ΠΑΝΩ ΑΠΟ ΠΕΝΗΝΤΑ ΣΥΓΚΡΟΤΗΜΑΤΑ ακύρωσαν τις εμφανίσεις τους την προηγούμενη εβδομάδα στο μαζικό δεκαήμερο φεστιβάλ μουσικής και media South by Southwest που γίνεται κάθε χρόνο στο Όστιν του Τέξας. Ήταν μια κίνηση διαμαρτυρίας ενάντια στις διασυνδέσεις του φεστιβάλ με τον αμερικανικό στρατό που αποτελεί επίσημο σπόνσορα των εκδηλώσεων και με διάφορους χορηγούς που εκπροσωπούν εταιρείες τεχνολογικού και στρατιωτικού εξοπλισμού οι οποίες επίσης ενισχύουν το Ισραήλ στον πόλεμο (ή τη σφαγή) που διεξάγει στη Γάζα.
Η ενέργεια αυτή έφερε ξανά στο προσκήνιο το ζήτημα του πολιτιστικού μποϊκοτάζ κατά του Ισραήλ που αποτελεί εδώ και χρόνια πεδίο έντονης αντιπαράθεσης ανάμεσα σε όσους συμμερίζονται τα κελεύσματα της φιλοπαλαιστινιακής κίνησης BDS (από τα αρχικά των λέξεων Boycott, Divestment, Sanctions – δηλαδή Μποϊκοτάζ, Απόσυρση Επενδύσεων, Κυρώσεις) και σε όσους θεωρούν ότι το μποϊκοτάζ δεν συνιστά αποτελεσματικό μέσο διαμαρτυρίας και ότι απλά τιμωρεί το φιλοθεάμον κοινό στερώντας του την δυνατότητα να παρακολουθήσει από κοντά τους αγαπημένους του καλλιτέχνες.
«Δεν υποστηρίζουμε τον Νετανιάχου περισσότερο από τον Τραμπ, εξακολουθούμε όμως να παίζουμε στην Αμερική. Η μουσική και η τέχνη έχουν να κάνουν με την υπέρβαση των συνόρων, όχι με το χτίσιμό τους».
Η συζήτηση είχε κορυφωθεί πριν από μία πενταετία περίπου όταν είχαν βρεθεί από τη μια μεριά ο Ρότζερ Γουότερς και ο Μπράιαν Ίνο ως θερμοί υποστηρικτές της BDS και από την άλλη ο Nick Cave με τους Bad Seeds και οι Radiohead που είχαν αρνηθεί να ματαιώσουν τις προγραμματισμένες εμφανίσεις τους στο Ισραήλ, όπως είχαν κάνει στο παρελθόν συνάδελφοί τους όπως η Lana Del Ray ή ο Έλβις Κοστέλο, μεταξύ άλλων. «Το να εμφανίζεσαι σε μια χώρα δεν σημαίνει ότι στηρίζεις την κυβέρνησή της», είχε δηλώσει τότε ο Thom Yorke Radiohead. «Δεν υποστηρίζουμε τον Νετανιάχου περισσότερο από τον Τραμπ, εξακολουθούμε όμως να παίζουμε στην Αμερική. Η μουσική και η τέχνη έχουν να κάνουν με την υπέρβαση των συνόρων, όχι με το χτίσιμό τους».
Δεν λέει κάτι με το οποίο εύκολα μπορεί να διαφωνήσει κάποιος, είναι όμως επίσης γεγονός ότι διάφοροι πολιτικοί παράγοντες του επίσημου Ισραήλ έχουν κατά καιρούς κεφαλαιοποιήσει και εργαλειοποιήσει αγρίως τις εμφανίσεις γνωστών μουσικών στη χώρα – όπως στην περίπτωση των Radiohead ο υπουργός στρατηγικών υποθέσεων της χώρας Γκιλάν Ερντάν, ο οποίος είχε συγχαρεί δημοσίως το συγκρότημα για την απόφαση του να μην «υποκύψει» στις εισηγήσεις της BDS.
Ο Νικ Κέιβ με τη σειρά του είχε κοινοποιήσει τότε μια επιστολή που είχε στείλει στον Μπράιαν Ίνο, όπου μεταξύ άλλων έλεγε: «Γνωρίζω τις αδικίες που έχει υποφέρει ο παλαιστινιακός πληθυσμός και εύχομαι το μαρτύριο του να τελειώσει με μια εμπεριστατωμένη και δίκαιη λύση που προϋποθέτει τεράστια πολιτική βούληση κι από τις δύο πλευρές της εξίσωσης. Δεν υποστηρίζω όμως την κίνηση BDS και πιστεύω ότι το πολιτιστικό μποϊκοτάζ κατά του Ισραήλ αποτελεί πράξη δειλίας και ντροπής και αυτός είναι εν μέρει ο λόγος που παίζω στο Ισραήλ – όχι για να υποστηρίξω κάποια συγκεκριμένη πολιτική οντότητα αλλά ως μια ηθική στάση ενάντια σε όσους επιθυμούν τον εκφοβισμό και την φίμωση μουσικών». Σημείωνε επίσης ο Κέιβ στην επιστολή του ότι «ακόμα κι ο αξιοσέβαστος Νόαμ Τσόμσκι θεωρεί ότι η κίνηση BDS στερείται νομιμοποίησης και είναι εγγενώς υποκριτική».
Αποκρινόμενος, ο Μπράιαν Ίνο είχε δηλώσει έκπληκτος με την ορολογία που χρησιμοποίησε ο Κέιβ, λέγοντας ότι το μποϊκοτάζ «δεν έχει καμία σχέση με τη "φίμωση" καλλιτεχνών, μια κατηγορία την οποία βρίσκω εξοργιστική αν αναλογιστούμε το ευρύτερο πλαίσιο όπου μερικά εκατομμύρια άνθρωποι φιμώνονται αγρίως καθημερινά».
Ο Νόαμ Τσόμσκι πάλι αναγκάστηκε να δηλώσει για άλλη μια φορά την αντίθεσή του «σε κάθε καλλιτεχνική εμφάνιση στο Ισραήλ που μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εθνική προπαγάνδα που στόχο έχει την συγκάλυψη της κατοχής και την άρνηση των ανθρώπινων δικαιωμάτων των Παλαιστινίων. Έχω συμμετάσχει σε πλήθος κινητοποιήσεων που καθιστούν υπόλογο το Ισραήλ για σειρά παραβιάσεων της διεθνούς νομοθεσίας πολύ πριν την κίνηση BDS, με την οποία μπορεί να έχω κάποιες τακτικές διαφωνίες, αλλά υποστηρίζω τις δράσεις της».
Είναι μεγάλη και ακανθώδης η κουβέντα – ή μάλλον ήταν, αφού εδώ και μερικούς μήνες το Ισραήλ κάνει ό,τι μπορεί για να επιβεβαιώσει το καθεστώς σκληρού απαρτχάιντ που του καταλογίζουν, αντίστοιχο με εκείνο της Νοτίου Αφρικής πριν από δεκαετίες, όταν είχε λειτουργήσει πανηγυρικά το «μουσικό» μποϊκοτάζ κατά της χώρας. Αλλά αν τονίσεις το προφανές, μπορεί να σε τρέχουν για αντισημιτισμό. Εδώ ο Τζόναθαν Γκλέιζερ είπε τα απολύτως αυτονόητα και μάλιστα με πολύ σεμνό και διακριτικό τρόπο (αναφέρθηκε ξεκάθαρα μάλιστα στο χτύπημα της Χαμάς την 7η Οκτωβρίου), κατά την σύντομη ομιλία του στα Όσκαρ, και πάλι όμως τον κρεμάνε καθημερινά από τότε διάφοροι κύκλοι στα μανταλάκια ως αντισημίτη.
