Λένε ότι τα Πατήσια κάποτε λεγόντουσαν Παραδείσια και ήταν ένα χωριό στις παρυφές των Αθηνών, γεμάτο μποστάνια, κρύα νερά, περιβόλια και ψηλά κυπαρίσσια. Και οφείλουμε να το πιστέψουμε αυτό, γιατί τότε όλη η Αττική ήταν ένας μικρός παράδεισος με εύκρατο κλίμα.
Στις αρχές του αιώνα το χωριό και ο δρόμος που οδηγούσε προς αυτό, η Πατησίων, άρχισαν να αλλάζουν πρόσωπο και να εξελίσσονται. Δεν ξέρω αν υπήρξε ποτέ όμορφη η Πατησίων, αλλά σίγουρα ένας δρόμος που ξεκινά νοητά από τον βράχο της Ακρόπολης και καταλήγει στους ευρύτερους πρόποδες της Πάρνηθας δεν μπορεί παρά να έχει ενδιαφέρον.
Κατά τη δεκαετία του ’40 η Πατησίων άρχισε να αποκτά ακόμη περισσότερη ζωή και ένας από τους λόγους που συνέβη αυτό ήταν το τραμ που τη διέσχιζε. Νέα μαγαζιά έκαναν την εμφάνισή τους και άνοιξαν διάφορα καφενεία, ταβέρνες, κινηματογράφοι και εμπορικά καταστήματα.
Στο τέλος του δρόμου το τραμ συναντούσε τον ηλεκτρικό που συνέδεε την περιοχή με την Κηφισιά, άλλο αγαπημένο εξοχικό μέρος των Αθηναίων. Εκεί που έβρισκες το τρένο για την Κηφισιά, στα σημερινά Άνω Πατήσια, ο δρόμος σφαλιζόταν με μια αλυσίδα, γι’ αυτό η περιοχή ονομάζεται Αλυσίδα ακόμα και σήμερα.
Αυθεντικές γεύσεις, πλούσια αρώματα, καϊμάκια, βούτυρα και γάλατα μπλέχτηκαν με μαεστρία και δημιουργήθηκαν γλυκά που γρήγορα μάγεψαν τους Αθηναίους.
Τη δεκαετία του ’60, που η Αθήνα άρχισε να ζει την ξέφρενη ανοικοδόμηση και οι πολυκατοικίες μπήκαν ισοπεδωτικά στη ζωή μας, στην περιοχή της Αλυσίδας, στην Πατησίων 337, χτίζεται το οικιστικό συγκρότημα «Χαρά».
Αρχιτέκτονες είναι ο Αχιλλέας Σπανός και ο Ιππόλυτος Παπαηλιόπουλος, οι οποίοι δημιουργούν ένα μεγαθήριο που καταλαμβάνει ολόκληρο οικοδομικό τετράγωνο, έχει εσωτερική αυλή και προσφέρει διαμερίσματα με θερμοσίφωνα, θέρμανση και αποκομιδή σκουπιδιών. Εννοείται πως η περιοχή απέκτησε αμέσως διαφορετικό status και συγκέντρωσε όλους εκείνους που ονειρεύονταν μια νέα ζωή μέσα στις σύγχρονες πολυκατοικίες με ανέσεις και κομφόρ, θυρωρό και υπηρεσία.
Δίπλα ακριβώς στο συγκρότημα αυτό δημιουργήθηκε το ομώνυμο ζαχαροπλαστείο, το «Χαρά», το 1969, για να γράψει τη δική του ιστορία, να ξεπεράσει σε αίγλη την τεράστια πολυκατοικία και να γίνει εκείνο ορόσημο στην περιοχή, διάσημο σε όλη την Αθήνα και αξεπέραστο για το μερακλίδικο καϊμάκι και το πλουσιοπάροχο παγωτό Σικάγο που ποτέ δεν λυπήθηκε τη σοκολάτα.
Η Χαρά άνοιξε από τον Νίκο Παπουτσή και τον συνέταιρό του Σταύρο Ζάγκο, ο οποίος τη δεκαετία του ’90 συνταξιοδοτήθηκε και αποχώρησε. Ο Νίκος είχε μάθει την τέχνη της ζαχαροπλαστικής σε άλλα ζαχαροπλαστεία που δούλευε μικρότερος, αλλά ο λόγος που άνοιξε το δικό του μαγαζί ήταν οι συνταγές που είχε φέρει η μητέρα του Αριστέα όταν ήρθε από την Πόλη, το 1922. Τις συνταγές αυτές η Αριστέα τις είχε σαν φυλαχτό και τις είχε συγκεντρώσει από τα γλυκοπωλεία όπου δούλευε όταν ήταν μικρή στην Κωνσταντινούπολη. Αυτές οι συνταγές αποτέλεσαν την καλύτερη μαγιά για το νέο ζαχαροπλαστείο.
Αυθεντικές γεύσεις, πλούσια αρώματα, καϊμάκια, βούτυρα και γάλατα μπλέχτηκαν με μαεστρία και δημιουργήθηκαν γλυκά που γρήγορα μάγεψαν τους Αθηναίους. Η «Χαρά» πολύ γρήγορα απέκτησε φανατικούς θαμώνες. Η αλήθεια είναι πως δύσκολα θα μπορούσε να μείνει κανείς ασυγκίνητος από τα αρώματα που έβγαιναν από την πόρτα της.
Τότε, βέβαια, τα ζαχαροπλαστεία ζούσαν τη χρυσή εποχή τους. Τα τραπεζάκια τους γέμιζαν κόσμο, οι συναντήσεις γινόντουσαν συντροφιά με καφέ, παγωτό ή πάστα και οι επισκέψεις δεν νοούνταν χωρίς ένα κουτί γεμάτο γλυκά κεράσματα. Και η Πατησίων διένυε καλή φάση. Τα εμπορικά καταστήματα όλο και πλήθαιναν, οι νεόδμητες πολυκατοικίες ξεχείλιζαν από κόσμο και τα Πατήσια, που άλλοτε ήταν χωριό, είχε εξελιχθεί σε ένα δυναμικό αστικό κέντρο.
Τα χρόνια πέρασαν, οι περιοχές της Αθήνας άλλαξαν πολλές φορές πρόσωπο, η Πατησίων άρχισε να παρακμάζει, οι πολυκατοικίες έγιναν λίγο πιο γκρίζες και πολλά καταστήματα έκλεισαν, αλλά η «Χαρά» παρέμεινε ίδια, αναλλοίωτη, λαχταριστή και νέα. Και αν αναρωτιέστε πώς γίνεται κάποια μαγαζιά να κερδίζουν το στοίχημα με τον χρόνο και κάποια άλλα όχι, θα έλεγα πως το μυστικό δεν βρίσκεται μόνο στην καλή γεύση αλλά και στους ανθρώπους που δουλεύουν το μαγαζί.
Στη «Χαρά», εδώ και πολλές δεκαετίες, κρατάει τα ηνία ο γιος του Νίκου, Σταύρος, ο οποίος ουσιαστικά μεγάλωσε μέσα στο ζαχαροπλαστείο. Ο Σταύρος είναι ένας ευφυής, αφοσιωμένος συνεχιστής της παράδοσης του ζαχαροπλαστείου, ο οποίος ισορροπεί τέλεια μεταξύ του παρελθόντος και της σύγχρονης πραγματικότητας. Είναι από τους ανθρώπους που θέλεις να ξεκινήσεις μαζί τους πολλές συζητήσεις, να μοιραστείς ιστορίες και να επικοινωνήσεις με αλήθεια.
Βέβαια, δύσκολα τον βρίσκεις εύκαιρο. Ακούραστος, τριγυρνά σε όλα τα πόστα του ζαχαροπλαστείου και φροντίζει για τα πάντα σαν έμπειρος μαέστρος. Δεν βρήκε λόγο να αλλάξει πολλά πράγματα στο ζαχαροπλαστείο και η απόφασή του αυτή τον έχει δικαιώσει απόλυτα, καθώς όλοι μας απολαμβάνουμε τη ρετρό αύρα της Χαράς και όλοι αγαπάμε το ταξίδι στον χρόνο που μας προσφέρει.
Η ιστορία ξεκινάει από έξω, όπου ακόμα κάθονται στα τακτικά τραπεζάκια θαμώνες ή περαστικοί, απολαμβάνοντας την πάστα τους. Μέσα το ζαχαροπλαστείο παραμένει ίδιο. Μεγάλα ψυγεία με παγωτά και γλυκά σε ταψάκια, τραπεζάκια και καρέκλες σε δανέζικο στυλ που βρέθηκαν τυχαία στα χέρια του Σταύρου και έδεσαν τέλεια με την υπόλοιπη ατμόσφαιρα, μικρό μπαρ για τους καφέδες στο πίσω μέρος και κεντρικό πάσο για την ταμειακή μηχανή.
Η Νικολέττα, κόρη του Σταύρου, δουλεύει κι αυτή μαζί με τον πατέρα της και το υπόλοιπο προσωπικό, που ξεχωρίζει για την ευγένειά του. Ιδιαίτερα εκτίμησα την υπομονή του πωλητή που προσπαθούσε για ώρα και με απίστευτη ηρεμία να εξηγήσει κάτι σχετικά με το εκμέκ σε μια ηλικιωμένη κυρία. Όλα εδώ φαίνεται να έχουν τον τρόπο τους και τον χρόνο τους. Κανείς δεν βιάζεται ή δεν φαίνεται να βιάζεται. Το σερβίρισμα έχει κι αυτό τη δική του ιεροτελεστία. Πορσελάνινα πιατάκια για τις πάστες και ανοξείδωτα σκαφάκια για το παγωτό.
Στη «Χαρά», φυσικά, δεν γίνεται να πας μόνο μία φορά και δεν γίνεται να φύγεις με άδεια χέρια, γιατί θέλεις να δοκιμάσεις πολύ περισσότερες από μία γεύσεις. Έτσι, ακόμη και να την επισκεφτείς για να απολαύσεις το σαράι κανταΐφι με τη μυρωδάτη κρέμα, τη σαντιγί και το τριμμένο φιστίκι, θα δεις πιο δίπλα το μαστίκ εκμέκ, συνταγή της θείας Σταματίας από την Αττάλεια, με κρέμα μαστίχας, σαντιγί, κανέλα και φιστίκι και θα θέλεις να το δοκιμάσεις κι αυτό.
Και να ήταν μόνο αυτά; Απίστευτη η πολίτικη γαλακτόπιτα από ρολάκι σιροπιασμένης σφολιάτας και βουτυρόκρεμα, αξεπέραστη η ανάμεικτη πάστα «Χαρά» και τα ποντικάκια, σταθερή αξία η αμυγδάλου και η σεράνο. Ιδιαίτερα ελκυστική μού φάνηκε η πάστα καραμέλα, που την άφησα για την επόμενη επίσκεψη, και πολλά υποσχόμενο το banofee, που μπορεί να είναι νέας γενιάς, αλλά έχει αφομοιωθεί άψογα από την κουλτούρα της «Χαρά».
Βέβαια, την τιμητική του στο κατάστημα έχει πάντα το βουβαλίσιο παγωτό καϊμάκι και το εκμέκ που το συντροφεύει. Εκεί αποδεικνύονται περίτεχνα οι επιρροές του από την Πόλη. Όταν, δηλαδή, βρεθεί μπροστά σου η γόνδολα του εκμέκ, μαζί με το special παγωτό καϊμάκι, τη σαντιγί, το σιρόπι βύσσινο και το καβουρντισμένο αμύγδαλο, ξεχνάς οτιδήποτε άλλο.
Και ενώ αρχικά θα ορκιζόσουν ότι δεν μπορείς να φας όλο αυτό το αριστούργημα των τεραστίων διαστάσεων, το καταφέρνεις όλο, κουταλάκι-κουταλάκι, και θες κι άλλο. Το ίδιο συμβαίνει και με το διάσημο «Σικάγο της Χαράς», την αποθέωση του παγωτού σοκολάτας με τη σαντιγί και το σοκολατένιο σιρόπι, στο οποίο υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να εθιστείς και να περάσεις όλο το καλοκαίρι σου στα τραπεζάκια της Πατησίων.
Οι γεύσεις του παγωτού είναι εξίσου πολλές με τους προτεινόμενους τρόπους σερβιρίσματός του. Υπάρχει παγωτό ρυζόγαλο, παρφέ σε διάφορες γεύσεις, vegan παγωτά, παγωτό της χανούμισσας και του πασά, παγωτό χωρίς ζάχαρη και παγωτό φουντούκι. Μπορείς σε μεγάλες υπογλυκαιμίες να πέσεις ασυγκράτητα πάνω σ’ ένα διπλό special παγωτό «Χαρά» και σε στιγμές μεγάλες εγκράτειας να αρκεστείς σε ένα απαλό καϊμάκι, σερβιρισμένο με κυδώνι.
Το μυστικό είναι να την επισκεφτείς με διάθεση να ικανοποιήσεις κάθε επιθυμία σου χωρίς να υπολογίζεις τις θερμίδες και χωρίς να νιώθεις ενοχές. Να πας, να έχεις χρόνο, να κάτσεις σ’ ένα τραπέζι, να απολαύσεις έναν εσπρέσο Mrs Rose, να πιάσεις τη συζήτηση με έναν από τους θαμώνες, να φας το γλυκό σου, να ζήσεις ολοκληρωμένη την εμπειρία.
Αλλά ακόμα κι αν περνάς βιαστικά, σταμάτησε και πάρε ένα χωνάκι παλιακό, ίδιο με εκείνο των παιδικών μας χρόνων, και ζήτησε από τον κύριο Σταύρο να σου βάλει παγωτό με τον παλιό τρόπο, αυτόν που το παγωτό μπαίνει με τη σπάτουλα σε στρώσεις. Δοκίμασε τη γεύση τριαντάφυλλο, είναι σαν να τρως λουκουμάκι, σε αστικό σαλόνι με παρκέ ψαροκόκαλο και δίπλα σε περιμένει κρύο νερό σε κρυστάλλινο ποτήρι για να σε δροσίσει.
Πατησίων 339, Άνω Πατήσια, 210 2287266
