Ο Γάλλος καλλιτέχνης που ανακαλύψαμε και αγαπήσαμε ως Woodkid έρχεται την Τετάρτη 7 Ιουλίου στο Ηρώδειο και μας υπόσχεται μια μοναδική εμπειρία, έχοντας στις αποσκευές του την αναγνώριση από κοινό και κριτικούς αλλά και τον καινούργιο του δίσκο με τον μυστήριο τίτλο «S16».
Ο Woodkid ―όπως μου είπε, βρίσκει απαίσιο το ψευδώνυμο του και θα το άλλαζε αν μπορούσε― ξεκίνησε σαν δημιουργός και σκηνοθέτης μουσικών βίντεο για pop καλλιτέχνες μεγάλου βεληνεκούς, όπως η Κaty Perry, η Taylor Swift, ο Drake, η Rihanna και η Lana Del Rey, ενώ ένα από τα πιο γνωστά βίντεο που φέρουν την υπογραφή του είναι για το Sign Of The Times του Harry Styles. To 2013, ο Lemoine κυκλοφόρησε τον πρώτο του δίσκο με τίτλο «The Golden Age», ο οποίος λατρεύτηκε στην Ευρώπη και άφησε δυο τραγούδια παρακαταθήκες στο συλλογικό ασυνείδητο της pop κουλτούρας: Run Boy Run και I Love You.
Δεν έχω ιδέα πως αποφάσισα να χρησιμοποιήσω το όνομα Woodkid, απλώς τότε μου φάνηκε κουλ. Θα το άλλαζα αν μπορούσα, το βρίσκω απαίσιο! Απλώς το διάλεξα χωρίς να σκέφτομαι, και τώρα έχω κολλήσει με αυτό. Αλλά δεν πειράζει, είναι απλώς ένα όνομα· αυτό που μετράει είναι η μουσική.
Η συνέντευξη που ακολουθεί είναι μια μίξη από δύο συζητήσεις που κάναμε μαζί: η πρώτη στα μέσα του 2020 με αφορμή το δεύτερο άλμπουμ του με τίτλο «S16», και η δεύτερη αναμένοντας την επικείμενη εμφάνιση του στην Αθήνα.
Γιώργος Μουχταρίδης: Πού σε βρίσκω, και σε τι διάθεση;
Woodkid: Βρίσκομαι στο Παρίσι, μόλις επέστρεψα από τη Βαρκελώνη και ετοιμάζομαι να συνεχίσω την περιοδεία μου.
— Είδα το πρόγραμμα της περιοδείας σου για το υπόλοιπο της χρονιάς ―είναι σχεδόν 50 συναυλίες, απίστευτος αριθμός! Μάλλον η καραντίνα σε επηρέασε τελικά, σου έλειψαν πολύ τα live και το κοινό…
Βεβαίως, άλλωστε το κοινό είναι και ο κύριος λόγος που κάνω ό, τι κάνω. Το θέμα είναι πως θα ήθελα να είναι ακόμα περισσότερες, να βρίσκομαι σε περιοδεία ως το 2023 ας πούμε.
I Love You
— Λες πως το κάνεις για το κοινό, όμως τα κάνεις όλα με τους δικούς σου όρους. Οι ακροατές βεβαίως το σέβονται και το εκτιμούν αυτό. Το κοινό που σε ακολουθεί είναι μεγάλο;
Εξαρτάται τι εννοείς μεγάλο· δεν είμαι και πολύ μεγάλος φαν των μαζών, και η ιστορία έχει αποδείξει πως το να έχεις επίδραση στις μάζες μπορεί να είναι πολύ τρομακτικό. Νομίζω πως η μουσική μου είναι προσβάσιμη για αρκετό κόσμο, τουλάχιστον αρκετό για τα δικά μου δεδομένα.
— Ναι, φυσικά και είναι. Είναι εκλεκτική, προσωπική μουσική, ιδιαίτερα αυτοβιογραφική. Δεν είναι αυτό που ονομάζουμε τυπικό τρίλεπτο ποπ κομμάτι που ακούει κανείς στο mainstream ραδιόφωνο ―είναι κάπως πιο σοφιστικέ. Οι μουσικές σου επιρροές ποιες είναι, τι άκουγες μικρός;
Άκουγα πολλή κινηματογραφική μουσική, soundtracks· άκουγα και πολλή instrumental και κλασσική μουσική ―πάντα μου άρεσε πολύ η μουσική που γεννά εικόνες, που προκαλεί μυστήρια συναισθήματα που μπορώ να συμπληρώσω με τις δικές μου ιδέες. Μεγάλωσα όμως και με το MTV, την ποπ της δεκαετίας του ’90.
— Θυμάσαι την τελευταία φορά που έπαιξες στην Ελλάδα;
Ναι, τη θυμάμαι, ήταν σε ένα φεστιβάλ έξω απ’ το κέντρο της Αθήνας. Και ήταν εν μέσω της κρίσης, πολύ ενδιαφέρουσα συναυλία.
— Αυτή τη φορά θα είναι εντελώς διαφορετικά τα πράγματα. Μόλις μπεις μέσα στο Ηρώδειο και δεις την Ακρόπολη, θα το καταλάβεις! Τι να περιμένουμε απ’ αυτή τη συναυλία;
Έχω αποφασίσει να κάνω τη νύχτα ξεχωριστή, θα είναι ειδικά διαμορφωμένο το σόου ώστε να τιμήσουμε το μέρος. Δε θέλω να πω περισσότερα πράγματα, αλλά θα είναι εντυπωσιακό ―είμαι πολύ ενθουσιασμένος!
— Άρα να περιμένουμε περισσότερο θέαμα.
Όχι περισσότερο απαραίτητα, αλλά μοναδικό.
— Παίζεις σε πολλά φεστιβάλ jazz, επίσης, και κάποιες φορές φορές με κλασσική ενορχήστρωση. Περίμενες η καριέρα σου να έχει και αυτή την πορεία όταν ηχογραφούσες τα πρώτα σου τραγούδια για το «The Golden Age»;
Πάντα μου άρεσε η ορχηστρική μουσική, γιατί μου γεννούσε εικόνες, φαντασιώσεις, ιδέες, οπότε φυσικά ήθελα να το ενσωματώσω αυτό και στη δική μου μουσική. Επίσης, δεν προέρχομαι από μουσικό περιβάλλον, δεν έχω κλασσική παιδεία. Πάντα με τρόμαζε λιγάκι αυτός ο κόσμος και φοβόμουν την κριτική, μα τελικά ήταν εκείνος ο κόσμος που επέκρινε λιγότερο τη μουσική μου και με κατάλαβε περισσότερο. Οι καλύτερες μουσικές συζητήσεις που είχα στη ζωή μου ήταν με μουσικούς της κλασσικής.
— Νιώθεις πως είσαι προνομιούχος, που αν και εικαστικός καλλιτέχνης αλλά και ποπ μουσικός, είσαι πάντα ευπρόσδεκτος σε φεστιβάλ με κύρος, όπως το Mοntreaux Jazz Festival ή το London Jazz Festival;
Αρχικά, το Mοntreaux Jazz Festival, για παράδειγμα, που το ξέρω καλά, είναι ένα πολύ ανοιχτό φεστιβάλ, δεν είναι μόνο τζαζ. Ποτέ δεν ένιωσα παρείσακτος σ’ αυτό το φεστιβάλ, πάντα με έκαναν να νιώθω ευπρόσδεκτος ―συμμετείχα και στην επετειακή συναυλία για τα 50 χρόνια του. Είναι λίγο σαν το σπίτι μου πλέον, αν και η τζαζ δεν είναι η κουλτούρα μου. Όταν εξερευνάς νέα όρια στη μουσική, διαφορετικές δομές από τις τυπικές αρμονίες της ποπ, πάντα καταλήγεις να φλερτάρεις με την τζαζ. Η μουσική θεωρία της τζαζ λύνει εδώ και πολλά χρόνια ό, τι η ποπ και η κλασική μουσική δεν έχει καταφέρει να λύσει. Είναι πολύ ενδιαφέρον ―νομίζω πως κατά κάποιον τρόπο, ακόμα κι αν δεν το θέλεις, είναι μία φυσική πορεία εξέλιξης όταν προχωράς παρακάτω στη μουσική.
— Φαίνεται πως οι ακροατές που παρακολουθούν τέτοια φεστιβάλ, όπως το Montreaux Jazz Festival που ανέφερες, έχουν καταργήσει τις κατηγοριοποιήσεις στη μουσική και επιλέγουν ελεύθερα ν’ ακούσουν ποπ, ροκ, τζαζ, όπως και κλασσική.
Νομίζω πως υπάρχει η εντύπωση ότι η μάζα ακούει μόνο την ποπ μουσική που παίζει στο ραδιόφωνο, αλλά αυτό δε σημαίνει πως δεν υπάρχει κι ένα μαζικό κοινό που ακούει πιο έξυπνη μουσική. Όχι πως η ποπ δεν είναι απολαυστική, κι εγώ ακούω αρκετή. Αλλά υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που ακούν πολλά διαφορετικά είδη μουσικής, και πιστεύω πως αυτό δεν αντανακλάται ιδιαίτερα στα μέσα. Οι δικές μου συναυλίες μέχρι στιγμής είναι sold out, και δεν είναι συναυλίες που μαζεύουν χαζό κοινό.
— Είπες νωρίτερα ότι δεν έχεις κλασική εκπαίδευση. Είναι κάτι που μετανιώνεις;
Και ναι, και όχι. Είμαι πολύ περίεργο άτομο, και νομίζω πως έχω λίγο το σύνδρομο του απατεώνα· σίγουρα με θλίβει που δε γνωρίζω περισσότερα, που δεν μπορώ να πάω παρακάτω τις μουσικές συζητήσεις που μ’ ενδιαφέρουν. Από την άλλη, ακριβώς το γεγονός ότι δεν ξέρω μουσική μου έχει επιτρέψει να κάνω πράγματα που ειδάλλως θα είχα λογοκρίνει. Δε θα είχα κάνει το «Golden Age» αν είχα κλασσική μουσική παιδεία, που σου διδάσκει να είσαι πάντα περισσότερο mezzo και λιγότερο forte. Εκείνος ο δίσκος ήταν μια εξωφρενική, εφηβική κραυγή, γεμάτη συναισθήματα, που δε θα είχα κάνει αν ήξερα περισσότερα. Νομίζω πως μερικές φορές το να μην ξέρεις τόσα πολλά και να εμπιστεύεσαι το ένστικτό σου, είναι κι αυτό καλό.
— Είναι αληθινή η ιστορία με τον Richie Havens και το γιουκαλίλι;
Περίπου. Έφτιαχνα ένα ντοκιμαντέρ στη Νέα Υόρκη για τον Richie και τον Bob Dylan, και περνούσαμε πολύ χρόνο μαζί. Μετά από κάποιες μέρες, είπα στον Richie πως θα ήθελα να μάθω κιθάρα, ίσως να μάθω να τραγουδάω κιόλας. Βρισκόμασταν σε ένα μαγαζί με μουσικά, και μου πήρε ένα γιουκαλίλι, το υπέγραψε και μου είπε «Θα ξεκινήσεις με αυτό». Πράγματι, έγραψα τα πρώτα μου τραγούδια με αυτό το γιουκαλίλι, μεταξύ τους και το Brooklyn, και υπέγραψα με τη δισκογραφική μου μόνο με αυτά τα folk, χαλαρά κομμάτια ―μόνο αυτό χρειαζόμουν τότε. Το Brooklyn είναι ένα από τα κομμάτια που παίζω ακόμα ―το έπαιξα και τώρα στην Ισπανία―, και έχω ακόμα το γιουκαλίλι με την υπογραφή του Richie και τη φράση «Θα είμαι πάντα φίλος σου». Δυστυχώς, ο Richie έφυγε πριν κάποια χρόνια, αλλά η μνήμη του υπάρχει ακόμα στη μουσική μου.
— Ήταν φοβερός τύπος· ήταν εκείνος που άνοιξε και το Woodstock!
Ναι, και μάλιστα κατά λάθος! Μου μίλησε πολύ γι’ αυτό: ήταν να παίξει για λιγότερο από μία ώρα, και τελικά κατέληξε να παίζει 6 – 7 ώρες, γιατί όλοι οι υπόλοιποι είχαν αργήσει, πηγαινοέρχονταν ελικόπτερα, κι εκείνος έπρεπε να αυτοσχεδιάσει. Έγραψε επί σκηνής και το Freedom, συνδυάζοντας δύο άλλα τραγούδια, και τους τρέλανε όλους· εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπων να σηκώνονται και να το τραγουδούν… πανέμορφη στιγμή.
— Πότε αποφάσισες να χρησιμοποιήσεις το όνομα Woodkid; Από πού προήλθε;
Δεν έχω ιδέα, απλώς τότε μου φάνηκε κουλ. Θα το άλλαζα αν μπορούσα, το βρίσκω απαίσιο! Απλώς το διάλεξα χωρίς να σκέφτομαι, και τώρα έχω κολλήσει με αυτό. Αλλά δεν πειράζει, είναι απλώς ένα όνομα· αυτό που μετράει είναι η μουσική.
— Αν και έχεις βγάλει μερικά EP και κάποιες συνεργασίες με άλλους καλλιτέχνες, σου πήρε σχεδόν 7 χρόνια να ηχογραφήσεις έναν καινούριο δίσκο. Πώς κι έτσι;
Ήθελα να μείνω για λίγο στη σκιά· να συμμετέχω σε πρότζεκτ άλλων καλλιτεχνών, ώστε να μάθω από εκείνους. Ήθελα να βιώσω καινούρια πράγματα και να μην είμαι πάντα επικεντρωμένος στον εαυτό μου. Επίσης, ο πρώτος δίσκος ήταν μια απροσδόκητη επιτυχία για μένα, κατάφερα περισσότερα απ’ όσο περίμενα ποτέ, και δεν ήθελα να το έχω αυτό ως δεδομένο μετά. Συνειδητά αλλά και υποσυνείδητα, νομίζω πως ήθελα να αποστασιοποιηθώ για λίγο από τον εαυτό μου και να αναπτύξω ξανά το φόβο του ότι κάποτε θα ξεχαστώ, ώστε να επανακτήσω την αίσθηση του επείγοντος ως προς τη μουσική δημιουργία. Δε θα έκανα μουσική απλά για να διατηρήσω το όνομά μου· κάνω μουσική επειδή έχω κάτι να πω και επειδή θέλω να ακουστεί. Νομίζω πως αν είχα βιαστεί να φτιάξω ένα δεύτερο δίσκο δε θα ρίσκαρα τόσο να ξεχαστώ, αλλά σε δημιουργικό επίπεδο θα είχα κάνει κάτι με λιγότερη ουσία. Είμαι πολύ περήφανος για το δίσκο που βγαίνει, γιατί είναι γεμάτος με εμπειρίες.
— Το «Golden Age» ήταν και αυτοβιογραφικό άλμπουμ· είχε τη σφραγίδα ενός καλλιτέχνη με αρχή, μέση και τέλος. Ένιωσες ποτέ ότι εκτέθηκες υπερβολικά με αυτό το δίσκο;
Πάντα υπάρχει ένα φίλτρο. Εκτίθεμαι πράγματι, αλλά μέσα από μεταφράσεις, λεκτικές ή συμπαντικές. Δεν πιστεύω πως αποκαλύπτω πραγματικά πολλά για τον εαυτό μου, τουλάχιστον όχι αρκετά ώστε να χαλάσουν το μυστήριο. Ζούμε σε μια περίοδο όπου τα social media σου ζητούν να τα αποκαλύψεις όλα: δείξε μας πώς μαγειρεύεις, πώς είναι η κουζίνα σου, πώς ξυπνάς το πρωί, πώς πλένεις τα δόντια σου… Είναι ωραίο γιατί συνδέεσαι με το κοινό σου, αλλά ταυτόχρονα αφαιρεί το χαρακτήρα και το μυστήριο πίσω από έναν καλλιτέχνη· όταν δείχνεις πολλά, αφαιρείς από τους ανθρώπους την ευκαιρία να σε ερμηνεύσουν. Μου αρέσει να υπάρχει μυστήριο σε ό,τι κάνω, γιατί δε θέλω να χάσω το νόημα. Υπάρχουν τόσες ερμηνείες για το Goliath (σ.σ. από το δίσκο «S16») και το αντίστοιχο βίντεο… Νομίζω ότι δείχνω όσα χρειάζονται, διατηρώντας παράλληλα ένα παραβάν, ώστε οι άνθρωποι να διαβάσουν πίσω απ’ τις γραμμές και να αποδώσουν τη δική τους ερμηνεία.
Goliath
— Έχεις μιλήσει πολύ για το θέμα της ταυτότητας ανά τα χρόνια. Ποια θα έλεγες πως είναι η καλλιτεχνική σου ταυτότητα σήμερα; Έχεις δώσει το ελεύθερο στον εαυτό σου να αποφασίσει ποια ταυτότητα θα ήθελε να έχει στο μέλλον ―είτε μιλάμε για τα επόμενα χρόνια είτε απλώς για τις επόμενες μέρες. Το να αλλάζεις τον εαυτό σου ή να ακολουθείς τις αλλαγές μοιάζει να είναι κάτι φυσικό για σένα.
Πιστεύω πως η ταυτότητα είναι μεταμορφώσιμη, αλλάζει συνεχώς. Έχω πει πράγματα στο παρελθόν, σε συνεντεύξεις π.χ., τα οποία δε θα έλεγα σήμερα. Στην αρχή θύμωνα με τον εαυτό μου, αλλά μετά κατάλαβα πως οι άνθρωποι αλλάζουν, και πως ειδικά οι καλλιτέχνες πρέπει να αλλάζουν καθώς αλλάζει και ο κόσμος γύρω μας. Μουσικά, υπάρχουν πράγματα που έκανα τώρα τα οποία δε θα είχα κάνει ποτέ στον πρώτο μου δίσκο, και υπήρχαν πράγματα στον πρώτο μου δίσκο που δεν τολμάω να κάνω τώρα. Νομίζω πως τώρα η ταυτότητά μου είναι πολύ περισσότερο σπασμένη σε θραύσματα απ’ ότι πριν λίγα χρόνια, αλλά και κάπως πιο ήρεμη. Λιγότερο επιθετική, περισσότερο τρυφερή προς τον ίδιο μου τον εαυτό. Πέρασα μία πολύ σκοτεινή περίοδο για την ψυχική μου υγεία λίγο μετά τον πρώτο δίσκο, και ήθελα να το επεξεργαστώ και να μάθω πώς μπορώ να είμαι χαρούμενος με αυτό το πράγμα μέσα μου που μοιάζει να βράζει ακατάπαυστα ―αλλά είναι και κατά κάποιον τρόπο ο ατμός της τέχνης μου. Έμαθα να ισορροπώ και να ζω με κάποια πράγματα, και τώρα είμαι πολύ πιο ισορροπημένος.
— Αυτό είναι πολύ καλό. Νιώθεις περισσότερο ισορροπημένος και ως προς τις σχέσεις σου με τους άλλους;
Ναι. Η σχέση σου με τους άλλους είναι πάντα μια αντανάκλαση της σχέσης που έχεις με τον εαυτό σου. Δε νομίζω πως μπορείς να έχεις καλές σχέσεις με τους άλλους όταν μισείς τον εαυτό σου… Πιστεύω πως είναι καλό να επενδύεις χρόνο προσπαθώντας να λύσεις κάποια δικά σου προβλήματα πριν επιτεθείς στους άλλους· μερικές φορές έχω κάποιες επιθετικές αντιδράσεις προς τους συνεργάτες μου, και καταλαβαίνω πως είναι μία εξωτερίκευση της δικής μου ανασφάλειας.
— Άρα είσαι τελειομανής. Εκτός από τον εαυτό σου, είσαι αυστηρός και απαιτητικός και με τους άλλους;
Είμαι πολύ σκληρός με τον εαυτό μου όσον αφορά τη δουλειά, οπότε τείνω να ζητώ το ίδιο από τους συνεργάτες μου. Μαθαίνω αργά να είμαι κάπως πιο ευέλικτος με αυτά, αλλά γενικά χρειάζομαι ανθρώπους που να δουλεύουν εξίσου σκληρά με μένα, όταν μοιραζόμαστε τον ίδιο κόσμο και τα ίδια αποτελέσματα. Βρίσκω αυτή τη δουλειά πολύ διασκεδαστική, είναι γεμάτη ιδέες και εικόνες που πρέπει να συγκροτηθούν ―και ζητώ από τους άλλους να περνούν όσο καλά περνάω κι εγώ δουλεύοντας.
— Ξέρουμε την ιστορία του Γολιάθ. Τι υπάρχει πίσω από τον δικό σου Goliath, και ποια είναι η ιστορία πίσω από το τραγούδι; Φαίνεται να υπάρχει μεγάλη αλλαγή, τουλάχιστον όσον αφορά τον ήχο σου.
Όταν έφτιαξα τον πρώτο μου δίσκο, ήταν σαν να ζούσα σε ένα δωμάτιο, στο κέντρο του κόσμου μου. Μετά έφυγα, και χρειαζόμουν να κάνω άλλα πράγματα, οπότε άφησα το δωμάτιο. Επομένως, το Goliath είναι σαν να ξαναχτυπάω την πόρτα με πολλή δύναμη, για να πω ότι επέστρεψα εν μέσω αυτής της ηχορύπανσης που βιώνει ο κόσμος αυτή τη στιγμή. Το συγκεκριμένο κομμάτι είναι η πρώτη δήλωση του δίσκου, το θεμέλιό του. Στέκομαι αντιμέτωπος με τεράστιες προκλήσεις όπως τα ψυχικά προβλήματα, τα περιβαλλοντολογικά ζητήματα, ο φόβος για την άνοδο της ακροδεξιάς, το άγχος για την ταχύτητα της πληροφορίας, το μέλλον της μουσικής ―όλες αυτές τις τρομερές δυνάμεις που μοιάζουν ανίκητες. Νομίζω πως μέσα στα τελευταία 7 χρόνια είχα πολύ χρόνο για να επεξεργαστώ και να αντιμετωπίσω όλους αυτούς τους φόβους, και αυτό πραγματεύεται ο δίσκος. Έχει να κάνει με το πώς ένας μικροσκοπικός άνθρωπος μπορεί να σταθεί μπροστά σε αυτά τα τεράστια ζητήματα· τι δύναμη έχει ένα άτομο απέναντι σε ένα στημένο πολιτικό σύστημα; Τι δύναμη έχουμε απέναντι στην τρομερή ανισότητα στην κατανομή πλούτου; Τι εργαλεία έχουμε για το ζήτημα του φύλου, το πιο επαναστατικό ερώτημα στην ιστορία του 21ου αιώνα; Όλες αυτές οι δυνάμεις, οι ερωτήσεις… Είναι τόσα πολλά.
— Πώς και αποφάσισες να ονομάσεις το δεύτερο δίσκο σου με ένα τόσο τεχνοκρατικό όνομα, «S16»;
Νομίζω πως είναι κάπως τεχνολογικός δίσκος. Είναι ένα υβρίδιο ορχηστρικής, οργανικής και ηλεκτρονικής μουσικής. Είναι πειραματικός δίσκος σε μεγάλο βαθμό, αλλά θα δεις και στη συναυλία πως υπάρχει μια ποπ δομή από πίσω ―από κει προέρχομαι άλλωστε. Μου αρέσει απλώς να χτίζω τα κομμάτια μου με προηγμένους τεχνολογικούς πειραματισμούς.
— Και τι σημαίνει τελικά το «S16» για σένα;
To S16 είναι ο κωδικός για το θειάφι στον περιοδικό πίνακα. Το άλμπουμ μιλάει για το δαίμονες μέσα μας, και το πώς να ξεπεράσεις αυτή την εσωτερική τοξικότητα, να φτάσεις στο φως και να καταλήξεις σε μία κορύφωση πολύ ελπιδοφόρα. Το θειάφι σχετίζεται στην αλχημεία με το διάβολο, είναι πολύ διφορούμενο κι ενδιαφέρον στοιχείο. Μου άρεσε να εξερευνήσω αυτό το θέμα στο δίσκο.
— Λένε πως θα υπάρξουν πολλές χρήσεις των νέων αλγορίθμων στη μουσική, και πολλές πλατφόρμες χρησιμοποιούν ήδη τέτοια τεχνολογία. Φοβάσαι καθόλου την τεχνητή νοημοσύνη;
Φοβάμαι μόνο τους ανθρώπους. Δε με τρομάζει η τεχνητή νοημοσύνη, είναι η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων. Νομίζω πως με ενθουσιάζει οτιδήποτε μας επιτρέπει να βρούμε καινούριους τρόπους έκφρασης και νέα μέσα, νέα εργαλεία που μας βοηθούν να λέμε ιστορίες. Αν το καλοσκεφτείς, κάθε φορά που μιλάμε για την τεχνολογία με δυστοπικούς όρους, είναι μόνο επειδή εξωτερικεύει κάποια σκοτεινή πλευρά των ανθρώπων. Αν δώσουμε όπλα στα ρομπότ, θα γίνουν τρομακτικά· αλλά δεν είναι τα ρομπότ τρομακτικά, είναι το γεγονός πως οι άνθρωποι τους έβαλαν όπλα στα χέρια. Θα έπρεπε να σκεφτόμαστε πως η τεχνητή νοημοσύνη μπορεί να ανιχνεύσει με 1000% μεγαλύτερη ακρίβεια ίχνη καρκίνου σε έναν οργανισμό μέσω μιας μαγνητικής τομογραφίας· είναι φανταστική η τεχνολογία. Η ίδια είναι ουδέτερη, ούτε θετική ούτε αρνητική. Το θέμα είναι πώς τη χρησιμοποιούμε.
— Πράγματι, νομίζω αυτό που μας τρομάζει είναι η κλίμακα στην οποία τη βλέπουμε να επιδρά στη ζωή μας. Σε ευχαριστώ πολύ για τη συζήτηση, θα σε δούμε σύντομα στο Ηρώδειο!
Εγώ σας ευχαριστώ, είμαι πολύ ενθουσιασμένος για αυτή τη συναυλία! Ραντεβού στην Αθήνα.
