Ο επιχρωματισμός της ταινίας «Η γυνή να φοβήται τον άνδρα» ξυπνά ένα παλιό debate

Ο επιχρωματισμός της ταινίας Η γυνή να φοβήται τον άνδρα ξυπνά ένα παλιό debate Facebook Twitter
15

Η είδηση κυκλοφορεί πλέον σε όλο το διαδίκτυο με κάθε επισημότητα. Η κλασική ταινία του Γιώργου Τζαβέλλα, Η γυνή να φοβήται τον άνδρα, θα κυκλοφορήσει ξανά στους κινηματογράφους, 51 χρόνια μετά την πρώτη της προβολή, μόνο που αυτή τη φορά θα έχει χρώμα. Η επεξεργασία έγινε με σύγχρονα μέσα σε studio των ΗΠΑ και η εταιρεία παραγωγής Καραγιάννης – Καρατζόπουλος μαζί με την Σπέντζος Φιλμ που θα είναι υπεύθυνη για την διανομή, υπόσχονται ένα μοναδικό θέαμα. Ενώ δεν αμφιβάλλει κανείς για το ότι η δουλειά του επιχρωματισμού έγινε με φροντίδα, το ερώτημα που έρχεται στην επιφάνεια είναι το αν υπάρχει το καλλιτεχνικό δικαίωμα της παρέμβασης σε ένα τόσο βασικό στοιχείο για το φιλμ, όπως είναι το χρώμα, από τη στιγμή μάλιστα που ο δημιουργός της ταινίας δεν βρίσκεται στη ζωή.

Ο επιχρωματισμός σε ασπρόμαυρα φιλμ με ψηφιακά μέσα ξεκίνησε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του 80 και καλλιέργησε μια μεγάλη διαμάχη για την ηθική αυτού του εγχειρήματος, όπου συμμετείχαν καλλιτέχνες, κριτικοί και παραγωγοί. Τα Hal Roach Studios ήταν αυτά που άνοιξαν τον χορό, μετατρέποντας σε έγχρωμο αρχικά το Topper με τον Κάρυ Γκραντ και το Way Out West των Laurel και Hardy, κάτι που έκαναν και σε αρκετές άλλες ταινίες του διδύμου στη συνέχεια. Το 1985 προβλήθηκε για πρώτη φορά στην τηλεόραση ψηφιακά επιχρωματισμένο φιλμ (το Yankee Doodle Dandy του 1942) από το δίκτυο του Ted Turner, κίνηση που είχε επιτυχία και άνοιξε την όρεξη του αμερικανού μεγιστάνα καθώς κατείχε τα δικαιώματα των περισσότερων κλασικών ταινιών των αμερικανικών στούντιο. Έτσι, η τηλεόραση άρχισε να προβάλλει τις νέες εκδόσεις των ταινιών, γεγονός που δεν πέρασε απαρατήρητο από καλλιτέχνες και κριτικούς, που αντιτίθονταν δημόσια σε αυτή τη διαδικασία όποτε έβρισκαν ευκαιρία. Οι Siskel και Ebert μάλιστα αφιέρωσαν ένα επεισόδιο της εκπομπής τους σε αυτό το θέμα (https://www.youtube.com/watch?v=YpT1DkBOnqo), περιγράφοντας τη διαδικασία ως βανδαλισμό για την τέχνη του κινηματογράφου. Εκεί όμως που η κόντρα πήρε πραγματικά πολεμικές διαστάσεις, ήταν το 1988 όταν ο Turner ανακοίνωσε την πρόθεση του να επεξεργαστεί το Citizen Kane, κίνηση που ανέστειλε οριστικά λίγους μήνες αργότερα, μετά από γενική κατακραυγή, με επίσημη ανακοίνωση που μιλούσε για νομικές περιπλοκές.

Ο κινηματογράφος είναι πρωτίστως οπτικό μέσο και η αλλαγή στην όψη σημαίνει αντίστοιχα και αλλαγή στο περιεχόμενο – πως για παράδειγμα μπορείς να χρωματίσεις ένα νουάρ; Αντιθέτως, τα στούντιο και οι κάτοχοι των δικαιωμάτων επένδυσαν σε αυτή την ιστορία γιατί είδαν κέρδος, παρά το μεγάλο κόστος που είχε η διαδικασία. Οι πρώτες επανεκδόσεις το ξεπέρασαν και έφεραν πίσω χρήματα, οπότε η παράγωγη δούλευε ασταμάτητα.

Ο επιχρωματισμός της ταινίας Η γυνή να φοβήται τον άνδρα ξυπνά ένα παλιό debate Facebook Twitter

Το επιχείρημα για την αντίθεση πάνω στον επιχρωματισμό ταινιών μοιάζει προφανές. Η προετοιμασία και το γύρισμα του κάθε πλάνου γίνονται με βάση ένα συγκεκριμένο σχέδιο για το χρώμα και τις αντιθέσεις του και οποιαδήποτε παρέμβαση σε αυτό το σχέδιο αλλάζει τη σύσταση του φιλμ. Ο κινηματογράφος είναι πρωτίστως οπτικό μέσο και η αλλαγή στην όψη σημαίνει αντίστοιχα και αλλαγή στο περιεχόμενο – πως για παράδειγμα μπορείς να χρωματίσεις ένα νουάρ; Αντιθέτως, τα στούντιο και οι κάτοχοι των δικαιωμάτων επένδυσαν σε αυτή την ιστορία γιατί είδαν κέρδος, παρά το μεγάλο κόστος που είχε η διαδικασία. Οι πρώτες επανεκδόσεις το ξεπέρασαν και έφεραν πίσω χρήματα, οπότε η παράγωγη δούλευε ασταμάτητα. Όταν στις αρχές της δεκαετίας το 90 το κοινό σταμάτησε να εντυπωσιάζεται, τα κέρδη έγιναν ζημίες και ο επιχρωματισμός σταμάτησε. Αντίστοιχη παρέμβαση έγινε άλλωστε και πριν λίγα χρόνια, όταν η μετα-Avatar τρέλα για το 3D οδήγησε σε επανεκδόσεις ταινιών επεξεργασμένες στις τρεις διαστάσεις, όμως τα έσοδα δεν ήταν τα προσδοκώμενα και το εγχείρημα ματαιώθηκε άδοξα. Σε ό,τι αφορά τον επιχρωματισμό πάντως,  το επίσημο επιχείρημα ήταν πως έτσι δίνεται η ευκαιρία στη νέα γενιά, που πιθανά να ήταν προκατειλημμένη με το ασπρόμαυρο, να γνωρίσει κλασσικές ταινίες του Hollywood.

Επιστρέφοντας στα δικά μας, το παραπάνω επιχείρημα ακόμη και αν όντως αποτελεί τον βασικό λόγο για αυτή την επανέκδοση, δε μοιάζει τόσο ισχυρό. Οι ελληνικές ταινίες της δεκαετίας του 60 (ειδικά αυτές της Φίνος Φιλμς και των Καραγιάννη-Καρατζόπουλου) αποτελούν ένα μόνιμο κομμάτι της ελεύθερης τηλεόρασης, δημόσιας και ιδιωτικής, όπου και προβάλλονται πολύ συχνά καθώς αποτελούν για τα κανάλια μια φθηνή και εγγυημένη λύση, καθώς υπάρχει σταθερή αποδοχή από το κοινό όλων των ηλικιών. Μιλάμε για ταινίες που δεν μπορούν να θεωρηθούν «ξεχασμένες», ούτε φυσικά απορρίπτονται από τον κόσμο λόγω της έλλειψης χρώματος. Παράλληλα, στη συγκεκριμένη περίπτωση ο Γιώργος Τζαβέλλας είχε μια ξεχωριστή ματιά, ιδιαίτερα στα εξωτερικά πλάνα της ταινίας και στην απεικόνιση της Αθήνας, και η όποια παρέμβαση πάνω σε αυτή τη ματιά μπορεί πολύ εύκολα να σημαίνει και παρέμβαση περιεχομένου από τη στιγμή που δεν υπάρχουν κάπου οδηγίες από τον ίδιο για το πώς τα πλάνα του θα μπορούσαν να φαίνονται με χρώμα.

Όπως και να ‘χει ο τελικός κριτής θα είναι το κοινό. Η ταινία επανακυκλοφορεί στις 10 Μαρτίου και αν αυτή η προσπάθεια αγκαλιαστεί (και αποπληρωθεί) τότε είναι πιθανό να υπάρχει και συνέχεια. Σε διαφορετική περίπτωση θα το θυμόμαστε ως μια μοναδική και ατυχή έμπνευση για το εγχώριο σινεμά μας.

15

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ματ Ντίλον: Outsider για πάντα

Οθόνες / Ματ Ντίλον: Outsider για πάντα

Ξεκίνησε ως εφηβικό είδωλο στα ’80s, πρωταγωνίστησε σε δύο εμβληματικές ταινίες του Κόπολα και έχτισε την καριέρα του επιλέγοντας ταινίες με γνώμονα τα ενδιαφέροντά του. Στα 60 του έχει συνδεθεί με μερικές από τις πιο αγαπημένες καλτ ταινίες διεθνώς, δηλώνει ζωγράφος και διατηρεί σημαντική συλλογή τέχνης. Έρχεται στη Θεσσαλονίκη για να παραλάβει έναν τιμητικό Χρυσό Αλέξανδρο. 
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Τζέιμς Φράνκο και Σεθ Ρόγκεν: Το πικρό τέλος ενός μεγάλου bromance

Οθόνες / Τζέιμς Φράνκο και Σεθ Ρόγκεν: Το πικρό τέλος ενός μεγάλου bromance

Οι κατηγορίες εναντίον του Φράνκο για σεξουαλική κακοποίηση έβαλαν στον γύψο όχι μόνο την καριέρα του στο Χόλιγουντ αλλά και τη στενή φιλία του με τον επί εικοσαετίας κολλητό και συνεργάτη του.
THE LIFO TEAM
15 highlights του 65ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Οθόνες / 15 highlights του 65ου Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης

Πάμελα Άντερσον, Αριάν Λαμπέντ, Αθηνά Ραχήλ Τσαγγάρη, σινεφίλ τέρατα και όλη η νέα ελληνική κινηματογραφική παραγωγή της χρονιάς στην 65η διοργάνωση που για δέκα μέρες (31/10-10/11) θα μεταμορφώσει τη Θεσσαλονίκη.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Teri Garr (1944-2024): Το χιούμορ τής έσωσε τη ζωή

Απώλειες / Teri Garr (1944-2024): Το χιούμορ τής έσωσε τη ζωή

Αστεία και ανθρώπινη, η αξιαγάπητη, υπερταλαντούχα Τέρι Γκαρ, που απολαύσαμε στο «Young Frankenstein» και το «Τούτσι» και αγαπήσαμε από τις εμφανίσεις της στο βραδινό talk show του Ντέιβιντ Λέτερμαν, ήταν μια από τις πιο λαμπερές σουμπρέτες του αμερικανικού σινεμά.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντος μας

Daily / Bruce Springsteen & the E Street Band: Το ροκ του παρελθόντος και του μέλλοντός μας

«Μετά από 50 χρόνια στον δρόμο, είναι πολύ αργά για να σταματήσουμε τώρα», δηλώνει μ’ ένα διακριτικό μειδίαμα ο 75χρονος ροκ σταρ σ’ ένα νέο ντοκιμαντέρ που παρακολουθεί από απόσταση αναπνοής την πρόσφατη περιοδεία του Μπρους Σπρίνγκστιν και της θρυλικής μπάντας του.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Paul Morrissey (1938-2024)

Απώλειες / Ο Paul Morrissey (1938-2024) έδωσε φωνή στα «ανθρώπινα σκουπίδια»

Ο εμβληματικός σκηνοθέτης της cult τριλογίας «Flesh» - «Trash» - «Heat» ταυτίστηκε με τον Άντι Γουόρχολ και το νεοϋορκέζικο αβανγκάρντ των ’60s, ως ο πιο ανεξάρτητος από τους ανεξάρτητους.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΚΟΥΤΣΟΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ
10 κινηματογραφικά διαμάντια που μπορείτε να δείτε τώρα στο Ertflix

Οθόνες / 10 κινηματογραφικά διαμάντια που μπορείτε να δείτε τώρα στο Ertflix

Δέκα ταινίες που εξασφαλίζουν δέκα ξεχωριστές προβολές, απαραίτητες για κάθε σινεφίλ, από συγκινητικά δράματα και γαλλικά policier μέχρι καλαίσθητα ντοκιμαντέρ και ατμοσφαιρικά θρίλερ.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΟΥ
Παντελής Βούλγαρης: «Δεν έγινα ποτέ κατεστημένο ούτε κατά παραγγελία σκηνοθέτης»

Γεννήθηκε Σαν Σήμερα / Παντελής Βούλγαρης: «Δεν έγινα ποτέ κατεστημένο ούτε κατά παραγγελία σκηνοθέτης»

Ένας από τους μεγαλύτερους εν ζωή σκηνοθέτες μας σε μια χορταστική συνέντευξη για τη ζωή, το έργο και τις εμπειρίες που έχει αποκομίσει εδώ και έξι δεκαετίες πίσω από την κάμερα.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Όταν ο Τζον Λένον πίστεψε ότι είναι ο Τσε Γκεβάρα

Οθόνες / Όταν ο Τζον Λένον πίστεψε ότι είναι ο Τσε Γκεβάρα

Ένα νέο ντοκιμαντέρ ρίχνει για πρώτη φορά φως στους 18 μήνες που ο πρώην Beatle και η Γιόκο Όνο εγκαταστάθηκαν σ΄ ένα ταπεινό διαμέρισμα στη Νέα Υόρκη, στο οποίο συνέβαιναν καθημερινά έντονες ριζοσπαστικές ζυμώσεις.
THE LIFO TEAM
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM