Χαμένο μυθιστόρημα του Ουόλτ Ουίτμαν αποκαλύπτεται ως προάγγελος του αριστουργήματός του «Φύλλα Χλόης»

Χαμένο μυθιστόρημα του Ουόλτ Ουίτμαν αποκαλύπτεται ως προάγγελος του αριστουργήματός του «Φύλλα Χλόης» Facebook Twitter
Ο Ουόλτ Ουίτμαν το 1853 ή 1854. Φωτ.: The New York Public Library
0

Οι αναγνώστες που αγόρασαν τους New York Times της 13ης Μαρτίου του 1852 ίσως είχαν παρατηρήσει μια μικρή διαφήμιση που υπήρχε τότε στη σελίδα 3 και αφορούσε την έναρξη κυκλοφορίας μιας σειράς συνεχιζόμενων ιστοριών σε ανταγωνιστική εφημερίδα από την επόμενη κιόλας μέρα. 

«Πλούσια αποκαλυπτική», έγραφε η διαφήμιση, κάνοντας λόγο για μία ιστορία, η οποία θα αφορούσε «ήθη και συμπεριφορές στα οικοτροφεία, μερικές σκηνές από την εκκλησιαστική ιστορία», εικονογραφημένες, κατά τη διαφήμιση πάντα, με σκίτσα αντρών και γυναικών, και με «τέτοιου είδους επεξηγήσεις, προκειμένου όλοι να καταλάβουν περί τίνος πρόκειται». Μικρή η διαφήμιση, ακόμη πιο σύντομο το τέλος της ιστορίας που δεν τυπώθηκε ποτέ ξανά και μάλλον επρόκειτο περί μεγάλης αποτυχίας. 

Και τώρα, μερικές όντως συναρπαστικές αποκαλύψεις: η ανώνυμη ιστορία που τυπώθηκε τότε δεν ήταν παρά ένα ολοκληρωμένο μυθιστόρημα του Ουόλτ Ουίτμαν, ένα μυθιστόρημα 36.000 λέξεων, με τον τίτλο «Η ζωή και οι περιπέτειες του Jack Engle». Την ανακάλυψη έκανε πέρσι το καλοκαίρι ένας μεταπτυχιακός φοιτητής και το μυθιστόρημα φιγουράρει ήδη online από τη Δευτέρα από το "Walt Whitman Quarterly Review", ενώ την έντυπη μορφή του έχει αναλάβει να επιμεληθεί το Πανεπιστήμιο της Αϊόβα.

Το μυθιστόρημα θυμίζει έντονα Ντίκενς, εστιάζοντας στις περιπέτειες ενός ορφανού που έχει να αντιμετωπίσει έναν μοχθηρό δικηγόρο. Στην ιστορία εμπλέκονται ενάρετοι Κουακέροι, πολιτικοί, μία χυμώδης ισπανίδα χορεύτρια, ενώ υπάρχουν και ανατροπές, αλλά και παραλλαγές στους αφηγηματικούς τρόπους που ο συγγραφέας αποφασίζει να πει αυτή την ιστορία.

Όσο για τη θεματική του; Το μυθιστόρημα θυμίζει έντονα Ντίκενς, εστιάζοντας στις περιπέτειες ενός ορφανού που έχει να αντιμετωπίσει έναν μοχθηρό δικηγόρο. Στην ιστορία εμπλέκονται ενάρετοι Κουακέροι, πολιτικοί, μία χυμώδης ισπανίδα χορεύτρια, ενώ υπάρχουν και ανατροπές, αλλά και παραλλαγές στους αφηγηματικούς τρόπους που ο συγγραφέας αποφασίζει να πει αυτή την ιστορία.  

  

Σύμφωνα με τον David S. Reynolds, έναν ειδικό στα κείμενα του Ουϊτμαν από το Graduate Center του Πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, το συγκεκριμένο μυθιστόρημα πρόκειται για την πρώτη περιπλάνηση του συγγραφέα στις νουβέλες μυστηρίου της πόλης, ένας πολύ δημοφιλές είδος της εποχής, που συγκινούσε εκατομμύρια αναγνωστών. Ωστόσο, ο Reynolds -καθώς και άλλοι πανεπιστημιακοί που μελέτησαν αυτή την αποκάλυψη-  εστιάζουν και σ' ένα ακόμη μυστήριο που αφορά τον ίδιο τον Ουίτμαν, την προσωπικότητα, αλλά και την επαγγελματική του ιδιότητα.

Χαμένο μυθιστόρημα του Ουόλτ Ουίτμαν αποκαλύπτεται ως προάγγελος του αριστουργήματός του «Φύλλα Χλόης» Facebook Twitter
Η μικρή διαφήμιση που είχε δημοσιευθεί στους New York Times ως προαναγγελία μιας νέας ιστορίας που θα κυκλοφορούσε σε συνέχειες

Τα ερωτήματα που προκύπτουν τώρα έχουν να κάνουν με το πώς ένας κατά βάση τυπικός δημοσιογράφος της εποχής και ένας ποιητής της σύμβασης, ως επί το πλείστον, κατάφερε να μεταμορφωθεί στον δημιουργό ενός αισθησιακού, φιλοσοφικού, ακραία πειραματικού και τελικώς αταξινόμητου αριστουργήματος που δεν ήταν παρά μία πιο ελεύθερη εκδοχή της κλασικής πλέον ποιητικής συλλογής του «Φύλλα χλόης». 

«Είναι σα να μπορούμε να ρίξουμε μια ματιά στο εργαστήριο του σπουδαίου συγγραφέα. Είναι σαν να ανακαλύπτουμε την πρόοδο που έκανε ο Ουίτμαν, ανακαλύπτοντας τον ίδιο του τον εαυτό», εξηγεί ο Ed Folsom, συνεργάτης της επιθεώρησης "Walt Whitman Quarterly Review". Αυτή τη μεταμόρφωση του ως δημιουργού ήταν κάτι που ο Ουίτμαν τη μια στιγμή ευχόταν να του συμβεί, αλλά και την αμέσως επόμενη επιθυμούσε να αποκρύψει. Υπήρχαν περίοδοι, όπως αυτές στις αρχές του 1850, που δεν δημοσίευσε τίποτα, δουλεύοντας μανιωδώς πάνω σ' αυτό που αργότερα έγινε γνωστό ως «Φύλλα Χλόης», το 1855 πια. Είχε προηγηθεί η επιτυχία του "Franklin Evans", την οποία σχεδόν απαξίωσε. 

«Η σοβαρή επιθυμία μου είναι να βυθιστούν στη λήθη όλα αυτά τα ακατέργαστα και αγορίστικα στοιχεία της δουλειάς μου», έγραφε το 1882, ενώ στα 1891, όταν πληροφορήθηκε ότι ένας κριτικός σκόπευσε να επανεκδώσει κάποια από τα πρώιμα έργα του, είχε εξοργιστεί. «Θα έμπαινα στον πειρασμό να τον πυροβολήσω, αν μου δινόταν η ευκαιρία», είχε γράψει τότε. Αυτό βέβαια ποσώς αποθάρρυνε τον Zachary Turpin, τον μεταπτυχιακό φοιτητή του Πανεπιστημίου του Χιούστον που ανακάλυψε τον "Jack Engle." Για την ακρίβεια, αυτή ήταν η δεύτερη φορά που η τύχη -και η έρευνα- βοήθησαν τον συγκεκριμένο φοιτητή να ανακαλύψει κάτι από τα πρώτα δείγματα γραφής του Ουίτμαν. Πέρσι, είχε γνωστοποιήσει ότι ανακάλυψε ένα εγχειρίδιο 47.000 λέξεων για την υγεία και την άσκηση των ανδρών που ο Ουίτμαν είχε δημοσιεύσει στο New York Atlas το 1858. 

Ο Turpin θεωρείται ειδικός στην ανακάλυψη και ταυτοποίηση άγνωστων έργων σπουδαίων συγγραφέων κάνοντας χρήση της σύγχρονης τεχνολογίας, των γνώσεων του και των ήδη υπαρχουσών πηγών. Στο συγκεκριμένο, άγνωστο μέχρι σήμερα αριστούργημα του Ουίτμαν βρέθηκε όταν πέρσι τον Μάιο έψαχνε συνδυαστικά ονόματα για μια ιστορία που αφορούσε έναν δικηγόρο με το όνομα Covert και ένα ορφανό που λεγόταν Jack Engle, να μια καταχώριση, για παράδειγμα, που συχνά εμφανίζεται σε παλιά σημειωματάρια του Ουίτμαν. Για καιρό, ο φοιτητής και παρά τα εκατομμύρια σελίδων από εφημερίδες και αρχεία της εποχής, δεν μπορούσε να εντοπίσει καμία συνάφεια και φυσικά κανένα γνωστό δημοσιευμένο έργο του Ουίτμαν, στο οποίο να γίνεται αναφορά στα συγκεκριμένα στοιχεία.    

Και μετά βρήκε τη διαφήμιση και από εκεί να οδηγηθεί στην εφημερίδα "The Sunday Dispatch", ένα κυριακάτικο νεοϋορκέζικο φύλλο, με το οποίο συνεργαζόταν ο Ουίτμαν. Για να βρει τη διαφήμιση στο φύλλο της συγκεκριμένης μέρας ζήτησε τη βοήθεια της Βιβλιοθήκης του Κογκρέσου και του αρχείου της και από εκεί και μετά, όπως χαρακτηριστικά λέει, τον οδήγησε το ένστικτο του. «Μπορεί να μην είναι σπουδαίο μυθιστόρημα, αλλά δεν είναι και κακό», λέει ο Reynolds για τις 36.000 (νεο-ανακαλυφθείσες) λέξεις του Ουίτμαν. Από την πλευρά του ο Turpin θεωρεί ότι πρόκειται για ένα «ενδιαφέρον, πανέμορφο και παράξενο» πόνημα, με περίεργα ονόματα,  συνωμοσίες, μυστηριώδη πρόσωπα, ένα μυθιστόρημα - εισαγωγή σε έναν τρελό, θεότρελο κόσμο. 

Όλο αυτό μπορεί να ακούγεται πολύ μακριά από τα «Φύλλα Χλόης», ως ύφος και θεματολογία. Όμως, ο Jack Engle και όλοι εκείνοι οι σκοτεινοί χαρακτήρες αγοριών, θυμίζουν πολύ την αντρική περσόνα των δρόμων που ο Ουίτμαν δημιούργησε.

«Μακρύ, πυκνό γρασίδι καλύπτει το πρόσωπο μου», λέει ο Jack σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση. «Πάνω μου χλόη μαζί με χώμα από τα δέντρα που τρέφονται από τη φθορά των ανθρώπινων σωμάτων».

«Μακρύ, πυκνό γρασίδι καλύπτει το πρόσωπο μου», λέει ο Jack σε πρωτοπρόσωπη αφήγηση. «Πάνω μου χλόη μαζί με χώμα από τα δέντρα που τρέφονται από τη φθορά των ανθρώπινων σωμάτων». O ήρωας περιπλανιέται στους τάφους που βρίσκονται αυτά τα σώματα, διαβάζοντας τις επιτύμβιες περιγραφές ηρώων πολέμου όπως ο Alexander Hamilton, που συμμετείχε στον πόλεμο του 1812, ο επίσης ήρωας πολέμου Capt. James Lawrence. Λίγο μετά, ο Jack ξεχύνεται στους δρόμους της πόλης, για να αρχίσει η αφήγηση της δικής του ιστορίας...

Σήμερα, είναι πολύ εύκολο να σκεφτεί κανείς τον ελευθερωμένο στίχο του Ουίτμαν στα «Φύλλα Χλόης», εκεί που το «εγώ», το πρώτο πρόσωπο, μπορεί να υποδηλώνει και άλλες ταυτότητες, όμως, αυτό δεν πρέπει να το θεωρούμε δεδομένο. Απόδειξη, τα σημειωματάρια του Ουίτμαν από τα 1850 που αποδεικνύουν ότι ένας από τους φάρους των αμερικανικών γραμμάτων πειραματιζόταν για χρόνια με το ύφος και τις φόρμες γραφής, με τις οποίες επιθυμούσε να εκφραστεί.

«Τον παρακολουθείς να αναρωτιέται για το τι θα κάνει; Τι θα είναι αυτό που θα γράψει; Μυθιστόρημα; Έργο με δεκάδες πρωταγωνιστές; Είναι τουλάχιστον συναρπαστικό να ξέρεις ότι τα "Φύλλα Χλόης" θα μπορούσαν να έχουν πάρει μία ολότελα διαφορετική μορφή», λέει ο Turpin. Όσο για την ανακάλυψη του; Προτιμά αυτή την επιτυχία να την αποδίδει σε ακόμη μία μυστηριώδη φράση του ποιητή: «Ποτέ δεν χάνεται κάτι πραγματικά». Όπως ακριβώς συνέβη με το συγκεκριμένο έργο του Ουίτμαν. 

Με στοιχεία από New York Times

Βιβλίο
0

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά

Οθόνες / Η βίβλος του cult ελληνικού σινεμά μόλις κυκλοφόρησε

Τα κείμενα του Φώντα Τρούσα για τις «βαθιά υποτιμημένες ταινίες που απελευθέρωσαν τη ματιά του θεατή από την οικογενειακή τηλεοπτική εικόνα, απενοχοποιώντας περαιτέρω το γυμνό» και για τον underground και τον πειραματικό ελληνικό κινηματογράφο κυκλοφορούν σε ένα μοναδικό, κυριολεκτικά, βιβλίο, από τα LiFO Books.
M. HULOT
Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Βιβλίο / Κανείς δεν ήξερε ότι ήταν μαύρη: Η εξωπραγματική ιστορία της επιμελήτριας του JP Morgan

Υπεύθυνη για τα πιο πολύτιμα αποκτήματα της ιδιωτικής συλλογής του διάσημου τραπεζίτη, η απέριττα κομψή βιβλιοθηκάριος Μπελ ντα Κόστα Γκριν ήταν μαύρη αλλά εμφανιζόταν ως λευκή στον αφρό της υψηλής κοινωνίας μέχρι και τον θάνατό της το 1950.
THE LIFO TEAM
Leslie Absher: «Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι» 

Βιβλίο / Κόρη κατασκόπου, queer κορίτσι, συγγραφέας

Η Αμερικανίδα δημοσιογράφος Leslie Absher μάς ξεναγεί στο «Σπίτι με τα μυστικά», εκθέτοντας ταυτόχρονα την προσωπική της πορεία προς την απελευθέρωση, την «ελληνική» της εμπειρία και τις εντυπώσεις της από τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. 
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
«Πολυτεχνείο - Ένα παραμύθι που δεν λέει παραμύθια»

Βιβλίο / Το Πολυτεχνείο έγινε κόμικ: Μια νέα έκδοση για μια μονίμως επίκαιρη εξέγερση

Παραμονές της φετινής επετείου της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, οι εκδόσεις Red ‘n’ Noir κυκλοφόρησαν ένα έξοχο κόμικ αφιερωμένο σε αυτή, που το υπογράφουν ο συγγραφέας Γιώργος Κτενάς και ο σκιτσογράφος John Antono.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Γιατί δεν θα ξεχάσουμε ποτέ τον Μάλκολμ Λόουρι και το «Κάτω από το ηφαίστειο»

Βιβλίο / Το μεγαλόπνοο «Κάτω από το ηφαίστειο» του Μάλκολμ Λόουρι, μια προφητεία για την αποσύνθεση του κόσμου

Οι αναλογίες μεταξύ του μυθιστορηματικού βίου του Βρετανού συγγραφέα και του κορυφαίου έργου του είναι παραπάνω από δραματικές, όπως και αυτές μεταξύ της υπαρξιακής πτώσης του και του σημερινού, αδιέξοδου κόσμου.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Βιβλίο / Ψέμα μέχρι αποδείξεως του εναντίου

Στο νέο του βιβλίο, «Ψέματα που μας έμαθαν για αλήθειες», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, ο Νικόλας Σμυρνάκης καταρρίπτει 23 μύθους που μας καταπιέζουν, βοηθώντας μας να ζήσουμε ουσιαστικότερα.
ΜΑΡΙΑ ΔΡΟΥΚΟΠΟΥΛΟΥ
Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Βιβλίο / Βασίλης Σωτηρόπουλος: «Έχουν γίνει μεγάλα βήματα στη νομοθεσία για τα ΛΟΑΤΚΙ+ δικαιώματα, υπάρχουν όμως ακόμα σημαντικά κενά»

Μια διαφωτιστική συζήτηση με τον γνωστό δικηγόρο παρ’ Αρείω Πάγω και συγγραφέα με αφορμή την έκδοση του βιβλίου του ΛΟΑΤΚΙ + Δικαιώματα & Ελευθερίες (εκδ. Σάκκουλα), ένα μνημειώδες όσο και πολύτιμο βοήθημα για κάθε ενδιαφερόμενο άτομο.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Βασιλική Πέτσα: «Αυτό που μας πάει μπροστά δεν είναι η πρόοδος αλλά η αγάπη»

Βιβλίο / Η Βασιλική Πέτσα έγραψε ένα μεστό μυθιστόρημα με αφορμή μια ποδοσφαιρική τραγωδία

Η ακαδημαϊκός άφησε για λίγο το βλέμμα του κριτή και υιοθέτησε αυτό του συγγραφέα, καταλήγοντας να γράψει μια ιστορία για το συλλογικό τραύμα που έρχεται να προστεθεί στις ατομικές τραγωδίες και για τη σημασία της φιλικής αγάπης.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
Μιχάλης Γκανάς: Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

Απώλειες / Μιχάλης Γκανάς (1944-2024): Ο ποιητής της συλλογικής μας μνήμης

«Ό,τι με βασανίζει κατά βάθος είναι η οριστική απώλεια ανθρώπων, τόπων και τρόπων και το ανέφικτο της επιστροφής». Ο σημαντικός Έλληνας ποιητής έφυγε σήμερα από τη ζωή σε ηλικία 80 ετών.
ΤΙΝΑ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑ
«Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Βιβλίο / «Queer»: Το μυθιστόρημα της στέρησης που πόνεσε τον Μπάροουζ

Μια αναδρομή στην έξοχη, προκλητική όσο και «προφητική» νουβέλα του Ουίλιαμ Μπάροουζ στην οποία βασίστηκε η πολυαναμενόμενη ταινία του Λούκα Γκουαντανίνο που βγαίνει σύντομα στις κινηματογραφικές αίθουσες.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ