Τον τελευταίο καιρό το 'χω ρίξει σε non fiction βιβλία. Χαίρομαι που ανακαλύπτω εκδόσεις καλαίσθητες και αξιόλογες, από Έλληνες και ξένους διανοητές.
Τα βιβλία μού χαράσσουν μονοπάτια: οι αναγνωστικές μου διαδρομές μοιάζουν με βόλτες στην πόλη. Συνειρμικά, πηγαίνω από τη μια γειτονιά στην άλλη κι από τη μια σκέψη στην επόμενη, κι όταν γυρνάω σπίτι ή κλείνω τα βιβλία, συνειδητοποιώ πως έχω κερδίσει τη διαδρομή.
Τη συγκεκριμένη διαδρομή (αναγνωστική), την ξεκίνησα διαβάζοντας τις Σελίδες από το ημερολόγιο ενός μουσικολόγουτου Μάρκου Δραγούμη. Ο συγγραφέας, μουσικολόγος βραβευμένος από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του στη μουσική ζωή του τόπου, μας παραδίδει το ημερολόγιό του. Διαβάζοντάς το, αισθάνθηκα τιμημένος. Ξεπέρασα την ντροπή πως γινόμουν «λαθραναγνώστης». Πήρα μια ιδέα για ένα γνωστικό πεδίο ιδιαίτερο κι εξειδικευμένο, όχι απαγορευτικό στον αμύητο. Μέσα από τις σελίδες, τις λεπτεπίλεπτες μουσικολογικές παρατηρήσεις του Δραγούμη για τις διαδρομές του στη μουσική και τις αδιόρατες σχέσεις μεταξύ των συνθετών, αναβιώνει ο Αιώνας του Ρομαντισμού: αυτή η υπέροχη αισθαντική εποχή της Ευρώπης, όπου όλη η ήπειρος λες κι είναι μια αίθουσα συναυλιών στην οποία διαγωνίζονται συνθέτες και μουσικοί, με αντικείμενο το μουσικό έργο που να εκφράζει τις ελπίδες και τις φοβίες της εποχής και μοναδικό έπαθλο την υστεροφημία τους. Κι αν συγκράτησα κάτι σε μουσικό επίπεδο, εγώ ο άσχετος (:))...), ήταν ότι πρέπει να ψαχτώ πέραν των αγαπημένων μου Dvorak και Mahler και να ακούσω οπωσδήποτεRaff.
Μετά, έπεσε στα χέρια μου το δίτομο έργο τουΑλέξανδρου Σταυρόπουλου: Η Ζωή σ' επίπεδο μορίων, βραβευμένο από την Ακαδημία Αθηνών. Ο συγγραφέας, καταξιωμένος ερευνητής στη βιοτεχνολογία, θέτει το μεγαλεπήβολο στόχο να συνοψίσει σ' αυτό το έργο την επιστημονική του γνώση και να εκφράσει την υπαρξιακή του αγωνία για το μέλλον του ανθρώπου. Τον εκπληρώνει, όχι μόνον επειδή οι σελίδες του διαπνέονται από έναν γνήσιο ανθρωπισμό ως συγγραφικό κίνητρο, αλλά κυρίως διότι έχει δυνατό αφηγηματικό ταλέντο και σπάνια ικανότητα απλούστευσης και γενίκευσης. Ακολουθώντας το πλατωνικό πρότυπο, στήνει σε μυθιστορηματική ατμόσφαιρα τη συζήτηση ανάμεσα σε έναν φιλόλογο, έναν γιατρό, έναν φυσικό, έναν μοριακό βιολόγο και δυο φοιτητές. Μέσα από την ανταλλαγή επιχειρημάτων και την παράθεση γνώσεων (προσιτών στον ανειδίκευτο), επιχειρείται ν' απαντηθούν τα θεμελιώδη φιλοσοφικά ερωτήματα που απασχολούν όποιον αγωνιά για τον αιώνα που έρχεται.
Διαβάζοντας, μου γεννήθηκε ένα ερώτημα «ιστορικής φύσεως»: άξιζε τον κόπο η βιομηχανική επανάσταση, όλη αυτή η φρενήρης πορεία που μας φέρνει αντιμέτωπους σήμερα με τεράστια περιβαλλοντικά και κοινωνικά αδιέξοδα;
Δεν πρόλαβα να το θέσω: πέφτει στα χέρια μου ένα κλασικό έργο, το πρώτο του σημαντικού οικονομολόγου Thomas Southcliffe Ashtonπου μεταφράζεται στα ελληνικά από τις εκδόσεις Τόπος. Στη Βιομηχανική Επανάσταση, διαχρονικό βιβλίο του Άστον που επανεκδίδεται αδιάλειπτα στις αγγλοσαξονικές χώρες από το 1948 που πρωτοβγήκε, διατυπώνεται πειστικά και με πραγματολογική στήριξη το επιχείρημα ότι η βιομηχανική επανάσταση αποτέλεσε μια σύνθετη ιστορική νομοτέλεια, που βελτίωσε δραματικά τις συνθήκες ζωής και το υλικό και πνευματικό επίπεδο των ανθρώπων (έστω, των Βρετανών).
Κλείνοντας τα βιβλία, ξαναρχίζω τις αθηναϊκές μου βόλτες, κυριευμένος από ουτοπισμό. Οραματίζομαι μια νέα μετα-βιομηχανική επανάσταση, οικολογική και hi-tech, που θα απαντήσει (σωστά αυτήν τη φορά) στα θεμελιώδη φιλοσοφικά ερωτήματα και θα γεννήσει μια καινούργια ευαισθησία. Και γιατί όχι; Έναν νεο-ρομαντισμό απελευθερωμένο από ενοχική μελαγχολία...
ΜΑΡΚΟΣ Φ. ΔΡΑΓΟΥΜΗΣ
ΣΕΛΙΔΕΣ ΑΠΟ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΕΝΟΣ ΜΟΥΣΙΚΟΛΟΓΟΥ. ΜΑΤΙΕΣ ΣΤΟΝ ΑΙΩΝΑ ΤΟΥ ΡΟΜΑΝΤΙΣΜΟΥ.
Εκδόσεις Γκόνη
ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΣΤΑΥΡΟΠΟΥΛΟΣ
Η ΖΩΗ Σ' ΕΠΙΠΕΔΟ ΜΟΡΙΩΝ. ΙΔΕ Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ.
(ΔΙΤΟΜΟ ΕΡΓΟ)
Ίδρυμα Ευγενιδίου
Τ.Σ. ΑΣΤΟΝ
Η ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ (1760-1830)
Εκδόσεις Τόπος
σχόλια