ΕΚΛΟΓΕΣ ΗΠΑ

Μέδουσα από σμάλτο

Μέδουσα από σμάλτο Facebook Twitter
0

Για τους περισσότερους, το Βυζάντιο είναι μια ατελείωτη σειρά ονομάτων και συρράξεων, μια ένδοξη αλλά νεφελώδης εποχή ή, συνήθως, το σεβάσμιο παρελθόν της νεοελληνικής ορθοδοξίας και της εκκλησίας της. Για έναν επαγγελματία βυζαντινολόγο σαν κι εμένα το Βυζάντιο είναι κάτι πολύ διαφορετικό και πάντως πολύ πιο ευρύ και ποικίλο.

Όταν πριν δεκαοχτώ χρόνια διάβασα ένα από τα «κινέζικα» ιστορικά αστυνομικά μυθιστορήματα του Ρόμπερτ βαν Γκούλικ, αποφάσισα να γράψω κάτι αντίστοιχο για το Βυζάντιο. Πέρασε πολύς καιρός από τότε και, όσο έγραφα την πρώτη περιπέτεια του πρωτοσπαθάριου Λέοντα (Το εβένινο λαούτο, Άγρα 2003), κάνοντας διακοπές στην αυγουστιάτικη Σύμη, ένιωσα πως χρειαζόμουν περισσότερη άνεση για να παρουσιάσω την εποχή στο τέλος της Εικονομαχίας (830-840 μ.Χ.), αλλά και το χαρακτήρα του «ντετέκτιβ» μου. Έτσι σκάρωσα άλλες τέσσερις περιπέτειες, επιλέγοντας το χρόνο, τον τόπο και το βασικό έγκλημα. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα ότι μπορώ, σαν πάνω σε μια θεατρική σκηνή, να φωτίζω ή να σκοτεινιάζω πρόσωπα και καταστάσεις που συνδέουν υπόγεια τις πέντε «βυζαντινές ιστορίες μυστηρίου».

Ένα σημαντικό συστατικό της πλοκής των βιβλίων είναι η αλλαγή χώρου. Καθεμιά από τις ιστορίες διαδραματίζεται αλλού και σε μέρη μακριά από την Κωνσταντινούπολη. Αλλάζοντας κάθε φορά χώρο και εποχή, οι αναγνώστες μπορούν να γνωρίσουν διαφορετικές πολιτικο-κοινωνικές καταστάσεις και τρόπους διαβίωσης σε μια χώρα όπου οι επιδρομές των Αράβων και των Βουλγάρων είναι σκληρή καθημερινότητα.

Την ιδέα για μια «νησιώτικη» πλοκή μού την έδωσε η Σύμη με τη μικρή της Χώρα και τα υπολείμματα ενός βυζαντινού κάστρου. Αλλά, τελικά, τοποθέτησα την ιστορία στη Σκύρο. Οι λόγοι είναι πολλοί. Η Σκύρος είναι ένα ιδιαίτερα απομονωμένο νησί με αυτόνομη αγροτική και κτηνοτροφική οικονομία. Έχει εμφανή τα υπολείμματα του αρχαιοελληνικού και ρωμαϊκού ειδωλολατρικού κόσμου, έχει μια έντονη βυζαντινή οικιστική παρουσία και μια αρχέγονη λαϊκή παράδοση. Επίσης, στα χρόνια του Λέοντα ήταν τόπος πολιτικής εξορίας. Αυτό το πλαίσιο μου έδωσε τη δυνατότητα να φτιάξω μια ιστορία που παίζει με τη στερεότυπη πλοκή των παλιών αγγλικών μυθιστορημάτων (απομονωμένο μέρος, ένας φόνος, πολλοί ύποπτοι κι ένας πολύπλοκος γρίφος). Οι αναγνώστες έχουν την ευκαιρία στη Μέδουσα από σμάλτο να παρακολουθήσουν με ποιον τρόπο αυτή η πλοκή ανατρέπεται και μετατρέπεται σε κάτι βίαιο, παραβατικό και απειλητικό, στο βαθμό που επηρεάζει βαθιά τον ψυχικό κόσμο του Λέοντα και τις σχέσεις του με τους ανθρώπους που συναντά στο νησί.

Ωστόσο, πέρα από το κεντρικό έγκλημα και τις βαθιές του ρίζες στην κλειστή κοινωνία του νησιού, η Μέδουσα ασχολείται με δυο ακόμη ζητήματα. Το πρώτο είναι η θέση των εικαστικών τεχνών την εποχή της Εικονομαχίας, όταν, δηλαδή, η βυζαντινή κοινωνία βρισκόταν σε μια διαμάχη για το αν είναι δυνατό να απεικονιστούν τα ιερά πρόσωπα και αν η όποια απεικόνιση είναι αληθινή ή ψεύτικη. Ο Λέων συναντά στη Σκύρο δυο πρόσωπα που, έχοντας απορρίψει τις κοινωνικές συμβάσεις, προσπαθούν να βρουν απάντηση σ' αυτά τα ερωτήματα.

Το δεύτερο ζήτημα αφορά την αστρονομία και την πρόβλεψη του μέλλοντος, θέμα που επίσης απασχολούσε έντονα τη βυζαντινή κοινωνία του ένατου αιώνα. Ο Λέων συναντά στο νησί ένα τρίτο πρόσωπο που έρχεται από τη Βαγδάτη και ασχολείται με τη μελέτη των ουράνιων σωμάτων και την αστρολογία. Το πρόσωπο αυτό αναγκάζει τον Λέοντα να ασχοληθεί για άλλη μια φορά με τους Άραβες και τον πολιτισμό τους. Ο ίδιος ο Λέων παίζει μουσική σε ένα λαούτο. Μέσα από τη μουσική καταφέρνει να καταλάβει όχι μόνο τις σκέψεις αυτών των τριών «παραβατικών» προσώπων, αλλά και να αφεθεί να βιώσει τον ερωτικό πόθο, ανοίγοντας την καρδιά του στην οδύνη. Αυτό το άνοιγμα είναι που τον βοηθά να αντιληφθεί όλες τις παραμέτρους του φρικτού εγκλήματος που διαπράχθηκε στη Σκύρο ένα Νοέμβριο του 835. Τώρα, το ποια είναι η Μέδουσα από σμάλτο πρέπει οι αναγνώστες της LifΟ να το ανακαλύψουν μόνοι τους. Εγώ τους εύχομαι καλό καλοκαίρι.

0

ΕΚΛΟΓΕΣ ΗΠΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Βιογραφίες: Aπό τον Γκαρσία Μάρκες στην Άγκελα Μέρκελ

Βιβλίο / Πώς οι βιογραφίες, ένα όχι και τόσο δημοφιλές είδος στη χώρα μας, κατάφεραν να κερδίσουν έδαφος

Η απόλυτη επικράτηση των βιογραφιών στη φετινή εκδοτική σοδειά φαίνεται από την πληθώρα των τίτλων και το εύρος των αφηγήσεων που κινούνται μεταξύ του autofiction και των βιωματικών «ιστορημάτων».
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
ΕΠΕΞ Λευτέρης Αναγνώστου, ένας μεταφραστής

Λοξή Ματιά / Λευτέρης Αναγνώστου (1941-2024): Ένας ορατός και συγχρόνως αόρατος πνευματικός μεσολαβητής

Ο Λευτέρης Αναγνώστου, που έτυχε να πεθάνει την ίδια μέρα με τον Θανάση Βαλτινό, ήταν μεταφραστής δύσκολων και σημαντικών κειμένων από τη γερμανική και αυστριακή παράδοση.
ΝΙΚΟΛΑΣ ΣΕΒΑΣΤΑΚΗΣ
Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Βιβλίο / Κυκλοφόρησε η πιο διεξοδική μελέτη της δεκαετίας 1910-1920, μια τρίτομη επανεκτίμηση της «μεγαλοϊδεατικής» πολιτικής του Βενιζέλου

Ο Ιωάννης Στεφανίδης, καθηγητής Διπλωματικής Ιστορίας στη Νομική του ΑΠΘ και επιμελητής του τρίτομου έργου του ιστορικού Νίκου Πετσάλη-Διομήδη, εξηγεί γιατί πρόκειται για ένα κορυφαίο σύγγραμμα για την εποχή που καθόρισε την πορεία του έθνους.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Βιβλίο / Μανώλης Ανδριωτάκης: «Δεν φοβάμαι τις μηχανές, τους ανθρώπους φοβάμαι»

Με αφορμή το τελευταίο του μυθιστόρημα «Ο θάνατος του συγγραφέα» ο δημοσιογράφος μιλά για την τεχνητή νοημοσύνη, την εικονική πραγματικότητα και την υπαρξιακή διάσταση της τεχνολογίας.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
Άλαν Χόλινγκερστ: «Η γραμμή της ομορφιάς»

Το πίσω ράφι / Η γραμμή της ομορφιάς: Η κορυφαία «γκέι λογοτεχνία» του Άλαν Χόλινγκχερστ

Ο Χόλινγκχερστ τοποθέτησε το βραβευμένο με Booker μυθιστόρημά του στα θατσερικά '80s και κατάφερε μια ολοζώντανη και μαεστρική ανασύσταση μιας αδίστακτης δεκαετίας.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Βιβλίο / Η συγγραφέας που έδωσε στον Στάινμπεκ το υλικό για «Τα σταφύλια της οργής» καταδικάζοντας το δικό της βιβλίο στην αφάνεια

Η Σανόρα Μπαρμπ είχε περάσει πολύ καιρό στους καταυλισμούς των προσφύγων από την Οκλαχόμα που είχαν πληγεί από την Μεγάλη Ύφεση και την ξηρασία, προκειμένου να γράψει το μυθιστόρημά της. Έκανε όμως το λάθος να δείξει την έρευνά της στον διάσημο συγγραφέα, ο οποίος την πρόλαβε.
THE LIFO TEAM
Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι σπουδαιότερες μορφές του 19ου αιώνα

Βιβλίο / Μαρξ - Βάγκνερ - Νίτσε: Oι παρεξηγημένοι του 19ου αιώνα

Το βιβλίο του Γερμανού θεωρητικού και πανεπιστημιακού Χέρφριντ Μίνκλερ αναλαμβάνει να επαναπροσδιορίσει το έργο τους, που άλλαξε τα δεδομένα του αστικού κόσμου από τον 19ο αιώνα μέχρι σήμερα.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
«Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Βιβλίο / «Δυστυχώς ήταν νυμφομανής»: Ανασκευάζοντας τα στερεότυπα για τις γυναίκες της αρχαίας Ρώμης

Ένα νέο βιβλίο επιχειρεί να καταρρίψει τους μισογυνιστικούς μύθους για τις αυτοκρατορικές γυναίκες της Ρώμης, οι οποίες απεικονίζονται μονίμως ως στρίγγλες, ραδιούργες σκύλες ή λάγνες λύκαινες.
THE LIFO TEAM
Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Βιβλίο / Γιώργος Συμπάρδης: «Ήθελα οι ήρωές μου να εξαφανίζονται, όπως οι άνθρωποι στη ζωή μας»

Σε όλα τα έργα του πρωταγωνιστούν οι γυναίκες και μια υπόγεια Αθήνα, ενώ ο ίδιος δεν κρίνει τους ήρωές του παρά το αφήνει σε εμάς: Μια κουβέντα με τον χαμηλόφωνο συγγραφέα του «Άχρηστου Δημήτρη» και της «Πλατείας Κλαυθμώνος».
ΑΡΓΥΡΩ ΜΠΟΖΩΝΗ
Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που δεν βλέπεις σχεδόν κανέναν να διαβάζει ένα βιβλίο στο μετρό»   

Βιβλίο / Ρίτα Κολαΐτη: «Με θυμώνει που σχεδόν κανείς δεν διαβάζει βιβλίο στο μετρό»   

Η πολυβραβευμένη μεταφράστρια μιλά για την προσωπική της διαδρομή στον χώρο της λογοτεχνίας, για το στοίχημα της καλής μετάφρασης και εξηγεί τι σημαίνει να δουλεύεις πάνω σε κορυφαία έργα του Φλομπέρ, του Καμί, του Μαρκήσιου ντε Σαντ και της Ανί Ερνό. 
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
«Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Βιβλίο / «Ρουφιανεύοντας τον εαυτό μου»: Τα απομνημονεύματα του Αλ Πατσίνο

Ο 84χρονος ηθοποιός κοιτάζει προς τα πίσω και βλέπει τα δύσκολα παιδικά χρόνια, την καταθλιπτική μητέρα του, τον Τσέχoφ, τις σχέσεις που δεν έφτασαν ποτέ στον γάμο, τις έντονες αναταράξεις μιας πολυκύμαντης διαδρομής.
THE LIFO TEAM
Πέτρος Τατσόπουλος: «Η οργή σε κάποιες περιπτώσεις επιβάλλεται γιατί είναι απελευθερωτική»

Πέτρος Τατσόπουλος / «Δεν τα έχω με τους πιστούς αλλά με τους απατεώνες ρασοφόρους»

Μια χειμαρρώδης συνέντευξη με τον γνωστό συγγραφέα, δημοσιογράφο, παρουσιαστή και πρώην βουλευτή Πέτρο Τατσόπουλο, με αφορμή το τελευταίο του βιβλίο «Το παιδί του διαβόλου - Μια αληθινή ιστορία», όπου εστιάζει στη μεγάλη δύναμη της Εκκλησίας στην Ελλάδα, στη διαπλοκή της με την πολιτεία και στις σκοταδιστικές απόψεις που κατά κανόνα πρεσβεύει καθώς και στην ιδιαίτερα επικερδή «μπίζνα» που έχει στηθεί γύρω από ιερά λείψανα, ιερά κειμήλια, «άγιους» γέροντες και «θαύματα» για κάθε χρήση.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ