Πάτι Σμιθ: Η δική μου ενσαρκωμένη ποιήτρια

Πάτι Σμιθ: Η δική μου ενσαρκωμένη ποιήτρια Facebook Twitter
«Η ποίηση για μένα ταυτίζεται με αυτό που οι Αρχαίοι αποκαλούν ειδοποιία –το να αποδίδει κανείς μορφή στα αισθητά αντικείμενα». Φωτογραφία: Steven Sebring.
0

Δεν είναι πολλοί οι άνθρωποι που επικαλούμαι νοερά στη ζωή μου ως παρηγοριά όταν βρω τα σκούρα: δυο τρεις φίλοι, κάποιος σύντροφος,  μερικοί νεκροί συγγραφείς και σίγουρα -μετά τη συνέντευξη που της είχα κάνει το 2007 με αφορμή την κυκλοφορία του Twelve- η Πάτι Σμιθ.

Μέχρι να τη γνωρίσω δεν ήμουν καν φαν- κάθε άλλο: με άφηνε σχεδόν αδιάφορη το Horses, αισθανόμουν αμήχανα με κάποια ποιήματά της και δεν καταλάβαινα την εξάρτησή της από την αλληγορία και τη μεταφυσική. Αλλά μια συζήτηση 35 λεπτών ήταν αρκετή για να πιστέψω ότι είχα επιτέλους γνωρίσει μια καλλιτέχνιδα που μπορεί και λάμπει μέσα από τον πόνο και με το έργο της να κατευνάζει την αρρώστια.

Μέσα σε μισή ώρα -και με ανυπολόγιστη τρυφερότητα και τρανταχτό γέλιο που διέκοπτε τις πιο τραγικές περιγραφές- η Πάτι είχε βάλει σε λέξεις όσα  αφουγκραζόμουν, κυνηγούσα και πίστευα μια ζωή. «Ποτέ δεν κατάφερα να βάλω διαχωριστικές γραμμές ανάμεσα στην τέχνη και τη ζωή» μου έλεγε «αφού από μικρή ένιωθα ονειροπόλα, ένας Πήτερ Παν στον άγριο κόσμο των ενηλίκων. Ο,τι γινόταν ήταν απλώς αφορμές για παραπάνω φανταστικά ταξίδια. Πάντα ταύτιζα ο,τι βίωνα με εικόνες από ποιήματα και ταινίες. Γι’αυτό για μένα δεν υπάρχει αμιγής ή καλή και κακή τέχνη παρά μόνο αμιγείς και αληθινές καταστάσεις. Δημιουργήματα που φτιάχτηκαν με υψηλό τρόπο και με αποκλειστικό σκοπό να καταργήσουν τη μετριότητα».

Μου μίλησε σαν σε μια καλή φίλη, για τον θάνατο που τόσο οδυνηρά βίωσε μέσα από την απώλεια των αγαπημένων της προσώπων με τους οποίους συνομιλεί νοερά -όπως και με τους αγαπημένους της ποιητές- διαρκώς.

Αντίστοιχα μεγαλεπήβολους φανταζόταν η ίδια η Πάτι Σμιθ τους έρωτες της-όχι ως κυρία κάποιου (το σιχαίνεται το κυρία Σμιθ) αλλά ως ηρωίδα μυθιστορήματος.  Έτσι η σχέση της με τον Μέιπλθορπ -κι αυτό μου το έλεγε προτού καν εκδώσει το αριστουργηματικό βιβλίο Just Kids- της θύμιζε τον Πολ και την Ελίζαμπεθ από το Les Enfants terribles του Ζαν Κοκτώ «όταν ενθουσιάζονται γιατί ανακαλύπτουν τους ίδιους σκοτεινούς θησαυρούς για το συναίσθημα μιας αγάπης που δεν μπαίνει σε ταμπέλες».

Μου μίλησε επίσης σαν σε μια καλή φίλη, για τον θάνατο που τόσο οδυνηρά βίωσε μέσα από την απώλεια των αγαπημένων της προσώπων με τους οποίους συνομιλεί νοερά -όπως και με τους αγαπημένους της ποιητές- διαρκώς.  «Ίσως γι' αυτό έχω πάει τόσες φορές στον τάφο της Σύλβια Πλαθ νιώθοντας ακριβώς τι είχε στον μυαλό της όταν έγραφε ότι ήθελε να σκοτώσει τον πατέρα της που φάνταζε μαρμάρινος, ένα τσουβάλι μπουκωμένο με Θεό, άγαλμα στοιχειωμένο με ένα γκρίζο δάχτυλο, Μεγάλο σαν φώκια του Φρίσκο. Αυτή ήταν η δική μου Σύλβια»

Η ποίηση ήταν άλλωστε για την Πάτι Σμιθ τρόπος ζωής και κάθε φράση της πάντα με κάποιο τρόπο παραπέμπει στον Ρεμπό. Μου ομολόγησε ότι ένιωθε πολύ άσχημα όταν αναγκάστηκε η ίδια να μοιράσει τα πρώτα ποιήματα της σε λίγους νευορκέζους φίλους -μεταξύ των οποίων και γνωστοί μπιτ ποιητές- που είχαν χωρέσει σε μια συλλογή που είχε ονομάσει, Seventh Heaven«Η ποίηση για μένα  ταυτίζεται με αυτό που οι Αρχαίοι αποκαλούν ειδοποιία –το να αποδίδει κανείς μορφή στα αισθητά αντικείμενα».

Πώς όμως κατάλαβε ότι είναι γεννημένη ποιήτρια; «Πάντα φανταζόμουν τον εαυτό μου ως ηρωίδα του Λόρκα με το πορτοκαλί φεγγάρι στο βάθος και εγώ να κλαίω για επερχόμενους θανάτους. Πάντα είχα ένα υπερβολικό μέτρο των πραγμάτων νιώθοντας τον άγρια υπέροχο ρυθμό τους. Αυτό ένιωθα και μια δύναμη ικανή για να κατατροπώσει άπειρες βαρετές στιγμές».

Ύστερα από όλα αυτά βρεθήκαμε να μιλάμε για αγάπη που ακολουθεί την απώλεια, για τον Λακάν και μέσα σε δέκα λεπτά άρχισα να της εκμυστηρεύομαι πράγματα που δεν είχα πει ούτε στους πιο κοντινούς μου ανθρώπους. Ένιωθα να την ξέρω χρόνια. Στο τέλος μου περιέγραψε το σπίτι της με τα λίγα μολύβια του Μέιμπλθορπ τακτοποιημένα σε μια γωνιά, το φαγητό για τα γατιά που δεν λείπει ποτέ  και το έργο που στολίζει το γραφείο της: το love on the left bank της ανατρεπτικής εικαστικού Vali Myers. Τον βλέπω αυτό το έργο διαρκώς μπροστά μου αφού από τότε στολίζει το δικό  μου γραφείο.

Και στην άλλη άκρη χαμένη μέσα στον πίνακα του Χοπερ που τόσο αγαπώ προτιμώ να φαντάζομαι τη δική της  φιγούρα-στο πλάι από το ξανθό μοναχικό κορίτσι του Χόπερ αυτή η λατρεμένη, μανιακή αποσυνάγωγος. 

Το κείμενο δημοσιεύτηκε πρώτη φορά το 2013. Επιμέλεια Άρης Δημοκίδης.

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Βιβλίο / Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Υπεύθυνη για τα πιο πολύτιμα αποκτήματα της ιδιωτικής συλλογής του διάσημου τραπεζίτη, η απέριττα κομψή βιβλιοθηκάριος Μπελ ντα Κόστα Γκριν ήταν μαύρη αλλά εμφανιζόταν ως λευκή στον αφρό της υψηλής κοινωνίας μέχρι και τον θάνατό της το 1950.
THE LIFO TEAM
Leslie Absher: «Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι» 

Βιβλίο / Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι, συγγραφέας

Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Leslie Absher μάς ξεναγεί στο «Σπίτι με τα μυστικά», εκθέτοντας ταυτόχρονα την προσωπική της πορεία προς την απελευθέρωση, την «ελληνική» της εμπειρία και τις εντυπώσεις της από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Πολυτεχνείο - Ένα παραμύθι που δεν λέει παραμύθια»

Βιβλίο / Το Πολυτεχνείο έγινε κόμικ: Μια νέα έκδοση για μια μονίμως επίκαιρη εξέγερση

Παραμονές της φετινής επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, οι εκδόσεις Red ‘n’ Noir κυκλοφόρησαν ένα έξοχο κόμικ αφιερωμένο σε αυτή, που το υπογράφουν ο συγγραφέας Γιώργος Κτενάς και ο σκιτσογράφος John Antono.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον Μάλκολμ Λόουρι και το «Κάτω από το ηφαίστειο»

Βιβλίο / Το μεγαλόπνοο «Κάτω από το ηφαίστειο» του Μάλκολμ Λόουρι, μια προφητεία για την αποσύνθεση του κόσμου

Οι αναλογίες μεταξύ του μυθιστορηματικού βίου του Βρετανού συγγραφέα και του κορυφαίου έργου του είναι παραπάνω από δραματικές, όπως και αυτές μεταξύ της υπαρξιακής πτώσης του και του σημερινού, αδιέξοδου κόσμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Βιβλίο / Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Στο νέο του βιβλίο, «Ψέματα που μας έμαθαν για αλήθειες», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, ο Νικόλας Σμυρνάκης καταρρίπτει 23 μύθους που μας καταπιέζουν, βοηθώντας μας να ζήσουμε ουσιαστικότερα.
ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Βιβλίο / Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Μια διαφωτιστική συζήτηση με τον γνωστό δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και συγγραφέα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του ΛΟΑΤΚΙ + Δικαιώματα & Ελευθερίες (εκδ. Σάκκουλα), ένα μνημειώδες όσο και πολύτιμο βοήθημα για κάθε ενδιαφερόμενο άτομο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βασιλική Πέτσα: «Αυτό που μας πάει μπροστά δεν είναι η πρόοδος αλλά η αγάπη»

Βιβλίο / Η Βασιλική Πέτσα έγραψε ένα μεστό μυθιστόρημα με αφορμή μια ποδοσφαιρική τραγωδία

Η ακαδημαϊκός άφησε για λίγο το βλέμμα του κριτή και υιοθέτησε αυτό του συγγραφέα, καταλήγοντας να γράψει μια ιστορία για το συλλογικό τραύμα που έρχεται να προστεθεί στις ατομικές τραγωδίες και για τη σημασία της φιλικής αγάπης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μιχάλης Γκανάς: Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

Απώλειες / Μιχάλης Γκανάς (1944-2024): Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

«Ό,τι με βασανίζει κατά βάθος είναι η οριστική απώλεια ανθρώπων, τόπων και τρόπων και το ανέφικτο της επιστροφής». Ο σημαντικός Έλληνας ποιητής έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Βιβλίο / «Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Μια αναδρομή στην έξοχη, προκλητική όσο και «προφητική» νουβέλα του Ουίλιαμ Μπάροουζ στην οποία βασίστηκε η πολυαναμενόμενη ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο που βγαίνει σύντομα στις κινηματογραφικές αίθουσες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ