Διαβάζω το quote του Tesla στο leaflet, τις ευχαριστίες και τις σημειώσεις του. Τα πουλιά που πετούν σε ένα μαύρο ουρανό και τα λευκά κτίρια μιας πόλης. Βλέπω τα credits, ξαναπιάνω το εξώφυλλο στα χέρια μου. Απλό, και μου αρέσει πολύ. Βλέπω συντεταγμένες στη θήκη του CD, να θυμηθώ να τον ρωτήσω τι σημαίνουν (και φυσικά το ξέχασα)... Ο Μιχάλης Δέλτα κυκλοφορεί καινούργιο άλμπουμ του έπειτα από 5 χρόνια κι είναι μια άριστη αφορμή για να τα ξαναπούμε. .
«Ήθελα να φτιάξω έναν δίσκο ο οποίος να ακούγεται από την αρχή μέχρι το τέλος, χωρίς διάλειμμα. Να οδηγήσει τους ακροατές σε ένα πεδίο μη σκέψης αλλά εγρήγορσης εσωτερικής» λέει. «Να τους συντονίσει διαλογιστικά με τα δώρα αυτής της ήρεμης δύναμης αλλά και να τους γειώσει στο Eδώ και Tώρα. Οφείλουμε μέσα από όλα όσα ζούμε, προσωπικά και ατομικά, να αντιληφθούμε ότι η ζωή μας ξετυλίγεται στο Παρόν. Για να είμαι ειλικρινής, δεν εξομολογούμαι κάτι (στον εαυτό μου), με καθοδηγώ με σταθερές αξίες σε ποιότητες της ζωής που μου ταιριάζουν και μου αξίζουν. Όπως η χαρά τού να Είμαι ό,τι Είμαι χωρίς ενοχές και εσωτερικές συγκρούσεις. Το "Life is now" δημιουργήθηκε σε διάστημα τριών χρόνων και βρήκε έμπνευση στα ταξίδια μου στο Βερολίνο αλλά και στις άγριες συνθήκες της Αθήνας αυτής της περιόδου. Το σχόλιο του Nikola Tesla που έχω προσθέσει στα credits συμπληρώνει διαφωτιστικά όλο το υλικό: "It is paradoxical, yet true to say, that the more we know, the more ignorant we become in the absolute sense, for it is through enlightenment that we become conscious of our limitations. Precisely one of the most gratifying results of intellectual evolution is the continuous opening up of new and greater prospects"».
Παλιότερα με θύμωνε αυτή η «απραξία». Στην πορεία έμαθα να μην εναντιώνομαι σε οτιδήποτε δεν ακολουθεί τις επιλογές μου.
— Ο τελευταίος σου δίσκος κυκλοφόρησε πριν από 5 χρόνια, ενώ στο μεσοδιάστημα έκανες διάφορα πρότζεκτ σε πολλές εταιρείες. Γιατί σου πήρε τόσο χρόνο;
Έχω μετατοπιστεί ως άνθρωπος και δημιουργός. Ασχολούμαι ταυτόχρονα και με άλλα δημιουργικά πράγματα, τα οποία με διαμορφώνουν και με ενεργοποιούν και εκτός μουσικής δράσης. Από την άλλη, ήθελα να κυκλοφορήσει ένας ολοκληρωμένος δίσκος έτσι όπως του αξίζει. Σε μια αξιοπρεπή και δραστήρια δισκογραφική εταιρεία, σε βινύλιο και CD. Δεν μπορώ να συμβιβάζομαι διαρκώς με την ψηφιοποιημένη κακοποίηση της μουσικής. Είμαστε ελάχιστοι, πλέον, όσοι κρατάμε την αισθητική της μουσικής σε ένα αξιοπρεπές επίπεδο στη χώρα. Αισθάνομαι δικαιωμένος που δεν υπηρέτησα ποτέ την αντίθετη πλευρά κι αυτό το εισπράττω από μια μεγάλη μερίδα κοινού.
— Κινηματογραφικές ατμόσφαιρες, ήχοι που σε ταξιδεύουν, δυνατές ενορχηστρώσεις και ηλεκτρικές εξάρσεις που τρυπώνουν στο μυαλό... Ποιές τρεις λέξεις θα επέλεγες για να περιγράψεις το «Life is now» και γιατί;
Αντανάκλαση συναισθηματικής ακρίβειας. Αναφέρομαι σε μια διαδικασία επαναπροσδιορισμού του τι είναι τι, σε ένα συναισθηματικό πεδίο. Μια καθαρότερη βιωματική αίσθηση του συναισθήματος πέρα από τη φόρτιση των όποιων πεποιθήσεων. Για παράδειγμα, η αγάπη βάζει τα όρια αλλά και το πόσο σαφές μού είναι το ότι ζω το Τώρα, χωρίς απειλές από το παρελθόν, ή το άγχος του αύριο.
— Πόσο δύσκολο είναι σήμερα για έναν καλλιτέχνη να κυκλοφορήσει τη δουλειά του σύμφωνα με τα στάνταρ που έχει διαμορφώσει στο μυαλό του για το δημιούργημά του;
Το ότι μοιάζει δύσκολο δεν το κάνει ανέφικτο. Η συρρίκνωση της ψηφιοποίησης της μουσικής και η ακρόασή της μέσα από τη χρήση των κινητών ακύρωσε τα όποια ποιοτικά στάνταρ. Ένας μουσικός παλιάς, καλής κοπής, ένας εραστής του βινυλίου, θα απογοητευθεί σε πρώτο επίπεδο, αφού όλο το σκηνικό έχει αλλάξει σε μεγάλο βαθμό. Οι εταιρείες κινητής τηλεφωνίας και τα ιντερνετικά μουσικά portals, με την παροχή των mp3, ισοπέδωσαν, με τη ραγδαία τεχνολογική εξέλιξη, τον τρόπο με τον οποίο ακούγαμε πριν από 15 χρόνια μουσική. Δεν θα επεκταθώ σε κάτι που είναι τόσο προκλητικά ασυνείδητο όσο το free download. Θα αναφερθώ στις δισκογραφικές ανεξάρτητες εταιρείες εντός και εκτός χώρας, οι οποίες κάνουν μεγάλο αγώνα και στέκονται στο ύψος εκείνων που σέβονται το έργο και την προσφορά της μουσικής και των μουσικών, παράγοντας τα έργα τους με την προώθηση που τους αξίζει. Μοιάζει γενναίο να αγοράζεις μουσική σήμερα, σχεδόν επαναστατικό.
— Πόσο έχει αλλάξει η μουσική βιομηχανία από τότε που ξεκίνησες την καριέρα σου μέχρι σήμερα; Πώς το έχεις βιώσει εσύ προσωπικά όλο αυτό;
Υπήρχαν πάντοτε επικοινωνιακές δυσκολίες από παλιά, ειδικά με τις εταιρείες. Ωστόσο, ήρθα σε επαφή με αξιόλογους ανθρώπους και μαζί φτιάξαμε όμορφα πράγματα με μεράκι και δημιουργική χαρά. Αυτό για εμένα προσωπικά τελείωσε το 2010, με το τελευταίο μου άλμπουμ στην Klik Records, η οποία κρατούσε ζωντανό τον τίτλο μιας πλευράς της electronica στην Ελλάδα. Οι πολυεθνικές δισκογραφικές χάθηκαν σε σχετικά μικρό διάστημα. Επένδυσαν υπερβολικά τεράστια οικονομικά ποσά σε τερατογενέσεις και μπήκαν μέσα από τα επενδυτικά τους στοιχήματα. Ομολογώ ότι τα τελευταία 5 χρόνια προσπάθησα, χωρίς το ποθητό αποτέλεσμα –εντός κι εκτός χώρας–, να κάνω μια ικανοποιητική συμφωνία για ένα άλμπουμ. Δεν υπήρχε budget για την παραγωγή και την προσωπική εργασία μου αφενός και αφετέρου οι περισσότεροι μιλούσαν για ψηφιακή κυκλοφορία. Η αλήθεια είναι πως κοστίζει πολύ η παραγωγή του βινυλίου σε μια μικρή δισκογραφική. Παρ' όλα αυτά, εταιρείες όπως η Inner Ear, που με γενναιοδωρία και το όποιο κόστος σήμερα συνεχίζουν την καλή δουλειά, δίκαια ξεχωρίζουν.
— Είναι δυνατόν ένας μουσικός να μπορέσει να ζήσει από την τέχνη του με τα νέα δεδομένα που επικρατούν στον χώρο, χωρίς να κάνει εκπτώσεις; Έχεις σκεφτεί ποτέ να τα παρατήσεις και να κάνεις κάτι άλλο;
Ένας μουσικός έχει πολλές επιλογές για να μπορέσει να ζήσει από την τέχνη του. Μπορεί να παίξει live, να διδάξει, να κάνει την παραγωγή στη δισκογραφία ενός γκρουπ, αν το 'χει, να φτιάξει διαφημιστικά, να παίξει ως DJ, να παραγάγει μουσική για το θέατρο και τον κινηματογράφο, αρκεί να είναι συνειδητοποιημένος στο ότι για την ώρα τα οικονομικά δεδομένα περνούν μια μεταβατική περίοδο. Ταυτόχρονα, έχει τη δυνατότητα να επαναπροσδιοριστεί και να εξελιχθεί ακόμα και οικονομικά, ανάλογα με το πού θα επιλέξει να τοποθετήσει τον εαυτό του. Ή θα ακολουθήσει μια μίζερη, μοιρολατρική στάση ή θα υιοθετήσει μια θέση δραστηριοποίησης και ανατροπών. Η δύναμη της θέλησης μπορεί να προκαλέσει θαύματα. Μιλάω εμπειρικά και όχι θεωρητικά. Ζω από τη μουσική από μικρή ηλικία, έχω δουλέψει και για να επιβιώσω, όντας πολύ νέος. Δεν θα παρατήσω σήμερα τίποτε από όλα αυτά που είμαι για να γίνω κάτι που δεν με εκφράζει.
— Είσαι ένας από τους πρώτους που «έβγαλε» την ελληνική ηλεκτρονική μουσική στο εξωτερικό. Πόσο εύκολο/δύσκολο ήταν τότε και πώς είναι σήμερα; Ποια είναι τα στοιχεία που διαφοροποιούν τους έξω από αυτό που συμβαίνει εδώ και το αντίθετο;
Πορευόμουν πάντα χωρίς να αξιολογώ κάτι ως εύκολο ή δύσκολο. Η μουσική μου κυκλοφόρησε σε δισκογραφικές εταιρείες του εξωτερικού που υπέγραφαν με τα μεγάλα ονόματα της techno και house σκηνής. Αυτό μου έδινε αυτοπεποίθηση και χαρά. Ταυτόχρονα, με προκαλούσε να εξελίσσομαι και να μην επαναλαμβάνομαι μουσικά. Η μεγαλύτερη διαφορά της ηλεκτρονικής μουσικής του εξωτερικού από αυτήν της ελληνικής πραγματικότητας εντοπίζεται στην κουλτούρα. Στην εγχώρια κουλτούρα δεν αφομοιώθηκε το underground μουσικό είδος παρά από ελάχιστους υποστηρικτές. Οι νέοι, στη μαζική τους πλειονότητα, «ακούνε τα πάντα». Κι αυτό είναι και το τέλος μιας κουλτούρας, έως ότου αναγεννηθεί κάτι νέο. Όχι πως η μουσική μετριότητα δεν απαντά ήδη στο εξωτερικό και δεν καμουφλάρεται επίσης μέσα από το lifestyle και τον απόπατο της ποπ. Απόδειξη, η γελοιοποίηση της Madonna. Η κατάσταση είναι συγγενική και αντανακλά τη στροφή της ίδιας της κοινωνίας σε χλιαρά και άχρηστα πρότυπα. Θέλω να το βλέπω ως μια αναγκαία μετάβαση. Αλλά, εσχατολογώντας, ακόμα κι αν κάτι τέτοιο οδηγήσει στο τέλος της καλής μουσικής, δεν ταράζομαι. Θα βρω άλλον τρόπο να αυτο-ορίζομαι.
— Έχεις κυκλοφορήσει εξαιρετικές δουλειές που εκτείνονται σε ένα ευρύτατο φάσμα της ηλεκτρονικής μουσικής, από ambient μέχρι και techno. Τελικά, υπάρχει κάποιος ήχος που σε εκφράζει περισσότερο από τους άλλους; Θεωρείς ότι ίσως η μη κατηγοριοποίησή σου έχει μπερδέψει το κοινό;
Ας ξεκινήσουμε από το ότι γράφω ηλεκτρονική μουσική από 21 χρονών. Σήμερα είμαι 46. Θα έπρεπε να κρατήσω μια μουσική κατεύθυνση συγκεκριμένη και να κατηγοριοποιηθώ; Τα τελευταία μου κομμάτια κυκλοφόρησαν στο Café Del Mar και σε μια λιθουανική techno δισκογραφική κι έτσι νιώθω πως ανοίγει το πεδίο μου. Αυτό από μόνο του μου δίνει ένα εύρος επιλογών και πειραματισμών. Σε αντίθετη περίπτωση, πιθανόν να με επέκριναν ότι επαναλαμβάνομαι. Κάνω ακριβώς εκείνο που θεωρώ αληθινό και ικανό να με εμπνεύσει ως φόρμα, δίχως να με ενδιαφέρει κάτι που δεν συνδέεται. Έχω το στίγμα μου, το οποίο ακυρώνει την κατηγοριοποίηση.
— Ξεκίνησες την καριέρα σου σε μια εποχή που δεν υπήρχαν τα social media, που αυτή η μουσική δεν υπαγόταν τόσο στις επιταγές του PR και του marketing. Ποια καλά στοιχεία έχουν αφανιστεί και ποια καλά έχουν αναδυθεί από αυτή την ιστορία; Επίσης, σήμερα είναι πολύ εύκολο να φτιάξεις μουσική από το σπίτι σου, να στήσεις μια δισκογραφική επίσης από το σπίτι σου και να κυκλοφορείς τη δουλειά σου. Δεν χρειάζεται το φιλτράρισμα ενός A & R, την άποψη ανθρώπων του χώρου... μόνο τη δική σου και των φίλων σου. Είναι καλό που η δημιουργία γίνεται προσβάσιμη σε όλους, όλη αυτή η υπερπληθώρα μουσικής πληροφορίας και κυκλοφοριών έχει να δώσει κάτι ή απλώς βγαίνουν πολλές μετριότητες με κάποιους μόνο να ξεχωρίζουν και να προσφέρουν ουσιαστικά στην τέχνη της (ηλεκτρονικής) μουσικής;
Ναι, είναι τέλειο που μπορεί κάποιος να τα κάνει όλα μόνος του, μόνο που δεν θα τα κάνει σίγουρα όλα καλά. Ως δημιουργός, θέλω να παράγω μουσική και να μην έχω άλλα άγχη κι έγνοιες που αφορούν την επικοινωνία και το marketing της μουσικής μου. Η δική μου αίσθηση είναι πως οι περισσότεροι νέοι παραγωγοί δεν έχουν γνώσεις και λειτουργούν με επιπολαιότητα. Το να κυκλοφορήσει κάποιος ένα ή δέκα κομμάτια στο beatport, χωρίς μια δυνατή δισκογραφική εταιρεία, θυμίζει μια τσιχλόφουσκα που σκάει. Η ομαδική δουλειά φέρνει άλλο αποτέλεσμα και οδηγεί στη σταθεροποίηση.
— Τα τελευταία χρόνια διδάσκεις μουσική τεχνολογία. Υπάρχουν πραγματικά ταλέντα εκεί έξω; Ποια είναι τα κίνητρα των παιδιών που έρχονται να μάθουν; Υπάρχει μουσική παιδεία;
Διδάσκω επτά χρόνια. Ναι, φυσικά και υπάρχουν μεγάλα ταλέντα. Δεν αρκεί όμως, αν δεν δουλεύουν σκληρά ή αν δεν είναι αληθινοί αναζητητές κι όχι απλώς μαθητές. Δεν έχουν την εμπειρία ούτε και την παιδεία εκτός εξαιρέσεων. Ορισμένοι από αυτούς αποδεικνύονται διπρόσωποι και με σκοπιμότητα. Θεωρώ ότι οι γονείς τους έχουν μια ευθύνη γι' αυτήν τη συμπεριφορά. Τους τα έχουν όλα στο πιάτο κι έτσι τους ευνουχίζουν. Τους κακόμαθα κι εγώ ως δάσκαλός τους και μου γύρισε πίσω όλο αυτό. Έχω την ευκαιρία να μαθητεύω την ίδια στιγμή που διδάσκω και μου αρέσει που το αντιλαμβάνομαι. Μονάχα έτσι με ενδιαφέρουν οι μαθητές, με πάθος και θέληση, ικανοί για δράση, χωρίς φόβο ή δόλο.
— Είσαι ένας ειλικρινέστατος άνθρωπος που χρησιμοποιεί τη θέση του για να μιλήσει για σοβαρά θέματα πολιτικής και μη υπόστασης που απασχολούν τους πάντες, ενώ άλλοι συνάδελφοί σου τηρούν σιγή ιχθύος από φόβο μη χάσουν το κοινό τους. Πόσο σημαντικό θεωρείς ότι είναι αυτό; Και πόσο πολύ ρισκάρεις να χάσεις την εκτίμηση των διαφωνούντων;
Έχω ως πρότυπα μεγάλους άνδρες της διανόησης και της τέχνης. Τον Πλάτωνα, τον Νίτσε, τον Τσόμσκι, τον Τόλλε. Όπως επίσης τον δικό μας, τον Μάνο Χατζιδάκι, και θα ομολογήσω ότι ο λόγος του με αναστατώνει περισσότερο από τη μουσική του. Είναι σημαντικό να έχουμε μια πολιτική θέση, χωρίς να την κουνάμε σαν σημαία ή να γινόμαστε δογματικοί και διδακτικοί. Το γεγονός πως κάποιοι καλλιτέχνες δεν παίρνουν θέση σε ορισμένες περιπτώσεις είναι κι αυτό μια θέση. Σε άλλες, όμως, όπως αναφέρεις, είναι ενδεχομένως δειλία. Παλιότερα με θύμωνε αυτή η «απραξία». Στην πορεία έμαθα να μην εναντιώνομαι σε οτιδήποτε δεν ακολουθεί τις επιλογές μου. Μου αρκεί η δική μου φωνή και το να μην επηρεάζομαι από τη σιωπή των άλλων, κάτι που ο εγωισμός μου δεν το διαπραγματευόταν καθόλου εύκολα. Σαφώς και ακόμα συντονίζομαι με τέτοιες χαμηλές συχνότητες, αλλά η κατάσταση είναι διαχειρίσιμη. Στον χρόνο που θα σπαταλήσω για τη μη δράση των άλλων βρίσκομαι αυτόματα σε προσωπικό χρόνο μη δράσης. Να σου πω επίσης ότι έχω φάει τι σφαλιάρες μου κι έμαθα να μην τις επιστρέφω σε κανέναν επιθετικά.
— Έχεις τολμήσει να μιλήσεις, ακόμα και ονομαστικά, για κάποιους στοχεύοντας τα κακώς κείμενα της ελληνικής μουσικής πραγματικότητας, δημιουργώντας θέμα στα media. Πώς νιώθεις για όλο αυτό σήμερα; Έχεις μετανιώσει ή αλλάξει γνώμη για κάτι εκ των υστέρων;
Ναι, το έχω κάνει στο πρόσφατο παρελθόν για δύο συναδέλφους. Θα σου περιγράψω μια σημαντική φετινή εμπειρία. Αρχές του καλοκαιριού, νομίζω, σηκώθηκα αναστατωμένος ένα πρωί και πριν ξεκινήσω να κάνω οτιδήποτε άλλο, είπα ψιθυρίζοντας: «Έχω κάνει κακό σε έναν άνθρωπο...». Άνοιξα τον υπολογιστή μου κι έστειλα ένα μήνυμα στην Μοnikα έπειτα από δύο χρόνια. Εκ βαθέων της ζήτησα συγγνώμη. Tης εξήγησα πως το εχθρικό σχόλιο που είχα αναρτήσει στο facebook γι' αυτήν (που το έκανε πρώτη είδηση η LifΟ) δεν ήταν καθόλου προσωπικό. Ήταν ένα σχόλιο το οποίο εκπορευόταν από την εχθρότητα που ένιωθα για τον εαυτό μου και τους γύρω μου εκείνη την περίοδο. Πραγματικά, δεν κατευθυνόταν στην ίδια. Εκείνη μου απάντησε λίγο καιρό μετά και με συγκίνησε με την ανθρώπινη στάση και κατανόησή της, λέγοντάς μου πόσο τη συγκίνησε αντίστοιχα η δική μου πράξη. Μετά από αυτή την κατάθεση και των δύο ένιωσα ξαλαφρωμένος και γεμάτος αγάπη.
— Χρησιμοποιείς τα social media με έναν ιδιαίτερο τρόπο. Ανεβάζεις κείμενα που μιλούν για ψυχανάλυση, αυτοβελτίωση, τη δύναμη του ανθρώπου, την αγάπη και την αποδοχή του εαυτού και των άλλων. Ποιο είναι το κίνητρό σου πίσω από αυτό; Δεν έρχεται σε σύγκρουση με αυτό που αναφέραμε πριν;
Γράφω κείμενα που αφορούν την ψυχοθεραπεία, τη φιλοσοφία και τον εσωτερισμό τα τελευταία χρόνια σε ένα μπλογκ μου, του οποίου αποσπάσματα ποστάρω και στο facebook. Τα περισσότερα αναφέρονται σε προσωπικές εμπειρίες στην ψυχοθεραπεία και τη θεραπευτική του Reiki. Όταν λέω εμπειρίες, δεν αναφέρομαι μόνο στην προσωπική, μακρόχρονη μελέτη, αλλά περισσότερο σε δικά μου βιώματα, γεγονότα τα οποία καθόρισαν την πορεία της ζωής μου. Η δοτικότητά μου είναι πια αποδεσμευμένη σε έναν μεγάλο βαθμό από την αυτο-επιβεβαίωση και τον εγωισμό. Είναι μια πηγαία ανάγκη να «θεραπευτώ, θεραπεύοντας τους άλλους», όπως μου είπε μια καλή φίλη πρόσφατα. Μου είναι καθαρό πως ο λόγος μου, ακριβώς επειδή εκπορεύεται από το προσωπικό βίωμα, δημιουργεί κραδασμούς στους αναγνώστες και τους προβληματίζει μέχρι ενός σημείου. Αυτό είναι και το ζητούμενο, η ενεργοποίηση της συνειδητοποίησης που ενδεχομένως προκαλείται από αναφορές ταύτισης και η πιθανή αντίδραση, δράση του αποδέκτη.
— Αγρυπνώ για τυχόν καπέλωμα του ναρκισσισμού μου προς τους άλλους.
Αν υπάρχει υποσυνείδητα ένα ακόμα κίνητρο που δεν αντιλαμβάνομαι τώρα, ίσως να είναι ακριβώς το ίδιο κίνητρο μέσω του οποίου γράφω και μουσική. Πριν από λίγες μέρες ξεκίνησα σπουδές Ψυχολογίας. Θέλω να αξιωθώ και να λειτουργήσω στο άμεσο μέλλον και ως ψυχοθεραπευτής. Νιώθω έτοιμος για έναν τέτοιο, καινούργιο κύκλο εμπειριών. Στη μέχρι τώρα διαδρομή έχω κάνει μεγάλα σφάλματα, έχω πέσει σε κενά με το ανθρώπινο δικαίωμα της πτώσης και του ατελούς όντος. Μαθαίνω κι αποδέχομαι απόλυτα τις αιχμηρές μου πλευρές, ως λειτουργικό υλικό στην αυτογνωσία μου. Γνωρίζω, πλέον, ότι, όπως έκοψα το κάπνισμα επειδή μου ξεζούμιζε την ενέργεια, έτσι εγκαταλείπω και την επιθετικότητα και διαχειρίζομαι αλλιώς τον θυμό. Είναι μήπως κάποιος εκεί έξω που θα ρίξει πρώτος την πέτρα ως ο αναμάρτητος;
— Ζούμε σε μια όμορφη χώρα, σε μια πολύ δύσκολη ιστορικά στιγμή. Πιστεύεις ότι θα καταφέρουμε να βγούμε από αυτή την κατάσταση; Ποια άσχημα και ποια καλά χαρακτηριστικά του Έλληνα έβγαλε η κρίση;
Φυσικά και θα βγούμε από την κρίση, την κοινωνική κρίση θέλω να πιστεύω. Για την οικονομική, δεν έχω εικόνα για την ώρα. Για να τα καταφέρουμε, οφείλουμε να επαναπροσδιορίσουμε τις αξίες και τον εαυτό μας. Να κάνουμε μια απογραφή όλων όσα μας οδήγησαν εδώ. Δεν νομίζω πως είμαστε τόσο ανόητοι ώστε να μην αντιληφθούμε τα σημεία που χρειάζεται να μην τα επαναλάβουμε για άλλη μια φορά. Η χριστιανική θρησκεία έριξε πίσσα σε αυτό τον τόπο. Γέμισε τις καρδιές των ανθρώπων εχθρότητα φόβο και εμφύλιο μίσος, αγκαζέ με τις πολιτικές γραμμές των κυβερνήσεων. Διατυμπάνιζαν οι «φωτισμένοι» εκπρόσωποί της ότι το κακό θα έρθει από την Τουρκία, ενώ αποδείχθηκε πως γεννήθηκε εκ των έσω με απίστευτη άνεση. Αν ο Έλληνας βρει την πίστη του στον εαυτό του, είναι ικανός για σπουδαία πράγματα. Να απομονωθεί η λέπρα των εκκλησιαστικών οργάνων και να γίνει η ανεξιθρησκία το επίσημο θρήσκευμα. Ο σύγχρονος άνθρωπος οφείλει επιτέλους να καταλάβει πως δεν χρειάζεται να φοβάται και να νομίζει ότι αυτό είναι η ζωή. Με μια τέτοια στάση θα αναδυθεί και μια καθαρή πολιτική στάση και δράση στον πολιτικό βίο, θέλω πάντα να πιστεύω, βασισμένη στον συνασπισμό και όχι στον διαχωρισμό των «Ελλήνων και των αλλοδαπών», των «φυσιολογικών και μη». Αυτή η κακοποίηση πρέπει να σταματήσει τώρα. Ας βοηθήσουν οι γονείς τα παιδιά τους κι ας τα προστατεύσουν από τέτοιους σκοτεινούς δρόμους διαπαιδαγώγησης. Ο ελληνικός λαός δεν έχει μάθει να διαχειρίζεται ψύχραιμα τα συναισθήματά του, γι' αυτό επιλέγει τη θυματοποίηση σε όποια εκδοχή της. Η νέα παιδεία θα ήθελα να ξεκινάει από τη σχέση, από την αυτοκριτική και τη διαχείριση των συναισθημάτων. Ψυχραιμία, αποταύτιση, αποδέσμευση από πεποιθήσεις άλλων, όρια σε ό,τι δηλητηριάζει την όμορφη καθημερινότητά μας, πολιτική δράση και τέλος άνοιγμα σε θεραπευτικές και πνευματικές οδούς.
— Γίνεται πολύς λόγος για το θέμα του ρατσισμού που κοχλάζει τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Ποια είναι η άποψή σου;
Η Ελλάδα δεν είναι προορισμός για λαούς ανεπτυγμένους, διότι είμαστε μια χώρα μικρή, σε κομβικό σημείο, που δεν μας επιτρέπει την εξέλιξη. Δεν το λέω εγώ, η ιστορία το καταγράφει μια χαρά. Έτσι, λοιπόν, οι αλλοδαποί, που ταλαιπωρημένοι πατάνε το πόδι τους εδώ, προσφέρουν υπηρεσίες προς εκμετάλλευση από το ίδιο το κράτος και την αστυνομία. Φτηνό εργατικό δυναμικό σε άθλιες συνθήκες εργασίας και ψίχουλα σίγουρα θα αυξήσουν την εγκληματικότητα. Έχετε δει ποτέ στην Αθήνα νέγρο με κοστούμι, σε διευθυντική θέση σε κάποια εταιρεία, ή εκδότη εφημερίδας; Και ούτε πρόκειται να δείτε. Ο ρατσισμός έχω την αίσθηση πως είναι ένα είδος άμυνας στην αθλιότητα που μας επιβάλλουν οι πραγματικοί αίτιοι της αθλιότητας, το ελληνικό κράτος και η θρησκεία. Τι εννοώ αθλιότητα; Το ότι ποτέ οι μετανάστες δεν εκπαιδεύτηκαν με παροχές, έτσι ώστε να ανελιχθούν και να ενσωματωθούν διαφορετικά στην ελληνική κοινωνία. Δεν έχει ο μέσος πολίτης και μια άλλη εικόνα του «ξένου» ή του ομοφυλόφιλου πέρα από αυτήν που παίζει η τηλεόραση. Βλέπει κανείς τη δράση της κρατικής μέριμνας στα Πατήσια ή στην περιοχή της Ομόνοιας; Εδώ, στον Βοτανικό 2, καινούργια φανάρια τα είχαν απενεργοποιημένα 4 χρόνια και έπειτα από συγκεκριμένες κινήσεις που έκανα σε εφτακόσιες υπηρεσίες, τα έβαλαν μπροστά. Από πού να το πιάσεις, δηλαδή, το πράγμα! Ο ρατσισμός σε όλες τις χώρες προφανώς καλλιεργείται από το σύστημα προς αποφυγή μιας πιθανής λαϊκής εξέγερσης, στρέφοντας τους πολίτες στο εμφύλιο μίσος. Δεν το είδαμε αυτό πρόσφατα με την αναγνώριση την παρουσίας ακραίων ιδεολογικά πεποιθήσεων στη Βουλή;
— Γιατί τα λόγια και η μουσική των Στέρεο Νόβα ακούγονται τόσο σύγχρονα σε αυτήν τη φάση; Πώς νιώθεις βλέποντας και ακούγοντας νέα παιδιά που δεν τους έζησαν στην εποχή τους να ταυτίζονται με τους Νόβα σήμερα;
Τα λόγια τους αγγίζουν το σήμερα επειδή, όπως φαίνεται, είχαν μια πρώιμη συνείδηση και αντιλαμβανόντουσαν πού βάδιζε η όλη κατάσταση πριν από εικοσιπέντε χρόνια. Η ταύτιση των νέων υπογραμμίζει τη δύναμη της αλήθειας των Στέρεο Νόβα, αλλά πολύ περισσότερο τη σημερινή αφύπνιση των νέων.
- Πώς φαντάζεσαι τον εαυτό σου στο μέλλον;
Δεν υπάρχει μέλλον με την έννοια που το αντιλαμβάνομαι. Συντονίζομαι στο εδώ και τώρα.
-Σε παρακαλώ, συμπλήρωσέ μου τις φράσεις:
Αγαπώ... τον άνθρωπο.
Φοβάμαι... και ανησυχώ για τους δικούς μου ανθρώπους.
Ακούω... την εσωτερική μου καθοδήγηση.
Κοιτάζω... καθημερινά τον ουρανό.
Ο νέος δίσκος του Μιχάλη Δέλτα «Life is now» κυκλοφορεί σε CD και βινύλιο στις 26 Οκτωβρίου από την Inner Ear.
http://mikaeldelta.net/
http://inner-ear.gr/
