«Ένας κόμπος στο στομάχι από το μεσημέρι που μου ανακοίνωσαν την άμεση απόλυσή μου από το εργοστάσιο όπου εδώ και 14 μήνες εργάζομαι με €600 τον μήνα ως "ανειδίκευτος εργάτης". Μαζί μου απολύθηκαν άλλοι τρεις καλοί συνάδελφοι, για τους οποίους, όλον αυτό τον καιρό που βρεθήκαμε μαζί, εκείνο που διαπίστωσα ήταν το φιλότιμο, η ευσυνειδησία και η υπέρβαση που έδειχναν, παρότι δούλευαν σε συνθήκες "γαλέρας". Αιτία της απόλυσης, σύμφωνα με τη διεύθυνση της εταιρείας, "η επιβαλλόμενη μείωση των λειτουργικών εξόδων λόγω ματαίωσης παραγγελιών". Απελπισία, απόγνωση, φόβος... Φόβος για το αύριο, την επιβίωση, το μέλλον των παιδιών μου. Στα 59 μου χρόνια, με μηδενικό εισόδημα από οποιαδήποτε άλλη πηγή, είναι εξαιρετικά δύσκολο να αισιοδοξώ ότι θα ξεφύγω από την απόλυτη φτώχεια μεταναστεύοντας ή αλλάζοντας επάγγελμα (εξάλλου, πάλι ανειδίκευτο εργάτη θα με χαρακτηρίσουν). Το νιώθω ως απόρριψη της προσωπικότητάς μου και της ικανότητάς μου να προσφέρω, μια αποδόμηση του εαυτού μου που με γεμίζει ενοχές... Η αποζημίωση που θα λάβω για την άμεση και απροειδοποίητη απόλυσή μου θα είναι μόλις €201,60, σύμφωνα με τον μνημονιακό νόμο 4093/2012. Είναι ο νόμος εκείνος που πέρασε στη Βουλή τη νύχτα της 2ας Φεβρουαρίου 2012, όταν μας έπνιγε στα χημικά και στην άγρια καταστολή στο Σύνταγμα η κυβέρνηση Σαμαρά. Είναι από τους μνημονιακούς νόμους που θα καταργούσε άμεσα ο ΣΥΡΙΖΑ μόλις θα έπαιρνε την εξουσία...».
Πέντε χρόνια μνημονίων κατάντησαν τα εργασιακά δικαιώματα στην Ελλάδα κουρελόχαρτο. Συλλογικές συμβάσεις, προστασία από απολύσεις, κατώτερος μισθός, 8ωρο, όλα γίνανε μπουχός.
Παραμονές Εργατικής Πρωτομαγιάς, η δημόσια εξομολόγηση-καταγγελία του φίλου Σ. που καταχρηστικά μεταφέρω εδώ με έχει πραγματικά συγκλονίσει. Αντικατοπτρίζει απόλυτα το ανελέητα «βομβαρδισμένο» τοπίο των εργασιακών σχέσεων στην Ελλάδα του 2015. Ναι, στη χώρα όπου κατά τα άλλα η αριστερή ιδεολογία εξακολουθεί να «ηγεμονεύει», αν πιστέψουμε μια ιδεολογική προπαγάνδα που ξεκινά από την άκρα Δεξιά και καταλήγει στο λεγόμενο ακραίο κέντρο. Ας μη βιαστεί κάποιος να σταθεί στα χρόνια του – γερό σκαρί, δουλευταράς, ο Σ. κάθε άλλο παρά ξοφλημένος ή «γέρος» είναι. Μήτε κάποια «πρόωρη συνταξιοδότηση» επεδίωξε. Πλήθος αντίστοιχα παραδείγματα βρίσκεις εξάλλου και στις νεότερες γενιές, στις οποίες η ανεργία φτάνει από 37% (ηλικίες 25-34) μέχρι και 60% (κάτω των 25): εργαζόμενοι-λάστιχο υπό διαρκή επαγγελματική αβεβαιότητα, κακοπληρωμένοι, συχνά ανασφάλιστοι, απολύσεις κατά το δοκούν, ανεξάρτητα από το αν πρόκειται για δουλειές χειρωνακτικές, πνευματικές, «παρακατιανές» ή «κυριλέ» (απλώς οι εργαζόμενοι στις δεύτερες έχουν την ψευδαίσθηση του μεγαλοπιασμένου). Νεαρότερη φίλη, ιδιωτική υπάλληλος σε άσχετη με τα δύο πτυχία της δουλειά, αναρωτιόταν ως πότε θα εργάζεται οκτάωρα με απλήρωτες υπερωρίες πέντε κι έξι μέρες την εβδομάδα ώστε να καταφέρνει απλώς να μη λιμοκτονεί. Όλα αυτά στη χώρα με τους τρίτους σκληρότερα εργαζόμενους παγκοσμίως, σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ (2.037 ώρες τον χρόνο).
Πέντε χρόνια μνημονίων κατάντησαν τα εργασιακά δικαιώματα στην Ελλάδα κουρελόχαρτο. Συλλογικές συμβάσεις, προστασία από απολύσεις, κατώτερος μισθός, 8ωρο, όλα γίνανε μπουχός. Τα συνδικάτα φυτοζωούν ή λειτουργούν σαν μίνι φέουδα, η ΓΣΕΕ είναι ανέκδοτο, μόνη αισιόδοξη εξέλιξη κάποιες νέες, ακηδεμόνευτες μορφές συνδικαλιστικής δράσης. Επαφίεται πια κυριολεκτικά στο φιλότιμο των εργοδοτών ο σεβασμός, έστω, κάποιων από τα τόσο σκληρά κατακτημένα εργασιακά δικαιώματα, η επίθεση εναντίον των οποίων υπήρξε πρωτοφανής για ανεπτυγμένη χώρα, δικαιώνοντας τα περί ελληνικού «πειραματόζωου» – πουθενά αλλού στην Ευρώπη δεν συνέβη κάτι αντίστοιχο, σε τέτοια έκταση. Η σημαντικότερη «μάχη» που οφείλει να δώσει μέσα κι έξω μια αριστερή κυβέρνηση είναι αυτή για τα εργασιακά.
Φυσικά, το πρόβλημα δεν είναι μόνο ελληνικό. Η τάση καταστρατήγησης των δικαιωμάτων των εργαζομένων ως «αντιπαραγωγικών» και «ντεμοντέ» είναι διεθνής. Σχετίζεται με την αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου και τον κατακερματισμό της εργασίας. Δεν υπάρχει πια μια συμπαγής εργατική τάξη που εκ των πραγμάτων θα αποκτήσει ταξική συνείδηση, ώστε να διεκδικήσει την κατοχή των μέσων παραγωγής (όπου, βέβαια, αυτό συνέβη τον προηγούμενο αιώνα, εξελίχθηκε σε χίμαιρα, αλλά αυτό είναι μια άλλη, μεγάλη συζήτηση). Υπάρχουν εργαζόμενοι διαφόρων δεξιοτήτων και εισοδηματικών βαθμίδων με σχέσεις συχνά ανταγωνιστικές. Το ίδιο το σύγχρονο προλεταριάτο δεν είναι πια βιομηχανικοί εργάτες αλλά μετανάστες, άνεργοι, υποαπασχολούμενοι, νεόπτωχοι, συχνά απολίτικοι και δίχως κανέναν «εγγενή» προοδευτισμό – στα ίδια θολά νερά ψαρεύει, άλλωστε, και η Ακροδεξιά και το πρώτο στοίχημα είναι να αχρηστευτούν τα εθνικολαϊκιστικά της δολώματα.
Όμως τα τόσο επιμελώς απαξιωμένα τούτα δικαιώματα δεν είναι «προνόμια», μήτε πολυτέλειες. Είναι η ίδια η βάση ενός πολιτισμού που αρέσκεται να χαρακτηρίζεται ουμανιστικός. Εκτός κι αν αποφασίσαμε ότι επιστρέφουμε οριστικά στον πρωτόγονο, «ορίτζιναλ» καπιταλισμό της εποχής του Ντέιβιντ Κόπερφιλντ, οπότε ζούσες κυριολεκτικά για να δουλεύεις κι ένιωθες ευτυχής αν κέρδιζες αρκετά χρήματα ώστε να φας λίγο λαρδί με παξιμάδι και να πιεις τα ρέστα ύστερα σε κάποιο καπηλειό.
σχόλια