλλά και σύνεση όποτε χρειαζόταν, από τον ξεχωριστό Ιταλό σκηνοθέτη. Τι ζωή κι αυτή! Βλέποντας την ταινία, είναι να αναρωτιέται κανείς τι είδους κατάρα βαραίνει τους πολιτικούς που κρατιούνται από ένα αξίωμα, αλλά δεν το ευχαριστιούνται καθόλου (κακό μεθύσι, μαύρη υστεροφημία). Σκέφτηκα επίσης πόσο πίσω είμαστε στο θέμα της βιογραφίας. Το φθινόπωρο θα γυριστεί ένα σίριαλ για την Αλίκη Βουγιουκλάκη και από τώρα έχουν αρχίσει οι διαμάχες μεταξύ των δημιουργών και της οικογένειας. Δεν μιλάω για την Αμερική, όπου τα biopics είναι καθημερινό φαινόμενο και ενδιαφέρει πολύ κόσμο. Να που μια ταινία με θέμα έναν πολιτικό που ακόμη ζει και τον συνδέει άμεσα με εγκλήματα γυρίζεται και παίζεται κανονικά. Εδώ γίνεται Μεσανατολικό. Γιατί; Τα εν οίκω μη εν δήμω; Σωστά, αλλά μιλάμε για δραματοποίηση, σινεμά, καλό ή κακό, όχι ντοκιμαντέρ.
» Κάτι που με φέρνει στην αμέσως επόμενη ταινία, τον πολύφερνο Che του Στίβεν Σόντερμπεργκ. Ο Μπενίτσιο ντελ Τόρο πήρε το βραβείο ερμηνείας για ένα ρόλο πολύ δύσκολο, καθόλου αβανταδόρικο και φλασάτο, εξαιρετικά ταιριαστό στο χαμηλό βλέμμα του μεγάλου αυτού ηθοποιού, που παίζει ένα ογκώδες έμβλημα σαν μέρος του συνόλου, δίνοντας την εντύπωση πως βγαίνει συνεχώς μέσα από τη γη, φυτρώνει και συνοδεύει, περνάει σαν άνεμος και ενεργοποιεί τους υπόλοιπους. Η ταινία δεν ταιριάζει σε ένα φεστιβάλ που είναι ανυπόμονο και χαώδες. Παλεύει να «κατέβει» σε ένα ειδικό κοινό που στριμώχνει την υπομονή του σε ένα σωρό διαφορετικές προσλαμβάνουσες και αδικείται. Διάβασα πρόσφατα μια κριτική για την ταινία της Μαρτέλ, το Mujer sin cabeza, που με άφησε άφωνο. Μήπως είδα άλλη ταινία; Ένιωθα σίγουρος και κλονίστηκα προς στιγμή. Είναι και η αποδοκιμασία που σε παρασύρει, ειδικά αν έχεις κι εσύ κουραστεί με ένα φιλμ που θέλει το χρόνο του. Όσο για τον Che, η βράβευση μόνο του Ντελ Τόρο αφήνει ένα διπλό μήνυμα: Κόψε την ταινία για να την πουλήσεις στους Αμερικανούς διανομείς που διστάζουν να σκάσουν 10 εκατομμύρια δολάρια για τα δικαιώματα, ή καλά έκανες και μπράβο σου, κύριε Σόντερμπεργκ, εξού και το βραβείο. Το τετράωρο αντι-έπος δεν σηκώνει και πολύ ψαλίδισμα, και ενώ χωρίζεται σε δυο μέρη, δεν είναι ακριβώς δυο ξεχωριστές ταινίες. Και, όπως και να το κάνουμε, δεν είναι όλα τα φιλμ Όσα Παίρνει ο Άνεμος και Κόκκινοι, ούτε οφείλουν να αντιπαρέλθουν τον διαδικαστικό χαρακτήρα τους, εφόσον αυτή είναι η επιλογή του σκηνοθέτη για την αφαιρετική ερμηνεία μιας προσωπικότητας. Che σημαίνει εσύ, και ο χαρακτήρας του εγκόσμιου Χριστού αντανακλάται στους κατοίκους της Κούβας και της Βολιβίας. Η νίκη και η αποτυχία του ήταν το αποτέλεσμα της βούλησης του λαού και της λάθος διάγνωσης ενός γιατρού: Η επανάσταση δεν εξάγεται και εξαρτάται από τον σωστό καιρό. Είναι μια φιλόδοξη, σκληρή και δύσβατη ταινία, χωμάτινη και επίμονη. Η κλιμάκωσή της είναι σαφής, αλλά με τίποτε δοξαστική και κολακευτική (φαντάσου να τη γύριζε ο Ρον Χάουαρντ, τώρα θυμήθηκα το Cinderella Man). Ο Σόντερμπεργκ δεν είναι καθόλου χειριστικός, και παράλληλα δεν ξεπέφτει στη διεκπεραίωση.
» Ο Σον Πεν, πρόεδρος της κριτικής επιτροπής, σίγουρα θα έριχνε την ψήφο και τον προβολέα σε μια ταινία πολιτική, απλά δεν γνωρίζαμε σε ποια. Το Entre les Murs γέμισε με ευφορία τα παιδιά που πρωταγωνιστούσαν τη στιγμή που ανέβηκαν να παραλάβουν το βραβείο. Και παρ' ότι μια μέρα αργότερα η Γαλλία ατύχησε στη Γιουροβίζιον με ένα συμπαθέστατο doo wop τραγουδάκι, έλαβε την ξεχωριστή χαρά να παραλάβει μετά από πολύ καιρό έναν Χρυσό Φοίνικα, 21 χρόνια μετά τις βρισιές και τα γιούχα που αντιγύρισε με κωλοδάχτυλα ο Μορίς Πιαλά για το Κάτω από τον Ήλιο του Σατανά. Εκεί που ο Πεν έκανε φάουλ ήταν στα τιμητικά βραβεία. Ένα για την Κατρίν Ντενέβ κι ένα για τον Ίστγουντ. Η πρώτη το παρέλαβε λίγο τρακαρισμένη, του στυλ είμαι καλή ηθοποιός αλλά και γριά και δεν έχω τιμηθεί σε αυτό το φεστιβάλ που έχω οργώσει τόσα χρόνια, ενώ όλες οι άλλες, η Ατζανί, η Μορό, η Ιπέρ, τα κατάφεραν στον καιρό τους. Ο Ίστγουντ είχε τη σύνεση να μην παραστεί, αναγνωρίζοντας πως οι ερζάτς τιμές εξανεμίζουν το συναισθηματικό και καλλιτεχνικό εκτόπισμα των κανονικών βραβείων, αποδυναμώνουν τη βούληση της επιτροπής, θίγουν με τον τρόπο τους τους παραλήπτες στο σημείο που πονάνε (την ηλικία) και, στο φινάλε, είναι tres americain ως συνήθεια για να ταιριάζει με ένα τόσο διεθνές φεστιβάλ
» Άντε και του χρόνου. Καλές ταινίες είδαμε φέτος. Χαλάλι το σπρώξιμο.
σχόλια