Πώς τα αρχαία ερείπια παράγουν πολιτική

Πώς τα αρχαία ερείπια παράγουν πολιτική Facebook Twitter
H γλώσσα και η θρησκεία αποτελούν σημαντικά συνεκτικά στοιχεία, όμως οι αρχαιότητες και τα μνημεία μέσα από την απτή και ορατή τους υλικότητα, δίνουν 'σάρκα και οστά' στην εθνική αφήγηση... Φωτο: Θανάσης Καρατζάς/ LIFO
2

Πώς τα αρχαία ερείπια παράγουν πολιτική Facebook Twitter
Η αγγλική έκδοση του βιβλίου μου διδάσκεται ήδη σε αρκετά μαθήματα πανεπιστημίων ανά τον κόσμο, μαθήματα που αφορούν την πολιτισμική κληρονομιά, την πολιτική της αρχαιολογίας και τα ζητήματα ταυτότητας... Φωτο: Θανάσης Καρατζάς/ LIFO

 

Καθηγητής αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο Brown των ΗΠΑ, εστιάζει ερευνητικά τόσο στην αιγιακή προϊστορία όσο και στη λεγόμενη αρχαιολογία του σώματος και των αισθήσεων, καθώς επίσης στον πολιτικοκοινωνικό ρόλο της αρχαιολογίας και της αρχαιότητας εν γένει. Στο βιβλίο του «Το Έθνος και τα Ερείπιά του» -εξ αφορμής του οποίου έγινε και η κουβέντα που ακολουθεί- (εκδόσεις Εικοστού Πρώτου) διαπραγματεύεται ακριβώς το πώς τέτοια ζητήματα περιπλέκονται με το ελληνικό εθνικό φαντασιακό, από τον Όθωνα και τον Μεταξά μέχρι τον εμφύλιο, τη χούντα και τη μεταπολίτευση, διαβάζεται δε απνευστί!

— Πόσο καίριος είναι ο ρόλος της αρχαιολογίας στη διαμόρφωση του ελληνικού έθνους και κράτους; Διαφέρει άραγε η περίπτωση της Ελλάδας από αντίστοιχες άλλων χωρών;

Ο ρόλος των αρχαιοτήτων και της αρχαιολογίας ήταν σίγουρα καθοριστικός στη δόμηση του ελληνικού εθνικού φαντασιακού και τη δημιουργία του έθνους-κράτους. Εξάλλου, ο καταγωγικός μύθος του έθνους στηρίχτηκε στα ιδεολογήματα περί απρόσκοπτης συνέχειας με την κλασική αρχαιότητα, μια εξειδικευμένη και άκρως αποστειρωμένη εκδοχή της οποίας αποτέλεσε επίσης τον καταγωγικό μύθο της δυτικής νεωτερικότητας, το «χρυσό αιώνα» του δυτικού πολιτισμού. Εδώ βρίσκεται και μια καίρια διαφορά με άλλα έθνη-κράτη. Ενώ όλα τα έθνη κατασκευάζουν τους εθνικούς καταγωγικούς τους μύθους επιζητώντας επίσης τη στήριξη της αρχαιότητας, στην ελληνική περίπτωση ο «χρυσός αιώνας» του έθνους συνιστά παράλληλα και το «χρυσό αιώνα» του δυτικού πολιτισμού, τουλάχιστον μετά την επιλεκτική του δόμηση από τις αστικές τάξεις και τους διανοούμενούς του. Έτσι το ελληνικό εθνικό φαντασιακό εισήγαγε τα ιδεολογήματα του δυτικού κλασικισμού, που όμως στην πορεία τα τροποποίησε, τα μπόλιασε με στοιχεία από το Βυζάντιο και την Ορθοδοξία και δημιούργησε έναν «εγχώριο ελληνισμό». Κατά μια έννοια, το φαινόμενο συνιστά μια αποικιοποίηση του ελλαδικού χώρου από τη δυτική νεωτερικότητα και τις κυρίαρχες ιδέες της, παράγοντας μια συνθήκη που ορισμένοι μελετητές ονομάζουν «κρυπτοαποικιακή».

— Είναι, πιστεύετε, τα μνημεία, η γλώσσα, η θρησκεία ή οι κοινές παραδόσεις ο κατ' εξοχήν συνεκτικός ιστός του νέου ελληνισμού; Πόσο πραγματική ή προκατασκευασμένη είναι αυτή η έννοια;

Φυσικά η γλώσσα και η θρησκεία αποτελούν σημαντικά συνεκτικά στοιχεία, όμως οι αρχαιότητες και τα μνημεία μέσα από την απτή και ορατή τους υλικότητα, δίνουν 'σάρκα και οστά' στην εθνική αφήγηση, παρέχουν μιαν ενσώματη εμπειρία της εθνικής ιστορίας, σφυρηλατούν δεσμούς με το έδαφος, το χώμα, τη γη που διαφυλάττει τα οστά των προγόνων. Γι' αυτό σε πολλά έθνη κράτη μια από τις πρώτες υπηρεσίες που ιδρύεται είναι η αρχαιολογική. Οι έννοιες του εθνικού φαντασιακού φυσικά και είναι κατασκευασμένες, όμως αυτό δεν τις κάνει λιγότερο πραγματικές. Κατασκευή δεν σημαίνει εφεύρεση. Σημαίνει παραγωγή μέσα σε συγκεκριμένες ιστορικές συνθήκες. Το εθνικό φαντασιακό θέλει να παρουσιάζεται ως πεπρωμένο, ενώ αποτελεί ένα ιστορικό φαινόμενο της νεωτερικότητας. Αυτή η κατασκευή, όπως και όλες οι κατασκευές, είναι μια επιλεκτική διαδικασία, μια παραγωγή εθνικής μνήμης, ανακαλεί συγκεκριμένες χρονικές στιγμές και φαινόμενα ενώ παραδίδει στη λήθη άλλα. Αποδόμηση του εθνικού φαντασιακού λοιπόν σημαίνει συστηματική ιστορική διερεύνηση αυτής της διαδικασίας παραγωγής, αυτής της μνημονικής τελετουργίας.

Είναι οι ίδιες οι επιστημονικές έννοιες, ορολογίες και μέθοδοι που ασκούν πολιτικό έργο. Το ερώτημα είναι, τι είδους είναι αυτό το πολιτικό έργο και ποιους εξυπηρετεί...

— Είναι η αρχαιολογία τελικά μια επιστήμη ουδέτερη ή ασκεί πολιτική, πριμοδοτώντας παράλληλα συγκεκριμένες ιστορικές κοσμοθεωρίες και διηγήσεις;

Καμιά επιστήμη δεν είναι ουδέτερη, ούτε η αρχαιολογική. Όλες επιτελούν έτσι ή αλλιώς πολιτική λειτουργία. Όχι, δεν απαιτείται άνωθεν παρέμβαση για να γίνει κάτι τέτοιο. Είναι οι ίδιες οι επιστημονικές έννοιες, ορολογίες και μέθοδοι που ασκούν πολιτικό έργο. Το ερώτημα είναι, τι είδους είναι αυτό το πολιτικό έργο και ποιους εξυπηρετεί.

— Θα ήταν, εκτιμάτε, πιο ρεαλιστική μια «εναλλακτική» αναστήλωση της Ακρόπολης (και άλλων αρχαιολογικών χώρων αντίστοιχα) που θα περιλάμβανε τις βυζαντινές, λατινικές, οθωμανικές και νεότερες αρχιτεκτονικές προσθήκες;

Η Ακρόπολη συνιστά το πλέον ιεροποιημένο τοπίο του ελληνικού εθνικού φαντασιακού και ως εκ τούτου βρέθηκε στο κέντρο μιας συστηματικής διαδικασίας τελετουργικού αποκαθαρμού, που άρχισε με την ίδρυση του ελληνικού κράτους και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η εθνική αφήγηση και οι πρακτικές της κάνουν στην Ακρόπολη, αλλά και στο νέο μουσείο της ό,τι και στην κοινωνία συνολικότερα, εδώ και τουλάχιστον δύο αιώνες: ξορκίζουν την ετερότητα, εθνοτική, θρησκευτική ή πολιτισμική. Όμως ο χώρος συνιστά ένα κατεξοχήν διαχρονικό και πολυπολιτισμικό τοπίο κι η ανάδειξη αυτών των στοιχείων θα του προσέθετε αξία, καθιστώντας την επίσκεψη μια πολύ ενδιαφέρουσα αναστοχαστική εμπειρία (βλέπε και theotheracropolis.com).

Πώς τα αρχαία ερείπια παράγουν πολιτική Facebook Twitter
O Mανόλης Ανδρόνικος έκανε μια ονειρική αρχαιολογία, κυριολεκτικά και μεταφορικά... Φωτο: Θανάσης Καρατζάς/ LIFO

— Αναφέρεστε αρκετά στον Μανόλη Ανδρόνικο, τις ανασκαφές της Βεργίνας και τον ιδεολογικό τους ρόλο στο νεοελληνικό εθνικό φαντασιακό. Τον αποκαλείτε, μάλιστα, «αρχαιολόγο-σαμάνο»! Γιατί;

Ο σαμανισμός είναι ένα άκρως ενδιαφέρον εθνογραφικό φαινόμενο που έχει μελετηθεί κατά κόρον από την ανθρωπολογία. Τι θα συμβεί όμως αν κάποια από τα εννοιολογικά μας εργαλεία, που συνήθως χρησιμοποιούμε για να αναλύσουμε άλλες κοινωνίες, τα στρέψουμε σε μας τους ίδιους; Ο σαμάνος κατέχει εξέχουσα θέση στην κοινότητά του. Η εξουσία του πηγάζει από την ικανότητα του να ταξιδεύει σ' άλλους κόσμους, να επικοινωνεί με δυνάμεις υπερκόσμιες, να αποκτά έτσι σπάνιες και συχνά απόκρυφες γνώσεις κι εμπειρίες, και κατόπιν να επιστρέφει και να μοιράζεται ένα μέρος τους με άλλους ανθρώπους. Αυτό δεν έκανε κι ο Ανδρόνικος; Το δικό του ταξίδι ήταν στον κόσμο των νεκρών, ήταν η προσεκτικά χορογραφημένη κάθοδός του στον λεγόμενο τάφο του Φιλίππου, από τον οποίο επέστρεψε για να αποκαλύψει σε ολόκληρη τη φαντασιακή κοινότητα του έθνους, τα μυστήρια του κάτω κόσμου, τις αλήθειες των προγόνων. Έκανε επιπλέον μια ονειρική αρχαιολογία, κυριολεκτικά και μεταφορικά. Η έννοια του ονείρου που επίσης συναντούμε συχνά στο σαμανισμό, κατείχε σημαντική θέση στη σκέψη του, όμως το ονειρικό στοιχείο είναι επίσης καθοριστικό για τη δόμηση και αναπαραγωγή του εθνικού φαντασιακού. Αναμφίβολα βέβαια επρόκειτο για μια ιδιαίτερα χαρισματική προσωπικότητα, που εξέφραζε με τη ζωή και το έργο του τη διαχρονικότητα και τη συνθετική ικανότητα του ελληνικού εθνικού φαντασιακού.

— Κάποιες αξιοσημείωτες αντιδράσεις στην πρώτη, αγγλική έκδοση του βιβλίου σας;

Οι περισσότερες βιβλιοκρίσεις που δημοσιεύτηκαν σε διεθνή κι ελληνικά επιστημονικά περιοδικά αλλά κι εφημερίδες, ήταν πολύ θετικές, διατυπώνοντας παράλληλα μερικές εύστοχες παρατηρήσεις στα πλαίσια ενός δημιουργικού διαλόγου. Το βιβλίο διδάσκεται ήδη σε αρκετά μαθήματα πανεπιστημίων ανά τον κόσμο, μαθήματα που αφορούν την πολιτισμική κληρονομιά, την πολιτική της αρχαιολογίας και τα ζητήματα ταυτότητας. Δεν ισχυρίζομαι φυσικά πως δεν έχει αδυναμίες και ασάφειες –πολλά ακόμα έχουν να γίνουν. Το ενδιαφέρον όμως είναι πως βρήκε ανταπόκριση και σε άλλους χώρους όπως η ανθρωπολογία, η ιστορία, η λογοτεχνία, οι νεοελληνικές σπουδές. Τέλος, με εξέπληξε θετικά το γεγονός πως διαβάζεται με το ίδιο ενδιαφέρον κι από ανθρώπους δίχως εξειδικευμένες γνώσεις, ενώ στις διάφορες παρουσιάσεις και τις συζητήσεις συναντήσαμε ένα πολυπληθές ακροατήριο που παρακολουθούσε με τρομερό ενδιαφέρον κι επιζητούσε ενεργό συμμετοχή. Εκτιμώ πως μια τέτοια ανάγκη για μια αναστοχαστική θεώρηση των ζητημάτων που άπτονται του εθνικού φαντασιακού και της ταυτότητας δεν είναι άσχετη με την ευρύτερη κρίση, που οδηγεί και στην αναζήτηση ενός εναλλακτικού παραδείγματος. Φυσικά, όπως ήταν αναμενόμενο, ενώ το βιβλίο έτυχε ιδιαίτερα θετικής ανταπόκρισης από μια νέα γενιά συναδέλφων, αγνοήθηκε επιδεικτικά από την πλειονότητα του ελληνικού αρχαιολογικού και ευρύτερα ακαδημαϊκού κατεστημένου.

— Πώς θα ορίζατε την αρχαιολογία του σώματος και των αισθήσεων που βλέπω ότι περιλαμβάνουν τα ερευνητικά σας ενδιαφέροντα;

Πρόκειται για μια νέα αντίληψη της αρχαιολογίας, αλλά και γενικότερα της πρόσληψης της υλικότητας που δίνει έμφαση στην ενσώματη, πολυαισθητηριακή εμπειρία, στην παραγωγή κοινωνικής μνήμης, συναισθημάτων και υλικής ιστορίας μέσα από τη συναισθητική και κιναισθητική διαδραστική επικοινωνία με τα πράγματα, το περιβάλλον, τον κόσμο. Αφορά τόσο στο πώς ο αρχαιολόγος ή ο οποιοσδήποτε ερευνητής προσεγγίζει το αντικείμενό του, στο πώς παράγει γνώση μέσα από την δική του ενσώματη εμπειρία με τα πράγματα και το υλικό του, όσο και στο πώς οι άνθρωποι στο παρελθόν δημιουργούσαν τη δική τους κοινωνική μνήμη και ιστορία με βάση τις αισθήσεις, και όχι μόνο τις πέντε βασικές που αναγνωρίζουμε εμείς στη δυτική νεωτερικότητα. Η αρχαιολογία των αισθήσεων βοηθά, επιπλέον, να κατανοήσουμε εκείνες τις αισθήσεις που δεν αναγνωρίζονται από το καθιερωμένο στη δυτική σκέψη sensorium. Τα ζητήματα αυτά επεξεργάζομαι εκτενέστερα στο βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε στα αγγλικά από τον πανεπιστημιακό εκδοτικό οίκο του Cambridge με τον τίτλο, Archaeology and the Senses: Human Experience, Memory, and Affect. Η ελληνική μετάφραση θα κυκλοφορήσει το 2015 από τις Εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου.

Info:

Το βιβλίο του Γιάννη Χαμηλάκη "Το Έθνος και τα Ερείπιά του-αρχαιότητα, αρχαιολογία και εθνικό φαντασιακό στην Ελλάδα" κυκλοφορεί από τις εκδόσεις του Εικοστού Πρώτου.

Το άρθρο δημοσιεύθηκε πρώτη φορά το 2014

Αρχαιολογία & Ιστορία
2

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Νίκος Καλτσάς: «Από το Εθνικό Μουσείο απλώς έφυγα. Πρέπει να ξέρει κανείς πότε να φεύγει»

Αρχαιολογία & Ιστορία / Νίκος Καλτσάς: «Από το Εθνικό Μουσείο απλώς έφυγα. Πρέπει να ξέρει κανείς πότε να φεύγει»

Ο πρώην διευθυντής του Εθνικού Αρχαιολογικού Μουσείου μιλά στο LiFO.gr για τη μέθοδο και τη λεπταισθησία που χρειάζονται τέτοιες θέσεις, για τη ζωή, τις σπουδές και τους ανθρώπους που τον ώθησαν στη μελέτη των αρχαιοτήτων
ΚΑΤΕΡΙΝΑ Ι. ΑΝΕΣΤΗ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Ιστορία μιας πόλης / Υπάρχουν αρχαία είδη φυτών στον Κήπο του Διομήδους;

Το Τμήμα Ιστορικών Φυτών του Κήπου είναι ίσως μοναδικό στον κόσμο και περιλαμβάνει φυτά όπως η μυρτιά, το κώνειο, ο δίκταμος και η ελιά. Η Κατερίνα Στέφη «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε μια έκταση 1.860 στρεμμάτων, στις βόρειες πλαγιές του Όρους Αιγάλεω.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Μεταπτυχιακός φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Αρχαιολογία & Ιστορία / Φοιτητής ανακαλύπτει χαμένη πόλη στη ζούγκλα του Μεξικού κατά λάθος

Η Valeriana φαίνεται να έχει τα χαρακτηριστικά μιας πρωτεύουσας των Μάγια, με κεντρικές πλατείες, ναούς και χώρους λατρείας, καθώς και μια ειδικά διαμορφωμένη αυλή για το αρχαίο παιχνίδι με μπάλα των Μάγια
LIFO NEWSROOM
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Παναγιά Βλασσαρού: Μια τοιχογραφία που επιβίωσε θαμμένη για δεκαετίες

Ιστορία μιας πόλης / Παναγιά Βλασσαρού: Μια τοιχογραφία που επιβίωσε θαμμένη για δεκαετίες

Ένας ναός που θυσιάστηκε για την ανάδειξη της Αρχαίας Αγοράς των Αθηνών και μια τοιχογραφία που «έζησε» μέχρι να ξαναβγεί στο φως. Η Αγιάτη Μπενάρδου συνομιλεί με τους Γιώργο Μαστρογιάννη, υπεύθυνο του εργαστηρίου συντήρησης του Μουσείου της Πόλεως των Αθηνών, και Γιάννη Παπαδόπουλο, διευθυντή των ανασκαφών στην Αρχαία Αγορά και καθηγητή αρχαιολογίας και φιλολογίας στο UCLA.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Υπήρχαν καμηλοπαρδάλεις, φοίνικες και τζακατράντες στον Πύργο Βασιλίσσης;

Ιστορία μιας πόλης / Υπήρχαν καμηλοπαρδάλεις, φοίνικες και τζακαράντες στον Πύργο Βασιλίσσης;

Γιατί η Αμαλία δεν κοιμήθηκε ποτέ μέσα στον κυρίως πύργο και γιατί ο Όθωνας δεν επισκεπτόταν το κτήμα; Ο Βασίλης Κουτσαβλής «ξεναγεί» την Αγιάτη Μπενάρδου σε ένα από τα πιο εντυπωσιακά και καλοδιατηρημένα μνημεία γοτθικού ρυθμού στην Ελλάδα.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Αγγεία ηλικίας 4.500 ετών στη Συρία είναι προϊόν παιδικής εργασίας λένε αρχαιολόγοι

Αρχαιολογία & Ιστορία / Αγγεία ηλικίας 4.500 ετών στη Συρία φτιάχτηκαν από 8χρονα παιδιά, λένε αρχαιολόγοι

Οι αρχαιολόγοι ανέλυσαν 450 αγγεία που κατασκευάστηκαν στην Τελ Χάμα και διαπίστωσαν ότι τα δύο τρίτα των αγγείων κατασκευάζονταν από παιδιά ηλικίας επτά και οκτώ ετών
THE LIFO TEAM
Το ξεχασμένο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Καρυά Φθιώτιδας

Αρχαιολογία & Ιστορία / Το ξεχασμένο ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης στην Καρυά Φθιώτιδας

Η έκθεση του Μουσείου Μπενάκη «Καρυά 1943. Καταναγκαστική εργασία και Ολοκαύτωμα» είναι αφιερωμένη σε μια άγνωστη πτυχή της εξόντωσης των Ελλήνων Εβραίων κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πού έμαθαν να πίνουν μπίρα οι Αθηναίοι;

Ιστορία μιας πόλης / Πού έμαθαν να πίνουν μπίρα οι Αθηναίοι;

Φιξ, Μετς, Κλωναρίδη. Τρία τοπωνύμια, τρεις περιοχές της Αθήνας που σχετίζονται με τη ζυθοποιία. Επιχειρήσεις που έμαθαν στην αθηναϊκή κοινωνία να πίνει μπίρα, να την απολαμβάνει κατ’ οίκον ή σε πάρκα. H Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Βασίλη Νάστο για τη ζυθοποιία Κλωναρίδη και την εξέλιξη της περιοχής των Πατησίων.
THE LIFO TEAM
Οι «ερωτοφωλιές» στην Αθήνα του Μεσοπολέμου

Ιστορία μιας πόλης / Οι «ερωτοφωλιές» στην Αθήνα του Μεσοπολέμου

Η Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με την Εύα Γανίδου και τον Τάσο Θεοφίλου για τις γκαρσονιέρες, τα σεπαρέ και τα απρόσμενα μέρη στην πόλη τα οποία επέλεγαν οι Αθηναίοι για τις ερωτικές συνευρέσεις τους.
ΑΓΙΑΤΗ ΜΠΕΝΑΡΔΟΥ
Κλάους-Μίκαελ Κουν

Iστορία / Κλάους-Μίκαελ Κουν: Οι ναζιστικές ρίζες του πιο πλούσιου Γερμανού στον κόσμο

Ο πατέρας του Γερμανού μεγιστάνα έχτισε μεγάλο μέρος της οικογενειακής επιχείρησης επωφελούμενος από τις διώξεις και τη γενοκτονία των Εβραίων. Αντίθετα όμως με άλλες μεγάλες γερμανικές εταιρείες όπως η Volkswagen και η Deutsche Bank, η εταιρεία του αρνείται να ανοίξει τα σκοτεινά αρχεία της.
THE LIFO TEAM
Το εμβληματικό Παλατάκι της Θεσσαλονίκης όπως είναι σήμερα

Αρχαιολογία & Ιστορία / Το εμβληματικό Παλατάκι της Θεσσαλονίκης όπως είναι σήμερα

Το θρυλικό νεοκλασικό οίκημα με τη μαγευτική θέα, που φιλοξένησε αρχηγούς κρατών, βασιλείς και πρωθυπουργούς, αναβιώνει και μετατρέπεται σε έναν πολυχώρο πολιτισμού.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ

σχόλια

2 σχόλια
καλα οποιαδηποτε αποψη αποφασιζει οτι οι ελληνες εισηχθηκαν απο την γαλλικη εγκυκλοπαιδεια τον 18αι την βρισκω τοσο αστεια οσο την απευθειας καταγωγη απο τον σειριο.ειανι μια επιστημονικοφανη αφηγηση ανθρωπιστικων επιστημων η οποια ειναι κυριαρχη αυτη τη στιγμη ωστοσο δεν εξηγει και πολλά.γενικα ολη αυτη η ιερη εικονα του εθνους στο δυτικο κοσμο δεν μπρει να εξηγησει και πολα στην αποκεντρωμενη και θεσμικα αποιεροποιημενη, οσο αφορα κεντρικες μορφες διοικησης, ρωμεικη μεσογειο.καλα μοντελα για το βελγιο, αστεια για το ρωμεικο.
Προς ελληνες της Ελλαδας που ισως δε γνωριζουν τι γινεται με τον ελληνισμο της Αμερικης και τους πανεπιστημιακους μας, οπως τον πιο πανω κυριο.ΕΛΛΗΝΟ-ΑΜΕΡΙΚΗ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΟ-ΑΜΕΡΙΚΑΝΟΙ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΑΚΟΙΠροτεινω οτι το μεγαλυτερο προβλημα που εχει η Ελληνο-Αμερικη για να προσφερει ουσιαστικη βοηθεια στην Ελλαδα ειναι αυτο του συντονισμου. Ενα προβλημα που συντηρειται μεσα απο ενα αγεφυρωτο χασμα γενεων αλλα και πολιτισμιακου χαρακτηρα το οποιο εχει δημιουργηθει τα τελευταια τριαντα χρονια μεσα απο την ιστορια και δημογραφικη συνθεση της μεταναστευσης μας απο Ελλαδα. Ας δουμε αμεσως πιο κατω νουμερα και οργανωτικη συνθεση της ΕλληνοΑμερικης :Η Ελληνο-Αμερικη αποτελειται απο 1 εκατομμυριο 150 χιλιαδες ψυχες. Απ αυτες, 6.000 ειναι καθηγητες πανεπιστημιου ( Ελευθεροτυπια / 7-7- 2011/ Γ. Λυβ. ). ( Τα νουμερα αυτα εχουν αυξηθει τα τελευταια τεσσερα χρονια, λογω κρισης και της επακολουθης “διαρροης εγκεφαλων” απο Ελλαδα αλλα δεν αλλαζουν καθολου αυτα που περιγραφω πιο κατω, πραγματα που εχω γραψει το 2013).Διατηρει τρια συντονιστικα οργανα ( ΣΑΕ, Εθνικο Συμβουλιο, Εκκλησια ) απ τα οποια μονο η Εκκλησια ειναι κατ ουσιαν ενεργο. Το ΣΑΕ ειναι ανενεργο απο το 2010 και το ΕΑΕΣ Ελληνο-Αμερικανικο Εθνικο Συμβουλιο - American Hellenic National Council ( που ειχε για προεδρο του τον εκδοτη της εφημεριδας Hellenic News of America, κ Παυλο Κοτρωτσιο ) και τελει χρεη συντονιστη 29 Ομοσπονδιων - δεν ειχε καν ιστοσελιδα μεχρι πριν λιγα χρονια. Ειναι “οργανισμος-σφραγιδα”.Στη συνεχεια εχουμε τριων ειδων Ομοσπονδιες.α) Ομοσπονδιες που επιβλεπουν οργανισμους οι οποιοι αντιπροσωπευουν καποια συγκεκριμενη περιοχη στην Ελλαδα ( πχ ΠανΚρητικη )β) Ομοσπονδιες που επιβλεπουν Ελληνικες οργανωσεις σε καποια συγκεκριμενη περιοχη - συνηθως Πολιτεια - της Αμερικης ( πχ Ομοσπονδια Βορειου Καλιφορνιας ) καιγ) Ομοσπονδιες Επαγγελματιων ( πχ Εστιατορων, Εκπαιδευτικων ) κοκ. Οι τελευταιες δεν ειναι πανω απο πεντε σε ολη την Αμερικη, παντως.Ακολουθουν εκατονταδες εθνικοτοπικοι και επαγγελματικοι οργανισμοι. Για παραδειγμα συλλογοι Ηπειρωτων, Ζακυνθινων, Ροδιτων κοκ. Συλλογοι γιατρων, φοιτητων, δικηγορων κοκ.Τελος εχουμε την Αχεπα, λιγοστους οργανισμους πολιτικου ακτιβισμου ( οπως το AHI, λομπιστες οπως το Μανατος-Μανατος ) και τωρα τελευταια, ενα δυο μουσεια και το Greek America Foundation του Greg Pappas, το τελευταιο στη σφαιρα των κοινωνικων μεσων.ΤΟ ΧΑΣΜΑΠροτεινω οτι η Ελληνο-Αμερικη ειναι χωρισμενη σε δυο τμηματα, τα οποια δεν εχουν καμια πιθανοτητα επικοινωνιας το ενα με το αλλο. Το πρωτο αποτελειται απο κεινους τους Ελληνες η οποιοι μεταναστευσαν στην Αμερικη την περιοδο 1949-1980. Η μεταναστευση αυτη προηλθε κυριως απο Ελληνες της Ελληνικης Επαρχιας που δε κατεληξαν στα αστικα κεντρα της Ελλαδας και κυριως την Αθηνα, ξενιτευτηκαν την εποχη του σχεδιου Μαρσαλ και μεχρι το 1980, σε Αυστραλια, Γερμανια κι Αμερικη. Ερχομενοι στην Αμερικη, θεσμοθετησαν το λεγομενο "αρχιεπισκοπικο" κοινωνιακο μοντελο, το οποιο περιστρεφεται γυρω απο την Εκκλησια ( οχι απαραιτητα θεοκρατικα, λογω της παραδοσιακα φιλελευθερης φυσης της Ελληνικης Ορθοδοξιας ), εργαστηκαν σε κυανοκολλαρες εργασιες ενω εκφραστηκαν πολιτισμιακα μεσα απο τις οργανωσεις που αποτελουν την Οργανωμενη Ελληνο-Αμερικη : α ) παρελαση, β ) ετησιο φεστιβαλ-φαγητου ( για να στηριχθει η ενορια ) γ)  χοροεσπεριδες και δ) "βραβεια" ως εργαλειο κοινοτικης συνοχης ( PR μεσα στην ενορια ) και "πολιτικου ακτιβισμου".  Σ' οτι αφορα το τελευταιο, που ειναι και το πιο σημαντικο, θα μπορουσαμε να συνοψισουμε τη συμπεριφορα τους σε μια προταση : "προσωπικοποιηση της πολιτικης διχως πολιτικοποιηση προσωπων". Η πολιτικη δεν ειναι μπιζνες των απλων μελων των οργανισμων αυτων. Ειναι μπιζνες του προεδρου και του προεδρειου, προεδρος ο οποιος εχει υποχρεωση να δρα πολιτικα μεσα απο προσωπικες γνωριμιες και επαφες, οχι διαλογιζομενος ιδεες στα μελη του οργανισμου του ( γι αυτο και η ταση παση θυσια να φωτογραφηθουνε με αμερικανους προεδρους - κι ας μη κανουν τιποτα ). Αποτελεσμα αυτου ειναι οτι η Οργανωμενη Ελληνο-Αμερικη ακομη και σημερα χαρακτηριζεται απο πολιτικο παρτικιουλαρισμο και οι πολιτισμιακες εκφανσεις της βρισκονται στο επιπεδο των γραφικων ”appearances" : ( ενδυμασιες, χορος, σουβλα, κονταρι της σημαιας).Το δευτερο τμημα αποτελειται απο Ελληνες που μεταναστευσαν απο Ελλαδα την περιοδο 1980 εως και το 2010 ( σχηματικα ) και απο τοτε μεχρι σημερα λογω κρισης.Το κομματι αυτο, σε αριθμους, ειναι κατα πολυ μικροτερο του πρωτου. Τα μελη του ειναι secular, αστικοποιημενα, πιο μορφωμενα. κοσμοπολιτικα, πιο ωφελιμιστικα, λευκοκολλαρα και σχεδον καθολου οργανωμενα αφου εχουν ατομικιστικη νοοτροπια. Με λιγα λογια, απεχουν της κοινοτητας.Κατα συνεπεια υπαρχει ενα χασμα γενεων μα και πολιτισμιακου χαρακτηρα, το οποιο δεν αφηνει αυτο το ενα εκατομμυριο λαου που ειμαστε πανω-κατω να ενεργοποιηθει συλλογικα και να προσφερει πισω στη χωρα καταγωγης του, οπως οφειλει.Τελος να αναφερω οτι ο τροπος που θα πρεπε κανονικα να συλλαμβανεται ο θεσμος της Διασπορας ( οποιασδηποτε Διασπορας ! ) ειναι - συμφωνα με τις ιδεες του Διαφωτισμου - η ιδια η αυτοαρνηση της, αφου αν πιστευουμε στην αυτοδιαθεση των χωρων-κρατων, Διασπορες δε θα υπηρχαν αν μπορουσαν τα διαφορα κρατη να κρατησουν τους πληθυσμους τους μεσα στα συνορα που οριζουν το δικαιωμα ψηφου. Αυτος ειναι και ο λογος που διαφωνω με τη θεση Μπακογιαννη-Λοβερδου ( 9-9-2009 /Μεγαρο Υπατια ) και με αλλους εδω στην Ομογενεια, που επιχειρηματολογουν υπερ της ψηφου της Διασπορας. Η ΒΑΘΥΤΕΡΗ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΧΑΣΜΑΤΟΣ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΛΛΕΙΨΗΣ ΣΥΝΤΟΝΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΛΛΗΝΟ-ΑΜΕΡΙΚΗ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΚΑΘΗΓΗΤΕΣ ΜΑΣ !Παραδοσιακα, η κοινοτητα μας δεν εγκαθυδρισε ποτε μια "κουλτουρα του βιβλιου" και μια εκπαιδευτικη υποδομη ( βιβλιοθηκες, καλα σχολεια, καλα πολιτιστικα κεντρα κοκ ). Ως αποτελεσμα αυτου, ποτε της δεν εγκαθυδρισε μια κουλτουρα και μια γνωση της επικοινωνιας. Γιατι τελικα το βιβλιο δεν ειναι μοναχα γνωση σε καποιο συγκεκριμενο αντικειμενο. Ειναι γνωση και νοοτροπια επικοινωνιας, το αναγκαιο συστατικο που διαφοροποιει προοδευτικες απο παραδοσιακες κοινοτητες. Ως εκ τουτου η Ελληνο-Αμερικανικη κοινοτητα παραμενει παραδοσιακη αφου αδυνατει να ορισει κοινα σημεια αναφορας για μια αλφα-προοδο την οποια θα ειχε ορισει αν διαλογιζοταν για την υποσταση της και το μελλον της. Και οι καθηγητες μας - που εχουν την ιδια νοοτροπια με τους πιο πανω - στερουνται την πολιτικη και κοινωνικη παιδεια να παρεμβουν και να γεφυρωσουν το χασμα των δυο γενεων, παροτι η προσβαση στη γνωση και το βιβλιο ειναι τελικα το επαγγελμα τους.Δεν ειναι τυχαιο, οτι στα δυο πραγματα που διαχρονικα η Ελληνο-Αμερικανικη κοινοτητα διψα για συμπαρασταση και συμβολη για να βρεθει σε θεση να προσφερει πισω στη χωρα καταγωγης της : α) εκπαιδευτικη υποδομη και β ) επικοινωνιακη εμπλοκη στα Αμερικανικα μηντια ( οχι τα Ελληνικα 'η τα Ελληνο-Αμερικανικα αφου αυτο ειναι πανευκολο ), οι καθηγητες μας απεχουν ! Ουτε νοιαζονται για τις κοινοτητες μας, ουτε κανουν καποια συστηματικου τυπου παρεμβαση στα ΞΕΝΑ μηντια για να υπερασπισουν το ιματζ της Ελλαδας σε μια βασισμενη στα μηντια κοινωνια οπως η Αμερικανικη. Ειχαμε 25.000 αρνητικα αρθρα για την Ελλαδα μεσα σε ενα χρονο ( ΝΕΑ / 21 Ιουνιου 2011/ Παπαχρηστου ), ομως οι καθηγητες μας απεχουν. Την περιοδο 2010-13 της Ελληνικης Οικονομικης Κρισης και στην Αμερικανικη εκδοση των New York Times που αρχειοθετω ειναι ζητημα αν διαβασαμε πανω απο δυο εντιτοριαλς απο Ελληνες καθηγητες. Πολλοι μαλιστα που ειναι στα Οικονομικα και τα διδασκουν, ουτε καν ειχαν διαβασει τα δυο πιο γνωστα βιβλια στο ζητημα στην Αγγλικη γλωσσα ( Λιουις, Μανολοπουλος ). Τα ιδια ισχυουν φυσικα και την περιοδο 2013-σημερα. Αντε τα αρθρα να εχουν φτασει τα οκτω… Το μονο που ενδιαφερει τους καθηγητες μας ειναι η προσωπικη τους προβολη μεσα απο το προσωπικο τους βιβλιο και ειδικοτητα, ξεχνωντας οτι για τον περισσοτερο κοσμο και η γενικη μορφωση και πολυ περισσοτερο η εκπαιδευση δεν ειναι δικαιωμα.  Ειναι δυστυχως, προνομιο.Τα ιδια ισχυουν φυσικα και για ΟΛΑ τα PHDs μας που σαν τους καθηγητες μας εχουν ιδια νοοτροπια. Οταν τους ρωτας ειτε σου απαντουν οτι προσφερουν στην Ελλαδα μεσα απο τον τομεα τους, ειτε σιωπουν, ειτε πιο χαριτωμενα, βριζουν το ελληνικο κρατος που τους “προδωσε”, την ελληνικη κοινωνια και ολα τα αλλα ευκολα στερεοτυπα για να ξετιναξουν την ευθυνη εμπλοκης τους με τα κοινα, ειδικα τωρα που ειναι μελη της ελληνικης διασπορας. Ετσι το χασμα μενει αγεφυρωτο, η κοινοτητα μας ασυντονιστη, παραδοσιακη ΟΧΙ ΠΡΟΟΔΕΥΤΙΚΗ.Ευχαριστω.Για περισσοτερα διαβαστε αναρτησεις εδω : http://www.lifo.gr/articles/archaeology_articles/139233Ελληνες στην Ελλαδα : Μη τσιμπατε με την προσφορα και τις επαγγελματικες διακρισεις των πανεπιστημιακων μας στη Διασπορα. Δεν υπαρχει τιποτα χειροτερο...Το μονο που τους ενδιαφερει ειναι η παρτη τους και το προσωπικο τους βιβλιο....