Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης: Ο συγγραφέας και οι ήρωές του

Facebook Twitter
1

Έχω την αίσθηση πως αν ζούσε σήμερα ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης αφενός ελάχιστα θα άντεχε τη πολυδιάσπαση της ηλεκτρονικής εποχής και αφετέρου δε θα μπορούσε να συντονιστεί ψυχικά με την αφόρητη ένταση του καταναλωτικού μας τσίρκου.

Η διάφανη παπαδιαμαντική σκέψη δε θα άντεχε για πολύ τα ψυχαναγκαστικά ξεφυλλίσματα και τη ζάλη των πυρετώδων παθολογιών της σύγχρονης ζωής ούτε και όλο αυτό το ευρύζωνο, πολιτικό, κοινωνικό και  πολιτιστικό  φαίνεσθαι που μοιραζόμαστε όλοι μαζί ως σύμπτωμα.

Και έτσι μάλλον θα σιωπούσε. 

Αυτό που αναρωτιέμαι είναι πως θα λειτουργούσαν οι ηρωές του σήμερα, αν θα κατάφερναν ως γνήσιοι καρποί μιας άλλης εποχής να μην εκμηδενιστούν και να μην διαλυθούν σαν την άμμο μέσα στο νερό, επανασυγκολλημένοι σε  χιλιάδες ψηφίδες στη οθόνη της τηλεόρασης ή στην οθόνη του υπολογιστή αφουγκραζόμενοι την άνευρη και κωφάλαλη αλληλουχία των κινούμενων εικόνων.

Απ' την άλλη ο τρόπος που τους έχει δομήσει ο Παπαδιαμάντης, το ογκώδες ψυχικό παραπέτασμα με το οποίο είναι εφοδιασμένοι, οι λέξεις τους που κρύβουν έναν ολόκληρο ωκεανό από υπόγεια ρεύματα και αντηχήσεις, το καθημερινό πεπρωμένο τους ως μια στιγμή κατανόησης που όλοι μας μπορούμε να  ανατρέξουμε τους μετατρέπει αναπόδραστα σε ήρωες κινηματογραφικής ταινίας. 

Μιας ταινίας που μπορεί να μη γυρίστηκε ποτέ παρολ' αυτά ζει και αναπνέει μέσα στις σελίδες του μ ' έναν τρόπο σύγχρονο. Δεν έχει σημασία αν το χωροχρονικό παπαδιαμαντικό συνεχές είναι αυτό που είναι. Υπάρχει κάτι εντελώς μοντέρνο για μένα μέσα σε όλο αυτό το πολυγωνικό σχήμα που κάθε φορά επιλέγει για να δημιουργήσει το λογοτεχνικό του σύμπαν.

Το σύμπαν αυτό δεν ταξίδεύει μέχρι τη δικιά μας εποχή γαλήνιο και αδιατάρακτο. Κουβαλάει κι αυτό όπως και η χώρα στιγμές σύνθλιψης, αναδημιουργίας, συστολής και διαστολής, μεγάλες εκρήξεις λέξεων και ψυχής,  λοξοδρομήσεις, αδιέξοδα και παρενθέσεις. Ψίθυρους μιας χαμένης ενότητας.

Ποιός κατοικεί σήμερα στον Παπαδιαμαντικό σύμπαν; Όποιος νιώθει και θέλει να δει με ποιο τρόπο οι ασύμβατες και αντίπαλες κοσμοθεωρήσεις συντέλεσαν στο να δομηθούν τα ημισφαίρια του ελληνικού ψυχισμού όπως δομήθηκαν, πως οι παραδόσεις , η συλλογική νεοελληνική ταυτότητα, ο ανατολίτικος μυστικισμός και η πυρετώδης απόδραση από τον θρησκευτικό πυρήνα προετοιμαζόντουσαν να δώσουν τη θέση τους και να δεχθούν στο σώμα τους τις αποσχιστικές δυνάμεις της μετανεωτερικότητας. 

Και κυρίως όσοι πιστεύουν πως μεταξύ γειώσης και καλλιτεχνικής μεταρσίωσης, οι λέξεις, η γλώσσα ως ένα είδος ποιητικού επανακαθορισμού της πραγματικότητας έχουν τη ικανότητα να μας συνδέσουνε με τον χαμένο μας ψυχικό πυρήνα.

Όλα αυτά βέβαια δεν συμβαίνουν αυτονόητα. Παρολ' αυτά το να ψηλαφουμε σήμερα τις πολλαπλές εκδοχές ενός τέλους μιας εποχής  έτσι όπως το αποτύπωσε ο Παπαδιαμάντης ίσως μας αποκαλύπτει εκδοχές και του δικού μας βουλιάγματος.

Το τέλος της αυτοτέλειας δεν είναι απαραίτητα και το τέλος της συναισθηματικής ζωής. Ίσως αυτό το πένθος που θα βιώσουμε, πένθος που στο παπαδιαμαντικό σύμπαν είναι πανταχού παρών μας βοηθήσει να δούμε τι προβαλλόταν στις οθόνες της αντιληψής μας  μέχρι τώρα, να καταλάβουμε τα λάθη μας και να προσπαθήσουμε να ξεφύγουμε οσο το δυνατό πιο γρήγορα από τη διαδικασία αποθεράπευσης.

 

Οι ήρωες του Παπαδιαμάντη αυτό θα έκαναν.

 

 

 

 

 

Αρχείο
1

ΑΦΙΕΡΩΜΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

«Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Σωτήρης Ντάλης / «Μετά την πανδημία του κορωνοϊού, η ανισότητα θα αυξηθεί»

Ο αναπληρωτής καθηγητής στο Τμήμα Μεσογειακών Σπουδών του Πανεπιστημίου Αιγαίου και επικεφαλής της Μονάδας Έρευνας για την Ευρωπαϊκή και Διεθνή Πολιτική σχολιάζει τον αντίκτυπο της πανδημίας και της εκλογής Μπάιντεν στην Ευρώπη.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Σωτήριος Σέρμπος / «Επί Τραμπ οι μειοψηφίες κατέστησαν πλειοψηφίες»

Τι σηματοδοτεί η εποχή Μπάιντεν και τι αφήνει πίσω του ο απερχόμενος Πρόεδρος; Απαντά στη LiFO ο Σωτήριος Σέρμπος, αναπληρωτής καθηγητής Διεθνούς Πολιτικής στο Δημοκρίτειο Παν/μιο Θράκης και Ερευνητής στο ΕΛΙΑΜΕΠ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ελλάδα / Θεοκλής Ζαούτης: «Είναι αρκετά πιθανόν να έχουμε τρίτο κύμα πανδημίας»

Ο καθηγητής Παιδιατρικής και Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και μέλος της Επιτροπής των Λοιμωξιολόγων του υπουργείου Υγείας μιλά για τα τελευταία δεδομένα της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Νικόλας Σεβαστάκης / Ο γυμνός βασιλιάς, το Καπιτώλιο και η επόμενη μέρα

Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν είναι ένας Γουίλι Σταρκ της εποχής μας. Υπάρχει κάτι σημαντικό που χωρίζει τη λαϊκιστική φαντασία των χρόνων του Μεσοπολέμου –όπως την αναπλάθει το μυθιστόρημα του Γουόρεν– από τα πλήθη που είδαμε να βγαίνουν από τα μεσαιωνικά σπήλαια των social media για να ορμήσουν προς το Καπιτώλιο.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ελλάδα / Ευάγγελος Μανωλόπουλος: «Να μάθουμε να ζούμε με τις μάσκες, γιατί θα αργήσουμε να τις βγάλουμε»

Ο καθηγητής Φαρμακολογίας, Φαρμακογονιδιωματικής και Ιατρικής Ακριβείας στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης και πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Φαρμακολογίας, Ευάγγελος Μανωλόπουλος, μιλά στη LiFO για τα εμβόλια και τις φαρμακευτικές αγωγές που εξετάζονται. Απαντά για το δεύτερο κύμα της πανδημίας, εξηγεί ποια είναι η αλήθεια για τις ΜΕΘ, πότε θα αποχωριστούμε τις μάσκες αλλά και πότε προβλέπεται η επάνοδος στην κανονικότητα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τech & Science / Γιατί η ασφάλεια του εμβολίου είναι υψηλού βαθμού; Ο καθηγητής της Οξφόρδης Πέτρος Λιγοξυγκάκης εξηγεί

Τι θα σημάνει η γενική χρήση των εμβολίων; Θα εφαρμοστούν νέοι κανόνες σχετικά με τον εμβολιασμό; Πότε προσδιορίζεται η έναρξή του; Και τι γίνεται με τους αρνητές;
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Νικόλας Σεβαστάκης / Η ενδοχώρα της άρνησης και το εμβόλιο

Η όποια στρατηγική για τον εμβολιασμό χρειάζεται να είναι σκληρή με τον νεοφασισμό των fake news και της ωμής παραπλάνησης. Την ίδια στιγμή, όμως, πρέπει να εντάξει τις ανησυχίες, τις αντιρρήσεις και τις δεύτερες σκέψεις πολλών ανθρώπων.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ελλάδα / Ευάγγελος Καϊμακάμης: «Έχουν πεθάνει πολλοί σαραντάρηδες στα χέρια μας χωρίς προβλήματα υγείας»

Ο πνευμονολόγος-εντατικολόγος στο νοσοκομείο Παπανικολάου μιλά για την κατάσταση που επικρατεί σήμερα στις ΜΕΘ και τις μελλοντικές ανησυχίες του σχετικά με την πανδημία.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ελλάδα / Θεόδωρος Βασιλακόπουλος: «Ακόμη κι αν είχαμε 10.000 κλίνες ΜΕΘ, αν γέμιζαν όλες, θα θρηνούσαμε 4.000 θανάτους»

Ο καθηγητής Πνευμονολογίας-Εντατικής Θεραπείας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών σχολιάζει όλες τις τελευταίες εξελίξεις στο μέτωπο της πανδημίας.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

1 σχόλια
Αναρωτιέμαι κατά πόσο θα εκτιμώταν η άρτια καθαρεύουσά του και δε θα θεωρούταν ένας τρόπος επιδεικτικότητας ή δηθενισμού ή αναχρονισμού. Όπως κι αν έχει, τα έργα του είναι θησαυροί.