Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα

Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Ο Μ.Κ. άφησε πίσω του αρκετά ανέκδοτα κείμενα, με σαφείς οδηγίες ως προς τη μελλοντική τους χρήση. Τα πρώτα του γραπτά χρονολογούνται από τις αρχές της δεκαετίας του ’50 και σ’ αυτά, όπως έχει πει, «ήμουν περισσότερο ο εαυτός μου. Έπειτα άρχισα να αντιγράφω από άλλους. Η δεκαετία που πέρασα με αμφιβολίες για τη συγγραφική μου ταυτότητα ήταν μεταξύ ’50 και ’60. Τότε, παρ’ ολίγον να τα παρατήσω...» Επεξεργασία: Ατελιέ/ LIFO
0

 

Ποιος είπε ότι ο Θησαυρός του Χρόνου είναι το κύκνειο άσμα του Μένη Κουμανταρέα; Στην πραγματικότητα, όταν το πιο προσωπικό, το πιο εξομολογητικό από τα έργα του όδευε στο τυπογραφείο και η απειλή από το λέμφωμα που τον ταλαιπωρούσε έμοιαζε να 'χει απομακρυνθεί, εκείνος ξεκινούσε αμέσως το επόμενο βιβλίο του, αποφασισμένος να αξιοποιήσει δημιουργικά όσο διάστημα του απέμενε. «Πώς αλλιώς θα γεμίζω τις μέρες μου; Θα πεθάνω από πλήξη!» έλεγε στους δικούς του ανθρώπους. Τα πράγματα, βέβαια, κύλησαν διαφορετικά. Ο καρκίνος του αποδείχτηκε επίμονος και, λίγο πριν υποστεί έναν ακόμη κύκλο από ακτινοβολίες, το νήμα της ζωής του κόπηκε βίαια. Το γραπτό του, πάντως, πρόλαβε και το τελείωσε.

Ωστόσο, αν τον εμπιστευτούμε, ο Κουμανταρέας, στα τελευταία του, έχοντας ήδη αποκαλύψει στον Θησαυρό τις σκοτεινές όψεις των νυχτερινών του περιπλανήσεων, είχε καταπιαστεί με ένα από τα ελάχιστα, το μεγαλύτερο ίσως, ταμπού της εποχής μας.

Σχεδόν δύο μήνες από τη δολοφονία του, κανείς από το στενό του περιβάλλον δεν έχει σαφή αίσθηση της νουβέλας που άφησε πίσω του. Η ανιψιά του Αλεξάνδρα Τράντα, που από τότε που θυμάται τον εαυτό της ήξερε πως θα κληθεί κάποτε να διαχειριστεί την πνευματική κληρονομιά του, ομολογεί πως δεν έχει βρει ακόμα το κουράγιο να διαβάσει πέρα από τις πρώτες γραμμές. Αυτό που ξέρει είναι πως «ο ίδιος θεωρούσε τη νουβέλα ολοκληρωμένη και ήθελε οπωσδήποτε να τη δώσει για δημοσίευση» και πως από τη μεριά της θα σεβαστεί κάθε επιθυμία του. Ο Άγις Μπράτσος, σταθερός επιμελητής των βιβλίων του από τη δεκαετία του '90, δηλώνει παντελή άγνοια. Ούτε ο γραμματέας του, Θάνος Φωσκαρίνης, είχε αποκτήσει πρόσβαση στο κείμενο – «από μέρα σε μέρα το περίμενα για να το περάσω στο κομπιούτερ». Ωστόσο, αν τον εμπιστευτούμε, ο Κουμανταρέας, στα τελευταία του, έχοντας ήδη αποκαλύψει στον Θησαυρό τις σκοτεινές όψεις των νυχτερινών του περιπλανήσεων, είχε καταπιαστεί με ένα από τα ελάχιστα, το μεγαλύτερο ίσως, ταμπού της εποχής μας. «Κάποια στιγμή», ισχυρίζεται ο Φωσκαρίνης, «τον ρώτησα τι ήταν αυτό που έγραφε. Κι ο Μένης, "κάτι μάλλον τολμηρό" μου απάντησε, "γιατί θίγει και το ζήτημα της παιδεραστίας"...».

Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Αμιγώς λογοτεχνικό, το αρχείο του Μ.Κ. δωρήθηκε από τον ίδιο στο ΕΛΙΑ τον Δεκέμβριο του 2012, κι έχει ήδη ταξινομηθεί σε 80 αρχειακούς φακέλους. Το υλικό του ξεπερνά σε όγκο τα αρχεία άλλων συγγραφέων, όπως του Στρατή Τσίρκα και της Διδώς Σωτηρίου, και σε τρεις μήνες από τώρα θα είναι ανοιχτό σε όλους. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

Στα κατάλοιπα του συγγραφέα υπάρχουν κι άλλα ανέκδοτα κείμενα, αποκηρυγμένα τα περισσότερα, όχι όμως και καταδικασμένα να μείνουν κρυμμένα. Ανάμεσά τους, πρώιμα διηγήματα από τα εφηβικά του χρόνια, ιστορίες που δεν έκρινε σκόπιμο να εντάξει στη συλλογή Η μυρωδιά τους με κάνει να κλαίω, το πρόπλασμα μιας εκτενέστερης σύνθεσης με τίτλο Πειραιώτικο Μυθιστόρημα, καθώς και μια νουβέλα, Η Ουρανία, που είχε αρχίσει να τη γράφει το 1967 και μια πρώτη μορφή της οποίας είχε διαβάσει σε φίλους του στο σπίτι του ποιητή Νίκου Παναγιωτόπουλου, παρουσία του Στρατή Τσίρκα. Όπως φαίνεται από σημείωμα του συγγραφέα με ημερομηνία 24/1/03, οι απόπειρές του να τη βελτιώσει «τόσο το 1972 αλλά και πολύ αργότερα, στο τέλος της δεκαετίας του '90» στάθηκαν άκαρπες: «Δεν την έσκισα, ελπίζοντας πάντα σε μια καλυτέρευση. Νομίζω πως δεν πρέπει να δημοσιευτεί αλλά να μείνει στο αρχείο σαν δείγμα των αναζητήσεών μου εκείνης της εποχής και βοήθημα σε όσους από τους μελλοντικούς μελετητές του έργου μου θελήσουν να περιλάβουν αποσπάσματα σε μελέτες τους».
Όλα τα παραπάνω κείμενα, όπως και το μεγαλύτερο μέρος του αρχείου του, έπειτα από δική του δωρεά τον Δεκέμβριο του 2012, φυλάσσονται σήμερα στο ΕΛΙΑ, που λειτουργεί υπό την αιγίδα του Μορφωτικού Ιδρύματος της Εθνικής Τράπεζας σε ένα νεοκλασικό πίσω από τη Μητρόπολη (Αγίου Ανδρέου 5). Η Σοφία Μπόρα που το ταξινόμησε και που αυτές τις μέρες ολοκληρώνει την περιγραφή του είχε την τύχη να δουλέψει πάνω σ' ένα αρχειακό υλικό χωρίς αρνητικά συναισθήματα –«μια κατάφαση προς τη γραφή, τη ζωή, τον άνθρωπο!»–, το οποίο, απλωμένο σε 80 κουτιά, περιλαμβάνει οτιδήποτε σχετίζεται με τη δημόσια εικόνα του συγγραφέα.

Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Προσχέδιο εξωφύλλου, από το χέρι του συγγραφέα


«Είναι εντυπωσιακό», λέει η κ. Μπόρα, «πόσο σεβόταν ο Κουμανταρέας τη συνθήκη της επικοινωνίας. Χάρη στη μεγάλη αναγνωσιμότητα και τη δημοφιλία του, οι δημοσιογράφοι ζητούσαν τη γνώμη του για πάρα πολλά θέματα, όχι μόνο σχετικά με τη δουλειά του, κι εκείνος, πολύ καταδεχτικά, απαντούσε κάθε φορά επί της ουσίας». Σ' ένα τρίμηνο περίπου, όταν η περιγραφή του αρχείου θα 'χει αναρτηθεί στην ιστοσελίδα του ιδρύματος, οποιοσδήποτε θελήσει να μελετήσει το εργαστήρι του –πανεπιστημιακός, ερευνητής, απλός πολίτης, ακόμα και οι μαθητές του Δημοτικού είναι καλοδεχούμενοι στο ΕΛΙΑ– θα 'χει στη διάθεσή του συγκεντρωμένα όλα τα απαιτούμενα υλικά. Απ' ό,τι φαίνεται, ο δημιουργός της Βιοτεχνίας Υαλικών, της Κυρίας Κούλας, της Φανέλας με το εννιά, επεξεργαζόταν πολύ τα κείμενά του. Οι διαφορές από τη μια γραφή στην άλλη, έτσι όπως αποτυπώνονται στα αραιογραμμένα δακτυλόγραφά του, με τις δικές του σημειώσεις επάνω αλλά και τις υποδείξεις όσων συμβουλευόταν κατά καιρούς, είναι τεράστιες. «Δεν προχωρούσε μόνο σε γλωσσικές αλλαγές» εξηγεί η κ. Μπόρα. «Πολύ συχνά, άλλαζε και τη δομή των έργων του, δίνοντας διαφορετικές κατευθύνσεις στην πλοκή».

Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Σε αντίθεση με την αποκηρυγμένη Ουρανία, το διήγημα Στρίγγλος, για το οποίο γίνεται λόγος εδώ, κρίθηκε από τον συγγραφέα το 2008 δημοσιεύσιμο «πολύ αργότερα, κατά πάσα πιθανότητα μετά θάνατον». Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

Αν κρίνουμε από το περιεχόμενο των αντίστοιχων φακέλων, δύο τουλάχιστον μυθιστορήματα, το Νώε (Κέδρος, 2003) και το Θάνατος στο Βαλπαραΐζο (Πατάκης, 2013), μέχρι να τα δημοσιεύσει τα είχε γράψει και ξαναγράψει άπειρες φορές. Το πρώτο, έργο με πολλά συμβολικά και αυτοβιογραφικά στοιχεία, όπου πρωταγωνιστεί ένας Αθηναίος πάτερ φαμίλιας, καταπιεσμένος ομοφυλόφιλος, το είχε ξεκινήσει στα τέλη της δεκαετίας του '50, πριν ακόμη γνωρίσει την κατοπινή του σύντροφο Λιλή, αλλά το είχε αφήσει στην άκρη ημιτελές. «Κατά διαστήματα το ξανάπιανε και το προχωρούσε», λέει σήμερα ο Φωσκαρίνης, «αλλά μετά ερχόταν και πάλι σε αδιέξοδο. Κι αυτό, ίσως επειδή ο ίδιος δεν έτρεφε ούτε υπαρξιακές ούτε μεταφυσικές αγωνίες, κι αν κατέφευγε στην αλληγορία, ήταν κυρίως για να σαρκάσει τον θεσμό του γάμου και της οικογένειας».

Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Στον φάκελο με τα κείμενα της συλλογής δοκιμίων Πλανόδιος Σαλπιγκτής (Κέδρος, 1989) περιλαμβάνονται δεκάδες σελίδες με δοκιμές τίτλων! Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO


Οι πρώτες γραφές του Θάνατος στο Βαλπαραΐζο χρονολογούνται από το 1994. Το να καταπιαστεί μ' έναν ηγέτη όπως ο Χόνεκερ, μετά την πτώση του Τείχους, αποτελούσε τεράστια πρόκληση για τον Κουμανταρέα, ενώ και η σύντομη παραμονή του τη δεκαετία του '70 στο Βερολίνο με υποτροφία ήταν μια εμπειρία που δεν ήθελε ν' αφήσει ανεκμετάλλευτη. «Σε αντίθεση, όμως, με τον Βασίλη Βασιλικό ή τον Θανάση Βαλτινό», συνεχίζει ο Φωσκαρίνης, «δεν ήταν και τόσο ενήμερος για τα πολιτικά και τα ιδεολογικά ζητήματα. Το στοιχείο που πρώτευε πάντα για κείνον ήταν το προσωπικό». Έπειτα από τρία χρόνια τριβής με το συγκεκριμένο σχέδιο, αποθαρρυμένος και από τις κρίσεις φίλων που εμπιστευόταν, το παράτησε. Είχε μάλιστα φτάσει στο σημείο να δηλώσει πως όσο ζούσε δεν θα το δημοσίευε ποτέ. Παρ' όλα αυτά, συνέχισε να το παλεύει και ήδη από το 2004 του είχε δώσει μια μορφή πολύ κοντινή στην τελική. Όπως έλεγε παραμονές της έκδοσής του τον Μάρτιο του 2013 στην «Ελευθεροτυπία», «πιστεύω ότι είναι ένα ώριμο έργο, όπου και την κόκκινη τρομοκρατία δείχνω και την ανικανότητα της Δύσης να τα βγάλει πέρα μόνη της χωρίς το αντίπαλο δέος του κομμουνισμού».

Το διαμέρισμα του συγγραφέα στην οδό Ζακύνθου, στην Κυψέλη, ως τόπος εγκλήματος, παραμένει για την ώρα σφραγισμένο από την Αστυνομία. Εκεί βρίσκονται ακόμα οι φάκελοι με την αλληλογραφία του καθώς και το φωτογραφικό αρχείο του, που κάποια στιγμή θα μεταφερθούν κι αυτοί στο ΕΛΙΑ.

Σύμφωνα με τη Σοφία Μπόρα, που στο παρελθόν ασχολήθηκε και με τα αρχεία του Τέλλου Άγρα, του Άρη Αλεξάνδρου, της Διδώς Σωτηρίου και της Έλλης Παππά, δεν είναι καθόλου αυτονόητο ότι ένας συγγραφέας θα φροντίσει ν' αποθησαυρίσει κάθε ίχνος της διαδρομής του. Ο Κουμανταρέας, εντούτοις, είχε αναθέσει στον Φωσκαρίνη την τακτοποίηση του αρχείου του από το 1998, εκτιμώντας πιθανότατα την προηγούμενη δουλειά του ίδιου πάνω στα κατάλοιπα της Μελισσάνθης και της Έλλης Αλεξίου. Τον γνώριζε από μαθητή, με αφορμή την έκδοση μιας ανθολογίας από τα παιδιά του 25ου Αρρένων, και χάρη σε δική του προτροπή δημοσίευσε –με καθυστέρηση μισού αιώνα– τη νεανική, αυτοβιογραφική του νουβέλα Οι αλεπούδες του Γκόσπορτ που δεν θυμόταν καν την ύπαρξή της.

Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Αδημοσίευτη φωτογραφία του Μ.Κ. στο Ξυλόκαστρο, όπου παραθέριζε για δεκαετίες. © Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο

Ο Φωσκαρίνης είναι πεπεισμένος πως η συγγραφική πορεία και ο τρόπος έκφρασης του Κουμανταρέα σημαδεύτηκαν καθοριστικά από την παρουσία της γυναίκας του, στην οποία έδειχνε πάντα τα χειρόγραφά του: «Τα Μηχανάκια, το Αρμένισμα και εν μέρει τα Καημένα ήταν πιο ακραία, πιο επιθετικά απ' τα βιβλία που ακολούθησαν ως και την Ξεχασμένη Φρουρά» λέει. «Με εξαίρεση τον Νώε, όλα όσα γράφτηκαν υπό τη σκιά της Λιλής δεν φλερτάρουν το ίδιο με το στοιχείο της πρόκλησης. Από τον θάνατό της και μετά, όμως, τα πράγματα άλλαξαν μέσα του. Θεωρώ πως η ζωή του Μένη κινήθηκε ανάμεσα σε δύο άξονες: της επιθυμίας και της ενοχής. Η επιθυμία είχε καθαρά ερωτικό χαρακτήρα. Η δε ενοχή δεν πήγαζε μόνο από την ικανοποίηση της επιθυμίας αλλά και από μια αίσθηση κοινωνικής και οικονομικής υπεροχής. Καρπός της ενοχής και εξιλέωση ταυτόχρονα ήταν τα βιβλία του».

Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Δακτυλόγραφα με χειρόγραφες διορθώσεις από το πρώτο βιβλίο του Μ.Κ., τη συλλογή διηγημάτων Τα Μηχανάκια. Εκδόθηκε το 1962 από τον οίκο Φέξη, με τη μεσολάβηση του Μάνου Χατζιδάκι. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO


Το διαμέρισμα του συγγραφέα στην οδό Ζακύνθου, στην Κυψέλη, ως τόπος εγκλήματος, παραμένει για την ώρα σφραγισμένο από την Αστυνομία. Εκεί βρίσκονται ακόμα οι φάκελοι με την αλληλογραφία του καθώς και το φωτογραφικό αρχείο του, που κάποια στιγμή θα μεταφερθούν κι αυτοί στο ΕΛΙΑ. Δεν είναι μόνο ο Βασιλικός με τον οποίο είχε ανταλλάξει επιστολές ο Κουμανταρέας στα νιάτα του αλλά και ο Λευτέρης Βογιατζής, καθώς και ο κοσμοπολίτης κριτικός Κρίτων Χουρμουζιάδης, που είχε ασκήσει πάνω του μεγάλη επιρροή, ενώ κατά καιρούς διατηρούσε αλληλογραφία και με τον Τσίρκα, τον Δημήτρη Χατζή, τον Κώστα Ταχτσή ή τον Βαγγέλη Ραπτόπουλο. Αυτούς τους φακέλους ο ίδιος καθυστερούσε να τους σκαλίσει, ανέβαλλε την τακτοποίησή τους διαρκώς. Ούτε στα παλιά του γραπτά του άρεσε να επιστρέφει, είτε επειδή πίστευε ότι έχουν κάνει τον κύκλο τους, είτε επειδή δυσφορούσε με το να θυμάται το παρελθόν. Τον τελευταίο καιρό, όπως διατείνεται ο Φωσκαρίνης, είχε πιάσει να καταγράφει τα όνειρά του. Σ' ένα από εκείνα, μάλιστα, που του είχε αφηγηθεί, πρωταγωνιστούσε, λέει, ο πατέρας του, που τον κυνηγούσε από δωμάτιο σε δωμάτιο σε έξαλλη κατάσταση. Ποιος ξέρει; Ίσως μια μέρα οι μελετητές του Κουμανταρέα έρθουν αντιμέτωποι και με τους εφιάλτες του. 

Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Από τα πιο δημοφιλή μυθιστορήματα του Μ.Κ., η Φανέλα με το εννιά πρωτοδημοσιεύτηκε σε συνέχειες στο «Τέταρτο», υπό συνθήκες απόλυτης ελευθερίας. Κατά σατανική σύμπτωση, η τελευταία συνέχεια συνέπεσε με την αποχώρηση του Μάνου Χατζιδάκι από τη διεύθυνση του περιοδικού. Στον αντίστοιχο φάκελο συναντάμε φωτοαντίγραφα από τις σελίδες του «Τέταρτου», με χειρόγραφες διορθώσεις του συγγραφέα, παραμονές της έκδοσης του έργου από τον Κέδρο το 1986. Εκείνη την εποχή δεν υπήρχαν κομπιούτερ. Κι όταν εμφανίστηκαν, όμως, ο Κουμανταρέας αρνήθηκε να εγκαταλείψει τη γραφομηχανή. Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Ο Μ.Κ. επί χούντας, όταν δικαζόταν για το «άσεμνο» Αρμένισμα. Ήταν η εποχή που αυτός ο μεγαλοαστικής καταγωγής συγγραφέας, έστω και με καθυστέρηση, πολιτικοποιήθηκε. © Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο
Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO
Ανοίγoντας το αρχείο του Μένη Κουμανταρέα Facebook Twitter
Φωτό: Πάρις Ταβιτιάν/ LIFO

Οι «Βικτωριανοί» τιμούν τον Μένη Κουμανταρέα


Για τον συγγραφέα θα μιλήσουν οι ποιητές Τ. Πατρίκιος και Γ. Μαρκόπουλος και οι συγγραφείς Ελιάνα Χουρμουζιάδου και Βαγγέλης Ραπτόπουλος. Αποσπάσματα από έργα του διαβάζουν οι ηθοποιοί Εύα Κουταμανίδου, Στ. Μάινας και Σμ. Σμυρναίου.

Κινηματοθέατρο Τριανόν, Κοδριγκτώνος 21 & Πατησίων, 2108215469, Δευτέρα 9/2. Ώρα έναρξης: 21.00 μ.μ.,facebook.com/viktwrianoi

0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Σερζ Τισερόν «Οικογενειακά μυστικά»

Το Πίσω Ράφι / «Το να κρατάμε ένα μυστικό είναι ό,τι πιο πολύτιμο και επικίνδυνο έχουμε»

Μελετώντας τις σκοτεινές γωνιές των οικογενειακών μυστικών, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Σερζ Τισερόν αποκαλύπτει τη δύναμη και τον κίνδυνο που κρύβουν καθώς μεταφέρονται από τη μια γενιά στην άλλη.
ΣΤΑΥΡΟΥΛΑ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ
Το ηθικό ζήτημα με τις μεταθανάτιες εκδόσεις με αφορμή το ημερολόγιο της Τζόαν Ντίντιον

Βιβλίο / Μεταθανάτιες εκδόσεις και ηθικά διλήμματα: Η Τζόαν Ντίντιον στο επίκεντρο

Σύντομα θα κυκλοφορήσει ένα βιβλίο με τις προσφάτως ανακαλυφθείσες «ψυχιατρικές» σημειώσεις της αείμνηστης συγγραφέως, προκαλώντας ερωτήματα σχετικά με τη δεοντολογία της μεταθανάτιας δημοσίευσης έργων ενός συγγραφέα χωρίς την επίσημη έγκρισή του.
THE LIFO TEAM
Στα «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος

Ηχητικά Άρθρα / Γιάννης Τσαρούχης: «Η ζωγραφική μου θρέφεται από τη μοναξιά και τη σιωπή»

Στα εκπληκτικά «Μαθήματα Ζωγραφικής» του Γιάννη Τσαρούχη αποκαλύπτεται όλος ο ελληνικός κόσμος, από τις μινωικές τοιχογραφίες έως τα λαϊκά δημιουργήματα του Θεόφιλου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
George Le Nonce: «Εκτός από τα φέικ νιουζ, υπάρχει η φέικ λογοτεχνία και η φέικ ποίηση»

Ποίηση / George Le Nonce: «Εκτός από τα fake news, υπάρχει η fake λογοτεχνία και ποίηση»

Με αφορμή την έκδοση του τέταρτου ποιητικού του βιβλίου, με τίτλο «Μαντείο», ο Εξαρχειώτης ποιητής μιλά για την πορεία του, την ποίηση –queer και μη–, και για την εποχή του Web 2.0, αποφεύγοντας την boomer-ίστικη νοοτροπία.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Βιβλίο / Χατζιδάκις, Ιωάννου, Χιόνης, Βακαλόπουλος, Κοντός: 5 βιβλία τους κυκλοφορούν ξανά

Μια σειρά από επανεκδόσεις αλλά και νέες εκδόσεις, που αφορούν ποιητές και λογοτέχνες που έχουν φύγει από τη ζωή μάς θυμίζουν γιατί επιστρέφουμε σε αυτούς, διαπιστώνοντας ότι παραμένουν, εν πολλοίς, αναντικατάστατοι.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός.

Βιβλίο / Οβίδιος: Η νέα μετάφραση των «Μεταμορφώσεων» είναι ένας άθλος και εκδοτικό γεγονός

Ο κορυφαίος μελετητής του ρωμαϊκού κόσμου Θεόδωρος Δ. Παπαγγελής ολοκλήρωσε την απόδοση στα ελληνικά των 12.000 στίχων του έργου του Οβίδιου, εκφράζοντας ταυτόχρονα τον άκρως μοντέρνο χαρακτήρα του ποιητή.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Βιβλίο / «Τροχιές»: Η Samantha Harvey κέρδισε πανάξια το Booker

Με θέμα την καθημερινότητα έξι αστροναυτών σε έναν διεθνή διαστημικό σταθμό, το μυθιστόρημα που κέρδισε το Booker 2024 μόλις μεταφράστηκε στα ελληνικά, είναι ένα ποίημα για τον πλανήτη Γη και μας καλεί να τον εκτιμήσουμε ξανά.
ΕΙΡΗΝΗ ΓΙΑΝΝΑΚΗ
2000 χρόνια μετά την πρώτη κυκλοφορία του, ένα βιβλίο για τους Ρωμαίους αυτοκράτορες γίνεται μπεστ-σέλερ

Βιβλίο / Ο Σουητώνιος του 69 μ.Χ. γίνεται ξανά μπεστ-σέλερ

Οι «Βίοι των Καισάρων», το εξόχως κουτσομπολίστικο βιβλίο που είχε γράψει ο Σουητώνιος για τον βίο και την πολιτεία της πρώτης σειράς των Ρωμαίων αυτοκρατόρων, κυκλοφόρησε σε νέα μετάφραση και μπήκε στη λίστα με τα ευπώλητα των Sunday Times.
THE LIFO TEAM
«Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Βιβλίο / «Αν δεν μας αρέσουν οι ηγέτες που ψηφίζουμε, ας κατηγορήσουμε τον εαυτό μας»

Ο «ροκ σταρ ιστορικός των ημερών», ο καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης και βραβευμένος συγγραφέας Peter Frankopan, μιλά στη LIFO για τους κινδύνους που απειλούν την Ευρώπη, τη Γάζα και την άνοδο της ακροδεξιάς.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Daily / Πένθος και ανάνηψη: Ο δικός μας Σαββόπουλος

Μια εικοσαετία μετά την πρώτη έκδοση του βιβλίου, κυκλοφορεί ξανά σε αναθεωρημένη μορφή, η ενθουσιώδης, στοχαστική, λυρική μελέτη του έργου του σπουδαίου όσο και «πολωτικού» Έλληνα τραγουδοποιού από τον Δημήτρη Καράμπελα.
ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΟΛΙΤΑΚΗΣ
Ο Γιάννης και η φασολιά

Guest Editors / Ο Γιάννης και η φασολιά

Τέλη ’70, Αθήνα. Ένας νεαρός βουτάει στην ποίηση στη βιβλιοθήκη της Ελληνοαμερικανικής Ένωσης. Οι στίχοι του Γιάννη Κοντού τον αγγίζουν. Χρόνια μετά, ως συγγραφέας πια, δημιουργεί μια λογοτεχνική σχέση που κρατά δεκαετίες, ανάμεσα σε εκδοτικούς οίκους, ταβέρνες και πρωινά τηλεφωνήματα.
ΒΑΓΓΕΛΗΣ ΡΑΠΤΟΠΟΥΛΟΣ
Ευκλείδης Τσακαλώτος: Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές, ακόμα κι αν αυτό ακούγεται σαν τετραγωνισμός του κύκλου!

Βιβλίο / Ευκλείδης Τσακαλώτος: «Οφείλουμε να είμαστε πιο ριζοσπάστες και ταυτόχρονα πιο ρεαλιστές στην αριστερά»

Μια πολιτική κουβέντα «εφ’ όλης της ύλης» με τον βουλευτή της Νέας Αριστεράς, πανεπιστημιακό και πρώην υπουργό Οικονομικών στο στούντιο της LiFO με αφορμή το «Μανιφέστο για μια βιώσιμη κοινωνία», το τρίτο του συγγραφικό πόνημα τα τελευταία χρόνια.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Έχει πέσει στα χέρια σας καμπίσιο κόμικ;

Βιβλίο / Έχει πέσει στα χέρια σας καμπίσιο κόμικ;

Όταν υπάρχει θέληση, πείσμα και μεράκι, η περιφέρεια «τα σπάει». Ο Μέλανδρος Γκανάς, «ψυχή» των Εκδόσεων του Κάμπου, μιλά για το σπιρτόζικο εκδοτικό πολυ-εγχείρημα από τη Λάρισα που αγαπά τα κόμικς και ό,τι σχετίζεται με αυτά, με αφορμή την επέτειο των 15 χρόνων τους.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ