Ο ζωγράφος που ζωγραφίζει έναν ζωγράφο να ζωγραφίζει

Ο ζωγράφος που ζωγραφίζει έναν ζωγράφο να ζωγραφίζει Facebook Twitter
4

Στην Πέγγυ Ρίγγα 

 

 

Στη συλλογή του Μουσείου Καλών Τεχνών της Βοστώνης βρίσκεται μια ωραία ερυθρόμορφη αττική κύλικα διακοσμημένη στον κυκλικό πυθμένα της, το tondo όπως λέγεται, με ένα ασυνήθιστο θέμα: ένας ζωγράφος ζωγραφίζει πήλινες ανθρώπινες κεφαλές -πιθανότατα ρυτά αγγεία* που είχαν αυτό το σχήμα, αν και δεν διακρίνονται λαβές.

(*Σας θυμίζω την ανάρτηση με τα αντίστοιχα ζωόμορφα ρυτά που είχα κάνει παλιότερα εδώ: Ένας ιδιότυπος ζωολογικός κήπος)

Ο ζωγράφος στην κύλικα είναι καθισμένος σε σκαμνί και κρατά ένα μακρύ πινέλο ζωγραφίζοντας μια κεφαλή, ενώ έχει ήδη ακουμπίσει μια άλλη πίσω του σε ένα ράφι να στεγνώσει. 

 

Η κύλικα αποδίδεται στον Ζωγράφο του Αμβρόσιου, που ονομάστηκε έτσι επειδή έγραψε το όνομα αυτό σε κάποιο έργο του. Ο Ζωγράφος του Αμβρόσιου φαίνεται ότι έδρασε στο διάστημα 525-475, κυρίως περί το 500 π.Χ., και ως φαίνεται προτιμούσε να διακοσμεί κύλικες και κύαθους, δηλαδή αγγεία πόσης. 

Η συνολική αποτίμηση όλων των έργων που έχουν αποδοθεί στον αγγειογράφο αυτό οδήγησε τον σπουδαίο μελετητή της αττικής αγγειογραφίας Sir John Beazley να γράψει χαρακτηριστικά ότι πρόκειται για έναν αγγειογράφο "που αν και κακός, δεν είναι ποτέ πληκτικός" (if bad, he is never dull).

 

Πράγματι, ο Ζωγράφος του Αμβρόσιου απεικόνισε πολλές ασυνήθιστες σκηνές, αρκετές μάλιστα στην ύπαιθρο, με μεγάλη ζωντάνια. Ακολούθως εικονίζω τα σημαντικότερα έργα του. 

 

 Tondo ερυθρόμορφης κύλικας, 510-500 π.Χ. Ένας νεαρός σκυμμένος στην άκρη του γιαλού επιχειρεί να ψαρέψει χρησιμοποιώντας καλάμι και κλωβό. Ίσως το ωραιότερο έργο του αγγειογράφου. 

 

 

 Tondo ερυθρόμορφης κύλικας, 510-500 π.Χ. Παριστάνεται γενειοφόρος άνδρας με μανδύα και βακτηρία, ημικαθήμενος και στραμμένος στα δεξιά. Στο αριστερό του χέρι ίσως κρατά όστρακο ή κομμάτι αγγείου. 

 

Tondo ερυθρόμορφης κύλικας, 510 π.Χ. Αθλητής ρίχνει λάδι από έναν αρύβαλλο στο χέρι του. Πίσω του κρεμασμένος ένας δίσκος και δύο ακόντια. 

 

Tondo ερυθρόμορφης κύλικας, 510 π.Χ. Μοναχικός νεαρός χορευτής με βακτηρία, μανδύα και στεφάνι στα μαλλιά. Μεγάλο ενδιαφέρον έχει το κοραλόχρωμο περιβάλλον της κύλικας, που σώζεται μόνον σε 60 περίπου αττικά αγγεία. Δεν ήταν το συνηθισμένο ερυθρό των αττικών αγγείων, αλλά ένα χρώμα σπάνιο που παραγόταν με απόλυτο έλεγχο των συνθηκών όπτησης και συνεπώς τα παραγόμενα αγγεία ήταν πολύ ακριβά. 

  

 

Επιστρέφοντας από εκεί που ξεκίνησα, σας θυμίζω πάλι την κύλικα με με το ζωγράφο.

 

Κάθε φορά που τη βλέπω μου κάνει εντύπωση, γιατί σκέφτομαι τη στιγμή που ζωγραφίστηκε, αυτή τη στιγμή στο χρόνο που ένας ζωγράφος ζωγράφιζε έναν ζωγράφο να ζωγραφίζει. 

Αναρωτιέμαι μάλιστα αν είναι τολμηρό να σκεφτεί κανείς ότι εδώ θα μπορούσαμε να έχουμε μιά αυτοπροσωπογραφία του αγγειογράφου.

Δεν θα μάθουμε ποτέ, αλλά μπορούμε να επιβεβαιώσουμε τον σπουδαίο Beazley: όχι, ο Ζωγράφος του Αμβρόσιου δεν είναι καθόλου πληκτικός.

Αρχαιολογία & Ιστορία
4

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Μικρά Ασία: Αποκρυπτογραφήθηκε αρχαία φρυγική επιγραφή - Τα ελληνικά γράμματα και το «μήνυμά» της

Αρχαιολογία & Ιστορία / Μικρά Ασία: Αποκρυπτογραφήθηκε αρχαία φρυγική επιγραφή - Τα ελληνικά γράμματα και το «μήνυμά» της

Το μνημείο Ασλάν Καγιά (Βράχος του Λέοντος), ένα μνημείο 2.600 ετών που παρουσιάζει μορφές σφίγγας και μια εικόνα θηλυκής θεότητας που πλαισιώνεται από λιοντάρια
THE LIFO TEAM
Ναυάγιο Αντικυθήρων

Αρχαιολογία & Ιστορία / Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων, ένας θησαυρός της ενάλιας αρχαιολογίας

Η έκθεση «Το Ναυάγιο των Αντικυθήρων: 124 χρόνια υποβρύχιας αρχαιολογικής έρευνας» παρουσιάζει τις πιο σύγχρονες αποκαλύψεις και ευρήματα για το θρυλικό ναυάγιο, προσφέροντας την πληρέστερη μέχρι σήμερα καταγραφή της ιστορίας του.
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Υπήρχαν χωριά στην Αθήνα;

Ιστορία μιας πόλης / Υπήρχαν χωριά στην Αθήνα;

Ποιοι ήταν οι οικισμοί που αναπτύχθηκαν στην αθηναϊκή πεδιάδα επί Οθωμανών; Ποιες είναι οι πηγές, τα σωζόμενα μνημεία, τα χωριά και τα μοναστήρια που απλώνονται στην περιοχή; Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Γιώργο Πάλλη.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Ο πολιτισμός της αρχαίας Ελλάδας αναπτύχθηκε 100 χρόνια νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε, λέει αρχαιολόγος

Αρχαιολογία & Ιστορία / Ο πολιτισμός της αρχαίας Ελλάδας αναπτύχθηκε 100 χρόνια νωρίτερα από ό,τι νομίζαμε, λέει αρχαιολόγος

Νέα έρευνα στο Πανεπιστήμιο του Warwick δείχνει ότι η άνοδος του πολιτισμού της αρχαίας Ελλάδας ξεκίνησε τουλάχιστον έναν αιώνα νωρίτερα από ό,τι πιστεύαμε
THE LIFO TEAM
Τέχνη σε χρυσό - Το κόσμημα στους ελληνιστικούς χρόνους

Αρχαιολογία & Ιστορία / Τo χρυσάφι των ελληνιστικών χρόνων έρχεται στο μουσείο Μπενάκη

Σημαντικά κοσμήματα αλλά και τα αποτελέσματα μιας ενδελεχούς έρευνας πάνω στην τεχνογνωσία της κατασκευής των κοσμημάτων των ελληνιστικών χρόνων αποτελούν τους δύο πυλώνες της μεγάλης έκθεσης που ξεκινά στο Μουσείο Μπενάκη. Τριάντα μουσεία και εφορείες αρχαιοτήτων από όλη την Ελλάδα και πέντε μουσεία του εξωτερικού συμμετέχουν στην έκθεση-σταθμό. Η επιμελήτρια Ειρήνη Παπαγεωργίου και ο κοσμηματοποιός και επιστημονικός σύμβουλος Άκης Γκούμας μας ξεναγούν στην έκθεση.
M. HULOT
Πως διασκέδαζαν οι Αθηναίοι στη «Μάντρα» του Αττίκ;

Ιστορία μιας πόλης / Πώς διασκέδαζαν οι Αθηναίοι στη «Μάντρα» του Αττίκ;

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Δαυίδ Ναχμία για τη ζωή και την πορεία του πρωτοπόρου συνθέτη του ελαφρού τραγουδιού των αρχών του 20ού αιώνα Αττίκ, την «Μάντρα» του και την ιστορία του τραγουδιού «Ζητάτε να σας πω».
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Ιστορία μιας πόλης / Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Το Τμήμα Ιστορικών Φυτών του Κήπου είναι ίσως μοναδικό στον κόσμο και περιλαμβάνει φυτά όπως η μυρτιά, το κώνειο, ο δίκταμος και η ελιά. Η Κατερίνα Στέφη «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε μια έκταση 1.860 στρεμμάτων, στις βόρειες πλαγιές του Όρους Αιγάλεω.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μεταπτυχιακός φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Αρχαιολογία & Ιστορία / Φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Η Valeriana φαίνεται να έχει τα χαρακτηριστικά μιας πρωτεύουσας των Μάγια, με κεντρικές πλατείες, ναούς και χώρους λατρείας, καθώς και μια ειδικά διαμορφωμένη αυλή για το αρχαίο παιχνίδι με μπάλα των Μάγια
LIFO NEWSROOM
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM

σχόλια

4 σχόλια
Εξ όσων γνωρίζω δεν έχει διατυπωθεί η άποψη ότι η πράξη του γενειοφόρου κυρίου είναι σεξουαλικής φύσεως. Σύμφωνα με τον Beazley είναι "αποψώμενος", δηλαδή σκουπίζεται μετά από αφόδευση. Όπως γράφω και στη λεζάντα μπορεί να χρησιμοποιεί λίθο (που είναι η κοινότερη πρακτική και αναφέρεται συχνά από τον Αριστοφάνη) ή κομμάτι αγγείου (δηλαδή όστρακο), όπως υποθέτει ο John Papadopoulos στο πρόσφατο άρθρο του "Παίζω ἢ χέζω: A Contextual Approach to Pessoi (Gaming Pieces, Counters, or Convenient Wipes?)" Hesperia 71 (2002), 423-427 που μπορείτε να διαβάσετε εδώ http://www.ascsa.edu.gr/pdf/uploads/hesperia/3182044.pdf
Πολύ ενδιαφέρουσες και πράγματι ασυνήθιστες εικόνες!Έχω απορία για το γενειοφόρο με το "οστρακο". Υπάρχουν υποθέσεις για το αν σκουπίζεται μετά από αφόδευση (φαίνεται αστείο αλλά έτσι μοιάζει) ή αν υπάρχει ενδεχόμενο να είναι σεξουαλικής φύσης η πράξη του;