Πόσο «εξαρτημένοι» είμαστε από το κουλούρι Θεσσαλονίκης;

Πόσο «εξαρτημένοι» είμαστε από το κουλούρι Θεσσαλονίκης; Facebook Twitter
Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η πιο δυνατή συνήθεια στο πρωινό των Αθηναίων είναι τα κουλούρια Θεσσαλονίκης. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO
0

Πρόκειται για την πιο τραγανή παραίσθηση. Κριτσανιστό απ' έξω, σαν αφρός στην καρδιά του, ενώ η γεύση του σουσαμιού δίνει τον τόνο μ' εκείνη τη χαρακτηριστική και ανεπανάληπτη μυρωδιά. Δεν υπάρχει αμφιβολία πως η πιο δυνατή συνήθεια στο πρωινό των Αθηναίων είναι τα κουλούρια Θεσσαλονίκης.

Στην ουσία, αυτοί οι μαγικοί «κρίκοι» μεγάλωσαν γενιές ολόκληρες, ενώ εξακολουθούν να αποτελούν το πιο εύκολο και πιο φθηνό σνακ, το οποίο μπορείς να βρεις παντού και όλες τις ώρες.

Απλό στη σύστασή του, φτιαγμένο με ελάχιστα και φθηνά υλικά, κρατάει επί αιώνες ζωντανό έναν γοητευτικό μύθο. Λίγο αλεύρι, λίγο προζύμι και μπόλικο σουσάμι αρκούν. Στους φούρνους, νωρίς-νωρίς, πριν από τα κρουασάν και τις τυρόπιτες, βγαίνουν τα κουλούρια με αυτό το αφοπλιστικό άρωμα που αναδίδει το ψημένο σουσάμι.

Απλό στη σύστασή του, φτιαγμένο με ελάχιστα και φθηνά υλικά, κρατάει επί αιώνες ζωντανό έναν γοητευτικό μύθο. Λίγο αλεύρι, λίγο προζύμι και μπόλικο σουσάμι αρκούν. Στους φούρνους, νωρίς-νωρίς, πριν από τα κρουασάν και τις τυρόπιτες, βγαίνουν τα κουλούρια με αυτό το αφοπλιστικό άρωμα που αναδίδει το ψημένο σουσάμι.

Αιώνες πριν, στην Αρχαία Αγορά των Αθηνών, ανάμεσα στους «πλακίτες» και στους «στριπτικούς» άρτους, έκαναν την εμφάνισή τους μικρά τεμάχια αρτιδίων, κατασκευασμένα από κρίθινο αλεύρι. Οι άρτοι αυτοί είχαν σχήμα κρίκου και ονομάζονταν «κολλύρα». Οι αρχαίοι Έλληνες κολλύρα έλεγαν το ψωμί που έδιναν στους δούλους.

Πολύ αργότερα οι Βυζαντινοί συγγραφείς στα κείμενά τους κάνουν αναφορά σε έναν κρικελοειδή άρτο με το όνομα «κολλίκι», ενώ από διάφορα στρατιωτικά έγγραφα γίνεται γνωστό ότι κατώτερης ποιότητας κολλίκια αποθηκεύονταν για τις ανάγκες του βυζαντινού στρατού.

Ο άρτος αυτός ήταν διπυρίτης (δις στην πυρά) κι έτσι είχε αποβάλει και το τελευταίο ίχνος υγρασίας του. Μ' αυτό τον τρόπο μπορούσε να διατηρηθεί επί μακρόν, έτσι ώστε να εξυπηρετεί τις ανάγκες των στρατιωτών.

Πόσο «εξαρτημένοι» είμαστε από το κουλούρι Θεσσαλονίκης; Facebook Twitter
Αυτοί οι μαγικοί «κρίκοι» μεγάλωσαν γενιές ολόκληρες, ενώ εξακολουθούν να αποτελούν το πιο εύκολο και πιο φθηνό σνακ, το οποίο μπορείς να βρεις παντού και όλες τις ώρες. Φωτο: Πάρις Ταβιτιάν/LIFO

Και καθώς οι αιώνες κυλούν, η μεσαιωνικές λέξεις «κολλύρα» και «κολλούριον» εξελίσσονται στο σημερινό και γνωστό σε όλους μας «κουλούρι», το οποίο, αν και πλέον παρασκευάζεται με σταρένιο αλεύρι, διατηρεί το μικρό, κρικοειδές σχήμα του και ακολουθεί μέχρι σήμερα τη γαστρονομική πορεία και εξέλιξή του.

Στην πιο σύγχρονη ιστορία του οι πρώτες του εμφανίσεις έγιναν στους δρόμους της Κωνσταντινούπολης και της Θεσσαλονίκης, κυρίως από αρτοποιούς και κουλουροποιούς με καταγωγή από την Ήπειρο.

Οι γραφικοί κουλουράδες τριγύριζαν στις αρχές του περασμένου αιώνα από νωρίς το πρωί με τους νταμπλάδες περασμένους στον λαιμό για να πουλήσουν τους ζεστούς σουσαμένιους κρίκους, που από τότε θεωρούνταν ιδανικό πρωινό για μικρούς και μεγάλους.

Στην πορεία οι νταμπλάδες αντικαταστάθηκαν από τα γραφικά καροτσάκια, τα οποία υπάρχουν μέχρι σήμερα, ενώ το κουλούρι διαδόθηκε σε όλη την Ελλάδα ως «κουλούρι Θεσσαλονίκης».

Και μπορεί σήμερα να το βρίσκουμε σε δεκάδες παραλλαγές, όμως το απλό, κλασικό κουλούρι αποτελεί ένα από τα πιο αγαπημένα πρωινά γεύματα των Αθηναίων αλλά και σνακ για να ξεγελάσει κανείς την πείνα του, όταν το απαιτητικό καθημερινό του πρόγραμμα τον πιέζει.

Κουλουράδες

Παρότι δεν έχουν καμία σχέση με τη Θεσσαλονίκη, οι Κουλουράδες έχουν κάνει το απόλυτο success story στην Αθήνα. Με συστατικά το σουσάμι, το αλεύρι, το λάδι, το αλάτι, τη ζάχαρη και τη μαγιά, η συνταγή για το θεσσαλονικιώτικο κουλούρι τους έχει πετύχει, καθώς διατηρείται φρέσκο και την επόμενη ημέρα, γεγονός που οφείλεται στον ιδανικό συνδυασμό των ποιοτικών υλικών. Οι ουρές στα καταστήματά τους, πάντως, μαρτυρούν πως το κουλούρι τους αρέσει πολύ.

Καρ. Σεβίας 9, Σύνταγμα, 210 3240280

Τάκης

Λέγεται ότι ο πατέρας του Τάκη Παπαδόπουλου ήταν αυτός που έφερε τα θεσσαλονικιώτικα σιμίτια από τη συμπρωτεύουσα στην οδό Αδριανού, στην Πλάκα, το 1961, κι έμαθε στους Αθηναίους ότι το σωστό κουλούρι πρέπει να είναι λεπτό και κριτσανιστό. Ο φούρνος του Τάκη, που άνοιξε το 1971, έβγαζε κυρίως κουλούρια, ενώ μέχρι και σήμερα βγάζει το κλασικό κουλούρι (το οποίο είναι κάπως πιο πυκνό σε σύσταση από τα υπόλοιπα που κυκλοφορούν) αλλά και πιο μοντέρνες εκδοχές του.

Μισαραλιώτου 14, Ακρόπολη, 2109230052

Mon Kulur

Απίστευτη ποικιλία σε κουλούρια ‒ είναι δύσκολο να διαλέξεις μόνο ένα! Eδώ θα βρείτε ένα από τα καλύτερα κλασικά σε αλμυρές και γλυκές εκδοχές, αλλά και γεμιστά με διάφορα υλικά, σε μορφή σάντουιτς. Δοκιμάστε αυτά με το κάστανο, την επικάλυψη λευκής σοκολάτας ή τη βανίλια Μαδαγασκάρης, ενώ από τις αλμυρές η κλασικότερη ίσως και πιο δοκιμασμένη είναι αυτή με γαλοπούλα και Philadelphia.

Παπαδιαμαντοπούλου 148, Ζωγράφου-Γουδί, 210 7782002

Το κουλούρι του Ψυρρή

Μέχρι το 2000 έψηνε το λεγόμενο κουλούρι Θεσσαλονίκης, ώσπου μια μέρα ο ιδιοκτήτης του Ηλίας Παπαγεωργίου αποφασίζει να ζυμώσει το διάσημο πλέον «Κουλούρι του Ψυρρή». Τι το διαφορετικό έχει όμως αυτό το κουλούρι, που το κάνει να είναι τόσο ξεχωριστό; Η συνταγή χρησιμοποιεί κάπως διαφορετικά τα υλικά της ζύμης απ' ό,τι για το κλασικό κουλούρι Θεσσαλονίκης.

Γεωρ. Καραϊσκάκη 23, Ψυρρή, 210 3215962

Τα κουλούρια από τον πάγκο του κυρ-Βασίλη

Στέκεται καθημερινά στη συμβολή των οδών Ευαγγελιστρίας, Καλαμιώτου και Κολοκοτρώνη και προμηθεύεται τα πάντα κριτσανιστά κουλούρια του από ένα πρατήριο στο Χαϊδάρι που φτιάχνει αυθεντικά θεσσαλονικιώτικα κουλούρια, χρησιμοποιώντας καλής ποιότητας αλεύρι.

Γεύση
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Dr. George Soleas εξηγεί πώς έγινε ο κορυφαίος αγοραστής κρασιών στον κόσμο

Το κρασί με απλά λόγια / Πώς έγινα ο κορυφαίος αγοραστής κρασιών στον κόσμο

O Dr. George Soleas, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος του LCBO, του μεγαλύτερου εισαγωγέα κρασιών και οινοπνευματωδών ποτών στον κόσμο, αφηγείται στην Υρώ Κολιακουδάκη (Dip WSET) και τον Παναγιώτη Ορφανίδη την κινηματογραφική ζωή του.
THE LIFO TEAM
Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Βιβλίο / Νίκος Ψιλάκης: Mια ζωή αφιερωμένη στην καταγραφή της κρητικής παράδοσης και κουζίνας

Ο Νίκος Ψιλάκης ερευνά και μελετά την κρητική παράδοση εδώ και τέσσερις δεκαετίες. Τα βιβλία του είναι μνημειώδεις εκδόσεις για το φαγητό, τις λαϊκές τελετουργίες και τα μοναστήρια της Κρήτης που διασώζουν και προωθούν τον ελληνικό πολιτισμό.
M. HULOT
Proveleggios

Γεύση / Ο Αλέξανδρος Καρακάτσανης έχασε πολλά σε μια νύχτα, αλλά επιστρέφει δυναμικά στο Proveleggios

Ο νεαρός και ταλαντούχος σεφ που είδε το πρώτο του μαγαζί στην Αθήνα να καίγεται ολοσχερώς δεν το έβαλε κάτω στιγμή. Πρόσφατα ανέλαβε να αλλάξει την κουζίνα του δημοφιλούς εστιατορίου και θέλει να αφηγηθεί τις αναμνήσεις όλης της ομάδας που τον υποδέχτηκε μέσα από τα πιάτα του.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Τοkaj: Η περιοχή των αυτοκρατορικών κρασιών της Ουγγαρίας

Το κρασί με απλά λόγια / Τοkaj: Η περιοχή των αυτοκρατορικών κρασιών της Ουγγαρίας

Τι είναι το Aszu, το Szamorodni, το Furmint και το Harslevelu; O Robert Kindl, γενικός διευθυντής του θρυλικού Oremus, εξηγεί στην Υρώ Κολιακουδάκη Dip WSET τον Παναγιώτη Ορφανίδη γιατί το Tokaj είναι μια από τις σημαντικότερες οινοπαραγωγικές περιοχές της Ευρώπης.
THE LIFO TEAM
Πού έμαθαν να πίνουν μπίρα οι Αθηναίοι;

Ιστορία μιας πόλης / Πού έμαθαν να πίνουν μπίρα οι Αθηναίοι;

Φιξ, Μετς, Κλωναρίδη. Τρία τοπωνύμια, τρεις περιοχές της Αθήνας που σχετίζονται με τη ζυθοποιία. Επιχειρήσεις που έμαθαν στην αθηναϊκή κοινωνία να πίνει μπίρα, να την απολαμβάνει κατ’ οίκον ή σε πάρκα. H Αγιάτη Μπενάρδου συζητά με τον Βασίλη Νάστο για τη ζυθοποιία Κλωναρίδη και την εξέλιξη της περιοχής των Πατησίων.
THE LIFO TEAM
Alchemist

Γεύση / Στο Alchemist, ένα από τα καλύτερα εστιατόρια του κόσμου, η δυσφορία είναι στο μενού

Σε ένα εστιατόριο της Κοπεγχάγης σερβίρονται ωμές μέδουσες και παγωτό από αίμα γουρουνιού ενώ στην οροφή προβάλλονται βίντεο σχετικά με την κλιματική αλλαγή. Πρόκειται για «γαστρονομική όπερα» ή για μια ηδονιστική υπερβολή;
THE LIFO TEAM
Kennedy

Γεύση / Kennedy: Για γαλλικά κρασιά, ψωμί με βούτυρο και ακροάσεις δίσκων

Στο νέο wine bar του κέντρου -που έχει πάρει το όνομα του από το biannual περιοδικό του Chris Kontos- θα βρίσκουμε κρασιά που δεν παίζουν αλλού στην Αθήνα ενώ η μουσική και ο ήχος θα έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο.
ΖΩΗ ΠΑΡΑΣΙΔΗ
Σωτήρης Κοντιζάς: «Έχω ακούσει σε τσακωμό ότι έχω αλλάξει, αλλά δεν το έχω νιώσει»

Γεύση / Σωτήρης Κοντιζάς: «Έχω ακούσει σε τσακωμό ότι έχω αλλάξει, αλλά δεν το έχω νιώσει»

Ο σταρ σεφ που όλοι θεωρούν «δικό τους άνθρωπο», σε μια συνέντευξη για την κατάσταση της εστίασης στην Αθήνα και την επιλογή του να αποχωρήσει από τρία από τα μαγαζιά που έστησε στο κέντρο της πόλης.
M. HULOT