Τι είναι με λίγα λόγια ο σουφισμός;
Ο σουφισμός είναι η μυστικιστική έκφραση του Ισλάμ κατά την οποία αναζητείται μια πιο άμεση και έντονη σχέση με τον Θεό.
Ποιες είναι οι κυριότερες διαφορές με τον παραδοσιακό ισλαμισμό; Πώς εκφράζεται αυτή η εμπειρία;
Ο σουφισμός είναι μια εσωτερική φιλοσοφία που έχει μεν τις ρίζες του στο Ισλάμ, αλλά διαφοροποιείται από αυτό με την αναζήτηση ενός άλλου τρόπου ζωής που αποσκοπεί στην αμεσότερη επικοινωνία με τον Θεό. Ως κίνημα, έχει τις ρίζες του στην πρώιμη εποχή του Ισλάμ και τον 12ο αιώνα παρατηρείται η πρώτη ακμή.
Ο μύστης ακολουθεί ένα μονοπάτι όπου κυριαρχούν η αγάπη και η προσπάθεια ένωσης με το θείο. Κύρια χαρακτηριστικά αυτής της ζωής είναι η ταπεινότητα, η αποχή από τα υλικά αγαθά και η κοινωνική προσφορά. Ο όρος «σούφι» προέρχεται από την αραβική λέξη για το μαλλί («σουφ») και αναφέρεται στα μάλλινα ρούχα που συνήθως φορούσαν.
Τι σχέση έχει με τον μυστικισμό άλλων θρησκειών;
Η αναζήτηση της άμεσης σχέσης με το θείο και η υπερβατική πνευματικότητα είναι κοινά χαρακτηριστικά με αντίστοιχα κινήματα και σε άλλες θρησκείες
Πού βρίσκουμε σήμερα σουφιστικά τάγματα; Υπήρχαν σουφιστές στην Ελλάδα;
Ο σουφισμός βασίζεται στη συνεχή προσευχή, στην υπέρβαση του εγώ και στην ανιδιοτελή παράδοση μέσα από μυστικιστικές τελετές. Οι τελετές αυτές οργανώνονται από τάγματα και πραγματοποιούνται σε ειδικά κέντρα που ονομάζονται τεκέδες ή ζαουίγια ή χανίκα. Αδελφότητες ή τάγματα δερβίσηδων βρίσκονται σε πολλές περιοχές της Μέσης Ανατολή και καθεμιά έχει τη δική της μορφή και ιστορική πορεία. Κατά τους οθωμανικού χρόνους δημιουργήθηκαν πολλά τέτοια κέντρα στον ελληνικό χώρο και μερικά από αυτά σώζονται μέχρι σήμερα ως μνημεία (η έκθεση περιλαμβάνει φωτογραφίες αυτών των μνημείων). Λιγοστά είναι τα ενεργά κέντρα σήμερα, τα οποία χρησιμοποιούνται κυρίως από τάγματα των Μπεκτασήδων.
Τι θα δούμε στην έκθεση;
Η έκθεση αποτελείται από τρεις ενότητες: στην πρώτη παρουσιάζονται αντικείμενα από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη. Τα αντικείμενα αυτά χρησιμοποιήθηκαν από δερβίσηδες ή η διακόσμησή τους είναι εμπνευσμένη από τον ισλαμικό μυστικισμό. Στη δεύτερη ενότητα παρουσιάζονται φωτογραφίες μνημείων που βρίσκονται σε διάφορες περιοχές του ελληνικού χώρου, από τη Θράκη μέχρι την Κρήτη, και μαρτυρούν την παρουσία αδελφοτήτων στην Ελλάδα. Η τρίτη και κύρια ενότητα είναι ένα εικαστικό-οπτικό ταξίδι από τον σκηνοθέτη Χρόνη Πεχλιβανίδη, ο οποίος τα τελευταία χρόνια παρακολουθεί τελετές δερβίσηδων σε διάφορες περιοχές της Ανατολής και της Αφρικής. Μέσα από τις προβολές ο επισκέπτης θα παρακολουθήσει τις λεγόμενες «τελετές ανάμνησης». Οι τελετές αυτές αποτελούν μια άσκηση στην προσπάθεια του μύστη να προσεγγίσει το θείο και παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλομορφία στον τρόπο έκφρασης. Την έκθεση συμπληρώνουν και δύο προβολές από το Σουδάν αφιερωμένες στην επιρροή που έχουν οι δερβίσηδες στη ζωή της τοπικής κοινωνίας. Η έκθεση αποτελεί την πρώτη παρουσίαση της δουλειάς του Πεχλιβανίδη.
σχόλια