ΓΙΑ ΠΟΛΛΑ ΧΡΟΝΙΑ οι πλαστικές επεμβάσεις στο πρόσωπο ήταν ταμπού ή θέμα συζήτησης της κοινωνίας για τη show biz. Τα πράγματα έχουν αλλάξει. Οι παρεμβάσεις στο πρόσωπο δεν προκαλούν τόσες συζητήσεις και ενίοτε συνεισφέρουν στην ευτυχία.
Υπάρχουν και περιπτώσεις όπου την απομυθοποίηση ακολουθεί υπερβολή ή και υστερία, με αποτέλεσμα τα τελευταία χρόνια να διαβάζουμε ειδήσεις για άτομα που παραμόρφωσαν το πρόσωπό τους έπειτα από πολλαπλές ή υπερβολικές παρεμβάσεις ή για άλλους που θέλουν να μοιάσουν με το τάδε φίλτρο. Μπορεί η αυταρέσκεια να έχει απογειωθεί στην εποχή των social media, αλλά αυτό, δεν αντικατοπτρίζει την ακριβή εικόνα των επεμβάσεων στο πρόσωπο.
Συζητήσαμε με έναν γιατρό της νεότερης γενιάς, που έρχεται αντιμέτωπος καθημερινά με περιπτώσεις ανθρώπων που εκτός από τις συνήθεις ιατρικές υπηρεσίες τού ζητούν κάποια παρέμβαση στο πρόσωπό τους. Ο ΩΡΛ και πλαστικός χειρούργος προσώπου Δημήτρης Κοτζαμπασάκης* μας μίλησε για τις πλαστικές επεμβάσεις του προσώπου στην εποχή των ψηφιακών φίλτρων.
— Ποιες είναι οι επεμβάσεις που κυρίως σας ζητούνται;
Δύο είναι κυρίως οι πλαστικές επεμβάσεις που πραγματοποιώ λόγω της εξειδίκευσής μου. Η ρινοπλαστική και η ωτοπλαστική.
Θα ήθελα να μου αναφέρετε έναν λόγο για τον οποίο θα πρέπει ο γονιός ενός παιδιού με λίγο πιο πεταχτά αυτιά και το ίδιο το παιδί να υποβληθούν σε μακρόχρονες συνεδρίες ψυχοθεραπείας για να αντιμετωπίσουν ένα κοινωνικό σύνολο που είναι αμείλικτο, όταν μπορεί να δοθεί μια πολύ απλή λύση, σε μόλις μιας ώρας χειρουργείο, με ένα όμορφο αποτέλεσμα και με έναν πραγματικά ευτυχισμένο ασθενή, ελεύθερο από ανασφάλειες.
— Ισχύει ότι τα social media είναι βασική αιτία της μεγάλης αύξησης των χειρουργικών παρεμβάσεων στο πρόσωπο;
Ανέκαθεν οι τάσεις και τα πρότυπα του ωραίου καθορίζονταν από την εκάστοτε εποχή και κυρίως από τη δυνατότητα επικοινωνίας και ενημέρωσης. Για παράδειγμα στον Μεσαίωνα το λευκό δέρμα αποτελούσε ένδειξη «ευγένειας» και θελκτικότητας, ενώ σήμερα ισχύει το ακριβώς αντίθετο.
Στην εποχή μας λοιπόν, το Instagram για παράδειγμα, με τα εκατομμύρια χρήστες, την ταχύτητα μετάδοσης της εικόνας και τη δυνατότητα άμεσης επικοινωνίας που προσφέρει διαδραματίζει πρωτεύοντα ρόλο στη διαμόρφωση των προτύπων της ομορφιάς. Ο άνθρωπος εκ φύσεως είναι μιμητικό ον. Προσπαθεί να αντιγράψει πρότυπα ή συμπεριφορές γιατί, έστω και υποσυνείδητα, η μεγάλη απόκλισή του από αυτά θεωρεί ότι τον διαφοροποιεί και τον αποξενώνει από το στο κοινωνικό σύνολο.
Ωστόσο, όσο βοηθητικά μπορεί να είναι τα social media, χρειάζονται και μεγάλη προσοχή καθώς συχνά παρασύρουν τους χρήστες να αποδεχτούν ως «ωραίες» ή ως «μόδα», υπερβολικές και συχνά παραμορφωτικές παρεμβάσεις με τις οποίες είμαι κάθετα αντίθετος. Ναι σε ισορροπημένες, φυσικές και αναγκαίες αλλαγές. Όχι σε υπερβολές που το μόνο σίγουρο είναι ότι καταλήγουν σε δυσαρμονία και δυσμορφία.
— Η Ψυχολογία δεν έρχεται σε αντίθεση με όλα αυτά, που «λέει» ότι πρέπει να αποδεχόμαστε τον εαυτό μας όπως είναι;
Θα ήθελα να μου αναφέρετε έναν λόγο για τον οποίο θα πρέπει ο γονιός ενός παιδιού με λίγο πιο πεταχτά αυτιά και το ίδιο το παιδί να υποβληθούν σε μακρόχρονες συνεδρίες ψυχοθεραπείας για να αντιμετωπίσουν ένα κοινωνικό σύνολο που είναι αμείλικτο, όταν μπορεί να δοθεί μια πολύ απλή λύση, σε μόλις μιας ώρας χειρουργείο, με ένα όμορφο αποτέλεσμα και με έναν πραγματικά ευτυχισμένο ασθενή, ελεύθερο από ανασφάλειες.
Μην ξεχνάμε ότι τα παιδία είναι «σκληρά» στην κριτική τους. Φυσικά, η πρώτη και καλύτερη λύση θα ήταν να σταματήσει το bullying από τις πρώτες τάξεις του σχολείου, αλλά μη δαιμονοποιούμε τις αισθητικές επεμβάσεις, ιδίως όταν διορθώνουν τέτοιες συγγενείς ανωμαλίες... Άλλωστε οι ψυχολόγοι συστήνουν τη διόρθωση τέτοιων ακραίων προβλημάτων με την προϋπόθεση ότι ο ασθενής εμφανίζει μια καλή ψυχική υγεία.
Έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον να παρατηρήσει κανείς τις αντιδράσεις του κοινωνικού περίγυρου ενός ασθενούς. Εάν για παράδειγμα μια ρινοπλαστική γίνεται μετά από ατύχημα ο περίγυρος επικροτεί. Εάν γίνεται για την διόρθωση μιας εκ γενετής δυσμορφίας είναι επιφυλακτικός. Κατά τη γνώμη μου, είναι λάθος αυτή η στάση. Δεν είναι «κακό» να θέλει κάποιος να αλλάξει στο πρόσωπό του μια δυσμορφία που τον ταλαιπωρεί. Κακή, είναι η υπερβολή.
— Φαντάζομαι θα υπάρχουν και πιο αντικειμενικά κριτήρια, πέρα από τα πρότυπα και τα social media…
Η ερώτηση που κάνω πάντα στους ασθενείς μου είναι η εξής: «Επηρεάζει την αυτοπεποίθησή σας η δυσμορφία που έχετε; Σας ταλαιπωρεί ψυχολογικά;». Εδώ φυσικά είναι και ευθύνη του χειρουργού να εκτιμήσει αν ο ασθενής έχει ρεαλιστική προσέγγιση του προβλήματός του, αν έχει επηρεαστεί από τις κοινωνικές τάσεις ή αν υποκρύπτεται κάποιο βαθύτερο πρόβλημα.
Για παράδειγμα υπάρχουν ασθενείς που πιστεύουν ότι διορθώνοντας μια δυσμορφία του προσώπου τους, θα κερδίσουν ξανά τον πρώην σύντροφό τους. Αυτό όπως καταλαβαίνετε είναι παθολογικό.
— Είδα ότι έχετε κάνει διδακτορικό στην ποιότητα ζωής των ασθενών που υποβλήθηκαν σε ρινοπλαστική. Οι παρεμβάσεις αυτές επηρεάζουν την υγεία ενός ατόμου, πέρα από την ψυχολογία του;
Στη μακροχρόνια μελέτη μου πάνω στα αποτελέσματα της ρινοπλαστικής αποδείχθηκε ότι η συγκεκριμένη επέμβαση δεν αλλάζει μόνο την εμφάνιση της μύτης αλλά βελτιώνει αποφασιστικά την ποιότητα ζωής, θεραπεύοντας το ροχαλητό και εξασφαλίζοντας ελεύθερη αναπνοή και καλύτερη τροφοδοσία του οργανισμού με οξυγόνο. Δεν αρκεί μόνο να έχει ο ασθενής ωραία μύτη. Είναι απαραίτητο να αναπνέει και σωστά.
— Υπάρχουν περιπτώσεις που μια ρινοπλαστική είναι ζήτημα υγείας και όχι αισθητικής;
Ναι! Με κυριότερο παράδειγμα την λειτουργική ρινοπλαστική. Συχνά η επέμβαση αυτή αφορά μόνο το εσωτερικό της μύτης. Διορθώνεται το ρινικό διάφραγμα, οι ρινικές κόγχες, οι αδενοειδείς εκβλαστήσεις, οι πολύποδες, η χρόνια ιγμορίτιδα κ.λπ. με στόχο τη θεραπεία παθήσεων του ανώτερου αναπνευστικού
— Υπάρχει κάποια παρέμβαση που δεν φανταζόμαστε ότι γίνεται συχνά;
Η ωτοπλαστική. Είναι μια ανώδυνη επέμβαση, με άμεσα ορατά αποτελέσματα. Σκεφτείτε ότι έρχονται κοπέλες που κρύβουν με τα μαλλιά τους το μισό πρόσωπο για να μη φαίνονται τα αυτιά τους ή αγόρια που δέχονται bullying από τις πρώτες τάξεις του σχολείου για το σχήμα των αυτιών τους. Χαίρομαι λοιπόν πολύ ως γιατρός όταν με την δική μου παρέμβαση μπορώ να συμβάλω στο να αλλάξει η καθημερινότητα ενός ανθρώπου προς το καλύτερο.
— Έχετε εικόνα για την ηλικία και το φύλο των ενδιαφερομένων για μία πλαστική παρέμβαση στο πρόσωπό τους;
Σίγουρα δεν μπορούν να γίνουν όλες οι επεμβάσεις σε όλες τις ηλικίες. Εκτός από τα πεταχτά αυτάκια που πρέπει να διορθώνονται νωρίς στην ηλικία των 5-7 ετών, η ρινοπλαστική πρέπει να γίνεται μετά την ενηλικίωση. Ο λόγος είναι ότι πρέπει να έχει ολοκληρωθεί η σωματική ανάπτυξη της περιοχής. Οι ενδιαφερόμενοι είναι κυρίως γυναίκες. Όμως, τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότεροι άνδρες με επισκέπτονται και θα έλεγα ότι προσεγγίζουν το 35% των ασθενών.
— Το ιατρείο σας είναι στην Κηφισιά. Οι πλαστικές στο πρόσωπο είναι μία δυνατότητα μόνο των πλουσίων;
Αυτό είναι μύθος που κυκλοφορεί. Όπως ανέφερα και πιο πριν κάθε περίπτωση είναι εξατομικευμένη. Αναλόγως της βαρύτητας του προβλήματος βρίσκουμε από κοινού λύσεις βάσει των δυνατοτήτων του ασθενή. Υπάρχουν επιλογές στην τεχνική, στην κλινική, στο είδος της παρέμβασης κ ά.
Γι’ αυτό πάντα συστήνω μια συνάντηση από κοντά. Εκτός της πρώτης εξέτασης που είναι ιδιαίτερα σημαντική, είναι και ένας όγκος πληροφοριών που δεν λέγεται μέσω μηνυμάτων ή μέσω τηλεφώνου. Είναι χειρουργική επέμβαση και πρέπει να αποδίδεται η δέουσα προσοχή ανεξάρτητα από την οικονομική επιφάνεια του καθενός.
— Υπάρχουν ακραίες περιπτώσεις ασθενών που έρχονται στο ιατρείο σας;
Φυσικά! Πολλές φορές έχω σοβαρότατες ενδείξεις ότι «κάτι δεν πάει καλά» με κάποιον ασθενή που έρχεται για πρώτη φορά στο ιατρείο μου. Υπάρχει μια «ψυχολογική ταυτότητα» που χαρακτηρίζει αυτούς τους ασθενείς.
Είναι το Body dysmorphic disorder (σύνδρομο σωματικής δυσμορφίας). Πιεστικοί ασθενείς, με υπερβολικές, αφύσικες για το πρόσωπο και την προσωπικότητά τους απαιτήσεις, δίνουν πολύ μεγάλη έμφαση στη λεπτομέρεια και φέρνουν πολλές φωτογραφίες διάσημων προς παράδειγμα. Αρκετές φορές μου έχουν ζητηθεί ακραίες παρεμβάσεις και αρνούμαι ευγενικά να προχωρήσω σε συνεργασία μαζί τους.
— Υπάρχουν ενδιαφερόμενοι που φοβούνται;
Σχετικά με το θέμα του φόβου, θα ήθελα να πω ότι σήμερα οι τελευταίες τεχνικές έχουν εξαιρετικά αποτελέσματα, επιλέγουμε εξατομικευμένες λύσεις από κοινού με τον ασθενή και οι χρόνοι ανάρρωσης είναι σαφώς συντομότεροι. Το σημαντικότερο όμως είναι ότι η επέμβαση πλέον έχει γίνει εντελώς ανώδυνη με τις δυνατότητες που μας παρέχει η χρήση εξελιγμένων υλικών και μεθόδων. Όταν αναφέρω ότι δεν πονάει πλέον, το εννοώ πραγματικά!
— Για έναν γιατρό είναι σχετικά απλές αυτές οι επεμβάσεις; Η ρινοπλαστική που αναφέρατε προηγουμένως ας πούμε…
Η ρινοπλαστική είναι ίσως η πιο ιδιαίτερη επέμβαση της πλαστικής χειρουργικής του προσώπου. Ο λόγος είναι ότι βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του προσώπου και χρειάζεται ιδιαίτερη έμφαση στη λεπτομέρεια. Απαιτεί εμπειρία, εξειδικευμένες τεχνικές, άρτια χειρουργική εκπαίδευση αλλά και μία ιδιαίτερη «καλλιτεχνική» αντίληψη του χειρουργού, καθώς πρόκειται για κάποιου είδους «γλυπτική».
Μόνη η εφαρμογή της τεχνικής δεν έχει καμία ουσιαστική αξία αν δεν «δένει» αρμονικά το αποτέλεσμα με τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του προσώπου και αυτό ναι, είναι τεράστια πρόκληση και ταυτόχρονα γοητευτικό σε αυτή την επέμβαση.
— Μπορεί κάποιος να ξέρει από πριν πως ακριβώς θα είναι μετά την επέμβαση;
Υπάρχει ένα εξειδικευμένο πρόγραμμα στο οποίο μπορούμε να κάνουμε προσομοίωση τους αποτελέσματος της επέμβασης στον υπολογιστή και να έχει μια εικόνα ο ασθενής πριν την επέμβαση.
— Πότε θα συμβουλεύατε κάποιον να μην κάνει παρέμβαση στο πρόσωπό του;
Όταν δεν είναι σίγουρος για αυτό που θέλει να κάνει ή όταν το κάνει για να ικανοποιήσει κάποιον άλλον και όχι τον εαυτό του. Επίσης, όταν έχει κάνει πολλές επεμβάσεις για το ίδιο θέμα. Αυτό ισχύει σε όλες τις πλαστικές και ακόμη περισσότερο στη μύτη.
*Ο Δημήτρης Κοτζαμπασάκης είναι μέλος της Ευρωπαϊκής Εταιρείας Ρινοπλαστικής, της Ευρωπαϊκής Ρινολογικής Εταιρείας και της Ελληνικής Εταιρείας Πλαστικής Χειρουργικής Προσώπου.
