ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ

10 βιβλία απ’ αυτά που αγαπώ όσο μεγαλώνω: Χίλντα Παπαδημητρίου

10 βιβλία απ’ αυτά που αγαπώ όσο μεγαλώνω: Χίλντα Παπαδημητρίου Facebook Twitter
0

 

Αλλάζουμε με το πέρασμα του χρόνου, αλλάζουν και οι λογοτεχνικές αδυναμίες μας. Αυτό που θεωρούσα «μοντέρνο» στα 20 χρόνια μου σήμερα μού μοιάζει ξεπερασμένο και επιτηδευμένο. Μεγαλώνοντας, γίνομαι πιο ανυπόμονη (τόσο πολλά βιβλία/δίσκοι/ταινίες – πότε θα προλάβω να τα απολαύσω όλα;) κι έχω καταλήξει ότι βαριέμαι τρομερά την αμερικανική post-φλυαρία. Δεν θέλω «χορταστικά» μυθιστορήματα και συγγραφείς που κάνουν επίδειξη γνώσεων, θέλω λιτότητα και ουσία στην αφήγηση. Χωρίς αξιολογική σειρά, παραθέτω δέκα βιβλία που υπήρξαν για μένα μαγικές περιπέτειες στη γραφή και στην πλοκή τα τελευταία χρόνια.
ΥΓ.: Πρέπει να σας προειδοποιήσω ότι αν με ρωτήσετε έπειτα από έναν μήνα, η λίστα μου ίσως να έχει τροποποιηθεί εντελώς (με εξαίρεση τον Γκράχαμ Γκρην, και την Άλις Γουόκερ). Όλα ρέουν κι αλλάζουν καθημερινά, το ίδιο και οι αναγνωστικές προτιμήσεις μου.

1. 

Ο Τυφλός Δολοφόνος, της Μάργκαρετ Άτγουντ (μτφρ. Π. Μοσχοπούλου, Ψυχογιός, 2011)

Η σπουδαιότερη εν ζωή συγγραφέας διηγείται μια οικογενειακή σάγκα που διαδραματίζεται στον Καναδά, πριν και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, εστιάζοντας στη μνήμη και στη σχέση μας με την ιστορία – με κεφαλαίο και με μικρό Ι. Εγκιβωτισμένες ιστορίες σε μια αφήγηση που αρχικά μοιάζει κλασική, ώσπου αρχίζουν να δένουν τα επιμέρους στοιχεία και τότε μένεις ενεός να αναρωτιέσαι: μα, πώς το κάνει αυτό;

2.

Ζωή μετά τη Ζωή, της Κέιτ Άτκινσον (μτφρ. Μ. Γκανά, Μεταίχμιο, 2013)

Η αγαπημένη μου σύγχρονη Βρετανίδα συγγραφέας διατυπώνει το μεγάλο ερώτημα: τι θα γινόταν αν μπορούσε ο άνθρωπος να βιώνει ξανά και ξανά τη ζωή του, διορθώνοντας κάθε φορά τα λάθη της προηγούμενης εκδοχής, σαν σκηνοθέτης ή σαν συγγραφέας που δίνει την επιθυμητή λύση; Ένα θέμα που με γοητεύει, ένα βιβλίο γραμμένο με τη μοναδική συγγραφική μαεστρία της Άτκινσον, στην έξοχη μετάφραση της Μυρσίνης Γκανά.

3.

Ο Ήσυχος Αμερικανός, του Γκράχαμ Γκρην (Μτφρ. Γιώργος Τσακνιάς, Πόλις, 2013)

Άλλο μεγάλο δίλημμα της εποχής μας: είναι δυνατόν να μείνει κανείς ουδέτερος κι αποστασιοποιημένος σε καιρούς καταστροφικούς, ματωμένους και φονικούς; Και μπορεί η απόφαση «με ποιους θα πας και ποιους θ' αφήσεις» να είναι αμιγώς ηθική και λογική ή μήπως ενέχει σπέρματα προσωπικού συμφέροντος; Και τι κάνεις με τις ενοχές σου τότε; Ο μεγαλύτερος συγγραφέας του 20ού αιώνα αφηγείται μια κρίσιμη στιγμή της Ιστορίας του αιώνα του: την έναρξη της εμπλοκής των Αμερικανών στη Νοτιοανατολική Ασία, στα τέλη της δεκαετίας του '50.

4.

Ο Επίμονος Κηπουρός, του Τζον ΛεΚαρέ (μτφρ. Μαργαρίτα Ζαχαριάδου, Bell, 2008)

Εγκλήματα της εποχής μας, όπως η εκμετάλλευση του τρίτου κόσμου από τις φαρμακευτικές εταιρείες της Δύσης, με τη λιτή αφήγηση του Τζον ΛεΚαρέ, του συγγραφέα που επιβεβαιώνει την άποψη ότι το αστυνομικό μυθιστόρημα μπορεί να είναι η πιο πολιτική αφήγηση της εποχής μας.

5.

Γυάλινος Κώδωνας, της Σύλβια Πλαθ (μτφρ. Ε. Ηλιοπούλου, εκδόσεις Μελάνι, 2007)

Το ημι-αυτοβιογραφικό μυθιστόρημα της Πλαθ (που κυκλοφόρησε έναν μήνα περίπου πριν από την αυτοκτονία της, με το ψευδώνυμο Βικτόρια Λούκας) λειτουργεί ως μικρός προβολέας που φωτίζει τα ποιήματά της, στα οποία επανερχόμαστε ξανά και ξανά. «Dying is an art like everything else» (από το «Λαίδη Λάζαρος»).

6. 

Possessing the Secret of Joy, της Άλις Γουόκερ

Μυθιστόρημα που συνδέει με έξοχο τρόπο την ψυχανάλυση και την ενοχή με το αποτρόπαιο έθιμο της κλειτοριδεκτομής. Πολυφωνικό μυθιστόρημα για την Αφρική, την πατριαρχία, τον μισογυνισμό και τις φρικτές τελετές μιας παράδοσης που αναιρεί την έννοια του όρου («Torture is not a culture» λέει η Γουόκερ).

7.

Εξιλέωση, του Ίαν ΜακΓιούαν (μτφρ. Γ. Σκαρπέλος, Νεφέλη, 2008)

Πολυεπίπεδη βρετανική οικογενειακή σάγκα που πραγματεύεται την ανάγκη για εξιλέωση και τη διαδικασία που απαιτείται για να συνειδητοποιήσουμε τα μικρά και μεγάλα εγκλήματα που διαπράττουμε στη μικρή, ασήμαντη ζωή μας.

8.

Πλατιά Θάλασσα των Σαργασσών, της Τζιν Ρυς (διαβάζεται μαζί με την Τζέιν Έιρ, της Σαρλότ Μπροντέ) (μτφρ. Α. Μαντόγλου, Μελάνι, 2007)

Η «αληθινή ιστορία» της τρελής γυναίκας του Ρότσεστερ, την οποία μάθαμε να μισούμε διαβάζοντας την Τζέιν Έιρ. Ιδιοφυής παραλλαγή της γνωστής υπόθεσης, ιδωμένη με τα μάτια μιας συγγραφέως που υπήρξε εξίσου περιθωριακή και παρείσακτη με την ηρωίδα της. Με ιδιαίτερα κατατοπιστικό επίμετρο της Αργυρώς Μαντόγλου (που έχει κάνει τη μετάφραση).

9. 

Και Ιδού Ίππος Χλωρός, της Τατιάνας Γκρίτση-Μιλλιέξ (Καστανιώτη, 1990)

Μοντέρνα γραφή σε ανύποπτο χρόνο. Άλλο ένα βιβλίο για την Κατοχή; Κάθε άλλο. Μια πραγματεία για τις αξίες και τις αποφάσεις που οφείλει να πάρει ο καθένας απέναντι στη βία και στη βαρβαρότητα. Και επειδή τα πράγματα, πόσο μάλλον οι άνθρωποι, δεν είναι άσπρα και μαύρα, αμιγώς καλοί ή κακοί.

10.

Laura, της Βέρα Κάσπαρι

Διαβάζω αστυνομικά βιβλία από αγάπη στο είδος και όχι από επαγγελματική υποχρέωση ή διαστροφή. Βλέποντας την πλημμύρα των μυθιστορημάτων από όλες τις περίεργες και μακρινές χώρες (ήρωες από τη Μογγολία, τον Αρκτικό Κύκλο και από την Μποτσουάνα), αναρωτιέμαι πότε θα ανακαλύψουμε εκ νέου μια ακόμα terra incognita: τις γυναίκες συγγραφείς αστυνομικής λογοτεχνίας της μεταπολεμικής περιόδου. Μία από τις εμμονές μου παραμένει η Βέρα Κάσπαρι, και η «Λώρα» της. Από τα πιο ατμοσφαιρικά νουάρ, με ηρωίδα μια γυναίκα που είναι και όμορφη, και απελευθερωμένη, και επιτυχημένη επαγγελματικά, και τόσο ευφυής ώστε να μη χρειάζεται άνδρες σωτήρες. (Σπάνιας ομορφιάς η κινηματογραφική μεταφορά του βιβλίου από τον Ότο Πρέμινγκερ, το 1944).

 

 

0

ΜΑΡΑΘΩΝΙΟΣ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βιογραφίες: Aπό τον Γκαρσία Μάρκες στην Άγκελα Μέρκελ

Βιβλίο / Πώς οι βιογραφίες, ένα όχι και τόσο δημοφιλές είδος στη χώρα μας, κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος

Η απόλυτη επικράτηση των βιογραφιών στη φετινή εκδοτική σοδειά φαίνεται από την πληθώρα των τίτλων και το εύρος των αφηγήσεων που κινούνται μεταξύ του autofiction και των βιωματικών «ιστορημάτων».
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Άλαν Χόλινγκερστ: «Η γραμμή της ομορφιάς»

Το πίσω ράφι / Η γραμμή της ομορφιάς: Η κορυφαία «γκέι λογοτεχνία» του Άλαν Χόλινγκχερστ

Ο Χόλινγκχερστ τοποθέτησε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημά του στα θατσερικά '80s και κατάφερε μια ολοζώντανη και μαεστρική ανασύσταση μιας αδίστακτης δεκαετίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ