«Ανησυχώ ήδη για τις προεδρικές εκλογές του 2024»: Η συγγραφέας του Nomadland μιλά στη LiFO Facebook Twitter

«Ανησυχώ ήδη για τις προεδρικές εκλογές του 2024»: Η συγγραφέας του Nomadland μιλά στη LiFO

0

Ατελείωτες ώρες οδήγησης, δρόμοι που γίνονται ένα με τον ορίζοντα, εκεί που χάνεται το μάτι, οι τέσσερις εποχές του χρόνου με όλη τους τη μεγαλοπρέπεια, και βέβαια αδυσώπητη σιωπή, σκέψεις και ιστορίες ανείπωτες, κι ένας προορισμός που, σύμφωνα με την καβαφική συνθήκη, ποτέ δεν είναι το ζητούμενο – ή μπορεί να μην υπάρχει καν.

Η δημοσιογράφος Τζέσικα Μπρούντερ πέρασε τρία χρόνια σε ένα τροχόσπιτο που ονόμασε «Van Halen», καλύπτοντας 15.000 μίλια οδήγησης από τη δυτική ως την ανατολική ακτή των ΗΠΑ και από το Μεξικό μέχρι τα σύνορα με τον Καναδά, ερευνώντας τους σύγχρονους Αμερικανούς νομάδες.

Αυτό που ξεκίνησε ως ένα εκτεταμένο δημοσιογραφικό story τελικά εξελίχθηκε σε ένα πολύ μεγαλύτερο πρότζεκτ: το βραβευμένο non fiction βιβλίο της «Nomadland: Surviving America in the Twenty-First Century» που κυκλοφόρησε το 2017 και πλέον είναι διαθέσιμο στα ελληνικά από τις εκδόσεις Κυψέλη, σε μετάφραση Γιώργου Παπαδημητρίου, έδωσε το υλικό για την καλύτερη ταινία της χρονιάς, έναν προσωπικό θρίαμβο για τη σκηνοθέτιδα Κλόι Ζάο και την παραγωγό και πρωταγωνίστρια Φράνσις ΜακΝτόρμαντ, αμφότερες βραβευμένες στα φετινά Όσκαρ.

Έπρεπε να θυμάμαι διαρκώς ότι είχα ευθύνη περισσότερο προς τους αναγνώστες μου. Είχα καθήκον να δείχνω κατανόηση και δικαιοσύνη προς τις πηγές μου, και πραγματικά αγάπησα στην πορεία πολλές από αυτές, αλλά η δουλειά μου ήταν να καταγράψω τις ζωές τους, όχι να γίνω η καλύτερή τους φίλη.

«Όλα ξεκίνησαν περίπου πριν από δέκα χρόνια» αρχίζει να εξιστορεί στη LiFO η Μπρούντερ. «Τότε άκουσα για πρώτη φορά για το CamperForce, το εποχιακό πρόγραμμα της Amazon για τους πλανόδιους εργάτες, που απασχολούσε, ως επί το πλείστον, ιδιοκτήτες τροχόσπιτων κοντά στην παραδοσιακή ηλικία συνταξιοδότησης.

Όταν το έψαξα περισσότερο, έμαθα ότι πολλές ακόμα εταιρείες στόχευαν στο ίδιο δημογραφικό γκρουπ για χιλιάδες παρόμοιες δουλειές σε όλη τη χώρα. Ήθελα να μάθω ποιοι είναι αυτοί οι άνθρωποι. Τι τους τράβηξε μακριά από την παραδοσιακή στέγαση. Γιατί δεν έχουν βγει στη σύνταξη. Τι σημαίνει πρακτικά αυτός ο τρόπος ζωής για εκείνους. Είχα μεγάλη περιέργεια και πολλές ερωτήσεις».

Frances-Chloe-Oscars2021 Facebook Twitter
Η Φράνσις ΜακΝτόρμαντ και η Κλόι Ζάο με τα φετινά βραβεία Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου και Σκηνοθεσίας ανά χείρας για το «Nomadland». Φωτο: EPA

Η πρώτη μορφή που πήρε το υλικό που συγκέντρωσε η Μπρούντερ ήταν το cover story στο τεύχος Αυγούστου 2014 του Harper’s Magazine. Όταν κυκλοφόρησε το περιοδικό, η εκδότρια του οίκου W.W. Norton & Co. ζήτησε να τη συναντήσει. «Με ρώτησε αν θα με ενδιέφερε να το επεκτείνω για να γίνει βιβλίο. Ήθελα πολύ να το κάνω, αφού είχα ήδη μάθει τόσα πολλά και δεν μπορούσα να τα χωρέσω στις 6.000 λέξεις του άρθρου για το περιοδικό. Ήθελα να ξαναβγώ στον δρόμο και να μάθω περισσότερα.

harpers-mag
Το εξώφυλλο του Harper's Magazine για το τεύχος Αυγούστου 2014.

Αποφάσισα, λοιπόν, ότι θα ακολουθούσα τους ανθρώπους που γνώρισα για τις ανάγκες του άρθρου, θα γινόμουν η σκιά τους καθώς δούλευαν και συγχρωτίζονταν μεταξύ τους. Αποφάσισα επίσης να βρεθώ undercover σε δύο από τα σχετικά προγράμματα που είχα ακούσει: το CamperForce της Amazon και το αντίστοιχο ετήσιο πρόγραμμα της American Crystal Sugar – δεν υπήρχε άλλος τρόπος να ενημερωθώ από κοντά, από το να βρεθώ μέσα σε αυτά».

Κι αν η ιστορία της Φερν, του χαρακτήρα που υποδύθηκε η Φράνσις ΜακΝτόρμαντ, είναι μυθοπλαστικός, δίπλα της παρέλασαν στην ταινία πολλοί από τους αληθινούς νομάδες που ανακάλυψε η Μπρούντερ, υποδυόμενοι τους εαυτούς τους και μεταφέροντας τις ιστορίες τους στον φακό της Κλόι Ζάο. Άλλωστε, αυτό το μοναδικό μείγμα μυθοπλασίας και ντοκιμαντεριστικής καταγραφής ήταν ένα από τα πιο δυνατά στοιχεία της ταινίας.

Εξίσου μοναδικός ήταν και ο τρόπος με τον οποίο η Μπρούντερ κατάφερε να διατηρήσει τη δημοσιογραφική ουδετερότητα και ψυχραιμία στις καταγραφές της. Όσο συναρπαστικές κι αν είναι οι ιστορίες των ανθρώπων που αφηγείται, δεν καταφεύγει στιγμή στην εύκολη συγκίνηση και το ύφος της παραμένει αμερόληπτο.

«Έπρεπε να θυμάμαι διαρκώς ότι είχα ευθύνη περισσότερο προς τους αναγνώστες μου. Είχα καθήκον να δείχνω κατανόηση και δικαιοσύνη προς τις πηγές μου, και πραγματικά αγάπησα στην πορεία πολλές από αυτές, αλλά η δουλειά μου ήταν να καταγράψω τις ζωές τους, όχι να γίνω η καλύτερή τους φίλη» εξηγεί. 

«Αναφορικά με την ουδετερότητα στο ύφος, πιστεύω περισσότερο στο να “καταδείξεις” παρά στο να “πεις”. Δεν θέλω να λέω στους ανθρώπους πώς να νιώσουν, τι να σκεφτούν, και δεν είχα σκοπό να γράψω μια πολεμική. Προτιμώ να δείχνω στους αναγνώστες αυτό που βλέπω, να μοιράζομαι μαζί τους το ιστορικό και κοινωνικό πλαίσιο, και να τους επιτρέπω να εξαγάγουν τα δικά τους συμπεράσματα. Πρέπει όμως να προσθέσω πως είναι φανερό ότι στο βιβλίο δεν είμαι εντελώς ουδέτερη. Έχω άποψη που προκύπτει από το υλικό που μοιράζομαι με τον αναγνώστη και από τον τρόπο που το πλαισιώνω».

Nomadland trailer

«Τα τελευταία δωρεάν μέρη στην Αμερική είναι τα πάρκινγκ»: Με αυτή τη χαρακτηριστική φράση κλείνει τον πρόλογο του «Nomadland» η Μπρούντερ και δείχνει να συνοψίζει σε μερικές μόνο λέξεις όλη την παθογένεια του σύγχρονου αμερικανικού κράτους. Οι άνθρωποι αυτοί, χτυπημένοι από την μεγάλη ύφεση των τελών των ‘00s έκαναν την ανάγκη, επιλογή. Εγκατέλειψαν τον παραδοσιακό τρόπο ζωής και τις αναρίθμητες ευθύνες και υποχρεώσεις που φέρει, για την ελευθερία του δρόμου, των μεγάλων αποστάσεων, για τη μοναξιά που σπάει μόνο από τυχαίες συναντήσεις με ομοϊδεάτες τους.

nomadland-greek-cover
Τζέσικα Μπρούντερ - Nomadland. Μετάφραση: Γιώργος Παπαδημητρίου. Εκδόσεις Κυψέλη

Και οι νύχτες τους βρίσκουν, παρέα με τα βαν-συνοδοιπόρους τους, σε παρκινγκ βενζινάδικων, σουπερμάρκετ, drive-in, εκεί όπου μπορούν να σταθμεύσουν για να ξαποστάσουν. «Δεν ξέρω αν (αυτή η φράση) συνοψίζει τα πάντα –η αμερικανική παθογένεια κυκλοφορεί σε τόσες πολλές γεύσεις!– όμως πιστεύω πως είναι μια καλή αρχή» σχολιάζει σχετικά η Μπρούντερ.

Η ΜακΝτόρμαντ, μαζί με τον Πίτερ Σπίαρς, εξασφάλισαν τα δικαιώματα της κινηματογραφικής μεταφοράς του βιβλίου λίγο μετά την κυκλοφορία του το 2017. Έχοντας δει την προηγούμενη ταινία της Ζάο, το (βραβευμένο με Χρυσή Αθηνά στις Νύχτες Πρεμιέρας) «The Rider», η ΜακΝτόρμαντ αποφάσισε να την προσεγγίσει.

Πώς αντέδρασε όμως η Μπρούντερ όταν έμαθε πως η κοπιώδης μελέτη της θα γινόταν χολιγουντιανή ταινία – και μάλιστα μυθοπλασίας; Φοβήθηκε ότι μπορεί η δουλειά της να χάσει την ουσία της για χάρη της χολιγουντιανής μανιέρας; «Φυσικά και είχα κάποιες από αυτές τις ανησυχίες. Όμως ο θαυμασμός μου για τη δουλειά της Φράνσις και της Κλόι μου επέτρεψε να τις θέσω υπό έλεγχο» απαντά. 

«Το Nomadland δεν ήταν ο προφανής υποψήφιος για το Χόλιγουντ. Είναι μια ιστορία που δεν διαθέτει νιάτα, λεφτά, διασημότητες, σεξ, ντραγκς και ροκ εντ ρολ. Αν υπήρχε ένας άνθρωπος που θα μπορούσε να το κάνει, αυτή ήταν η Φράνσις ΜακΝτόρμαντ. Δεν είχα δει τη δουλειά της Κλόι μέχρι που τη συνάντησα. Το “The Rider” δεν ήταν διαθέσιμο online. Το στούντιό της με προσκάλεσε σε μια δημοσιογραφική προβολή και το λάτρεψα. Βλέποντάς το, ένιωσα μεγάλη εμπιστοσύνη προς εκείνη».

Τελικά της άρεσε το κινηματογραφικό αποτέλεσμα του «Nomadland»; «Μαγεύτηκα βλέποντας τη Λίντα Μέι, τον Μπομπ Γουελς και τη Σουάνκι στην οθόνη. Ήταν απίστευτο να τους βλέπω να λένε εκδοχές των ιστοριών τους σε ένα διαφορετικό μέσο και να επιβραβεύονται γι’ αυτό».

Πρώτα η ύφεση, έπειτα η τετραετία της προεδρίας του Τραμπ, τώρα η πανδημία. Πόσο αισιόδοξη μπορεί να είναι για το μέλλον της Αμερικής; «Χαίρομαι που έχουμε τον Μπάιντεν στον Λευκό Οίκο. Δίνει προσοχή σε πολλές από τις κοινωνικές προκλήσεις που με απασχολούν. Αλλά είναι δύσκολο να προβλέψω πόσα από τα λόγια του θα μεταφραστούν σε πράξεις. Ταυτόχρονα ανησυχώ ήδη για τις επόμενες προεδρικές εκλογές του 2024, για την πιθανότητα κάποιος εξίσου τοξικός με τον Τραμπ, αλλά ενδεχομένως πιο ικανός, να ανέβει στην εξουσία».

Η Τζέσικα Μπρούντερ διδάσκει αφηγηματική γραφή στη σχολή δημοσιογραφίας του Πανεπιστημίου Κολούμπια. Κλείνοντας, τη ρωτώ τι είναι αυτό που θέλει να κρατούν οι φοιτητές από το μάθημά της. «Το καλύτερο ρεπορτάζ δεν προκύπτει πίσω από ένα γραφείο. Πρέπει να βγουν στον κόσμο και να δουν με τα μάτια τους. Τους παρακινώ να ασχοληθούν με ιστορίες που περιλαμβάνουν PDS (people doing stuff): ανθρώπους που κάνουν κάτι».

Βιβλίο
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

Podcast/ Nomaland: η ταινία της χρονιάς!

Pulp Fiction / Podcast/ Nomadland: η ταινία της χρονιάς!

Ο κριτικός της LiFO είδε στις Νύχτες Πρεμιέρας την ταινία Η Χώρα των Νομάδων (Nomadland) της Κλόε Τζάο, που κέρδισε τον Χρυσό Λέοντα στη Βενετία, ενώ παράλληλα μιλάει για τις δύο ταινίες της εβδομάδας, την Δίκη των 7 του Σικάγο του Άαρον Σόρκι και το Vivarium του Λόρκαν Φίνεγκαν.

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Φοίβος Οικονομίδης

Βιβλίο / Φοίβος Οικονομίδης: «Είμαστε έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να σπάσουμε σε χίλια κομμάτια»

Με αφορμή το νέο του βιβλίο «Γιακαράντες», ο Φοίβος Οικονομίδης, ένας από τους πιο χαρακτηριστικούς συγγραφείς της νεότερης γενιάς, μιλά για τη διάσπαση προσοχής, την αυτοβελτίωση, τα κοινωνικά δίκτυα, το βύθισμα στα ναρκωτικά και τα άγχη της γενιάς του.
ΙΩΝΑΣ ΚΑΛΛΙΜΑΝΗΣ
Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Βιβλίο / Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Μια σειρά από επανεκδόσεις αλλά και νέες εκδόσεις, που αφορούν ποιητές και λογοτέχνες που έχουν φύγει από τη ζωή μάς θυμίζουν γιατί επιστρέφουμε σε αυτούς, διαπιστώνοντας ότι παραμένουν, εν πολλοίς, αναντικατάστατοι.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός.

Βιβλίο / Οβίδιος: Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός

Ο κορυφαίος μελετητής του ρωμαϊκού κόσμου Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής ολοκλήρωσε την απόδοση στα ελληνικά των 12.000 στίχων του έργου του Οβίδιου, εκφράζοντας ταυτόχρονα τον άκρως μοντέρνο χαρακτήρα του ποιητή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Βιβλίο / «Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Με θέμα την καθημερινότητα έξι αστροναυτών σε έναν διεθνή διαστημικό σταθμό, το μυθιστόρημα που κέρδισε το Booker 2024 μόλις μεταφράστηκε στα ελληνικά, είναι ένα ποίημα για τον πλανήτη Γη και μας καλεί να τον εκτιμήσουμε ξανά.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
2000 χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του, ένα βιβλίο για τους Ρωμαίους αυτοκράτορες γίνεται μπεστ-σέλερ

Βιβλίο / Ο Σουητώνιος του 69 μ.Χ. γίνεται ξανά μπεστ-σέλερ

Οι «Βίοι των Καισάρων», το εξόχως κουτσομπολίστικο βιβλίο που είχε γράψει ο Σουητώνιος για τον βίο και την πολιτεία της πρώτης σειράς των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, κυκλοφόρησε σε νέα μετάφραση και μπήκε στη λίστα με τα ευπώλητα των Sunday Times.
THE LIFO TEAM
«Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Βιβλίο / «Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Ο «ροκ σταρ ιστορικός των ημερών», ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και βραβευμένος συγγραφέας Peter Frankopan, μιλά στη LIFO για τους κινδύνους που απειλούν την Ευρώπη, τη Γάζα και την άνοδο της ακροδεξιάς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Daily / Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Μια εικοσαετία μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου, κυκλοφορεί ξανά σε αναθεωρημένη μορφή, η ενθουσιώδης, στοχαστική, λυρική μελέτη του έργου του σπουδαίου όσο και «πολωτικού» Έλληνα τραγουδοποιού από τον Δημήτρη Καράμπελα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ο Γιάννης και η φασολιά

Guest Editors / Ο Γιάννης και η φασολιά

Τέλη ’70, Αθήνα. Ένας νεαρός βουτάει στην ποίηση στη βιβλιοθήκη της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Οι στίχοι του Γιάννη Κοντού τον αγγίζουν. Χρόνια μετά, ως συγγραφέας πια, δημιουργεί μια λογοτεχνική σχέση που κρατά δεκαετίες, ανάμεσα σε εκδοτικούς οίκους, ταβέρνες και πρωινά τηλεφωνήματα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ευκλείδης Τσακαλώτος: Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές, ακόμα κι αν αυτό ακούγεται σαν τετραγωνισμός του κύκλου!

Βιβλίο / Ευκλείδης Τσακαλώτος: «Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές στην αριστερά»

Μια πολιτική κουβέντα «εφ’ όλης της ύλης» με τον βουλευτή της Νέας Αριστεράς, πανεπιστημιακό και πρώην υπουργό Οικονομικών στο στούντιο της LiFO με αφορμή το «Μανιφέστο για μια βιώσιμη κοινωνία», το τρίτο του συγγραφικό πόνημα τα τελευταία χρόνια.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ