Ήμουν σε προβολή του Πώς να εκπαιδεύσετε τον δράκο σας σε αίθουσα ασφυκτικά γεμάτη με πιτσιρίκια. Τα παιδιά ξετρελάθηκαν με την ταινία, ξέσπασαν σε γέλια και επιφωνήματα στα σωστά σημεία και φυσικά γούσταραν την όλη εμπειρία του τρισδιάστατου για άλλη μια φορά, έχοντας φορέσει τα ειδικά γυαλάκια μισή ώρα πριν ξεκινήσει η προβολή. Εξαίρεση, ένας επτάχρονος που είπε χαρακτηριστικά, μόλις τελείωσε η ταινία: «Αμάν πια με τα γυαλιά, πότε θα δούμε μια ταινία κανονική; Μ' έπιασε πονοκέφαλος!».
Δεν έχει άδικο, έχω ακούσει πολλές φορές το παράπονο του σινε-hangover που έπεται της μέθης, αλλά και την αντίρρηση πως τα στερεοσκοπικά γυαλιά, παρά την προηγμένη τεχνολογία που διαφημίζουν πως φέρουν, μειώνουν σημαντικά τη φωτεινότητα της ταινίας, λειτουργώντας σαν γυαλιά ηλίου και μάλιστα σε κλειστό και ήδη σκοτεινό χώρο. Πρόσφατα, ο Κάμερον διαμαρτυρήθηκε πως ενώ ο ίδιος ξόδεψε μια δεκαετία για να μην κάνει τα λάθη που θα έκαναν οι υπόλοιποι μέσα στην ορεξάτη προχειρότητα του follower, γυρνώντας το Avatar εξολοκλήρου με τη νέα τεχνική, και δήλωσε πως θα λανσάρει εκ νέου τον Τιτανικό με επένδυση χρόνου και χρήματος, για να μη φαίνεται όπως οι ταινίες που γυρίζονται σε δυο διαστάσεις και προσθέτουν την τρίτη με πουσάρισμα που τελικά φαίνεται. Στους επόμενους μήνες, η βιομηχανία θα κατακλυστεί με παιδικές ή ημι-παιδικές ταινίες που θα παιανίζει ως τρισδιάστατες, αλλά ουσιαστικά θα είναι εκ μετατροπής τέτοιες. Ο τέταρτος Σρεκ, το τρίτο Toy Story και η Τιτανομαχία θα δώσουν άλλο ένα φιλί της ζωής στο εμπορικό σινεμά, όπως έκανε και η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων, με μερικά εκατομμύρια δολάρια παραπάνω στο μπάτζετ τους για τις απαραίτητες προσθήκες που θα δώσουν βάθος στο ύψος και το μήκος της οθόνης. Τα μάτια των πολλών δεν θα καταλάβουν τη διαφορά, αλλά ενδεχομένως θα υποφέρουν τα κεφάλια τους. Ομολογώ πως το Avatar είναι η μοναδική ταινία που δεν μου προξένησε την παραμικρή κόπωση παρά τη διάρκειά της και με απορρόφησε στον κόσμο της χωρίς να με βάλει στο τριπ να προσέχω πώς θα ήταν αν την έβλεπα σε μια αίθουσα που δεν είναι εξοπλισμένη με τα καινούργια μηχανήματα.
Πολλοί θα συγκρίνουν την εποχή που διανύουμε με την επανάσταση του σινεμασκόπ που έσωσε τον κινηματογράφο των μαζών από τη λαίλαπα της τηλεόρασης που την απειλούσε. Είναι σωστή η αναφορά, όπως εξίσου δόκιμη θα μπορούσε να είναι και η αντίστοιχη στην πρώτη περίοδο του ομιλούντος κινηματογράφου, λαμβάνοντας υπόψη πως τότε το σινεμά ήταν ακόμη μια φρέσκια και ορμητική (υπό αμφισβήτηση) τέχνη, που έκανε άλματα τεχνικά αλλά δεν είχε πιάσει δαιμονιώδη επίπεδα ποιότητας. Όταν βγήκε η πατέντα του ήχου, ο Τσάπλιν και μερικοί άλλοι είχαν εναντιωθεί με θέρμη, πιστεύοντας πως το τρικ, όπως έλεγαν, θα χαλούσε τη μαγεία της αφήγησης των εικόνων. Όντως, τα πρώτα χρόνια οι ταινίες που κυκλοφορούσαν κατά κόρον από τα αμερικανικά στούντιο είχαν τόσο πολύ απορροφηθεί από την καινοτομία του ήχου, που το έριξαν στο μπλα μπλα και ξέχασαν τη δύναμη της αφαίρεσης και της οικονομίας. Χαρακτηριστικά, η καλύτερη αγγλόφωνη των αρχών των '30s ήταν το Ουδέν νεώτερον από το Δυτικό Μέτωπο, κυρίως χάρη στις ανατριχιαστικές συνθέσεις των στρατιωτών και της μάχης (που έφταναν σε ποιητικά ύψη) του Μάιλστοουν, και η επόμενη μεγάλη ταινία από το Χόλιγουντ ήταν ο Πολίτης Κέιν, με εξαίρεση τις ιδιάζουσες περιπτώσεις του Τσάπλιν και του Κίτον. Μετά από τους σκαπανείς των αρχών του αιώνα, που γύριζαν κωμωδίες για τις μάζες των ραγδαία αναπτυσσόμενων βιομηχανικών κέντρων, ήρθε ο ήχος και ευδοκίμησαν τα οικογενειακά δράματα, τα «τύπου» γουέστερν και οι πρωτόλειες περιπέτειες, και οι βιογραφίες με υπερβολικές ερμηνείες-δανεισμούς από φτηνό θέατρο με σοβαροφανή πόζα. Οι Γερμανοί, δηλαδή ο Μουρνάου, ο Λανγκ, και ο Παμπστ είχαν κάνει τα αριστουργήματά τους χωρίς να χρειαστούν ήχους και μουσικές, σε μια έξαρση πρωτοπορίας που όχι μόνο δεν είχε προηγούμενο αλλά δεν επαναλήφθηκε ποτέ. Γι' αυτό και έγιναν μεταγραφή από το Χόλιγουντ και μια στρατιά από εμιγκρέδες έβαλε τις βάσεις για κάτι εντελώς διαφορετικό από τα πρώτα μπουλούκια, δίδαξε και έχτισε απαράμιλλη τεχνική, από τους σπόρους της οποίας δημιουργήθηκε και Τέχνη.
Ένα μεταβατικό στάδιο ζούμε και τώρα, που μοιάζει με κράμα των πρώτων ετών του ήχου και των μεταρρυθμίσεων του κάδρου και του ύφους του θεάματος - το πέρασμα από το ασπρόμαυρο στο έγχρωμο το παραλείπω γιατί ήταν και θα παραμείνει, πέρα από την αναπαραστατική αναγκαιότητα, μια καλλιτεχνική επιλογή με προσωπική σφραγίδα. Όλοι πιστεύουν πως οφείλουν να δοκιμαστούν στο νέο φορμά των τριών διαστάσεων. Όλοι, εκτός από τον ασταμάτητο και κομπορρήμονα Μάικλ Μπέι, που είπε πως δεν τσιμπάει στο 3D γιατί είναι τόσο πολύπλοκες οι λήψεις του και τόσο συγκεκριμένο το στυλ του, ώστε οι κάμερες που έχουν εφευρεθεί δεν τον καλύπτουν, λόγω βάρους και δυσκαμψίας. Αυτή η δήλωση είναι ενδεικτική για το ειδικό βάρος που πλέον διαθέτει ένας τεχνικός σκηνοθέτης, ο οποίος δεν δίνει δεκάρα για το νόημα και το περιεχόμενο μιας ταινίας, από τη στιγμή που τα Transformers του είναι παγκόσμιο οικονομικό γεγονός του σινεμά, έστω και με τις παλιές διαστάσεις. Και για να επανέλθω, η μαύρη αλήθεια είναι πως οι ζορισμένα τρισδιάστατες εξτραβαγκάντζες που βλέπουμε τους τελευταίους μήνες θα μπορούσαν κάλλιστα να γίνουν ορατές και κατανοητές χωρίς τα βοηθητικά γυαλιά.
Και όσο θα επικρατεί η ασάφεια γύρω από το ποιος την έχει πιο βαθιά και βαριά, η παλιά σχολή όχι μόνο δεν θα σβήσει, αλλά θα θριαμβεύει. Να φέρω πρόχειρα δυο παραδείγματα. Ο Απίθανος κύριος Φοξ είναι ένα κινούμενο σχέδιο φτιαγμένο από τα πιο βασικά και φτωχικά υλικά και δημιουργεί χαρακτήρες με μπρίο και χιούμορ, αλλά και βάθος και μια ευπρόσδεκτη, ανθρώπινη ελαφράδα. Το Crazy Heart, η ταινία που έδωσε το Όσκαρ στον Τζεφ Μπρίτζες για μια ερμηνεία που καθηλώνει και συγκινεί, είναι μια ωδή στο πείσμα, την επιθυμία και την αξιοπρέπεια. Την πρώτη μπορείτε να τη δείτε στις αίθουσες από τη Μεγάλη Πέμπτη. Τη δεύτερη μπορείτε να τη βρείτε... ξέρετε πού.
σχόλια