Στην online κουβέντα μας, όπου εμφανίστηκε απλός, οικείος και πολύ εξομολογητικός, ο Μπάρι μίλησε για τις τελευταίες του δουλειές καθώς και για την παρουσία του συνολικά τόσο στη μουσική όσο και στον κινηματογράφο. Αναφέρθηκε στις θρυλικές πανκ μέρες του Μάντσεστερ και στην «επανάσταση» στην οποία συμμετείχε και ο ίδιος, όντας τότε ένας ανήσυχος έφηβος, ξετύλιξε επίσης κάποιες άσχημες, πονεμένες μνήμες και βιώματα που παραλίγο να τον εκτροχιάσουν εντελώς (λεπτομέρειες στην αυτοβιογραφία του που κυκλοφόρησε το 2021), κατάφερε ωστόσο να ορθοποδήσει και να ξαναβρεί την έμπνευση και τη δημιουργικότητά του. Η τέχνη και οι νέες τεχνολογίες, το ροκ εν ρολ, η απώλεια του Ντέιβιντ Λιντς, η τεχνητή νοημοσύνη, το DΙY, ο… «Καλιγούλας» Τραμπ και το Brexit ήταν μερικά ακόμα θέματα που θίξαμε.
— Να πω καταρχάς ότι άκουσα το τελευταίο σου άλμπουμ, το «Cut to black», και μπορώ να πω ότι συμμερίζομαι απόλυτα τις εγκωμιαστικές κριτικές που έχουν γραφτεί.
Χαίρομαι που σου άρεσε! Στο άλμπουμ αυτό συμπεριέλαβα νέο, κατά βάση, αλλά και παλαιότερο υλικό με έμφαση στον μαύρο ήχο, όπως δείχνει και ο τίτλος. Είναι κατά κάποιον τρόπο μια ανασκόπηση όλης της προηγούμενης δουλειάς μου και θα χαρώ πολύ να το παρουσιάσω στο αθηναϊκό κοινό που είναι από τα πιο θερμά και ενθουσιώδη. Το εκτιμώ ιδιαίτερα ήδη από την εποχή που πρωτοεμφανίστηκα στην Αθήνα με τον Nick Cave και τους Bad Seeds – ήταν μια χαοτική βραδιά με την καλή έννοια, απ' όσο θυμάμαι. Μου είχε κάνει, μάλιστα, εντύπωση πόσο ενήμεροι ήταν οι θεατές για το τι θα παίζαμε και για την όλη φιλοσοφία μας ως μπάντας, υπήρχε μια σύνδεση, μια επικοινωνία. Ακολούθησε μια δεύτερη συναυλία με Cave και Seeds, έχω κάνει επίσης δυο solo εμφανίσεις και πάντα έφευγα με τις καλύτερες εντυπώσεις. Πιστεύω ότι και αυτήν τη φορά θα περάσουμε δυο υπέροχες βραδιές!
«Ευελπιστώ ότι οι νέοι άνθρωποι που μπαίνουν στον χώρο θα φέρουν κάποια στιγμή τα πάνω κάτω, όπως κάναμε κι εμείς στα νιάτα μας σε μια εποχή που το λεγόμενο κλασικό ροκ είχε γίνει πολύ εμπορικό, χάνοντας τη δυναμική και τη σπιρτάδα του».
— Έζησες όλη εκείνη την «έκρηξη» του post punk και του new wave, συνεργάστηκες με καλλιτέχνες όπως οι Nick Cave & Bad Seeds, οι Visage, και με τους Magazine φυσικά, με τους οποίους και ξεκίνησες. Ήταν επαναστατικοί, θα λέγαμε, καιροί στα μουσικά πράγματα. Πού βρίσκεται σήμερα αυτή η γενιά, τι παρακαταθήκες άφησε;
Όπως όλες οι γενιές, έτσι κι αυτή μεγάλωσε και γέρασε και οι ρηξικέλευθες, επαναστατικές ιδέες που είχε στη μουσική αντικαταστάθηκαν από άλλες, όχι και τόσο ρηξικέλευθες κατά τη γνώμη μου. Η παρακαταθήκη όμως που άφησαν –που αφήσαμε, αν θέλεις– είναι σίγουρα σημαντική και παραμένει επιδραστική. Ο Nick Cave με τους Birthday Party και στη συνέχεια με τους Bad Seeds, που παραμένουν ενεργοί και δημοφιλείς, ο Howard Devoto και οι Magazine, οι Buzzcocks και οι Visage, ιστορικά γκρουπ από τα οποία επίσης πέρασα, οι Joy Division φυσικά, όλοι αυτοί έγραψαν ιστορία.
Πολλοί νέοι μουσικοί παίζουν τις μουσικές που παίζαμε τότε ή εμπνέονται από αυτές, ακόμα κι αν καταπιάνονται με διαφορετικά είδη – όχι μόνο οι νέοι βέβαια, αλλά και ωριμότεροι, η μπάντα που έχω τώρα, ας πούμε. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι το πράγμα ανακυκλώνεται, όπως συχνά συμβαίνει στη μουσική. Αλλά δεν ήταν μόνο το punk και το new wave, όλη η ιστορία του ροκ εν ρολ, ενός από τα τελευταία μουσικά και όχι μόνο κινήματα που άλλαξαν πραγματικά τον κόσμο, είναι επαναστατική.
Barry Adamson - «Cut to black» (Official Audio)
— Πώς βλέπεις τη σύγχρονη μουσική σκηνή;
Γίνονται αναμφίβολα και σήμερα ενδιαφέροντα πράγματα, υπάρχουν σημαντικοί καλλιτέχνες στην ηλεκτρονική μουσική και στην ποπ, στο hip hop και άλλα είδη, οι noise bands είναι επίσης πολύ στα πάνω τους και παράγουν έναν παράξενο, σχεδόν underground ήχο. Υπάρχουν λιγότερα στεγανά απ' ό,τι στο παρελθόν και αυτό προσφέρει ένα ευρύτερο πεδίο πειραματισμών, ταυτόχρονα όμως υπάρχει πολλή εμπορικοποίηση κι αυτό που κυριαρχεί είναι ένας επίπεδος ήχος που προσπαθεί να είναι σε όλους αρεστός – στο τέλος όλα μοιάζουν μεταξύ τους.
Ευελπιστώ ότι οι νέοι άνθρωποι που μπαίνουν στον χώρο θα φέρουν κάποια στιγμή τα πάνω κάτω, όπως κάναμε κι εμείς στα νιάτα μας σε μια εποχή που το λεγόμενο κλασικό ροκ είχε γίνει πολύ εμπορικό, χάνοντας τη δυναμική και τη σπιρτάδα του. Για τους περισσότερους «κανονικούς» ανθρώπους, βέβαια, αν υποθέσουμε ότι υπάρχει τέτοια κατηγορία, ακόμα κι αυτές οι απόπειρες ακούγονται εμπορικές ή γίνονται γρήγορα mainstream. Δεν τα λέω όμως αυτά για να απαξιώσω την εμπορική επιτυχία. Αν πρόκειται για έναν πράγματι αξιόλογο καλλιτέχνη ή μουσικό κομμάτι, φυσικά και είναι ευπρόσδεκτη. Γεγονός είναι βέβαια ότι είναι πολύ ευκολότερο να κάνεις μουσική σήμερα απ' ό,τι στο παρελθόν, η έμπνευση είναι το ζήτημα.
— Είναι ευκολότερο χάρη στις νέες τεχνολογίες εννοείς;
Σίγουρα, και αυτό δεν αφορά μόνο τη μουσική αλλά και άλλες τέχνες, όπως το σινεμά. Τα μέσα είναι πολύ περισσότερα, η πρόσβαση στην πληροφορία και οι δυνατότητες που σου προσφέρονται επίσης. Αλλά τον καλλιτέχνη δεν τον κάνουν μόνο οι γνώσεις και ο άρτιος εξοπλισμός, χρειάζεται επίσης να διαθέτει κάποια προσωπική αισθητική, μια γλώσσα την οποία να αγαπά και να μπορεί να την εκφράσει έτσι ώστε και να γίνει ευρύτερα αντιληπτή αλλά και να δώσει το δικό του προσωπικό στίγμα.
— Μ' εσένα πώς ξεκίνησε όλο αυτό, ποια ήταν τα πρώτα σου ερεθίσματα;
Ήμουν ένας ανήσυχος, «χαμένος» έφηβος που έψαχνε τρόπους να εκφραστεί και τόπους να ανήκει όταν συνέβη όλη εκείνη η μουσική «έκρηξη» που λέγαμε, τέλη δεκαετίας '70-αρχές '80, και ευτύχησα να είμαι στη σωστή εποχή, στο σωστό μέρος, τη Βρετανία, και στη σωστή ηλικία για να παθιαστώ μαζί της. Το μήνυμα ήταν «δεν χρειάζεται καν να ξέρεις να τραγουδάς καλά ή να παίζεις σωστά τις νότες, αρκεί να είσαι ο εαυτός σου, να έχεις θράσος και το σωστό attitude για να συμμετάσχεις στην επανάσταση»! Προσπαθούσα, λοιπόν, καθώς τελείωνα το λύκειο, να βρω κάποιο ενδιαφέρον στην αρχιτεκτονική ή στο design ώστε να συνεχίσω σε κάποιο πανεπιστήμιο, αλλά μου φάνταζαν «βουνό».
Τότε ακριβώς ήταν που αυτή η νέα μουσική, την οποία μόλις είχα αρχίσει να ακούω, επέδρασε ως καταλύτης. Ναι, είπα τότε, αυτό ακριβώς θέλω να κάνω, να γίνω μουσικός και να τα «σπάω» μαζί με ανθρώπους που βρισκόμαστε στο ίδιο μήκος κύματος! Το πρώτο όργανο που μου «μίλησε» ήταν το ηλεκτρικό μπάσο, που το έμαθα σχεδόν αμέσως, λες και το ήξερα από πάντα – στους Magazine έπαιζα αρχικά με ένα Rickenbacker 4001, έπειτα με ένα Gibson EB-3. Μπορεί, που λες, σήμερα η αντίληψη αυτή να μοιάζει πολύ ιδεαλιστική, ίσως και επιπόλαιη, όμως για μένα ήταν μια ζωτικής σημασίας έμπνευση, έδωσε ένα νόημα κι έναν σκοπό στη ζωή μου και κατάφερα να δημιουργήσω κάτι μέσα από αυτό.
— Κάποιες έντονες μνήμες από εκείνες τις μέρες;
Η σκηνή του Μάντσεστερ, όπου μεγάλωσα –Mad-chester το λέγαμε τότε!–, ήταν από τις πιο δραστήριες και δημιουργικές. Επίσης οι πρώτες συναυλίες των Buzzcocks, των Joy Division –φανταστική εμπειρία!– και μετά η τραγική αυτοχειρία του Ian Curtis των New Order, οι The Fall επίσης, οι Inspiral Carpets... Το κλαμπ Haçienda, που υπήρξε από τα κατεξοχήν σημεία αναφοράς της νέας μουσικής κουλτούρας που αναδυόταν – το έτρεχε ο Τόνι Γουίλσον της Factory Records και πέρασαν όλοι από κει, Happy Mondays, Stone Roses, Echo and the Bunnymen, Smiths, ακόμα και η Madonna εμφανίστηκε εκεί στο ξεκίνημά της· ονόματα που στην πορεία έγιναν θρύλοι, γράφοντας τη δική τους ιστορία στο ροκ εν ρολ. Και δεν ήταν μόνο η Haçienda, υπήρχαν δεκάδες άλλα κλαμπ που φιλοξενούσαν συναυλίες. Ήταν ωραίοι καιροί.
— Μια και ο λόγος περί ροκ εν ρολ, θα συμφωνούσες με τον διάσημο στίχο του Neil Young «Rock ‘n’ roll will never die»;
Α ναι, είχε κάνει μεγάλη αίσθηση όταν κυκλοφόρησε αυτό το κομμάτι, το «Hey hey, my my». Τι να σου πω, κανείς δεν ξέρει πώς θα είναι τα πράγματα σε πενήντα ή εκατό χρόνια, τι μουσικές θα παίζονται τότε. Βέβαια ο Neil αναφερόταν στο πνεύμα του ροκ εν ρολ καταρχάς και αυτό νομίζω ότι, ναι, εξακολουθεί να παραμένει ζωντανό, να ξεσηκώνει, να εμπνέει και να δημιουργεί μια αίσθηση κοινότητας. Εκεί που νομίζεις ότι πάει, παράκμασε, κάτι γίνεται και επιστρέφει ανανεωμένο. Μάλιστα, όσο «γερνάει», τόσο φαίνεται να δυναμώνει!
Barry Adamson - «Something wicked this way comes»
— Έχεις γράψει και μουσική για γνωστές ταινίες, μεταξύ άλλων και για το «Lost Highway» του πρόσφατα χαμένου Ντέιβιντ Λιντς. Πώς τον θυμάσαι, αλήθεια;
Τρομερός σκηνοθέτης και υπέροχος άνθρωπος, είναι λυπηρό που δεν είναι πια μαζί μας. Υπάρχουν, ξέρεις, σπουδαίες προσωπικότητες που όμως είναι δύσκολοι συνεργάτες, αυτή όμως δεν ήταν καθόλου η περίπτωση του Ντέιβιντ Λιντς. Ήταν επικοινωνιακός, ανθρώπινος και ιδιαίτερα γενναιόδωρος, είχε επίσης τον κατάλληλο τρόπο να σε κατευθύνει ώστε να γράψεις τη μουσική που θα υπηρετούσε καλύτερα το όραμα της ταινίας για την οποία την προόριζε. Γνώριζε, επίσης, εξαρχής τι ήθελε, σε αντίθεση με άλλους σκηνοθέτες που, όντες αβέβαιοι και ανασφαλείς για το είδος της μουσικής επένδυσης που επιθυμούν, το περνάνε αυτό και σ' εσένα! Νιώθω απίστευτα τυχερός που τον γνώρισα και δούλεψα μαζί του, μου έμαθε πολλά πράγματα.
— Δοκιμάστηκες κι εσύ ως σκηνοθέτης αλλά και ως ηθοποιός.
Ναι, έπαιξα κάποιους ρόλους στο σινεμά, με πιο πρόσφατη τη συμμετοχή μου στο ντοκιμαντέρ «Scala!» των Ali Katterall-Jane Gills (2023) που αφηγείται την ιστορία ενός διαβόητου underground λονδρέζικου κινηματογράφου-νεολαιίστικου στεκιού που άκμασε στα χρόνια της Θάτσερ. Έχω κάνει επίσης κάποιες ταινίες μικρού μήκους κυρίως, με αρκετές «δόσεις» μαύρου χιούμορ –μου αρέσει αυτός ο συνδυασμός–, στις οποίες είχα την ελευθερία να επιμεληθώ ο ίδιος τη μουσική επένδυση, ωστόσο έπρεπε να με κρίνω αμερόληπτα και ως μουσικοσυνθέτη και ως σκηνοθέτη! Γύριζα τις σκηνές, έκανα το μοντάζ και μετά άκουγα τη μουσική επένδυση, που για μένα ήταν το καλύτερο κομμάτι της δουλειάς – δεν είναι πάντα εύκολο όλο αυτό, είναι όμως μια ενδιαφέρουσα, δημιουργική εμπειρία.
— Μουσική, σκηνοθεσία, υποκριτική, φωτογραφία… είσαι πολυτάλαντος. Σε έχουν χαρακτηρίσει «αναγεννησιακό καλλιτέχνη».
Υπερβολές! Ας πούμε ότι είμαι λίγο παραπάνω ανήσυχος ως δημιουργός και ότι γεννήθηκα τη σωστή εποχή. Σήμερα ειδικά, χάρη και στην εξέλιξη της τεχνολογίας, καθένας μπορεί να αχοληθεί με πολλά πράγματα ταυτόχρονα. Να γράψει ας πούμε τη μουσική ενός άλμπουμ, να κάνει την ηχογράφηση, την παραγωγή, το ρεμίξ, να επιμεληθεί το εξώφυλλο, να γράψει ίσως 2-3 πράγματα σχετικά στα media. Παλιότερα θα χρειαζόσουν ένα ολόκληρο επιτελείο, σήμερα αυτά έχουν απλοποιηθεί, τα περισσότερα μπορείς να τα κάνεις μόνος σου. Το DΙY δεν είναι πια επιταγή, για τους νεότερους ειδικά καλλιτέχνες ακούγεται πολύ φυσιολογικό.
— Θα μπορούσε μελλοντικά να τα κάνει όλα αυτά ένα πρόγραμμα τεχνητής νοημοσύνης;
Πιθανόν, σε έναν μεγάλο βαθμό τουλάχιστον, και πάλι όμως θα πρέπει κάποιος να κάνει τον κατάλληλο προγραμματισμό. Όμως νομίζω ότι ακόμα είμαστε μακριά από το να μπορεί ένα τέτοιο πρόγραμμα να αισθάνεται, να συναισθάνεται και να αλληλεπιδρά μέσω της μουσικής, όπως οι ανθρώπινες υπάρξεις.
— Τέτοιο καιρό, τρία χρόνια πριν, κυκλοφόρησε η αυτοβιογραφία σου «Up above the city, down beneath the stars» (Omnibus Press), όπου, μεταξύ άλλων, αναφέρεσαι στα προβλήματα που αντιμετώπιζες για χρόνια με τον εθισμό σου στην ηρωίνη. Έχει τελειώσει πια αυτό φαντάζομαι, σωστά;
Ευτυχώς, ναι, και νιώθω φοβερά ευγνώμων, πολλοί άλλοι που βρέθηκαν στη θέση μου δεν τα κατάφεραν. Ήταν μια άσχημη, ιδιαίτερα ταραγμένη περίοδος της ζωής μου, αλλά ευτύχησα να βρω τη δύναμη και να έχω ταυτόχρονα δίπλα μου ανθρώπους να με στηρίξουν για να πάω παραπέρα. Επιπλέον, είχα τη μουσική, η ενασχόλησή μου με αυτή ήταν ένα σημαντικό στήριγμα. Έπαιζα διαρκώς το πρώτο μου άλμπουμ, το «Moss side story», και δεν μπορούσα να το τελειώσω, συγκινούμουν πολύ, με κάποιο τρόπο όμως βοηθούσε.
— Αλλά πώς έφτασες εκεί;
Περνούσα μεγάλα ζόρια, έχασα μέσα σε μικρό διάστημα τη μητέρα, τον πατέρα και την αδελφή μου. Είχα καταβληθεί τελείως ψυχολογικά, ήμουν δε πεπεισμένος ότι θα είμαι ο επόμενος στη σειρά. Ήξερα ότι η πρέζα δεν ήταν λύση, ότι η ανακούφιση που προσφέρει είναι μια χίμαιρα, ήταν όμως μια παρηγοριά για τα τραύματά μου, παρότι γνώριζα τις συνέπειες του εθισμού σε βάθος χρόνου. Έφτασα κάποια στιγμή σε σημείο οριακό, πονούσα ολόκληρος όταν δεν είχα stuff, έχανα το ενδιαφέρον μου για οτιδήποτε, ένιωθα τον χαρακτήρα μου να αλλάζει μαζί με το σώμα μου, προς το χειρότερο βέβαια – ντρεπόμουν για τον εαυτό μου.
Ώσπου μια μέρα αφυπνίστηκα, φίλε μου, είπα «ως εδώ ήταν, αυτός δεν είσαι εσύ, ή θα πεθάνεις ή πρέπει να βρεις τρόπο να ξαναρχίσεις να ζεις». Σήμερα, ευτυχώς, υπάρχουν και σύμβουλοι και προγράμματα βοήθειας για τους εξαρτημένους κι αυτό είναι πολύ θετικό, τότε ήταν πιο δύσκολα. Χρειάστηκε μεγάλη προσπάθεια, αλλά λειτούργησε. Ξέκοψα και ήταν τρομερό και ταυτόχρονα λυτρωτικό όταν συνειδητοποίησα από τι ξέφυγα. Πλέον έχω αλλάξει πολύ, νιώθω πάλι δημιουργικός, επικοινωνιακός, δεκτικός, νιώθω ξανά αγάπη και σεβασμό για τον εαυτό μου και τον κόσμο γύρω μου, ξαναβρήκα τα σημεία αναφοράς και τις ισορροπίες μου.
Barry Adamson - «The vibes ain't nothin' but the vibes»
— Πώς βλέπεις την επανεκλογή Τραμπ στις ΗΠΑ; Πώς είναι τα πράγματα στη Βρετανία πέντε χρόνια μετά το Brexit;
Αποφεύγω γενικά να μπλέκω την πολιτική με τη δουλειά μου, όμως σίγουρα με ενοχλεί και με φοβίζει η επιστροφή ενός τέτοιου ανθρώπου στον Λευκό Οίκο. Δεν ξέρω αν έχεις δει τον «Καλιγούλα» με τον Μάλκολμ ΜακΝτάουελ, αλλά βρίσκω την ταινία αυτή πολύ επίκαιρη για όσα συμβαίνουν τώρα στην Αμερική! Όσο για το Brexit, ήμουν εξαρχής από εκείνους που το έβρισκαν πολύ κακή ιδέα. Δεν νομίζω ότι η Βρετανία είναι σήμερα σε καλύτερη κατάσταση και πιστεύω ότι πολλοί απ' όσους ψήφισαν υπέρ άρχισαν να αντιλαμβάνονται ότι παρασύρθηκαν σε ένα λάθος.
— Τα επόμενα σχέδιά σου;
Έχω διάφορα κατά νου. Είμαι 66 ετών, δεν έχω πια περιττές ανάγκες, έχω κάνει ορισμένα πράγματα για τα οποία νιώθω ευτυχής, ξεπέρασα κάποιες δύσκολες καταστάσεις και ευτύχησα να ξαναβρώ την όρεξή μου για ζωή και δημιουργία. Γράφω καινούργια μουσική αλλά και κινηματογραφικά σενάρια, νιώθω διαυγής κι αυτό μου δίνει ακόμα περισσότερη ενέργεια.
