«ΠΙΣΤΗ, ΕΛΠΙΔΑ, ΜΑΚΕΛΕΙΟ» (Faith, Hope, Carnage) λέγεται το βιβλίο που θα κυκλοφορήσει στα τέλη αυτού του μήνα και αποτελεί το απαύγασμα των σαράντα ηχογραφημένων ωρών που κράτησαν οι τηλεφωνικές συνομιλίες ανάμεσα στον Nick Cave και τον Βρετανό αρθρογράφο και συγγραφέα Sean O’ Hagan στο διάστημα ανάμεσα στα καλοκαίρια του 2020 και του 2021.
Όπως είναι γνωστό, ο αγαπητός μας Αυστραλός έχασε το 2015 τον Άρθουρ, τον έναν από τους δίδυμους μικρότερους γιους του σ’ ένα τραγικό ατύχημα κοντά στο σπίτι τους στο Μπράιτον.
Το υλικό του βιβλίου ήταν ήδη έτοιμο προς έκδοση όταν τον περασμένο Μάιο ο 63χρονος Cave δέχτηκε και δεύτερο ανείπωτο πλήγμα μαθαίνοντας ότι έχασε ξαφνικά τη ζωή του υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες και ο (αποξενωμένος από τον ίδιο) Τζέθρο, ο μεγαλύτερος από τους τέσσερις γιους του, τα αποσπάσματα όμως που προδημοσιεύτηκαν πριν από μερικές μέρες στον Guardian είναι αποκαλυπτικά για τους τρόπους με τους οποίους προσπαθεί κάποιος να διαχειριστεί το πιο βαρύ πένθος:
«Μετά τον θάνατο του Άρθουρ, ο κόσμος έμοιαζε να δονείται από μια αλλόκοτη πνευματική ενέργεια. Εξέπληξε και μένα τον ίδιο το πόσο επιδεκτικός έγινα σε ένα είδος μαγικής σκέψης. Πόσο πρόθυμα εγκατέλειψα το ορθολογικό κομμάτι της αντίληψής μου και πόσο αυτό με ανακούφιζε. Μπορεί να πει κανείς ότι πρόκειται για μια τυπική στρατηγική επιβίωσης, μέρος του μηχανισμού του πένθους, είναι όμως κάτι που επιμένει μέσα μου μέχρι σήμερα. Αν πρόκειται για κάποιο είδος ψευδαίσθησης, τότε είναι μια σωτήρια ψευδαίσθηση...»
Ο Θεός να μας λυπηθεί αν η τέχνη δημιουργείται μόνο από ανθρώπους ενάρετους και γεμάτους ενσυναίσθηση. Όταν κάνουμε λόγο για ενσυναίσθηση στην τέχνη, δεν μιλάμε γι’ αυτό. Μιλάμε για την προσπάθεια να κατανοήσουμε τη φύση του εαυτού μας ως ανθρώπινα όντα.
«Είναι φορές που η ύπαρξη ή όχι του Θεού μού φαίνεται ως μια ασήμαντη, τεχνική λεπτομέρεια. Τα ελέη μιας ζωής που περιλαμβάνει την πίστη είναι τόσο πλούσια, έτσι κι αλλιώς. Το να μπαίνεις σε μια εκκλησία, να ακούς θρησκευτικούς στοχασμούς, να διαβάζεις τις γραφές, ο διαλογισμός, η προσευχή – όλες αυτές οι θρησκευτικές δραστηριότητες με βοήθησαν να ξαναβγώ πίσω στον κόσμο. Και όσοι τα θεωρούν αυτά ανόητες δεισιδαιμονίες ή, ακόμα χειρότερα, ένα είδος συλλογικής νοητικής υστέρησης, διαθέτουν πιο αυστηρή στόφα από μένα... Το να πας σε μια εκκλησία και να ανάψεις ένα κερί είναι μια έμπρακτη δήλωση προσμονής και λαχτάρας. Είναι μια ιδιωτική χειρονομία που σηματοδοτεί μια προθυμία να παραχωρήσεις ένα κομμάτι του εαυτού στο μυστήριο. Το ίδιο ισχύει και για την προσευχή, αλλά και για τη μουσική δημιουργία εν τέλει. Η προσευχή για μένα έχει να κάνει με τη δημιουργία ενός χώρου εντός μας όπου αφουγκραζόμαστε τα πιο βαθιά και τα πιο μυστηριώδη στοιχεία της φύσης μας».
«Αυτό που λαχταράς στο πένθος είναι η ακινησία. Όταν πέθανε ο Άρθουρ ήμουν πλημμυρισμένος μ' ένα εσωτερικό χάος, έναν σωματικό πόνο βαθιά μέσα μου που έμοιαζε με βρυχηθμό, μια τρομακτική αίσθηση ζόφου και τέλους. Το ένιωθα να διατρέχει το σώμα μου και να σκάει στις άκρες των δαχτύλων μου. Ήταν βαθιά σωματικό βασανιστήριο, ένα είδος αφανισμού του εαυτού – ένα εσωτερικό ουρλιαχτό».
Με αφορμή την κυκλοφορία του βιβλίου, ο Nick Cave παραχώρησε και μια συνέντευξη που δημοσιεύτηκε χθες στο Περιοδικό των New York Times, όπου, μεταξύ άλλων, καλείται να πάρει θέση για τις σχέσεις που μπορεί να υπάρχουν ανάμεσα στη δημιουργία και στη χρήση (σκληρών) ναρκωτικών ουσιών, με τις οποίες όπως είναι γνωστό ο ίδιος έχει κόψει τις σχέσεις εδώ και καμιά 25αριά χρόνια σχεδόν:
«Αν το ζητούμενο είναι μια παθολογική αφοσίωση στη δουλειά, οι αμφεταμίνες είναι εκπληκτικές. Συχνά όμως σε κάνουν να υπερεκτιμάς το προϊόν της δημιουργικότητάς σου. Δεν νομίζω ότι η ηρωίνη έχει κάποια δημιουργική αξία. Αντιθέτως, σε εμποδίζει, μετά από λίγο, από το να είσαι δημιουργικά υπεύθυνος, καθώς η ζωή σου ορίζεται από τα καπρίτσια της πρέζας. Αυτό που θα έλεγα ότι μου άρεσε στην ηρωίνη ήταν η δομή που, σε κάποιο βαθμό, επέβαλλε στη ζωή σου. Οι επιλογές είναι πολύ περιορισμένες. Ξυπνάς, πρέπει να γίνεις, αλλιώς θα αρρωστήσεις, γίνεσαι, και το βράδυ πάλι απ’ την αρχή. Είναι μια δομημένη ύπαρξη, υπό την προϋπόθεση ότι έχεις λεφτά και άκρη. Αν δεν έχεις, είναι σκέτο χάος και δεν το συστήνω καθόλου».
«Είμαι πολιτισμικά συντηρητικός», δηλώνει σε κάποιο άλλο σημείο της συνέντευξης, «υπό την έννοια ότι εκτιμώ αφάνταστα τη σοφία των αιώνων που πρέπει να κρίνεται αλλά και να συντηρείται… Ο Θεός να μας λυπηθεί αν η τέχνη δημιουργείται μόνο από ανθρώπους ενάρετους και γεμάτους ενσυναίσθηση. Όταν κάνουμε λόγο για ενσυναίσθηση στην τέχνη, δεν μιλάμε γι’ αυτό. Μιλάμε για την προσπάθεια να κατανοήσουμε τη φύση του εαυτού μας ως ανθρώπινα όντα. Αυτή η κατανόηση –ακόμα και η κατανόηση των χειρότερων στοιχείων της φύσης μας– είναι αρετή. Υπάρχει ομορφιά σ’ αυτή τη διαδικασία, και η ομορφιά έχει ηθική αξία από μόνη της».
