Διανύουμε πλέον το τρίτο εικοσιτετράωρο έπειτα από το κλείσιμο της κάλπης των ενδιάμεσων εκλογών των ΗΠΑ, και το αμερικανικό εκλογικό θρίλερ ακόμα δεν έχει ολοκληρώσει το φινάλε του.
Δεκάδες χιλιάδες ψήφοι βρίσκονται ακόμα στην διαδικασία της καταμέτρησης, ενώ εκατομμύρια αμερικανοί παραμένουν κολλημένοι στις οθόνες των τηλεοράσεων και των κινητών τηλεφώνων τους, αναμένοντας να δουν το πολιτικό τοπίο που θα σχηματιστεί και θα καθορίσει την δεύτερη διετία της Προεδρίας Μπάιντεν.
Ο έλεγχος της Γερουσίας παραμένει ένα ανοιχτό ερώτημα, καθώς εκκρεμούν ακόμα τα αποτελέσματα από τις πολιτείες της Αριζόνα, της Νεβάδα αλλά και της Τζόρτζια. Η τελευταία, μάλιστα, αναμένεται να διοργανώσει επαναληπτικές εκλογές εντός του Δεκεμβρίου, και το επικρατέστερο σενάριο είναι πως θα είναι εκείνη που θα καθορίσει την νικητήρια παράταξη που θα απολαύσει την πλειοψηφία στο νομοθετικό σώμα.
Το μέλλον της Βουλής των Αντιπροσώπων παραμένει, και αυτό με την σειρά του, νεφελώδες. Παρότι οι προβλέψεις θέλουν το κόμμα των Ρεπουμπλικανών να επικρατεί με μια ισχνή πλειοψηφία, η ακριβής αριθμητική υπεροχή του που θα προσδιορίζει το επίπεδο της ισχύος του εντός του Κογκρέσου δεν έχει ακόμα εξακριβωθεί.
Στο αδιέξοδο των κάλπεων του 2022, ίσως αντανακλάται το μύνημα πως οι ανησυχίες του μέσου Αμερικανού πολίτη είναι αρκετά πιο σύνθετες από τη μονοδιάστατη ατζέντα των δύο μεγάλων παρατάξεων της χώρας.
Μπορεί η εκλογική βελόνα να μην έχει ισορροπήσει, ωστόσο ένα συμπέρασμα είναι ήδη ξεκάθαρο: το αναμενόμενο «κόκκινο κύμα» –δηλαδή η άνετη επικράτηση των Ρεπουμπλικανών και στα δύο όργανα του Κογκρέσου και η ανατροπή των πολιτικών ισορροπιών στις Η.Π.Α.– δεν έφτασε ποτέ.
Αντ’αυτού, το αμερικανικό εκλογικό σώμα έστειλε ένα διφορούμενο μήνυμα στους πολιτικούς της εκπροσώπους, εκφράζοντας από τη μία τη δυσαρέσκειά του για τη διαχείριση της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας από τους Δημοκρατικούς και από την άλλη την απέχθειά του για τον διχασμό και τον πρωτοφανή κοινωνικό συντηρητισμό που προωθούν οι Ρεπουμπλικάνοι.
«Πολλοί νιώθουμε σαν να πρόκειται για μια εκλογική αναμέτρηση δίχως νικητή, ένα πατ ή ένα stalemate, όπως θα λέγαμε με σκακιστικούς όρους» αναφέρει στην LiFO ο 42χρονος Έρικ Στάγκερ από το Σιάτλ. «Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει πως δεν μπορούμε να εξάγουμε αρκετά πολιτικά συμπεράσματα» βιάζεται να συμπληρώσει.
«Κατ’εμε, το σημαντικότερο εξ’ αυτών είναι το εξής: η αυτοπεποίθηση των Ρεπουμπλικανών πως η οικονομική δυσφορία, η αντιδικαιωματική ατζέντα και η τακτική του “διαίρει και βασίλευε” θα τους ευνοούσε αποδείχτηκε τελικά κοντόφθαλμη και αυτοκαταστροφική» καταλήγει.
Ανέλπιστο σωσίβιο για τους Δημοκρατικούς
Υπό το πρίσμα των εξαιρετικά απαισιόδοξων προσδοκιών, το εκλογικό αποτέλεσμα ερμηνεύτηκε εύλογα ως ένα ανέλπιστο σωσίβιο για τους Δημοκρατικούς. Αντιμέτωπη με τις πολλαπλές προκλήσεις ενός αχαλίνωτου πληθωρισμού, μιας δημοτικότητας του Μπάιντεν που έχει υποστεί μια εντυπωσιακή βουτιά, αλλά και μιας εκλογικής αναμέτρησης που τόσο ιστορικά όσο και στατιστικά το κυβερνών κόμμα τείνει να χάνει, η παράταξη είχε σχεδόν προεξοφλήσει τη συντριβή της.
Τέτοια ήταν, μάλιστα, η βεβαιότητα της ήττας, που μερικά επιφανή στελέχη των Δημοκρατικών, όπως ο κυβερνήτης της Καλιφόρνια Γκάβιν Νιούσομ, είχαν ήδη αρχίσει να συμμετέχουν σε ένα blame game προς αναζήτηση ευθυνών.
Η πραγματικότητα, ωστόσο, διέψευσε ακόμα και τους πιο σκεπτικούς αναλυτές και δημοσκόπους. Οι Δημοκρατικοί κατόρθωσαν να διατηρήσουν τις επίφοβες θέσεις τους στην Βουλή των Αντιπροσώπων σε ιδιαίτερα κρίσιμες πολιτείες από το Τέξας μέχρι την Βιρτζίνια, ενώ παράλληλα σημείωσαν άνετες νίκες στη Γερουσία κερδίζοντας δύσκολες μάχες όπως αυτή στην πολιτεία του Νιου Χάμσαϊρ. Και σύμφωνα με τα τωρινά μοντέλα προβλέψεων, το κόμμα φαίνεται πως θα διατηρήσει τον έλεγχο της άνω βουλής, έστω και με ισάριθμο αριθμό Γερουσιαστών με την αντίπαλη παράταξη.
«Ο κόσμος ξεκινά να βλέπει τους καρπούς των έργων της κυβέρνησής στην οικονομία, τις υποδομές και την πανδημία» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Τζο Μπάιντεν στο προσεκτικό μα συνάμα εμφανώς ευφορικό χθεσινό του διάγγελμα, πανηγυρίζοντας με μετριοπάθεια τα κέρδη των Δημοκρατικών στην εκλογική αναμέτρηση.
Αυτό δεν σημαίνει, φυσικά, πως τα καμπανάκια που ήδη είχαν αρχίσει να χτυπούν στο επιτελείο Μπάιντεν έπειτα από τη δημοσίευση των πρώτων δυσοίωνων δημοσκοπήσεων δεν εξακολουθούν να ηχούν προειδοποιητικά.
Ο δυναμικός ρόλος του χαρισματικού πρώην Προέδρου Μπαράκ Ομπάμα στην προεκλογική εκστρατεία μπορεί να ήταν ένα δυνατό χαρτί που ευνόησε και συσπείρωσε την παράταξη –«μέχρι και εγώ δέχτηκα δεκάδες ηχογραφημένα μηνύματά του στο κινητό μου που με παρότρυναν να ψηφίσω» εξομολογήθηκε χαρακτηριστικά η βετεράνα δημοσιογράφος των ΝΥΤ Κλόντια Σίφερ– αλλά η παρουσία του στην αμερικανική πολιτική σκηνή είναι αρκετά σποραδική για να συνεχίσει να αποφέρει καρπούς.
Αντίθετα, διάφοροι διάττοντες αστέρες της παράταξης που ανέτειλαν την περασμένη τετραετία, όπως ο Μπέτο Ο’ Ρούρκ και η Στέισι Άμπραμς, έχασαν με ακόμα μεγαλύτερες διαφορές, οδηγώντας του Δημοκρατικούς στον δρόμο της αναζήτησης νέων πολιτικών ηρώων.
Η σχετική επιτυχία των Δημοκρατικών, λοιπόν, ίσως οφείλεται λιγότερο στα προεκλογικά τους αφηγήματα και περισσότερο στα λάθη των πολιτικών τους αντιπάλων – με κομβικότερο παράγοντα την κατάργηση της ιστορικής δικαστικής απόφασης Roe v. Wade, η οποία ανέτρεψε την ομοσπονδιακή κατοχύρωση του δικαιώματος στην άμβλωση.
«Νομίζω πως η σημασία αυτής της υπόθεσης υποτιμήθηκε τρομερά από τους δημοσκόπους, καθώς πρόκειται για μια σεισμική αλλαγή για τις Αμερικανίδες γυναίκες, που όμοια της δεν έχουμε ξαναδεί στη σύγχρονη αμερικανική πολιτική σκηνή» εξηγεί στην LiFO η Λίζι Χίλτον από τη Βιρτζίνια, η οποία έχει συμμετάσχει ενεργά σε πολλές καμπάνιες των Δημοκρατικών.
«Η στάση των Ρεπουμπλικανών απέναντι στην άμβλωση ήταν διαχρονικά αντιδημοφιλής, αλλά λόγω της προστασίας που παρείχε το Roe v. Wade δεν είχε χρειαστεί να πληρώσουν το πολιτικό τίμημα αυτής της θέσης στο παρελθόν» συμπληρώνει.
«Αρκεί να εξετάσουμε τι συνέβη στο Μίσιγκαν, όπου η νυν Κυβερνήτης του Δημοκρατικού Κόμματος ανήγαγε το θέμα σε κεντρικό ζήτημα της εκστρατείας της, και κατάφερε να κάνει μια τεράστια εκλογική υπέρβαση. Άλλο ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα συναντάμε στο Κεντάκι, το βαθύ κόκκινο κάστρο και πολιτικό σπίτι του Ρεπουμπλικανού Μιτς ΜακΚόνελ, όπου οι ψηφοφόροι της Τρίτης απέρριψαν την απαγόρευση των αμβλώσεων, πράγμα που σημαίνει πως η γυναίκες της πολιτείας θα διατηρήσουν το δικαίωμά τους στην άμβλωση. Θεωρώ πως είναι αμέτρητες οι γυναίκες που σε άλλη περίπτωση θα στήριζαν τους Ρεπουμπλικάνους, ωστόσο άλλαξαν γνώμη λόγω της πολεμικής στάσης της παράταξης απέναντι στα δικαιώματά τους» προσθέτει.
Η υποχώρηση του τραμπισμού
Στην αντίπερα όχθη, τα εμφανώς περιορισμένα εκλογικά κέρδη των Ρεπουμπλικανών προκάλεσαν ήδη μια έκδηλη αμηχανία και δυσφορία στα στελέχη της παράταξης, καθώς και μια ανατροπή των σχεδίων του Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος ήλπιζε να ενορχηστρώσει μια ολική επαναφορά στο πολιτικό σκηνικό της Αμερικής, στην πλάτη της επιτυχίας των υποψηφίων που προώθησε ο ίδιος.
Όμως η υπερβολική στήριξη της παράταξης σε σκυλοπυρηνικούς και αμφιλεγόμενους υποψηφίους –που προβάλαν μια ιδιαίτερα συντηρητική ατζέντα και παπαγάλιζαν ασταμάτητα αφηγήματα περι νοθευμένων προεδρικών εκλογών του 2020– προσγειώθηκε άτσαλα στην πραγματικότητα της σημερινής Αμερικής, που φαίνεται να έχει χορτάσει από διχασμό.
«Οι Ρεπουμπλικάνοι είχαν μερικούς κυριολεκτικά τραγικούς υποψηφίους σε κρίσιμες εκλογές, και γι’ αυτό ευθύνεται η ανάμειξη και παρέμβαση του Ντόναλντ Τραμπ» εξηγεί η Χίλτον. «Τα αποτελέσματα μιλούν από μόνα τους. Δείτε, για παράδειγμα, τι έγινε στο Νιου Χάμσαϊρ, όπου ο αποτελεσματικός εν ενεργεία Ρεπουμπλικανός κυβερνήτης Κρις Σουνούνου συγκέντρωσε το 57% των ψήφων, ενώ από την άλλη ο Ρεπουμπλικανός υποψήφιος για τη Γερουσία –φανατικός υποστηρικτής του Τραμπ και αρνητής των αποτελεσμάτων των εκλογών του 2020– περιορίστηκε στο 44% και υπέστη μια ξεκάθαρη ήττα» προσθέτει. «Αυτό μας δείχνει πως υπήρξε η θέληση από πολλούς ψηφοφόρους να στηρίξουν τους Ρεπουμπλικανούς, αλλά όχι τους υποψηφίους που ανήκουν στην παρανοϊκή πτέρυγα του Τραμπ».
Πουθενά αλλού δεν ήταν εντονότεροι οι συμβολισμοί της υποχώρησης του Τραμπισμού από την Πενσυλβανία, την πολιτεία που, μάλιστα, είχε βαφτεί απροσδόκητα κόκκινη το 2016 σηματοδοτώντας την επικράτηση του πρώην Προέδρου.
Στην αναμέτρηση της Τρίτης, ο υποψήφιος των Ρεπουμπλικανών για την Γερουσία –ο αμφιλεγόμενος τηλεγιατρός τουρκικής καταγωγής Μεχμέτ Οζ, ο οποίος διατηρεί ιδιαίτερα στενούς δεσμούς τόσο με τον Τραμπ όσο και με τον Ερντογάν– υπέστη μια συντριπτική ήττα, παρότι είχε επενδύσει εκατομμύρια δολάρια στην προεκλογική του εκστρατεία και είχε επιστρατεύσει συχνά τις υποστηρικτικές δηλώσεις του ίδιου του Ντόναλντ.
Με την επικράτηση του Δημοκρατικού Τζον Φέτερμαν –ο οποίος έπρεπε μάλιστα να υπερβεί την πρόκληση της απουσίας του από μεγάλο κομμάτι της προεκλογικής εκστρατείας λόγω εμφράγματος που υπέστη– η κομβική πολιτεία της ανατολικής ακτής επέστρεψε στη Γερουσία βαμμένη και πάλι στην μπλε απόχρωση της.
Όμως ίσως το εντονότερο πλήγμα στην ισχύ του Τραμπ τυχαίνει να εφάπτεται με τον μεγαλύτερο θρίαμβο των Ρεπουμπλικανών στις ενδιάμεσες εκλογές. Ο λόγος για το αποτέλεσμα της ηλιόλουστης Φλόριντα, όπου ο δημοφιλής Ρεπουμπλικάνος Ρον ΝτεΣάντις ξανακέρδισε με εντυπωσιακή άνεση τη θέση του κυβερνήτη της πολιτείας, κατακτώντας μάλιστα εντυπωσιακά ποσοστά στην πόλη του Μαϊάμι που παραδοσιακά αποφεύγει να στηρίζει συντηρητικούς πολιτικούς.
Αναμφίβολα, ο 40χρονος κυβερνήτης με τον πύρινο λόγο και τα αξιοσημείωτα ποσοστά στήριξης εξελίχθηκε σε πρωταγωνιστή της εκλογικής αναμέτρησης για το κόμμα των Ρεπουμπλικανών
Η επιτυχία του ΝτεΣάντις δεν είναι διόλου απίθανο να λειτουργήσει σαν καταπέλτης για τις πολιτικές φιλοδοξίες του, σπρώχνοντας τον ένα βήμα πιο κοντά στο χρίσμα των Ρεπουμπλικανών για την υποψηφιότητα της Προεδρίας στις εκλογές του 2024 – αν, φυσικά, ο ίδιος το επιδιώξει.
«Δυο χρόνια ακόμα» κραύγαζε ομόφωνα το εκστασιασμένο πλήθος που μαζεύτηκε για να παρακολουθήσει την μετεκλογική συγκέντρωση του κυβερνήτη της Φλόριντα, μια παραδοχή πως όσο θερμά και αν τον στήριξαν στις εκλογές της πολιτείας, επιθυμούν να τον δουν να σκαρφαλώνει ακόμα ψηλότερα και ας βρεθεί μακριά τους – αρκεί να καταλήξει στο Οβάλ Γραφείο του Λευκού Οίκου.
«Πιστεύω ότι αν θέσει υποψηφιότητα μπορεί να βλάψει πολύ τον εαυτό του. Δεν πιστεύω ότι θα είναι καλό για το κόμμα» ήταν η σύντομη μα καυστική τοποθέτηση του Ντόναλτ Τραμπ στο Truth Social, το μέσο κοινωνικής δικτύωσης που έχει ιδρύσει για να εκφράζεται. Ο φόβος και η εμφανής ανησυχία του είναι δικαιολογημένοι. Έπειτα από μια απογοητευτική βραδιά για τον ίδιο και μια πανηγυρική επανεκλογή για τον ΝτεΣάντις, δεν είναι λίγοι εκείνοι που στο πρόσωπο του κυβερνήτη της Φλόριντα βλέπουν να σχηματίζεται ο πολιτικός του διάδοχος.
Η κόπωση με τον διχασμό και η αποστροφή στη ριζοσπαστικοποίηση
Οι ερμηνείες του πολύπλοκου και πολυεπίπεδου αποτελέσματος των ενδιάμεσων εκλογών για τις δύο παρατάξεις μπορεί να διαφέρουν, ωστόσο ένα μήνυμα φαίνεται πως είναι κοινό. Έπειτα από μια εξαιρετικά διχαστική τετραετία υπό την εξουσία του Τραμπ, αλλά και μια εκλογική αναμέτρηση που οδήγησε σε πρωτοφανείς εικόνες βίας και αναταράξεων με αποκορύφωμα την εισβολή στο Καπιτώλιο που έλαβε χώρα στις 6 Ιανουαρίου του 2021, οι Αμερικανοί πολίτες φαίνεται πως αναζητούν την νηφαλιότητα και την σταθερή, δημοκρατική και υπεύθυνη διακυβέρνηση – και ας κυριαρχούν οι ιδεολογικές κορώνες στον δημόσιο διάλογο της χώρας.
Στο αδιέξοδο των κάλπεων του 2022, ίσως λοιπόν αντανακλάται το μύνημα πως οι ανησυχίες του μέσου Αμερικανού πολίτη είναι αρκετά πιο σύνθετες από τη μονοδιάστατη ατζέντα των δύο μεγάλων παρατάξεων της χώρας.
«Κόντρα στην πόλωση που επικρατεί σε εθνικό επίπεδο, από την εκλογή κυβερνήτη ως το Κογκρέσο τα πρόσωπα που επιδιώκουν να εκπροσωπήσουν τους κατοίκους του Νιου Χάμσαϊρ ανταμείβονται για τη μετριοπάθειά τους» εξηγεί στη LiFO ο Βασίλης Κουτσούμπας, μεταπτυχιακός φοιτητής στις ΗΠΑ, ο οποίος πέρασε το τελευταίο του 24ωρο στη βορειοανατολική πολιτεία παίρνοντας την πρώτη του γεύση από τις αμερικάνικες εκλογές.
«Οι ακραίες φωνές εκατέρωθεν δεν βρίσκουν θέση σε μια πολιτεία που αποζητά μια προσγειωμένη οικονομική πολιτική, ιεραρχεί υψηλά την προσωπική ελευθερία όπως αυτή εκφράζεται στο δικαίωμα μιας γυναίκας να επιλέγει και στην προάσπιση της δημοκρατίας απέναντι σε φωνές που την υπονομεύουν» συμπληρώνει.
Κάνοντας μια σύντομη στάση σε ένα μικρό diner στην πόλη του Μάντσεστερ, ο Βασίλης κάθισε να αφουγκραστεί τις ανησυχίες της ιδιοκτήτριας, η οποία εξιστόρησε το αβάσταχτο κόστος του πληθωρισμού αλλά και την απογοήτευσή της από το πολιτικό σύστημα που έχει αμελήσει μια βασική αρχή της πολιτικής: τον συμβιβασμό.
«Μας είπε πως τα δύο μεγάλα κόμματα έχουν αφιερωθεί σε μια καμπάνια καταστρατήγησης του αντιπάλου και έχουν αμελήσει μικρές κοινότητες σαν τη δική της. Πως από την μια η Αμερική δεν είναι μόνο τα αστικά κέντρα –η Νέα Υόρκη, η Καλιφόρνια και η Ουάσιγκτον– και πως αυτό πρέπει να καταλάβουν οι Δημοκρατικοί. Και πως από την άλλη, όταν επιτρέψει στο κράτος να αποφασίζει για κάτι τόσο θεμελιώδες όσο η επιλογή της στην άμβλωση, τότε θα προτιμούσε να αλλάξει χώρα, και πως αυτό είναι που δεν κατανοούν οι Ρεπουμπλικάνοι».
«Τελικά η πολιτική δεν είναι δυαδικό σύστημα» αναφέρει ο Βασίλης καθώς επεξεργάζεται τις κουβέντες που αντάλλαξε με τη μικρομεσαία επιχειρηματία από το Μάντσεστερ. «Τη γυναίκα αυτή, όπως και εκατομμύρια άλλους ψηφοφόρους, δεν τους οδήγησε στις κάλπες ο πληθωρισμός ή η προστασία των δικαιωμάτων τους, η προάσπιση της Δημοκρατίας ή η ενεργειακή κρίση, άλλα όλα τα παραπάνω. Κάνουμε συχνά το λάθος και ερμηνεύουμε τις ανησυχίες αυτές όπως θα θέλαμε να υφίστανται, δημιουργούμε μια εικόνα της κοινωνίας επηρεασμένη από τις δικές μας προκαταλήψεις. Ίσως είναι αναπόφευκτο – σίγουρα όμως δεν είναι αντιπροσωπευτικό» καταλήγει.
