Οι Μυστικοί Επτά, τα Πέντε Λαγωνικά, οι Πέντε Φίλοι: οι ήρωες της βρετανίδας Ένιντ Μπλάιτον (1897 – 1968) που ζούσαν περιπέτειες και έλυναν μυστήρια, διαβάστηκαν από εκατομμύρια παιδιά (και στην Ελλάδα, απ' τις εκδόσεις Gutenberg). Τα τελευταία χρόνια ξαναδιαβάσα τα βιβλία της που τόσο μου άρεζαν όταν ήμουν μικρός και τόσο με επηρέασαν. Δεν έχουν αντέξει στο χρόνο: συνεχείς επαναλήψεις, σταθερή μανιέρα, προβλέψιμες εξελίξεις. Κι όμως, στον κόσμο της υπάρχει μια καθησυχαστική ηρεμία και ασφάλεια.
Πιο πολύ απ' όλους μου άρεσαν οι Πέντε Φίλοι (που σήμερα καταλαβαίνω πως περιλάμβαναν και το πρώτο σχεδόν-τρανς παιδί για ήρωα, την Τζορτζίνα που ντύνεται αγορίστικα, προσπαθεί να περνάει για αγόρι και απαιτεί να τη φωνάζουν Τζορτζ, χρησιμοποιώντας αρσενικές αντωνυμίες). Τα μυστήρια που έπρεπε να λύσουν ήταν συνήθως άκακα και άνευ σημασίας, αλλά η διαδρομή μετρούσε, κι αυτή ήταν γεμάτη γέλιο και δράση.
Και, περιέργως, φαγητό.
Τι είναι αυτό το πράγμα με το φαγητό; Ξοδεύονται άπειρες, εμμονικές σελίδες χωρίς προφανή λόγο. Νόμιζα ότι ήμουν μόνο εγώ, όμως με ενδελεχή έρευνα ανακάλυψα πως δεκάδες κριτικοί λογοτεχνίας και θεωρητικοί τόνισαν το ρόλο των τροφίμων στα βιβλία της. Άλλοι την κατηγορούν πως με ήρωες που τρώνε συνέχεια τεράστιες ποσότητες (αλλά παραμένουν λεπτοί) ανέθρεψε γενιές υπέρβαρων παιδιών, άλλοι πιστεύουν πως είχε παιδικά απωθημένα λαιμαργίας. Κάποιος έγραψε πως λόγω της έλλειψης τροφίμων κατά τον πόλεμο ήθελε να προσφέρει ελπίδα στους μικρούς αναγνώστες ενώ μία ερευνήτρια που διάβασε όλα τα βιβλία της σε ένα μήνα πρόσεξε πως ασυναίσθητα έβαλε τέσσερα κιλά.
Είναι πραγματικά γελοίο: κάθε πρωινό, γεύμα, απογευματινό και δείπνο περιγράφεται με την παραμικρή λεπτομέρεια και με κάθε υπερβολή - ακόμα κι όταν υπάρχουν σημαντικότερα πράγματα της πλοκής που περνιούνται στο ντούκου.
Δεν είναι μόνο πως η απόλαυση των ηρώων μοιάζει οργασμική, είναι και η τεχνική της Μπλάιτον που θεωρεί πως με το φαΐ και τις σκανδαλιστικές περιγραφές του δίνει στους αναγνώστες αυτό που θέλουν περισσότερο απ' οτιδήποτε άλλο.
Ναι, καταλήγω: το φαγητό στα παιδικά βιβλία της Ένιντ Μπλάιτον είναι ό,τι είναι το σεξ στην ενήλικη λογοτεχνία.
Να ένα τελείως τυχαίο παράδειγμα της χρήσης του φαγητού στους Πέντε Φίλους.
Το βιβλίο που διάβασα ως μεγάλος (που μάλιστα δεν είναι και το πιο «γεμάτο» με γαστρονομικές αναφορές) λέγεται Oι Πέντε Φίλοι σε Δυσκολίες.
Σκάναρα αποσπάσματα με φαγητό - σκηνές που, κατά τα άλλα, δεν παίζουν κανένα ρόλο στην πλοκή.
Μοιάζουν με τσόντες, με κομμάτια που προστέθηκαν εκ των υστέρων στην υπόθεση και είναι χαρακτηριστικά της εμμονής που ανέφερα πιο πάνω. Διαβάζονται και σαν εξωφρενικό έργο τέχνης.
.
(Διευκρινίζω ότι η υπόθεση του συγκεκριμένου βιβλίου -τα παιδιά ερευνούν κάτι περίεργες λάμψεις που βγαίνουν από ένα παλιό σπίτι- δεν έχει καμία σχέση με το φαγητό.)
(Πλέον το κείμενο διαβάζεται ως ένα παρανοϊκό κολάζ - μια ολοκαίνουρια, μπερδεμένη, μεταμοντέρνα αφήγηση.)
(Ναι, είναι στ’ αλήθεια όλα απ’ το ίδιο βιβλίο)
(επιτέλους ετοιμάστηκαν!)
σχόλια