Φωτογραφία από τη μεξικάνικη ταινία Cabeza de Vaca (1991) του Nicolás Echevarría που εξιστορεί την καταστροφική επιχείρηση κατάκτησης της Φλώριδας από τους ισπανούς conquistadores. Ο Álvar Núñez Cabeza de Vaca ήταν ο ταμίας της εκστρατείας και ένας από τους αρχηγούς μιας αποστολής που αποδεκατίστηκε. Μετά από μία πολύχρονη περιπλάνηση στη Φλώριδα και την Καλιφόρνια, όπου γνώρισε διάφορες φυλές Ινδιάνων, κατάφερε να επιστρέψει στην Ισπανία με άλλους τρεις επιζώντες. Κατέγραψε τις εμπειρίες τους ως ναυγός, σκλάβος, έμπορος και... σαμάνος στο μοναδικό από άποψης ανθρωπολογικών πληροφοριών Ημερολογιό του.
Το άγαλμα του Theodoros Griegos (βλ. πιο κάτω το άρθρο των Νέων) στην παραλία του Clearwater (Florida). Βλ. trupiakaltsa, trifylianews, Flickr, hellenes.com, waymarking.
Βλ. CWMc Flickriver.
Ο Pánfilo de Narváez, αρχηγός μιας αποστολής που αριθμούσε στο ξεκινημά της 600 στρατιώτες και 50 ναυτικούς μοιρασμένους σε 5 πλοία. Βλ. swfwmd.state.fl.us, e-Bay, The Mariners' Museum.
Η διαδρομή που ακολούθησε ο Pánfilo de Narváez μέχρι τη Φλώριδα όπου βρήκε το θάνατο, και η περιπλάνηση του Álvar Núñez Cabeza de Vaca. Βλ. pbchistoryonline.org. και EnchantedLearning.
Ενδο-ισπανικοί ανταγωνισμοί. Ο Pánfilo de Narváez αιχμάλωτος του Hernán Cortés. Ο Diego Velasquez, ισπανός κυβερνήτης της Κούβας, θέλοντας να εκδικηθεί τον Hernán Cortés που τον είχε παραμερίσει στην κατάκτηση του Μεξικού, είχε αναθέσει στον Pánfilo de Narváez να συλλάβει τον Cortés και να συνεχίσει την εκστρατεία στο Μεξικό, αλλά η αντίδραση του Cortés ματαίωσε τα σχεδιά του. Via scoopweb.com.
O Pánfilo de Narváez στις ακτές της Φλώριδας μετά το ναυάγιο των πλοίων του. Βλ. fineartamerica και kids.britannica.com.
Ο Álvar Núñez Cabeza de Vaca. Βλ. Jesse's Blog και floridamemory.com.
Βλ. Paradigm Publishing και casadellibro.com.
Βλ. e-Bay, jesselatour.
Βλ. e-Bay.
Cabeza de Vaca (1991), μεξικάνικη ταινία του Nicolás Echevarría. Βλ. e-Bay και Hawaii Dermatology.
Cabeza de Vaca. Βλ. Twynkletwynkle.com.
Cabeza de Vaca. Βλ. flickfacts.com.
Cabeza de Vaca. Βλ. flickfacts.com.
Cabeza de Vaca. Βλ. flickfacts.com.
Βλ. e-Bay.
Βλ. e-Bay.
Βλ. 310.kz.
Βλ. e-Bay.
Βλ. e-Bay.
Βλ. e-Bay.
Φωτ. Tom Howland. Βλ. e-Bay.
Βλ. e-Bay.
Βλ. e-Bay.
Βλ. e-Bay.
Βλ. e-Bay.
Βλ. e-Bay.
Βλ. e-Bay.
Το περίφημο peacock tree στο Clearwater. Βλ. e-Bay.
Ο πρώτος 'Ελληνας στην Αμερική.
Ο βίος και η πολιτεία του τολμηρού δον Θόδωρου σύμφωνα με τα ημερολόγια δύο ισπανικών αποστολών του 14ου αιώνα.
Ο 'Ελληνας "κατακτητής" της Αμερικής. Αποκαλυπτήρια του αγαλματός του, 8 Ιανουαρίου στην Τάμπα των ΗΠΑ.
Τα ημερολόγια δυο ισπανικών αποστολών, του Ναρβάεθ το 1527 και του Ντε Σότο το 1540 αποκαλύπτουν το όνομα του πρώτου Έλληνα που συμμετείχε στην κατάκτηση της αμερικανικής ηπείρου, έσωσε την αποστολή στην οποία συμμετείχε από βέβαιο θάνατο και στο τέλος σκοτώθηκε από Ινδιάνους.
Στις 17 Ιουνίου 1527 απέπλευσε από το λιμάνι του Σαν Λουκάρ ντε Μπαρεμέδα της Ισπανίας στόλος 5 πλοίων με κυβερνήτη τον Αδελάντο Ντον Παμφίλιο ντε Ναρβέθ και 600 άντρες με προορισμό την Αμερική. Ανάμεσά τους βρισκόταν ο δον Θεόδωρος, Έλληνας με καταγωγή μάλλον από νησί του Αιγαίου, άριστος γνώστης της ναυπηγικής, ο οποίος συμμετείχε στο ένοπλο τμήμα του στόλου. Σκοπός της αποστολής, που χρηματοδοτήθηκε αποκλειστικά από το βασιλιά της Ισπανίας Φίλιππο B΄, ήταν η κατάκτηση και η εγκατάσταση διοίκησης στις επαρχίες που βρισκόταν μεταξύ του ποταμού Ρίο Γκράντε, στη δυτική πλευρά του Κόλπου του Μεξικού και του ακρωτηρίου της Φλώριδας.
Tov Σεπτέμβριο του 1527, ύστερα από ένα σχετικά καλό ταξίδι, η αποστολή έφτασε στον ?γιο Δομίνικο και σύμφωνα με τον χρονικογράφο και ταμία της αποστολής Αλβάρ Νούνεθ Καμπέθα ντε Βάκα, αγοράστηκε ένα ακόμη πλοίο, άλογα, και αντικαταστάθηκαν όσοι άντρες είχαν αρρωστήσει ή πεθάνει στη διάρκεια του ταξιδιού. Στη διάρκεια της 45ήμερης παραμονής της αποστολής στον 'Αγιο Δομίνικο οι απώλειες των Ισπανών μεγάλωσαν, καθώς όπως σημειώνει ο Βάκα, περισσότεροι από 145 άντρες μας ξεμυαλίστηκαν από τις ντόπιες γυναίκες, χωρίς όλοι τους να επιστρέψουν στα πλοία».
Στην Κούβα. Επόμενος σταθμός των Ισπανών ήταν το Σαντιάγκο της Κούβας, όπου η αποστολή χωρίστηκε σε δύο μέρη. H πρώτη, με δυο καράβια και τον Θεόδωρο μέλος του πληρώματος, απέπλευσε με προορισμό το Τρινιντάντ για να φορτώσει προμήθειες. H δεύτερη, με επικεφαλής τον κυβερνήτη Ναρβέθ, παρέμεινε στο Σαντιάγκο. Στο Τρινιντάντ όμως τυφώνας χτύπησε τα δύο πλοία με αποτέλεσμα να βυθιστούν σχεδόν αύτανδρα παρασύροντας στο βυθό 60 άντρες. H τύχη χαμογέλασε στον Θεόδωρο και σε άλλους 30 ναυτικούς, που είχαν βγει στη στεριά προκειμένου να μεταφέρουν τα εφόδια στα πλοία και έτσι γλίτωσε το θάνατο.
Στο ημερολόγιο του Βάκα, του μοναδικού που κατέγραφε τα γεγονότα της εκστρατείας, δεν αναφέρεται με ποιο τρόπο ένας Έλληνας βρέθηκε στην ισπανική αποστολή. Στην εποχή εκείνη όμως ήταν σύνηθες φαινόμενο να συμμετέχουν μισθοφόροι από άλλες χώρες, άντρες διψασμένοι για εύκολο χρήμα. Επιπλέον ο Θεόδωρος αναφέρεται πάντοτε ως δον (τίτλος που χρησιμοποιούνταν για ελεύθερους πολίτες, που συνήθως ανήκαν στη μεσαία τάξη), ενώ από το χρονικό προκύπτει ότι διέθετε και υψηλές γνώσεις ναυπηγικής.
Στα κοφτερά βράχια των υφάλων. Στις 5 Νοεμβρίου του 1527 ο ισπανικός στόλος απέπλευσε από την Κούβα έχοντας πλέον στη δύναμή του 4 πλοία, 400 άντρες και 80 άλογα. Στις 14 Απριλίου του 1528 οι Ισπανοί κατακτητές αποβιβάστηκαν στις ακτές της δυτικής Φλώριδας, κοντά στη σημερινή πόλη Τάμπα, αφού προηγουμένως κινδύνευσαν να χάσουν όλα τους τα πλοία πάνω στα κοφτερά βράχια των υφάλων που περικλείουν το αμερικανικό λιμάνι. «Μόνο ο Θεός ξέρει πώς γλιτώσαμε αφού για ημέρες δεν φυσούσε καθόλου αέρας και τα πλοία είχαν ακινητοποιηθεί στο πιο επικίνδυνο σημείο, εκεί που τα ναυάγια ήταν περισσότερα από τα ψάρια. Επί 15 ημέρες ακούγαμε τους υφάλους να γδέρνουν τις καρίνες των πλοίων μας και όλοι μαζί προσευχόμασταν για τη ζωή μας», γράφει στο ημερολόγιό του ο Βάκα.
Ακολούθησαν μερικές ημέρες όπου οι Κονκισταδόρες ετοίμασαν πρόχειρα καταλύματα και εγκατέστησαν ένα υποτυπώδες διοικητήριο. «Από τις πρώτες ημέρες μας επισκέφτηκαν Ινδιάνοι που μας έδειξαν μικρά κομμάτια χρυσού. Όταν τους ρωτήσαμε πού τα βρήκαν, μας είπαν από τα βουνά που μένουν οι Απαλάτσι (φυλή Ινδιάνων) και ότι θα μπορούσαν να μας οδηγήσουν εκεί», σημειώνει ο Βάκα στο ημερολόγιό του.
Αποδεκατισμένοι. Στην πορεία τους προς τα βουνά των Απαλάτσι οι Ισπανοί αιχμαλώτιζαν τα γυναικόπαιδα των Ινδιάνων που συναντούσαν, σκότωναν τους άντρες και τους αρχηγούς τους προκειμένου να αναγκάσουν τους Ινδιάνους να τους μεταφέρουν το συντομότερο δυνατό στην πηγή του χρυσού. Ωστόσο η τακτική αυτή ελάχιστα τους βοήθησε καθώς σύντομα βρέθηκαν αποκλεισμένοι στην ηπειρωτική χώρα, δίχως εφόδια, με ασθένειες να έχουν αποδεκατίσει το 1/3 των ανδρών και τους Ινδιάνους να τους επιτίθενται σε καθημερινή βάση. «Πιστεύαμε ότι η αποστολή και η ζωή μας θα τελείωνε σε εκείνα τα βουνά. Είχαμε φάει σχεδόν όλα μας τα άλογα και τρεφόμασταν πλέον με σπόρους καλαμποκιού. Ευτυχώς όμως τότε βρέθηκε ένας άνθρωπος, στην κυριολεξία σταλμένος από τον Θεό», εξομολογείται ο Βάκα. Βρήκε τον θάνατο από τους Ινδιάνους
Ο άνθρωπος που έσωσε την ισπανική αποστολή που βρέθηκε αποκλεισμένη και αποδεκατισμένη στα βουνά των Απαλάτσι ήταν ο δον Θεόδωρος που ανέλαβε να ναυπηγήσει βάρκες ώστε οι κονκισταδόρες να διαφύγουν μέσω παραπόταμων του Μισισιπή. Από τις 4 Αυγούστου μέχρι τις 20 Σεπτεμβρίου κατασκεύασε πέντε πλοιάρια μήκους 10 μέτρων από ξύλο και δέρματα ζώων. Αντί για καρφιά χρησιμοποίησε σφήνες από πευκόξυλο και κατράμωσε τις βάρκες με το ρετσίνι των πεύκων.
Ακολούθησε άλλος ένας μήνας περιπλάνησης των Ισπανών, που κατάφεραν να βγουν στην ανοικτή θάλασσα, αδυνατούσαν ωστόσο να εντοπίσουν την αρχική τους βάση όπου είχαν αφήσει τα πλοία τους. Στη διάρκεια της περιπλάνησής τους περισσότεροι από 100 άντρες πέθαναν από την πείνα και τις μάχες με τους Ινδιάνους, ενώ η δίψα απειλούσε να εξαφανίσει όσους είχαν καταφέρει να επιζήσουν.
Στις 28 Οκτωβρίου του 1528 η εναπομείνασα αποστολή έφτασε σε έναν όρμο, κοντά στη σημερινή πόλη Πενσακόλλα της Φλώριδας. Εκεί Ινδιάνοι προσφέρθηκαν να τους προμηθεύσουν με νερό και ο Θεόδωρος επέμενε να τους ακολουθήσει, ώστε να βεβαιωθεί ότι οι Ινδιάνοι δεν θα τους ξεγελούσαν και απλά θα τους άρπαζαν τα δοχεία τους. Παρ' όλες τις εκκλήσεις του Ναρβάεθ και των υπολοίπων μελών του πληρώματος ο Θεόδωρος αποβιβάστηκε μαζί με τον υπηρέτη του. Το απόγευμα της ίδιας ημέρας όταν οι Ινδιάνοι επέστρεψαν ο Έλληνας δεν βρισκόταν μαζί τους, ενώ στις επίμονες ερωτήσεις των Ισπανών για το τι συνέβη στον Θεόδωρο αρνήθηκαν να απαντήσουν και τράπηκαν σε φυγή. Οι σύντροφοι του Θεόδωρου προσπάθησαν τις δύο επόμενες ημέρες να εντοπίσουν ίχνη του χωρίς όμως επιτυχία. Ορισμένοι τον κατηγόρησαν ότι έφυγε από κοντά τους διότι ήθελε να έχει περισσότερες πιθανότητες να επιβιώσει, ενώ άλλοι υποστήριξαν ότι σκόπευε να εξαγοράσει τους Ινδιάνους και να ανακαλύψει πρώτος το χρυσάφι. H αποστολή του Ναρβάεθ τελικά δεν στάθηκε τόσο άτυχη στη συνέχεια, αφού κατάφεραν το 1535 να φτάσουν στην Καλιφόρνια και τελικά επέστρεψαν στην Ισπανία το 1537, δέκα χρόνια αφότου είχαν φύγει από την πατρίδα τους.
Το 1540. Για τον Θεόδωρο η επόμενη αναφορά βρίσκεται στο χρονικό του Κονθάλο Βαλντέζ, γραμματέα του Ισπανού κατακτητή Ντε Σότο. Όταν, λοιπόν, το 1540 ο Ντε Σότο έφτασε στο σημείο που είχε εξαφανιστεί ο Θεόδωρος το 1528 έμαθε ότι δυο χριστιανοί που βρισκόταν στην αποστολή του Ναρβάεθ έμειναν με τους Ινδιάνους, οι οποίοι άγνωστο για πιο λόγο τους σκότωσαν. Οι Ινδιάνοι που αφηγήθηκαν το τέλος του Θεόδωρου δεν γνώριζαν το πότε ακριβώς δολοφονήθηκε ο Έλληνας ναυτικός, ούτε πού βρισκόταν θαμμένος. Παρέδωσαν ωστόσο στον Ντε Σότο το εγχειρίδιο που χρησιμοποιούσε ο Έλληνας ναυτικός.
ΤΑ ΝΕΑ , 24-12-2004.
σχόλια