Με απεριόριστη χαρά βίωσα την πρώτη από μια σειρά εκδηλώσεων που οργάνωσαν οι «Φίλοι της Γαστρονομίας Σύρου», στο πλαίσιο της αναβίωσης τοπόσημων της Σύρου, χαρακτηριστικών σημείων καίριας ιστορικής και πολιτιστικής σημασίας.
Ως αφετηρία, ζήσαμε από κοντά την αναβίωση της αγοράς της οδού Χίου, που ενώνει το λιμάνι με το δημαρχείο.
Η εκδήλωση έγινε μέσα στο Μουσείο Κλωστοϋφαντουργίας Ερμούπολης - Hermoupolis Heritage, ένα μέρος που συστήνω να επισκεφτείτε όλοι όσοι ταξιδέψετε στο νησί. Ο ιδρυτής του, Δημήτρης Σταυρακόπουλος, λάτρης των παλαιών αντικειμένων, έχει βάλει σκοπό ζωής να περισώσει ό,τι συριανό μπορεί από τη φθορά του χρόνου. Ξεκίνησε από το εγκαταλελειμμένο εργοστάσιο του Ζησιμάτου, μετατρέποντάς το σε ένα μουσείο που πλέον φιλοξενεί και πολλές πολιτιστικές εκδηλώσεις.
Ήταν ο πρώτος που σκέφτηκε να φέρει εκεί την ιδέα της αναβίωσης της αγοράς. Η ιδέα ριζοβόλησε αμέσως στους Φίλους της Γαστρονομίας Σύρου, και το αποτέλεσμα ήταν απολαυστικό αλλά και πολύ συγκινητικό για τους Ερμουπολίτες.
Ο πυρήνας της συριανής γαστρονομίας ήταν πάντα η οδός Χίου, και απ’ όσο βλέπω δυστυχώς κινδυνεύει να μετατραπεί σε εμπορικό δρόμο με μαγαζιά, χάνοντας έτσι την ταυτότητά της.
Ο εξωτερικός χώρος του μουσείου μετατράπηκε σε ένα «σκηνικό θεάτρου», όπου οι σημερινοί επαγγελματίες της αγοράς και της γαστρονομίας αναπαρήγαγαν την αγορά των προγόνων τους, αναβιώνοντας τις μυρωδιές, τις γεύσεις και όλων των ειδών τις ιστορίες, ενεργοποιώντας τη μνήμη όλων των ντόπιων και γεφυρώνοντας με επιτυχία τον χρόνο με τη σημερινή εποχή. Η γνήσια ατμόσφαιρα που επετεύχθη είχε πολλαπλή αξία και δύναμη γιατί ήταν πρωτόγνωρη για όλα τα νέα παιδιά, που πραγματικά μαγεύτηκαν. Συνολικά πάνω από 500 άνθρωποι πέρασαν από εκεί και απόλαυσαν τη μέρα αυτή.
Ο πυρήνας της συριανής γαστρονομίας ήταν πάντα η οδός Χίου, και απ’ όσο βλέπω δυστυχώς κινδυνεύει να μετατραπεί σε εμπορικό δρόμο με μαγαζιά, χάνοντας έτσι την ταυτότητά της.
Η Νομαρχία αλλά και το ίδιο το κράτος οφείλει να περισώσει την αγορά, χαρακτηρίζοντας τον δρόμο και τα κτίρια με αντίστοιχες ρυθμισμένες χρήσεις (δεν ξέρω μπας και ήδη υπάρχουν από τα παλιά χρόνια και απλά δεν εφαρμόζονται). Σε παλαιότερό μου άρθρο είχα αναφερθεί στα αρχοντικά που καταρρέουν, τα οποία τώρα είδα με χαρά πως με αργά βήματα αναπαλαιώνονται. Το ίδιο οφείλει να γίνει με τη διατήρηση της αγοράς.
Ο ΕΟΤ, με τα κονδύλια που έχει λάβει από το Ταμείο Ανάκαμψης, θα μπορούσε, αν το βάλει στόχο, να το οργανώσει θαυμάσια, καθώς μια τέτοια νέα προσέγγιση είναι μέσα στις οδηγίες που έχουν δοθεί για το πώς θα πρέπει να διοχετευτούν οι πόροι που έχει λάβει.
Ο γενικός γραμματέας του Οργανισμού, Δημήτρης Φραγκάκης, ο οποίος παρευρέθηκε στην εκδήλωση, ελπίζω να προχωρήσει το όραμα, καθώς ο ίδιος δήλωσε πως η αυθεντικότητα είναι το πιο σημαντικό στοιχείο που επιζητά ο τουρισμός.
Μια ιδέα που ακούστηκε είναι το κάθε κτίριο να έχει απ' έξω ένα QR code για κάθε μαγαζί της Χίου, που θα αναφέρει την ιστορικότητά του και τα αντίστοιχα τοπικά προϊόντα. Ιδέες υπάρχουν πολλές, αλλά ήρθε η ώρα και το κράτος να τις προχωρήσει. Η αγορά πρέπει να περισωθεί και μάλιστα άμεσα.
Αυτό το αυθεντικό μελίσσι που αποτελείται από μανάβικα, παντοπωλεία, ψαρομανάβηδες κ.λπ. να κριθεί πλέον ότι αποτελεί μέρος γαστρονομικού τουρισμού, καθώς οι ξένοι αυτό είναι που πραγματικά αγαπούν, το αυθεντικό. Δεν έρχονται στις Κυκλάδες για να βλέπουν ξένα τυποποιημένα τρόφιμα σε σούπερ μάρκετ. Η μεγάλη ιστορία που έχει η οδός Χίου να αποτελέσει ένα είδος «διατηρητέου», με μια ξεκάθαρη ταυτότητα και ένα όραμα που θα ξεκινάει από το παρελθόν αλλά θα εγγυάται τη διατήρησή του στο μέλλον. Η συριανή πολυδιάστατη τοπική γαστρονομία θα είναι πλέον κατοχυρωμένη μέσα σε αυτόν τον γευστικό περίπατο.
Η εκδήλωση στέφθηκε με τεράστια επιτυχία και κατάφερε πραγματικά να θυμίσει σε όλους μας την πλούσια γαστρονομική και πολιτιστική ταυτότητα του νησιού. Ένα τεράστιο ευχαριστώ από όλους εμάς τους Κυκλαδίτες στους Συριανούς συντελεστές, που δούλεψαν σκληρά, με απίστευτο μεράκι, αφήνοντας μάλιστα τις δικές τους δουλειές, για να μας χαρίσουν ένα τόσο εμπνευσμένο όραμα: Αντώνης Δούκας, Γιάννης Ζυγομαλάς, Νικολέττα Μακρυωνίτου, Κώστας Μπουγιούρης, Δημήτρης Πλυτάς, Λεονάρδος Ρούσσος, Δημήτρης Σταυρακόπουλος, Λίνα Φουρνιστάκη.
Η Ερμούπολη, το πετράδι του Αιγαίου, άξιος τόπος για να γεννηθεί κανείς, έχει αυτούς τους εμπνευσμένους ανθρώπους να συνεχίζουν τον βηματισμό των προγόνων τους.
Η βραδιά άνοιξε με τον Κωνσταντίνο Καρακατσάvη να τραγουδάει το παλιό τραγούδι «Ο παγωτατζής» με μια φωνή καμπάνα, που μας μετέφερε αμέσως στο κλίμα της εποχής. Ο ίδιος διατηρεί στο νησί το γνωστό παγωτατζίδικο Django, και δημιουργεί εντελώς φυσικό παγωτό, χωρίς καθόλου πρόσθετα!
Ο Κώστας Πρέκας, που έχει 30 χρόνια τώρα το πιο όμορφο ελληνικό παντοπωλείο στη Σύρο, φυσικά στο κέντρο της οδού Χίου, είχε βρει τον μπουφέ από το παλαιό μπακάλικο «του Τσουκάτου» και τον είχε γεμίσει με όλα τα ποτά εποχής, φτιαγμένα στη Σύρο, που πλέον δεν παράγονται πια, κι έτσι μπήκαμε κυριολεκτικά στη χρονοκάψουλα του παζαριού.
Χρέη «μπακαλόγατου» του Πρέκα για εκείνο το βράδυ έκανε ο αγαπημένος μου σεφ Δημήτρης Πλυτάς, που διατηρεί το εξαίρετο εστιατόριο Περί Τήνος στο λιμάνι της Ερμούπολης. Μας τρατάραν ντόπιο μαραθοτύρι, ελίτσες, χειροποίητες παστελαριές, σαρδέλες και πολλές άλλες λιχουδιές.
Οικογένεια που διατηρεί ακόμη και σήμερα κρεοπωλείο τρίτης γενιάς, το Σαλιμπάκι στη μέση της οδού Χίου, η Ελπίδα και ο Μπάμπης Δαλέζιος φτιάχνουν τη δική τους λούζα, την οποία τιμήσαμε ιδιαιτέρως εκείνο το βράδυ, αλλά και τα άπαιχτα λουκάνικά τους τα φτιαγμένα με μπόλικο μπαχάρι και μάραθο.
Επίσης για τρεις γενιές διατηρεί το ψαράδικό της στην αγορά η οικογένεια Βεναξά.
Το μανάβικο του Ρουσουνέλου παραδίπλα από το ψαρομανάβικο στη Χίου, που τέτοια εποχή όλοι τον ρωτούν πότε θα φέρει τα πεπόνια του Φραγκίσκου, που είναι γλυκά σαν μέλι! Και πιο δίπλα ο Αυγουλάς που έπαιρνε παραγγελιές.
Το τηγανατζίδικο είχαν στήσει ο σεφ Μπουγιούρης, ιδιοκτήτης του εστιατορίου Ηλιοβασίλεμα πάνω στο κύμα του Γαλησσά, μαζί με τον Λεονάρδο Ρούσσο, ιδιοκτήτη της ιστορικής ταβέρνας του Λιλή στην Άνω Σύρο. Στο κατώγι του Λίλη είχε τραγουδήσει ο πατριάρχης του ρεμπέτικου τραγουδιού Μάρκος Βαμβακάρης όταν είχε επισκεφτεί τα πατρογονικά του. Η γιαγιά του Λιλή ζύμωνε τους πιο αφράτους κεφτέδες και ευτυχώς διαπίστωσα πως ο εγγονός έχει κρατήσει ακριβώς την ίδια γεύση. Το μυστικό, όπως μας είπε ο ίδιος, είναι να περνάς το ψωμί από τον μύλο του κιμά! Εφαρμόστε το και θα με θυμηθείτε! Ο σεφ Μπουγιούρης πρόσθεσε πως το λευκό ψωμί πρέπει να είναι πραγματικά μπαγιάτικο, τουλάχιστον 4 ημερών, και να βάζουμε ίση ποσότητα κιμά με ψωμί.
Γύρω από τη θράκα μαζευόντουσαν όλοι όπως τον παλιό καιρό για λίγο κοκορέτσι ή γλύνα ψητή, ίσως τον καλύτερο μεζέ για κρασί.
Το βράδυ, μετά από τόσες ώρες ορθοστασίας, ο σεφ Μπουγιούρης μάς έκανε εκτός προγράμματος μια μοναδική κακαβιά με όλα τα ψάρια που περίσσεψαν από το ψαρομανάβικο. Σκέτο βάλσαμο για όλους μας. Όποιος έχει φάει από τα χεράκια του, ξέρει!
Μετά από όλα αυτά που ανέλυσα, αν πω ότι θα ονειρεύομαι την επόμενη εκδήλωση κάθε βράδυ, θα έχω άδικο;
