[ Από την Άλκηστη Γεωργίου ]
Ένας πολυβραβευμένος 'Μανάβης'
Την χρονιά που μας πέρασε ο σκηνοθέτης Δημήτρης Κουτσιάμπασης παρουσίασε το φιλμ του "Ο Μανάβης" στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης, κερδίζοντας αμέσως το ενδιαφέρον του κοινού και το αντίστοιχο βραβείο.
Έκτοτε το οδοιπορικό του σκηνοθέτη σε ολόκληρη την Πίνδο παρέα με έναν περιπλανώμενο μανάβη - ο οποίος πραγματοποιεί το ίδιο δρομολόγιο εδώ και δεκαετίες- τιμήθηκε και με το βραβείο Σκηνοθεσίας και Καλύτερης Ταινίας στο Φεστιβάλ της Χαλκίδας.
Αύριο, Τετάρτη 26 Μαρτίου, o "Μανάβης" θα προβληθεί ταυτόχρονα σε όλα τα Μουσεία που ανήκουν στο Πολιτιστικό ίδρυμα του Ομίλου Πειραιώς, με ελεύθερη φυσικά είσοδο.
Πριν την προβολή βρήκαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε με τον σκηνοθέτη.
Περί τίνος πρόκειται
"Ο μανάβης" είναι ένα road movie ντοκιμαντέρ για την Πίνδο και τους ανθρώπους της. Ο Νίκος Αναστασίου, πλανόδιος μανάβης εδώ και 30 χρόνια, κάνει ανελλιπώς κάθε Τετάρτη το ίδιο δρομολόγιο. Σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, επισκέπτεται με το μικρό του φορτηγό τις δύσβατες ορεινές κοινότητες της νοτιοδυτικής Πίνδου, μια διαδρομή 75 χιλιομέτρων. Τα τελευταία χρόνια τον ακολουθεί η γυναίκα του Σοφία, ενώ πιο πρόσφατα, άρχισαν να τον βοηθάνε και τα δυο του παιδιά ο Κώστας και ο Θύμιος. Το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί το ταξίδι τους στις τέσσερις εποχές του χρόνου.
-Πώς ξεκίνησε η ιδέα ενός ντοκιμαντέρ για έναν περιπλανώμενο «Μανάβη» και για τους ανθρώπους της Πίνδου;
-Κατάγομαι από το Αρματολικό Τρικάλων, ένα από τα χωριά του δρομολογίου του μανάβη, στην νοτιοδυτική Πίνδο. Τον μανάβη τον θυμάμαι από την εφηβεία μου, όταν περνούσα τα καλοκαίρια στο χωριό μου.
Τον έβλεπα να έρχεται και να πουλάει φρούτα που δεν ευδοκιμούσαν στο χωριό, όπως καρπούζια και σταφύλια αλλά και άλλα προϊόντα. Τον θυμάμαι λοιπόν από τότε, από τις αρχές της δεκαετίας του '80.
Μάλιστα, σε ένα ντοκιμαντέρ που έκανα για την περιοχή στα τέλη της δεκαετίας του '90 του έκανα κάποιες λήψεις.
- Πώς γνωριστήκατε με τον πρωταγωνιστή, τον Νίκο Αναστασίου;
- Πριν από δυο-τρία χρόνια, δεκαπενταύγουστο στο χωριό μου, ψώνιζα από τον συγκεκριμένο μανάβη όταν μου ήρθε ξαφνικά η ιδέα και του ζήτησα να με πάρει μαζί του σε μια διαδρομή.
Αρχικά σκεπτόμουν να κάνω ένα μικρού μήκους ντοκιμαντέρ. Έμεινα όμως έκπληκτος από το τι γινόταν γύρω από το φορτηγάκι του, κι έτσι αποφάσισα να παρακολουθήσω το δρομολόγιό του στις τέσσερις εποχές του χρόνου.
- Και ο κύριος Αναστασίου δεν ήταν καθόλου διστακτικός για το ντοκιμαντέρ;
- Αρχικά ίσως, αλλά την εμπιστοσύνη του την κέρδισα σχετικά εύκολα γιατί είναι έξυπνος άνθρωπος και κατάλαβε αμέσως τι ήθελα να κάνω. Μάλιστα όταν του εξήγησα μου είπε "Ωραία ιδέα!"
Δείτε το trailer
- Τι είναι αυτό που σας τράβηξε στην συγκεκριμένη ιστορία, ώστε να θέλετε να τη καταγράψετε;
- Με τράβηξε το γεγονός πως ένας άνθρωπος επί τρεις δεκαετίες κάνει το ίδιο ακριβώς δρομολόγιο μια συγκεκριμένη μέρα την εβδομάδα. Ανεβαίνει από τα Τρίκαλα στα εγκαταλελειμμένα χωριά της Πίνδου. Και το γεγονός ότι ως ένα βαθμό υποκαθιστά την πολιτεία και κάνει ενίοτε τον γιατρό, τον φαρμακοποιό, τον κούριερ και ό,τι άλλο του ζητήσουν.
- Και αυτό που σας έκανε περισσότερο εντύπωση κατά τα γυρίσματα αυτού του road movie;
- Με εντυπωσίασε το γεγονός πως μια πράξη "συναλλαγής" γίνεται πράξη ανθρώπινης επικοινωνίας.
- Ποιο ήταν το πιο δύσκολο καμμάτι της δημιουργίας του ντοκιματέρ;
-Το πιο δύσκολο κομμάτι της δημιουργίας του ντοκιμαντέρ ήταν σίγουρα τα γυρίσματα. Είχαμε συμφωνήσει πως ο κυρ-Νίκος θα έκανε κανονικά την δουλειά του, χωρίς το γύρισμα να εμποδίσει σε τίποτε. Για να τον προλαβαίνουμε έπρεπε να έχουμε δύο αυτοκίνητα, ένα να προπορεύεται του μανάβικου και ένα να ακολουθεί με δυο οπερατέρ και δυο οδηγούς αντίστοιχα. Αυτό δυσκόλευε λίγο τα πράγματα γιατί δεν ήταν πάντα εφικτό.
- Υπάρχει κάτι που θα σας μείνει αξέχαστο από την όλη εμπειρία;
- Η αγάπη και η εμπιστοσύνη που μου έδειξαν όλοι οι κάτοικοι των χωριών. Γι' αυτό πιστεύω πως η ταινία αυτή είναι ένα δώρο που μου έκαναν και αυτό θα το θυμάμαι πάντα.
-Ποια σκηνή του ντοκιμαντέρ θεωρείτε ότι είναι η πιο 'δυνατή' ή είναι η αγαπημένη σας;
- Δύσκολο να διαλέξω, υπάρχουν πολλές αγαπημένες. Νομίζω όμως ότι από τις πιο δυνατές σκηνές είναι όταν η κυρία Φωτεινή ψωνίζει τον τελευταίο, βαρύ χειμώνα από τον μανάβη. Παραπονιέται για δημοτικές αρχές και για το γεγονός ότι δεν καθαρίζεται από το χιόνι ο δρόμος με αποτέλεσμα να έχει εγκλωβιστεί στο σπίτι της. Στο τέλος φορτώνεται στην πλάτη της τα ψώνια και χάνεται ζαλικωμένη μέσα στο χιόνι. Η εικόνα της θυμίζει την γυναίκα της Πίνδου που συνεχίζει να κουβαλάει φορτία μέχρι και σήμερα στους ώμους της, λες και τίποτα δεν έχει αλλάξει απ' το '40.
-Και η εντύπωση που σας άφησαν οι κάτοικοι της Πίνδου, έτσι όπως τους ζήσατε για έναν ολόκληρο χρόνο;
- Οι άνθρωποι της Πίνδου, παρ' όλες τις δυσκολίες, αντιμετωπίζουν την κρίση με αξιοπρέπεια και πείσμα δίχως να τους έχει κάνει να ξεχάσουν το σημαντικότερο. Ότι σημασία έχει να μπορείς να επικοινωνείς με τον συνάνθρωπό σου.
-Τι μάθατε εσείς δηλαδή σαν δημιουργός και σαν άνθρωπος από αυτούς τους ανθρώπους που συναντήσατε;
- Σκέφτομαι πολύ συχνά το πείσμα, την αξιοπρέπεια και την αγάπη για τη ζωή κάποιων από αυτούς.
-Θεωρείτε ότι η Πίνδος είναι ένα από τα λιγότερο καταγεγραμμένα και προβεβλημένα μέρη όσων αφορά στις τέχνες (κινηματογράφος κτλ..) στην Ελλάδα;
- Ναι, τώρα που το λέτε νομίζω πως αυτό είναι αλήθεια. Ίσως λόγω του ότι δεν έχει κανείς εύκολη πρόσβαση. Νομίζω όμως πως αυτό τα τελευταία χρόνια αλλάζει.
- Ο «Μανάβης» πήρε το βραβείο κοινού πέρσι στο Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Θεσσαλονίκης (2013), αλλά και τα βραβεία καλύτερου φιλμ και σκηνοθεσίας στο φεστιβάλ της Χαλκίδας. Πώς νιώσατε αλήθεια;
- Τα βραβεία ήταν για μένα και τους συνεργάτες μου μεγάλη χαρά. Γιατί αυτή η ταινία ήταν ανεξάρτητη παραγωγή και έγινε σχεδόν χωρίς καμιά βοήθεια και αποκλειστικά με εθελοντική εργασία.
- Τι είναι αυτό που πιστεύετε ότι κέρδισε τόσο πολύ το ενδιαφέρον του κοινού στον "Μανάβη";
- Πιστεύω πως όλοι λίγο πολύ είδαν τοδικό τους τόπο, το δικό τους χωριό μέσα από τον Μανάβη. Γιατί σε ένα μεγάλο βαθμό είμαστε οι τόποι που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε. Τους κουβαλάμε για πάντα μέσα μας και συνειδητά ή ασυνείδητα μας επηρεάζουν.
________________________
*Προβολή:
Τετάρτη, 26 Μαρτίου, στις 18:00, στο δίκτυο μουσείων του ΠΙΟΠ, σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Ο σκηνοθέτης, Δημήτρης Κουτσιαμπασάκος, θα παρευρεθεί στο Μουσείο Ελιάς & Ελληνικού Λαδιού στην Σπάρτη
για να προλογίσει την ταινία και να συζητήσει με το κοινό.
**Ο "Μανάβης" και στο Facebook
σχόλια