16 βιβλία που δεν θα βρεις σε καμία άλλη λίστα

ΒΙΒΛΙΑ ΑΠΟ ΜΙΚΡΟΥΣ εκδοτικούς οίκους, με μεγάλο ενδιαφέρον και ευρεία θεματολογία –από έρευνες και δοκίμια πάνω σε πολιτικά, φιλοσοφικά, ιστορικά, κινηματικά, έμφυλα και ΛΟΑΤΚΙ ζητήματα μέχρι έργα καταξιωμένων ή φερέλπιδων νέων λογοτεχνών–, τα οποία δύσκολα θα δεις να αναφέρονται σε mainstream βιβλιοκριτικές, λογοτεχνικές στήλες ή εκπομπές ή να βρίσκουν χώρο σε κάποια «γκλάμορους» διαφημιστική καταχώριση.

Βιβλία που βγαίνουν περισσότερο από ζήλο και μεράκι παρά με την προοπτική του κέρδους, βιβλία που μαθεύονται κυρίως μέσα από εναλλακτικούς διαύλους όπως βιβλιοφιλικά παζάρια και φεστιβάλ, από μέσα περισσότερο «ψαγμένα», είτε στόμα σε στόμα. Ιδού μια ενδεικτική επιλογή «φρέσκων» τέτοιων εκδόσεων που είτε έφτασαν στο γραφείο μου το τελευταίο διάστημα είτε κάπου κάπως «σκόνταψα» πάνω τους – γιατί μερικές φορές είναι το ίδιο το βιβλίο που σε αναζητά και σε βρίσκει και όχι το αντίστροφο. 

Fredric Jameson

Μια αμερικανική ουτοπία
Εκδόσεις Angelus Novus

Ο βετεράνος μαρξιστής φιλόσοφος και κριτικός λογοτεχνίας που του χρόνου θα κλείσει τα 90 συμβάλλει με το πόνημα αυτό στην πλούσια βιβλιογραφία περί ουτοπιών, που χρονολογείται ήδη από τις απαρχές της ανθρώπινης ιστορίας, αμφισβητώντας εδώ όχι μόνο το κυρίαρχο μετανεωτερικό καπιταλιστικό αφήγημα αλλά και τις καθιερωμένες αντιλήψεις της αριστεράς για το πώς νοείται μια πραγματικά απελευθερωμένη κοινωνία. Εκτός από το δικό του ρηξικέλευθο δοκίμιο, η έκδοση περιλαμβάνει τις ουτοπικές αναζητήσεις των Σλαβόι Ζίζεκ, Σαρότζ Γκίρι, Κάθι Γουίκς, Κοτζίν Καρατάνι, Τζόντι Ντιν, Κιμ Στάνλεϊ Ρόμπινσον, Φρανκ Ρούντα, Αλμπέρτο Τοσκάνο και Άγκον Χάμζα.

Paul Tillich

Η ελπίδα ενάντια στην ελπίδα
Εκδόσεις Firebrand

Ένα ενδιαφέρον δοκίμιο του επιφανούς Γερμανοαμερικανού πάστορα, θεολόγου και φιλοσόφου που γοητευόταν τόσο από τις χριστιανικές όσο και από τις σοσιαλιστικές αλλά και τις υπαρξιστικές ιδέες πάνω στην αξία της ελπίδας, την οποία προβάλλει ως θεμελιώδες ανθρώπινο δικαίωμα σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο. «Χωρίς ελπίδα, η τάση της ζωής μας προς το μέλλον θα εξαφανιζόταν και, μαζί της, η ίδια η ζωή. Θα καταλήγαμε σε απόγνωση, μια λέξη που αρχικά σήμαινε ακριβώς “χωρίς ελπίδα” ή θανατηφόρα αδιαφορία», γράφει, δίνοντας όχι μόνο ανθρωπολογική αλλά και κοσμολογική, συμπαντική, σωτηριολογική ακόμα διάσταση στην έννοια της ελπίδας, που μαζί με την αγάπη είναι οι κατεξοχήν κινητήριες δυνάμεις της ζωής και της Ιστορίας.  

Δημήτρης Ραπίδης

More than a game
Απρόβλεπτες Εκδόσεις

Το ποδόσφαιρο ως πεδίο έκφρασης, διεκδίκησης, πολιτικής σύγκρουσης και αντιπαράθεσης σε ένα διαφωτιστικό όσο και απολαυστικό βιβλίο για τη σχέση του δημοφιλέστερου αθλήματος με την πολιτική, τις εξουσίες, τις μαφίες αλλά και τις κοινωνικές συγκρούσεις: «Σκοτεινές προσωπικότητες, καρτέλ ναρκωτικών, αιμοσταγείς πολέμαρχοι, δικτάτορες, απελευθερωτικά κινήματα και ένοπλες ομάδες επιχείρησαν να εκμεταλλευτούν, να χρησιμοποιήσουν ή να αξιοποιήσουν τη δύναμη και επιρροή του ποδοσφαίρου για να ενισχύσουν το δικό τους αφήγημα και να καθορίσουν τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων. Μέσα σε αυτή την αέναη πάλη του καλού με το κακό, το ίδιο το παιχνίδι, η μπάλα, η “pelota” του Μαραντόνα, συνεχίζει να συναρπάζει και να επαληθεύει τη ρήση του Μπομπ Μάρλεϊ ότι “το ποδόσφαιρο είναι ελευθερία”», επισημαίνει ο συγγραφέας, λάτρης και ο ίδιος της «στρογγυλής θεάς».

Άνταμ Γκόλντγουιν

Ρόε Ντάλβεν: Η ζωή μιας Ελληνοεβραιοαμερικάνας
Εκδόσεις Ισνάφι

Η κάποτε εύρωστη κοινότητα των Ρωμανιωτών Εβραίων των Ιωαννίνων και η τραγική της μοίρα στην Κατοχή μέσα από τη ζωή μιας γυναίκας η οποία κατάφερε να διαφύγει και κατέληξε στην Αμερική, σε μια δίγλωσση έκδοση (ελληνικά/αγγλικά) από έναν εξαιρετικό εκδοτικό οίκο που εδρεύει στην «πρωτεύουσα» της Ηπείρου. Ο συγγραφέας, η οικογένεια του οποίου κρατά επίσης από τα Ιωάννινα, συνάντησε τυχαία τη Ρόε σε μια έκθεση αποφοίτων καλλιτεχνών στο Βερολίνο και η γνωριμία αυτή, σε συνδυασμό με την ανάγνωση της περίφημης «Ιθάκης» του Καβάφη που η Ρόε είχε μεταφράσει στα αγγλικά τη δεκαετία του ’50, τον παρακίνησε να «ανασκάψει» το παρελθόν τόσο εκείνης όσο και του ίδιου, καθώς και της κοινότητας από την οποία κατάγονται.

Romain Gary

Οι ρίζες του ουρανού
Εκδόσεις Οκτάνα

Ο Ρομέν Γκαρί, ονομαστός λογοτέχνης και σκηνοθέτης εβραιολιθουανικής καταγωγής που υπηρέτησε ως πιλότος μαχητικού των Ελεύθερων Γαλλικών Δυνάμεων στον Β’ Παγκόσμιο, και αργότερα έγινε διπλωμάτης, βάζει έναν πρώην αντιστασιακό που είχε συλληφθεί από τους ναζί και εκτοπιστεί σε στρατόπεδο συγκέντρωσης να πραγματοποιεί, λίγα χρόνια αργότερα, ένα περιπετειώδες, σουρεαλιστικό σχεδόν οδοιπορικό στη μετα-αποικιακή Αφρική, συναντώντας στο διάβα του γραφειοκράτες, τυχοδιώκτες, λιποτάκτες, φυσιοδίφες, μάγους, αντάρτες, ερημίτες και ό,τι άλλο μπορεί κανείς να φανταστεί σε μια ήπειρο που λέγεται ότι δοκιμάζει περισσότερο από κάθε άλλη τις ανθρώπινες αντοχές – ανάμεσά τους, για καλή του τύχη, μια νεαρή Γερμανίδα που οι δρόμοι τους θα σμίξουν. Οι «Ρίζες του ουρανού» κέρδισαν το βραβείο Goncourt όταν πρωτοκυκλοφόρησαν (1956).

Ελιάνα Καναβέλη & Αλίκη Κοσυφόγλου

Άπιαστη Μητρότητα – Σύγχρονες όψεις της μητρότητας σε συνθήκες κρίσης
Εκδόσεις Πλήθος

Η εκπαιδευτικός και κοινωνιολόγος Ελιάνα Καναβέλη και η διδάκτωρ Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας Αλίκη Κοσυφόγλου διερευνούν τον τρόπο που βιώνεται σήμερα η μητρότητα, τις πολλαπλές μορφές καταπίεσης που υφίσταται και τα νέα πεδία όπου εκτείνεται, συνομιλώντας παράλληλα με τα σύγχρονα φεμινιστικά ρεύματα. Η νεο-συντηρητική ρητορική για τα «δικαιώματα του αγέννητου παιδιού» και την επιστροφή στις «παραδοσιακές» πατριαρχικές αξίες, η οποία έρχεται σε ευθεία αντίθεση με τα κινήματα αμφισβήτησης των παραδοσιακών ετεροκανονιστικών προτύπων για τη σεξουαλικότητα, την ταυτότητα φύλου και την οικογένεια, η τεκνοποίηση ως πατριωτικό καθήκον, η εμπορευματοποίηση και «ιατρικοποίηση» του τοκετού, η αμφισβήτηση των κυρίαρχων προτύπων και ρόλων, οι εναλλακτικές πρακτικές και οι προβληματικές τους στην Ελλάδα και παγκόσμια.

Cincia Arruzza, Tithi Bhattacharya & Nancy Fraser

Φεμινισμός για το 99% μανιφέστο
Εκδόσεις Εκτός Γραμμής

Ο ριζοσπαστικός, διαθεματικός φεμινισμός του 21ου αιώνα, που συνδυάζει τον αγώνα ενάντια στην έμφυλη βία και καταπίεση με αυτόν ενάντια στον ρατσισμό, την εκμετάλλευση, τη νέα αποικιοκρατία και την οικολογική καταστροφή, οι διαφορές του με τον μονοθεματικό, φιλελεύθερο φεμινισμό που επιχειρεί «να αποπολιτικοποιήσει τους αγώνες για την έμφυλη δικαιοσύνη, θέτοντάς τες στις υπηρεσίες του κεφαλαίου», οι νέες φεμινιστικές προβληματικές σε ζητήματα όπως το φύλο, η σεξουαλικότητα και η αναπηρία από τρεις σημαντικές σύγχρονες ακτιβίστριες και διανοήτριες με διαφορετικές εθνικές καταβολές (Ιταλία, Ινδία και ΗΠΑ) εν είδει ενός μαχητικού διεθνιστικού φεμινιστικού μανιφέστου «από τα κάτω».

Irene

Ο φεμινιστικός τρόμος
Εκδόσεις των Συναδέλφων

Ένα βιβλίο-σωστή γροθιά στο στομάχι που σόκαρε και θεωρήθηκε πολύ εξτρεμιστικό όταν πρωτοεκδόθηκε (2019) κυκλοφορεί τώρα και στα ελληνικά. Η Irene, συγγραφέας και ακτιβίστρια με γαλλοϊσπανική και βάσκικη καταγωγή, δεν διστάζει να επιστρατεύσει τη βία στον αγώνα κατά της πατριαρχίας και της έμφυλης καταπίεσης κόντρα στον κυρίαρχο φεμινιστικό πασιφισμό, παρουσιάζοντας ιστορίες γυναικών οι οποίες σκότωσαν τους άνδρες που τους είχαν κάνει τη ζωή μαρτύριο. Είναι η καταφυγή στη βία όχι μόνο μια θεμιτή στρατηγική για τον νέο φεμινισμό αλλά και ζήτημα επιβίωσης, σε κάποιες τουλάχιστον περιπτώσεις; Τι «λένε» σχετικά γυναίκες που πέρασαν στην άλλη όχθη, όπως η «Ζάρα η Κόκκινη» και η «Ντιάνα η Εκδικήτρια»; Πώς μπορεί να αποδώσει κανείς μια βίαιη γυναίκα, πόσο πιο τρομακτική μπορεί να είναι τελικά συγκριτικά με έναν βίαιο άνδρα;

Μαρία Μάζη

Κλωτσιές με δωδεκάποντα - Η ανάδυση ενός συλλογικού Εμείς μετά τη δολοφονία του Ζακ/Ζάκι
Εκδόσεις Ψηφίδες

Η άγρια δολοφονία του Ζακ Κωστόπουλου σόκαρε και τραυμάτισε βαθιά τη ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητα, ταυτόχρονα όμως συσπείρωσε εκείνα τα κομμάτια της που έβαλαν δίπλα στη θλίψη την οργή και εξακολουθούν να απαιτούν τη δικαίωση της μνήμης του. Ταυτόχρονα, έθεσε ή ανέδειξε εκ νέου μια σειρά από εσωτερικές και ευρύτερες κινηματικές προβληματικές πάνω στις έννοιες της αλληλεγγύης, της ορατότητας, της ασφάλειας, των προνομίων, του πένθους και του ακτιβιστικού ζητούμενου. Με αφετηρία ένα από τα εμβληματικότερα συνθήματα που ακούστηκαν στις συγκεντρώσεις και τις πορείες για τον Ζακ/τη Ζάκι («Κλωτσιές με δωδεκάποντα να βάλετε μυαλό») και ακολουθώντας μια περισσότερο προσωπική παρά αυστηρά ερευνητική προσέγγιση, η συγγραφέας επιχειρεί να φωτίσει το ιστορικό της δολοφονίας και των γεγονότων που πυροδότησε, συνοδεία φωτογραφικού υλικού. Προλογίζει η η Αλεξάνδρα Χαλκιά.

Audre Lord

Sister Outsider
Εκδόσεις Κείμενα

«Δεν μπορούμε να φτιάξουμε τον καινούριο κόσμο με τα υλικά του παλιού: “Τα εργαλεία του αφέντη δεν πρόκειται ποτέ να διαλύσουν το σπίτι του αφέντη”», έχει πει επιγραμματικά η Λορντ που στο βιβλίο αυτό εστιάζει στις λιγότερο προνομιούχες γυναίκες, τις φτωχές, τις μαύρες, τις λεσβίες, τις ηλικιωμένες αλλά και σε κάθε άτομο που δεν χωρά στις κατεστημένες κοινωνικές νόρμες, ανεξάρτητα από το φύλο, την καταγωγή, τον ερωτικό προσανατολισμό ή την ταυτότητα φύλου του: «Οι γυναίκες που με κράτησαν όρθια εκείνη την περίοδο (σ.σ αναφέρεται σε μια προσωπική της περιπέτεια) ήταν μαύρες και λευκές, ηλικιωμένες και νέες, λεσβίες, αμφιφυλόφιλες και ετεροφυλόφιλες – όλες δίναμε την ίδια μάχη απέναντι στις τυραννίες της σιωπής», γράφει κάπου αλλού. Η Οντρ Λορντ υπήρξε συγγραφέας, ποιήτρια, διανοήτρια και δυναμική ακτιβίστρια με μεγάλη επιρροή και σπουδαίο έργο, μάλιστα πολλά κεφάλαια αυτής της συλλογής έχουν γίνει πανεπιστημιακά μαθήματα. 

Αλεξάνδρα Κολοντάι

Οι έρωτες τριών γενεών
Εκδόσεις Ενάντια

Η Κολοντάι ήταν μία από τις μεγάλες γυναικείες μορφές του κομμουνιστικού κινήματος, η οποία αρχικά γοητεύθηκε από τον μπολσεβικισμό, για να τον επικρίνει στη συνέχεια, χωρίς όμως να έρθει σε οριστική ρήξη μαζί του – το 1923, μάλιστα, η πρώην Λαϊκή Κομισάρια Κοινωνικής Πρόνοιας διορίστηκε πρέσβειρα της ΕΣΣΔ στη Νορβηγία, η πρώτη γυναίκα που κατέλαβε ποτέ μια τέτοια θέση. Στο καλογραμμένο, βαθιά πολιτικό αυτό διήγημα, που εκτυλίσσεται τις παραμονές της Οκτωβριανής Επανάστασης, χρησιμοποιεί ως λογοτεχνικό όχημα τη σύγκρουση μεταξύ μιας μητέρας και της κόρης της εξαιτίας της κρυφής ερωτικής σχέσης της δεύτερης με τον πατριό της, για να αναδείξει μέσω αυτού τις μεγάλες ιδεολογικοπολιτικές συγκρούσεις της εποχής και το «χάσμα γενεών» που προκάλεσαν οι νεοφερμένες ιδέες του σοσιαλισμού στη Ρωσία αλλά και παγκόσμια, τόσο στο κοινωνικό και το πολιτισμικό όσο και στο έμφυλο πεδίο.

Αλεξάντρ Μπογκντάνοφ

Ο Κόκκινος Πλανήτης
Mandarin Books

Στις αρχές του 20ού αιώνα, λίγο προτού ο Α’ Παγκόσμιος αλλάξει καταλυτικά το διεθνές τοπίο, ο επιφανής Ρώσος συγγραφέας, συνεπαρμένος από τις ραγδαίες επιστημονικές, τεχνολογικές αλλά και κοινωνικές εξελίξεις της εποχής, εκδίδει ένα από τα πρώτα μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας, «συμμετέχοντας» στο πρώτο διαστημικό ταξίδι που πραγματοποιείται από τη Γη στον πλανήτη Άρη. Απαλλαγμένοι από τα γήινα δεσμά, οι άποικοι οραματίζονται να φτιάξουν μια απελευθερωμένη κοινωνία δικαιοσύνης, ισότητας και αδελφότητας. Θα τα καταφέρουν; Θα μπορέσει, επιπλέον, ο ανθρώπινος ψυχισμός να ακολουθήσει τις θεαματικές αλλαγές που συντελούνται στο πεδίο της τεχνολογίας και της κοινωνικής οργάνωσης; Το παρόν μυθιστόρημα, που κυκλοφόρησε το 1908, είναι μια αλληγορία πάνω στις πρώιμες σοσιαλιστικές επαναστατικές ιδέες της εποχής του, τρία χρόνια αφότου η αριστερή αντιπολίτευση και οι σύμμαχοί της αποπειράθηκαν (ανεπιτυχώς) να ανατρέψουν το τσαρικό καθεστώς.

Λουκιανός Χασιώτης

Πώς χάσαμε τον πόλεμο
Εκδόσεις των Ξένων

«Προεόρτιο» του Β’ Παγκοσμίου και πεδίο μιας άγριας σύγκρουσης μέχρι τελικής πτώσης μεταξύ εθνικιστών και φασιστών αφενός, δημοκρατικών, από τους σοσιαλδημοκράτες και τους κομμουνιστές μέχρι τους αναρχικούς, αφετέρου, ο Ισπανικός Εμφύλιος δεν έπαψε ποτέ να συζητιέται, να προβληματίζει και να γοητεύει, με τις μνήμες του να παραμένουν ζωντανές. Στο πόνημά του αυτό ο Λουκιανός Χασιώτης, διδάκτορας του Τμήματος Ιστορίας και Αρχαιολογίας του ΑΠΘ, εξετάζει κριτικά τις μαρτυρίες ανδρών και γυναικών που συμμετείχαν στο μαζικό αναρχοσυνδικαλιστικό κίνημα της CNT/FAI, το οποίο είχε τόσο πολιτική όσο και στρατιωτική δράση, επικεντρώνοντας σε τέσσερα σημεία αιχμής: στο ζήτημα της πολιτικής εξουσίας μέσα στην επανάσταση, στον ρόλο του διεθνούς παράγοντα, στην πολεμική στρατηγική καθώς επίσης στην εμπειρία της κολεκτιβοποίησης, η οποία εφαρμόστηκε κατά κόρον στις περιοχές που έλεγχαν οι αναρχικοί, και στο πώς αυτή συνέβαλε στον αγώνα.

Tiqqun

Η κυβερνητική υπόθεση
Εκδόσεις Periplaneta

«Tiqqun» ονομάζεται μια ρηξικέλευθη γαλλική συγγραφική κολεκτίβα που επιχειρεί εδώ να καταδείξει ότι η ραγδαία αναπτυσσόμενη επιστήμη της κυβερνητικής δεν είναι παρά «μια λεπτεπίλεπτη μορφή εξουσίας και ελέγχου που πλαισιώνει τη νεοφιλελεύθερη συνθήκη». Το αίτημα για «λιγότερο κράτος» είναι ουσιαστικά ένα μύθευμα καθώς το κράτος εξακολουθεί να ασκεί τον επιτηρητικό και κατασταλτικό του ρόλο, και μάλιστα με μεγαλύτερο ζήλο απ’ ό,τι στο παρελθόν, εκμεταλλευόμενο και τις νέες τεχνολογίες, απλώς το κάνει πια πιο «φιλοσοφημένα» και με επιστημονικό μανδύα, εκτιμά η κολεκτίβα Tiqqun, αισιοδοξώντας ταυτόχρονα ότι οι αντιστάσεις σε αυτό το σύγχρονο «πανοπτικό» ήδη αναδύονται.

Wu Ming

UFO 78
Εκδόσεις των Συναδέλφων

Το σωτήριον έτος 1978, που «σημαδεύτηκε» από την απαγωγή και τη θανάτωση, εν τέλει, του Χριστιανοδημοκράτη πρώην πρωθυπουργού Άλντο Μόρο από τις Ερυθρές Ταξιαρχίες, υπήρξε το αποκορύφωμα και ταυτόχρονα η αρχή του τέλους των «Μολυβένιων Χρόνων» την Ιταλία. Ήταν, επιπλέον, ένα έτος που οι θάνατοι από ναρκωτικά στη χώρα χτύπησαν κόκκινο και χιλιάδες άνθρωποι ανέφεραν ότι έβλεπαν UFO στον ουρανό, ακόμα και ότι είχαν επαφές «τρίτου τύπου». Αν προσθέσουμε ότι τη χρονιά εκείνη σχεδόν συνυπήρξαν… τρεις Πάπες στο Βατικανό, έχουμε ήδη τη «μαγιά» ενός δυνατού βιβλίου που συνδυάζει το πολιτικό και το αστυνομικό μυθιστόρημα με το θρίλερ. Πρωταγωνιστές, μια νεαρή ανθρωπολόγος που μελετά το φαινόμενο της μαζικής υστερίας με τους εξωγήινους, ένας συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας επιτυχημένος μεν, αλλά σε παραίτηση, και ο τοξικοεξαρτημένος γιος του ‒ οι δύο πρώτοι ζουν σε ένα αστυνομοκρατούμενο Τορίνο, ο τρίτος σε ένα ορεινό κοινόβιο «φρικιών». Οι WuMing είναι μια κολεκτίβα Ιταλών συγγραφέων που προήλθαν από τη ριζοσπαστική πολιτιστική κολεκτίβα Luther Blisset της Μπολόνια κι αυτό είναι το 13ο συλλογικό λογοτεχνικό έργο τους.

Τέος Ρόμβος

Τηλεφυματίωση
Εκδόσεις Opportuna

Εκλεκτά κείμενα των μπίτνικ Κλοντ Πελιέ, Καρλ Βάισνερ και Ουίλιαμ Μπάροουζ που πρωτοκυκλοφόρησαν το 1967 στο Σαν Φρανσίσκο με τίτλο «So who owns death TV?» και στην Αθήνα το 1976 σε μετάφραση Τέου Ρόμβου, μιας θρυλικής μορφής του ελληνικού underground που σήμερα ζει στη Σύρο. Κοινό τους χαρακτηριστικό είναι ότι γράφτηκαν με τις τεχνικές cut-up και fold-in, τις οποίες πρώτος εφάρμοσε ο Μπάροουζ, με αντιπροσωπευτικότερο δείγμα το «Γυμνό Γεύμα». Η έκδοση συμπεριλαμβάνει ένα κείμενο του ίδιου του Ρόμβου ως Midillu, το οποίο έχει αφιερώσει «στη σύντροφο της ζωής μου, που με έμαθε να κάνω προσπάθεια ώστε να κατανοήσω το δάσκαλο Γεώργιο Κηπιώτη (σ.σ. με το έργο του οποίου είχε ασχοληθεί εκτενώς), μολονότι μας χωρίζουν πολλά και ουσιαστικά. Η γυναικεία φύση της, πιο ανεκτική, μου έδειξε τον δρόμο της κατανόησης του “άλλου”. Κουβεντιάζοντας, λοιπόν, οι δυο μας, σκεφτήκαμε ότι θα μπορούσαμε να δημιουργήσουμε έναν “διάλογο” με τον άνθρωπο εκείνο, έναν άνθρωπο του προηγούμενου αιώνα».