O μύθος του χορτασμένου άρχοντα

O μύθος του χορτασμένου άρχοντα Facebook Twitter
Πώς ταξιδεύουν αλήθεια οι ιδέες στον κόσμο και στους μικρόκοσμους που κατοικούμε! Εικονογράφηση: bianka/LiFO
0

ΤΑ ΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΝΑΣ ΑΚΡΙΤΑ που σήκωσαν κουρνιαχτό –σκόνη στη σκόνη των ημερών γύρω από τον ΣΥΡΙΖΑ και τον εκπεσόντα Στέφανο Κασσελάκη– έχουν μια δική τους «ιστορία». Επιστρέφουν σε ένα παλιό μοτίβο που η ελληνική του διαδρομή πέρασε κυρίως από ένα πολιτικό σοκ και μια κοινωνική εξέλιξη: το πολιτικό σοκ ήταν η μεταπολιτευτική πορεία του ΠΑΣΟΚ και η προσπάθεια της συντηρητικής παράταξης να εντάξει το φαινόμενο αυτό στην εισβολή κάποιων νεόπλουτων (πληβειακής ή μικροαστικής καταγωγής) στα χωράφια των «κανονικών» αστών και του κόσμου τους.

Όταν μάλιστα ξέσπασαν τα σκάνδαλα της δεκαετίας του '80 και έπειτα οι απορροές τους στα χρόνια του Σημίτη, η ιδέα μιας πλέμπας που καταντά φορέας της διαφθοράς του χρήματος και της χλιδής έγινε ακόμα πιο διάχυτη. Στηριζόταν προφανώς σε πραγματικά περιστατικά τυχοδιωκτικής ανόδου ή πλούτου «από το πουθενά».

Μπορούσε κανείς να απαριθμήσει πρόσωπα που από την κοινωνική τους αφάνεια βρέθηκαν με «λούσα», πεντάστερα, συνοδείες υπουργών, ακριβές υπηρεσίες. Η συντηρητική και φιλελεύθερη δεξιά είδε όμως σε αυτές τις ιστορίες τον δαίμονα μιας επιβλαβούς ταξικής αναμόχλευσης. Επιχείρησε να ερμηνεύσει τις αλλαγές στη μεσαία τάξη ως συνέπεια μιας συνωμοσίας της πλέμπας εναντίον της αστικής τάξης που «σεβόταν τους θεσμούς» (άλλη μια κατασκευή δίχως σοβαρό έρεισμα στην πραγματικότητα). Πίσω από το μοτίβο κατηγορούσε τη λογική της ισότητας ως αντίθετη στην ενάρετη και δοκιμασμένη από τον χρόνο ανωτερότητα των ήδη («ανέκαθεν») εύπορων.

Κάπως έτσι η ιστορία του χορτάτου άρχοντα κάνει κύκλους γύρω από το μυθικό κέντρο της. Εξακολουθεί να γίνεται πιστευτή και τη διαβάζει κανείς ακόμα και σε σχόλια κάτω από επιτεύγματα και εντυπωσιακές φιλανθρωπίες δισεκατομμυριούχων.

Η εκδοχή οδηγούσε στην ίδια κατάληξη: οι πραγματικά πλούσιοι και μεγαλοαστοί «δεν έχουν ανάγκη» τα χρήματα του κράτους ούτε τη διαφθορά των μικροαστών. Προφανώς και αυτό δεν ίσχυε ποτέ, ούτε για τα μεγάλα εφοπλιστικά τζάκια, ούτε για το μεγαλύτερο μέρος της παλαιάς επιχειρηματικής ολιγαρχίας. Παρόλα αυτά, ως αντίληψη είχε μεγάλη επιτυχία αφού βασιζόταν σε πολλά σύνδρομα: στο αίσθημα κοινωνικής κατωτερότητας πολλών λαϊκών παιδιών, στην ανάγκη ενός μέρους της μεσαίας τάξης να αισθανθεί κι αυτή μέρος της upper class αλλά και στον αναπόφευκτο φθόνο για κάποιες νέες ελίτ που είχαν στο εσωτερικό τους και κόσμο αγροτικής και γενικά ταπεινής προέλευσης.

Πώς ταξιδεύουν αλήθεια οι ιδέες στον κόσμο και στους μικρόκοσμους που κατοικούμε! Ο «χορτασμένος άρχοντας» και ο «γιος της πλύστρας» θα χρησιμοποιούνται κυρίως από προνομιούχους του πλούτου και της κληρονομημένης περιουσίας. Στάθηκε, όπως είπαμε, άποψη ελκυστική στον φαντασμένο αριστοκρατισμό κάποιας παλαιότερης αστικής δεξιάς. Γίνεται όμως πλέον εργαλείο (όπως φαίνεται) για να εξαγνιστεί ο υφέρπων κασσελακικός υβριδισμός μεταξύ επιχειρηματία-ινφλουένσερ-πατριώτη αριστερού.

Σε ένα ορισμένο κοινό (οπαδών του Στέφανου Κασσελάκη) οι «γιοι της πλύστρας» είναι όσοι αμφισβητούν το είδωλό τους και ιδίως οι γραφειοκράτες παλαιοσυριζαίοι. Η απενοχοποίηση του προσωπικού πλούτου και του Κεφαλαίου χρειάζεται τη μετατροπή των αντιπάλων σε ύπουλους καταχραστές, πραξικοπηματίες και εν δυνάμει κλέφτες. 

Κάπως έτσι η ιστορία του χορτάτου άρχοντα κάνει κύκλους γύρω από το μυθικό κέντρο της. Εξακολουθεί να γίνεται πιστευτή και τη διαβάζει κανείς ακόμα και σε σχόλια κάτω από επιτεύγματα και εντυπωσιακές φιλανθρωπίες δισεκατομμυριούχων. Σε καιρούς πολιτικής διάλυσης και συγχύσεων, τα στερεότυπα της λεγόμενης λαϊκής σοφίας γίνονται η μωρία των social media και τα υλικά με τα οποία ανακυκλώνονται τα φθαρμένα υλικά της ιδεολογίας. Πάντα με υπερδοσολογία ματαιοδοξίας.

Οπτική Γωνία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Βασιλική Σιούτη / Ο Κυριάκος Μητσοτάκης θέλει τρίτη θητεία και τα δίνει όλα για να αλλάξει το κλίμα

Ο Κυριάκος Μητσοτάκης ξεκαθάρισε ότι θα διεκδικήσει και τρίτη πρωθυπουργική θητεία και τα δίνει όλα με στόχο την άμεση αντιστροφή του αρνητικού πολιτικού κλίματος.
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
Χριστόφορος Πισσαρίδης: «Με ενοχλεί που η Ελλάδα, σε όλες τις λίστες, βρίσκεται στην τελευταία θέση»

Χριστόφορος Πισσαρίδης / Χριστόφορος Πισσαρίδης: «Με ενοχλεί που η Ελλάδα βρίσκεται παντού στην τελευταία θέση»

Από τον Τραμπ και την AI μέχρι την ελληνική γραφειοκρατία και την παγκόσμια ύφεση, ο νομπελίστας καθηγητής Οικονομικών Σερ Χριστόφορος Πισσαρίδης μιλά στη LIFO για το μέλλον της εργασίας και την απειλή του λαϊκισμού, εξηγώντας γιατί η Ελλάδα χρειάζεται λιγότερο Δημόσιο.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Οπτική Γωνία / Τζέφρι Σακς: «Η κατάληψη των πανεπιστημίων από τον Τραμπ δεν θα πετύχει»

Ο καθηγητής Οικονομικών και διευθυντής του Κέντρου για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια σχολιάζει στη LiFO τη σύγκρουση που έχει ξεσπάσει μεταξύ της κυβέρνησης Τραμπ και των αμερικανικών πανεπιστημίων και πώς βλέπει την επόμενη μέρα.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Αθήνα: Τα ηλεκτρικά πατίνια και το χάος της μικροκινητικότητας/ Πώς θα μπει τάξη στο χάος με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;/ «Δεν γίνεται να μην έχουμε πατίνια γιατί είναι επικίνδυνο να κυκλοφορήσουν»

Ρεπορτάζ / Τι θα γίνει επιτέλους με τα ηλεκτρικά πατίνια στην Αθήνα;

Τα ηλεκτρικά πατίνια είναι η νέα τάση μετακίνησης στην πόλη αλλά προς το παρόν δημιουργούν αρκετά προβλήματα και προκαλούν αντιδράσεις. Πώς θα μπουν όρια στην άναρχη κυκλοφορία τους και τη στάθμευσή τους και ποιες υποδομές χρειάζονται;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Ρεπορτάζ / Τα μεγάλα έργα που αλλάζουν τη χώρα: Ποια προχωρούν και ποια καθυστερούν

Νέοι αυτοκινητόδρομοι, νέες γραμμές μετρό, νοσοκομεία, σιδηρόδρομοι, αεροδρόμια. Στις μακέτες όλα φαίνονται φανταστικά. Πότε όμως στ' αλήθεια παραδίδονται, πόσο κοντά στις μακέτες θα είναι η πραγματικότητα; Και ποια οφέλη μπορεί να προσφέρουν στην κοινωνία και την οικονομία;
ΝΤΙΝΑ ΚΑΡΑΤΖΙΟΥ
Απειλείται η οικονομία από νέο κραχ;

Οπτική Γωνία / Έρχεται νέο παγκόσμιο κραχ;

Εμπορικοί πόλεμοι, γεωπολιτικές απειλές και ο κίνδυνος παγκόσμιας ύφεσης. Πόσο θα επηρεαστεί η Ελλάδα από τη νέα εποχή Τραμπ; Ο καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Λίβερπουλ, Κώστας Μήλας, μιλά στη LiFO.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ
Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Οπτική Γωνία / Μπορεί μια φεμινίστρια να είναι χριστιανή; 

Υπάρχει τελικά ασυμβίβαστο μεταξύ χριστιανισμού και φεμινισμού; Μπορούν οι δύο ταυτότητες να συνυπάρξουν ή πρόκειται για έναν αδύνατο συνδυασμό; Δύο γυναίκες παραθέτουν τα επιχειρήματα κάθε πλευράς.
ΛΑΣΚΑΡΙΝΑ ΛΙΑΚΑΚΟΥ
Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Ρεπορτάζ / Το πράσινο της Αθήνας και τα πάθη του

Το πράσινο της πόλης μπορεί να είναι περιορισμένο, αλλά σε αρκετές περιπτώσεις είναι αξιόλογο - και η άνοιξη το φέρνει ξανά στο προσκήνιο, μαζί με τα προβλήματά του. Λύσεις υπάρχουν· το ζητούμενο είναι να εισακουστούν.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Ζωή, όπως Ζορό

Βασιλική Σιούτη / Ζωή, όπως Ζορό

Τιμωρός του κατεστημένου ή εκπρόσωπος μιας δήθεν αντισυστημικής ελίτ που παίζει με τα σπίρτα; Η δημοσκοπική εκτόξευσή της είναι γεγονός και όλοι προσπαθούν να μαντέψουν πόσο θα κρατήσει και ποιες θα είναι οι συνέπειες.   
ΒΑΣΙΛΙΚΗ ΣΙΟΥΤΗ
«Πράγματι, μεγάλος αριθμός των Ένορκων Διοικητικών Εξετάσεων καταλήγουν σε απαλλακτικά πορίσματα»

Οπτική Γωνία / Οι ΕΔΕ στην Ελλάδα: Πόσες καταλήγουν σε απαλλακτικά πορίσματα;

Πότε διενεργείται μια Ένορκη Διοικητική Eξέταση; Είναι αλήθεια ότι μεγάλος αριθμός ΕΔΕ καταλήγουν στο αρχείο και τι πρέπει να αλλάξει στο ρυθμιστικό πλαίσιο; Μιλά στη LiFO ο δικηγόρος στον Άρειο Πάγο, Νίκος Βιτώρος.
ΓΙΑΝΝΗΣ ΠΑΝΤΑΖΟΠΟΥΛΟΣ