Αμάντα Μιχαλοπούλου: "Η φαντασία είναι το μόνο αναγνωστικό του κόσμου που διαθέτουμε"

Αμάντα Μιχαλοπούλου: "Η φαντασία είναι το μόνο αναγνωστικό του κόσμου που διαθέτουμε" Facebook Twitter
0

Από την Παυλίνα Εξαδακτύλου

Αμάντα Μιχαλοπούλου: "Η φαντασία είναι το μόνο αναγνωστικό του κόσμου που διαθέτουμε" Facebook Twitter

 

Ανάμεσα στις ερωτήσεις παρατίθενται αποσπάσματα από το τελευταίο βιβλίο της με τον τίτλο “Η γυναίκα του Θεού” που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Καστανιώτη. 

Δεν είμαστε ίδιοι άνθρωποι στην αρχή μιας περιπέτειας και στο τέλος της. Δεν μιλάμε την ίδια γλώσσα, ούτε ξέρουμε τα ίδια πράγματα.

Αν ονομάσουμε “περιπέτεια” αυτό που μας συμβαίνει, πώς ήμασταν στην αρχή της και πώς θα είμαστε στο τέλος της; 

Δεν είμαι ο κατάλληλος άνθρωπος για να κρίνω. Πιστεύω ότι ένα μέρος του προβλήματος είναι ότι όλοι έχουμε άποψη για τα πάντα και συνεπώς, χάνουμε την εστίαση στη δουλειά μας και στη ζωή μας. Ακούγεται εγωιστικό, αλλά δεν είναι: μόνο αν κάνουμε καλά και ήσυχα τη δουλειά μας, κάτι θ'αλλάξει. Μια κρίση, σαν αυτή που ζούμε, είναι εξαιρετικά περίπλοκη και βασίζεται εξίσου στο προγραμματισμένο και στο τυχαίο, σε συμπτώσεις αλλά και σε συμπεριφορές που μας έφεραν ως εδώ. Άρα, ό, τι κι αν πω, θα συνεισφέρω απλώς στη γενική φλυαρία. Αρκεί να θυμόμαστε πως ήμασταν αδαείς και ανεύθυνοι στην αρχή. Και πώς χρειάζεται να  προχωρήσουμε με περισσότερες γνώσεις και υπευθυνότητα. Είμαστε ένα “έφηβο” κράτος που καλείται να ενηλικιωθεί.

-Κι η δική μου χώρα είναι παλιά.
Ο Θεός με κοίταξε με θλίψη. -Δεν θα την αναγνώριζες.
-Τόσο πολύ έχει αλλάξει;
Στράφηκε και κοίταξε το ποτάμι. Σκουπίδια επέπλεαν, χαρτιά, πλαστικές σακούλες.
-Δεν έχει σχέση με ό,τι ήξερες

Τι σχέση έχει αυτή η χώρα με ό,τι ξέραμε; 

Επέστρεψα στην Ελλάδα το 2010, στην καρδιά της κρίσης και πράγματι, δεν αναγνώριζα τίποτα. Γι' αυτό και έγραψα αυτό το βιβλίο. Η ανικανότητά μου να επικοινωνήσω, να καταλάβω, με οδήγησε στην αλληγορία, στο αίνιγμα, σ'ένα πιο κρυπτικό κείμενο. Στο μυθιστόρημά μου δεν χρησιμοποιώ ονόματα τόπων: Ελλάδα, Ιταλία ή Κίνα. Ωστόσο, το ταξίδι που κάνει ο Θεός και η συμβία του στον κόσμο περιέχει κώδικες αποκρυπτογράφησης των τόπων, για όποιον τους χρειάζεται. Είχα την ανάγκη να στραφώ στην υπαρξιακή ουσία των τόπων, στη βαθεία δομή τους, να τους περιγράψω με συμβολισμούς, όχι ρεαλιστικά. Είδαμε πού μας οδήγησε ο ρεαλισμός και η έλλειψη φαντασίας.

Δεν Τον προδίδω περισσότερο απ' όσο προδίδεται. Μαθαίνω για Εκείνον ό,τι θέλει  να μάθω. Όσο για την αγάπη, σήμερα Τον αγαπώ με μεγαλύτερο πάθος από ποτέ, με απόγνωση. Ταυτόχρονα, Τον μισώ τυφλά, θα ήθελα να Τον διαλύσω

Πότε η αγάπη αρχίζει να (μας) διαλύει; 

Όταν σταματήσουμε να καταλαβαίνουμε τον άλλο και να τον δεχόμαστε όπως είναι. Αλλά θα έπρεπε να είμαστε πιο ανοιχτοί στις συμπληρωματικές όψεις της αγάπης: η ζήλεια, η κούραση, η πλήξη, είναι μερικές φορές σταθμοί μιας μεγάλης αγάπης. Κι εκεί χρειάζεται διάγνωση για να καταλάβει κανείς αν τέλειωσε η αγάπη ή αν τέλειωσε απλώς η παραδείσια φάση της.

Η επανάληψη και η ανάμνηση είναι ίδια κίνηση προς αντίθετη κατεύθυνση. Η ανάμνηση πάει προς τα πίσω, ενώ η επανάληψη είναι ανάμνηση προς τα εμπρός, όπως η δημιουργία του κόσμου 

 

Τι ρόλο παίζουν η επαναληψιμότητα και η ανάμνηση στη δημιουργία και τελικά, στη ζωή (ή στη ζωή και τελικά, στη δημιουργία);

Πιστεύω πολύ στην άποψη του Σοπενχάουερ. Η επανάληψη δεν είναι κακή, μαθαίνει κανείς επαναλαμβάνοντας. Η σύνδεση της επανάληψης μόνο με τη ρουτίνα, και όχι με τον καθησυχασμό ή με την τελετουργία, είναι ο κοινός τόπος της εποχής μας, που αναζητά συνεχώς νέες συγκινήσεις, νέες προκλήσεις. Κατά βάθος, μας αρέσει να επαναλαμβάνουμε: να φτιάχνουμε ένα φαγητό που αγαπάμε, να περπατάμε σ'ένα δρόμο που σημαίνει κάτι για μας, να ξαναδιαβάζουμε ένα βιβλίο που υπήρξε κομβικό για τη ζωή μας, να συναντάμε τους αληθινούς μας φίλους ξανά και ξανά. Και ο συγγραφέας γράφει άλλωστε σε παραλλαγές το ίδιο βιβλίο, ασχολείται εμμονικά μ'ένα θέμα. Μόνο αν η επανάληψη χάσει τη σημασία της, χάνει και τη δραστικότητά της.

-Πρόσεχε! Είπε ο Θεός.
-Γιατί; Αν πέσω δεν θα με σώσεις;
Κι Εκείνος: -Σου το έχω πει τόσες φορές. Δεν είμαι ταχυδακτυλουργός

Είναι κι η πίστη μια ταχυδακτυλουργία;

Η πίστη είναι κάτι πολύ βαθύ και αγνό, παραπέμπτει στον παιδικό μας εαυτό που πιστεύει στο θαύμα. Η πίστη είναι μια μορφή αφελούς γενναιοδωρίας, κατά τη γνώμη μου. Ακόμη κι όταν πιστεύεις σ'έναν άλλο άνθρωπο, επιστρατεύεις την παιδική πίστη στο καλό και υποθέτεις καλόπιστα, ότι κι ο άλλος θα πιστέψει σ' εσένα.

Δε μπορώ να πιαστώ από πουθενά, καταλαβαίνεις; Είμαι καταδικασμένη να επινοώ. Και μετά να πιστεύω όσα επινόησα”. [...]
“Δεν υπάρχει κάτι για να καταλάβεις. Η φαντασία δεν οδηγεί πουθενά. Μόνο σε ακόμα μεγαλύτερη φαντασία

 

Και πού οδηγεί η ακόμη μεγαλύτερη φαντασία; 

Η φαντασία, αντίθετα απ' αυτό που πιστεύει ο απελπισμένος Θεός στο βιβλίο μου, είναι το μόνο αναγνωστικό του κόσμου που διαθέτουμε, η μόνη οδηγία χρήσεως. Είναι αδύνατον να συλλάβουμε τον κόσμο που ζούμε, τη ζωή και τον θάνατο, χωρίς τη συνδρομή μιας αχαλίνωτης φαντασίας. Το ότι φανταζόμαστε τον Θεό, το ότι κι εκείνος ίσως μας φαντάστηκε, όπως υποστηρίζουν τόσες εκδοχές κοσμογονίας, είναι ανατρεπτικό επειδή η πίστη στηρίζεται στην ενδεχόμενη ανυπαρξία του Άλλου. Δημιουργούμε εκ του μηδενός. Υπάρχει καλύτερος ορισμός για τη φαντασία;

Πώς να σου μιλήσω για τη λογοτεχνία; Θα το πω με μια εικόνα. Ορισμένοι άνθρωποι δεν μπορούν να ευχαριστηθούν ένα κρεβάτι με μηχανισμό ανάκλισης επειδή τους θυμίζει ότι θα γεράσουν και θα πεθάνουν κάποτε. Αυτοί οι άνθρωποι λέγονται συγγραφείς

 

Τι συμβαίνει λοιπόν με τα κρεβάτια με μηχανισμούς ανάκλισης, όταν πέφτουν στα χέρια των συγγραφέων; 

Φαντάζονται τα χειρότερα! Ο συγγραφέας βλέπει σε κάθε αντικείμενο μια κρυμμένη πλοκή, ένα μυστήριο. Ένα συμπυκνωμένο δράμα.

Τελικά, ο Θεός διαβάζει (μεταξύ άλλων) Άννα Αχμάτοβα;

Δεν ξέρω αν υπάρχει Θεός, οπότε δεν ξέρω τί διαβάζει... Μου άρεσε όμως η ιδέα ενός Θεού που ξαφνικά βυθίζεται στη λογοτεχνία, στην αρχή υπνωτισμένος, μετά όλο και περισσότερο θυμωμένος. Η λογοτεχνία θυμίζει στον Θεό του βιβλίου μου τον τρόπο που δημιούργησε τον κόσμο, το βάθος της φαντασίας και το εύρος της σύλληψης  που απαιτείται σε κάθε κοσμογονία. Και η λογοτεχνία, κατ' εικόνα της δημιουργίας του κόσμου, είναι μια κτίση.

 
Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Μαργκερίτ Ντιράς: Ζωή σαν μυθιστόρημα»

Το Πίσω Ράφι / To βιβλίο για τη Μαργκερίτ Ντιράς που προκάλεσε σάλο στη Γαλλία

Η προσωπικότητα που αναδύθηκε για τη συγγραφέα του «Εραστή» μέσα από το βιβλίο της δημοσιογράφου Λορ Αντλέρ είναι αμφιλεγόμενη, καθώς η πολιτική και προσωπική διαδρομή της εμφανίζουν αρκετά σκοτεινά σημεία.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ