Το βιβλίο με τίτλο "Long Walk Home: Reflections on Bruce Springsteen" που κυκλοφορεί επίσημα σήμερα, ανήμερα των 70ων γενεθλίων του Μπρους Σπρίνγκστιν, αποτελεί μια ανθολογία κειμένων που γράφτηκαν για τον μεγάλο Αμερικανό συνθέτη, στιχουργό και ερμηνευτή. Το παρακάτω απόσπασμα είναι από το κείμενο που έγραψε για την έκδοση, ο επιφανής κριτικός των New York Times, A.O. Scott με τον τίτλο "The Ties That Bind: Bruce Springsteen And The Wide Divide" («Οι δεσμοί που ενώνουν: Ο Μπρους Σπρίνγκστιν και ο Μεγάλος Διχασμός»)...
Στις 4 Φεβρουαρίου 1999 στο Μπρονξ, ο Αμαντού Ντιαλό, μετανάστης από την Γουινέα, σκοτώθηκε από τα πυρά τεσσάρων αστυνομικών με πολιτικά, μελών της Μονάδας «Εγκλημάτων Δρόμου» της Αστυνομίας της Νέας Υόρκης. Ο Ντιαλό, ο οποίος ήταν άοπλος, στεκόταν έξω από το κτίριο που διέμενε και έκανε να πιάσει το πορτοφόλι του όταν οι αστυνομικοί άρχισαν να πυροβολούν. Από τις 41 σφαίρες που έριξαν, τον βρήκαν οι δεκαεννιά.
Ως αντίδραση στο συμβάν, ο Μπρους Σπρίνγκστιν κυκλοφόρησε λίγο καιρό αργότερα το τραγούδι "American Skin (41 Shots)", μια μπαλάντα που έβγαζε περισσότερο αγωνία παρά οργή καθώς επιχειρούσε με αφηγηματική οικονομία να ρίξει βάλσαμο σε μια βαθιά κοινωνική πληγή.
Προφανώς δεν έχει ο ίδιος τη δυνατότητα να διορθώσει τον ρατσισμό, να επιλύσει τις πολυσύνθετες ταξικές και ιδεολογικές αντιφάσεις, να φέρει τον κόσμο πιο κοντά στο δικαιοσύνη.
Το καλοκαίρι εκείνης της χρονιάς, κατάφερα να βρω θέσεις στο Madison Square Garden για την επική τουρνέ επανασύνδεσης της E Street Band, της θρυλικής μπάντας που θα συνόδευε και πάλι τον Σπρίνγκστιν στη σκηνή. Δύο σειρές μπροστά μου στέκονταν μονίμως ενθουσιώδεις και εκδηλωτικοί δυο τύποι που τραγουδούσαν φωναχτά κάθε ρεφρέν και σχεδόν κάθε στίχο.
Μέχρι που ακούστηκαν οι πρώτες πένθιμες νότες του "American Skin". Δεν θυμάμαι αν έκανε κάποια εισαγωγή ο Μπρους στο τραγούδι. Οι αστυνομικοί είχαν απαλλαγεί από τις κατηγορίες εις βάρος τους τέσσερεις μήνες πριν. Ίσως είπε κάτι σχετικό μ' αυτό ή απλά όλοι στο ακροατήριο θυμήθηκαν την υπόθεση όταν ακούστηκε στο τραγούδι η φράση «41 πυροβολισμοί». Οι δύο τύποι μπροστά μου έστρεψαν την πλάτη τους στη σκηνή, σταύρωσαν τα χέρια και χαμήλωσαν τα κεφάλια τους. Δεν γιουχάισαν ούτε αποχώρησαν, απλά έμειναν σιωπηλοί, διαμαρτυρόμενοι εναντίον του τραγουδιού διαμαρτυρίας του Σπρίνγκστιν.
Καθώς έσβηνε το τελευταίο ρεφρέν του κομματιού, ο Μπρους – χωρίς να κάνει παύση για ανάσα – πέρασε απευθείας στο γνώριμο ριφ φυσαρμόνικας που οδηγεί στην πρώτη στροφή του "The Promised Land". Οι δύο τύποι εγκατέλειψαν αυτόματα τη στάση διαμαρτυρίας τους και άρχισαν και πάλι να τραγουδούν, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στον στίχο του τραγουδιού που εκφράζει ένα άλλο είδος διαμαρτυρίας: «Κάποιες φορές νιώθω τόσο αδύναμος που θέλω να εκραγώ».
Για καιρό είχα κρατήσει αυτή την στιγμή στη μνήμη μου ως μαρτυρία της ευρύτητας και της αποδοχής που εμπεριέχει η ποπ μουσική γενικά και ο Μπρους Σπρίνγκστιν ειδικότερα. Προφανώς δεν έχει ο ίδιος τη δυνατότητα να διορθώσει τον ρατσισμό, να επιλύσει τις πολυσύνθετες ταξικές και ιδεολογικές αντιφάσεις, να φέρει τον κόσμο πιο κοντά στο δικαιοσύνη. Το εύρος της ενσυναίσθησής του όμως ήταν τέτοιο ώστε να αγγίζει τόσο την οικογένεια του Αμαντού Ντιαλό όσο και τις οικογένειες και τους απολογητές των δολοφόνων του. Μπορεί να μην συμφωνούσε με τους τύπους που του γύρισαν επιδεικτικά την πλάτη αλλά τους κατανοούσε, εν μέρει τουλάχιστον. Η συναυλία είχε δημιουργήσει ένα είδος ανοιχτού πολιτικού πεδίου όπου μπορούσαν να συνυπάρξουν εντελώς αντίθετες αντιλήψεις.
Στο πλαίσιο μιας τέτοιας ιδέας κινήθηκε η δημόσια καριέρα του Μπαράκ Ομπάμα, ο οποίος αναδείχτηκε κατά έναν τρόπο ως η πιο «σπρινγκστινική» φιγούρα στην αμερικανική πολιτική ιστορία. Χρησιμοποιώντας μια διαλεκτική ενότητας και ανεκτικότητας στην ποικιλομορφία, ο Ομπάμα επαναπροσδιόρισε τις ιστορικές συγκρούσεις – φυλετικές, ταξικές, οικονομικές, θρησκευτικές, πολιτισμικές – ως κοινωνικό αγώνα, επιμένοντας ότι οι πληγές μπορούν να επουλωθούν μέσω μιας από κοινού αναγνώρισης καλών προθέσεων.
«Είναι το όνειρο ψέμα αν δεν βγει αληθινό;» αναρωτιέται στο "The River" ο Μπρους Σπρίνγκστιν. Την ώρα που γράφω αυτές τις γραμμές, τα φιλελεύθερα ιδανικά του Ομπάμα διανύουν δύσκολες ώρες. Ίσως αποτελούσαν ψευδαισθήσεις εξαρχής, ίσως κάποιοι από μας επένδυσαν υπερβολική πίστη σε χαρισματικούς ηγέτες ή σε μια εγγενή καλή πρόθεση, υποτιμώντας το βάθος των κοινωνικών ρωγμών και την επιμονή των φυλετικών «δεσμών που ενώνουν».
Ή ίσως απλά «ακούσαμε» λάθος τα τραγούδια και μας διέφυγαν οι απόηχοι ειρωνείας, τραγωδίας, προσμονής και ήττας που υπόβοσκαν ακόμα και στα πιο θριαμβευτικά ρεφρέν. Ο φιλελεύθερος Σπρίνγκστιν υπήρξε μια βολική φαντασίωση, ο ριζοσπάστης Σπρίνγκστιν όμως – ο ποιητής της εργασίας, της βίας, της ματαιότητας και της υπαρξιακής εξέγερσης – πρέπει να ανακαλυφθεί εκ νέου, όπως κι εμείς είμαστε πλέον αναγκασμένοι να θυμηθούμε ότι η κοινή πολιτική μας ζωή είναι ζήτημα ζωής και θανάτου. Όπως λέει και το "American Skin (41 Shots)", «μπορείς να σκοτωθείς απλά και μόνο επειδή ζεις στο αμερικάνικο δέρμα σου».
σχόλια