Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter

Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas

0

Μέλος του πρακτορείου Magnum από το 1976, η Susan Meiselas έγινε γνωστή μέσα από το έργο της σε εμπόλεμες ζώνες της Κεντρικής Αμερικής στις δεκαετίες του 1970 και 1980, κυρίως χάρη στη δύναμη των έγχρωμων φωτογραφιών της.

Καλύπτοντας πολλά θέματα όπως ο πόλεμος, τα ανθρώπινα δικαιώματα, το ζήτημα της πολιτιστικής ταυτότητας και η βιομηχανία του σεξ, η Meiselas χρησιμοποιεί φωτογραφία, φιλμ, βίντεο και αρχειακό υλικό καθώς εξερευνά αδιάκοπα και αναπτύσσει αφηγήσεις όπου ενσωματώνεται η συμμετοχή των υποκειμένων στη δουλειά της.

Η ρετροσπεκτίβα «Susan Meiselas, Médiations» είναι αφιερωμένη στο έργο της Αμερικανίδας φωτογράφου που γεννήθηκε το 1948 στην Βαλτιμόρη και συγκεντρώνει επιλογές έργων της από την δεκαετία του 1970 έως σήμερα, υπογραμμίζοντας τη μοναδικά προσωπική και γεωπολιτική προσέγγισή της, ενώ παράλληλα καταδεικνύει τον τρόπο που η Αμερικανίδα φωτογράφος κινείται μέσα στον χρόνο και τις συρράξεις.

Η ρετροσπεκτίβα «Susan Meiselas, Médiations» είναι αφιερωμένη στο έργο της Αμερικανίδας φωτογράφου συγκεντρώνει επιλογές έργων της από την δεκαετία του 1970 έως σήμερα, υπογραμμίζοντας τη μοναδικά προσωπική και γεωπολιτική προσέγγισής της, ενώ παράλληλα καταδεικνύει τον τρόπο που η Αμερικανίδα φωτογράφος κινείται μέσα στον χρόνο και τις συρράξεις.

Τα πρώιμα έργα της φανερώνουν ήδη ένα ενδιαφέρον για τη φωτογραφία τεκμηρίωσης. Το πρώτο σύνολο φωτογραφιών που ολοκλήρωσε το 1971 λέγεται «44 Irving Street», και αποτελείται από μια σειρά ασπρόμαυρων πορτρέτων στα οποία η κάμερα λειτουργεί ως διαδραστικό μέσο με τους άλλους ενοίκους του οικοτροφείου όπου ζούσε η φωτογράφος όσο σπούδαζε.

Το πρώτο σημαντικό φωτογραφικό δοκίμιο της Meiselas ξεκινά το 1973 και αφορούσε τις ζωές των γυναικών που έκαναν στριπτίζ σε επαρχιακά πανηγύρια στη Νέα Αγγλία, τις οποίες φωτογράφιζε επί τρία συναπτά καλοκαίρια ενώ δίδασκε φωτογραφία σε δημόσια σχολεία της Νέας Υόρκης.

Το θέμα της συμπληρώνουν ηχογραφήσεις των γυναικών, των πελατών και των μάνατζερ. Το έργο «Carnival Strippers» δημοσιεύθηκε για πρώτη φορά το 1976 και μια νέα έκδοση που συμπεριλάμβανε ένα CD με τις ηχητικές καταγραφές της κυκλοφόρησε το 2003.

Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
Νικαράγουα,. Matagalpa. Αντάρτες περιμένουν την αντεπίθεση της Εθνικής Φρουράς, 1978. © Susan Meiselas/Magnum Photos

Την ίδια περίοδο ξεκινά και το πρότζεκτ «Prince Street Girls» (1975-1992), δηλαδή φωτογραφίες κοριτσιών που ζούσαν στη Little Italy της Νέας Υόρκης όπου εξακολουθεί και ζει η Susan Meiselas.

Φωτογράφιζε σε τακτά χρονικά διαστήματα μια ομάδα γυναικών, αποτυπώνοντας τις αλλαγές στην ζωή τους καθώς μεγαλώνουν, δημιουργώντας έτσι ένα χρονικό της σχέσης μεταξύ εκείνων και της φωτογράφου.

Το 1976, η Meiselas κλήθηκε να συμμετάσχει στη φωτογραφική κοοπερατίβα Magnum Photos. 

Η Meiselas είναι περισσότερο γνωστή για τις ανταποκρίσεις της από την εξέγερση στην Νικαράγουα και την τεκμηρίωση της καταπάτησης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Λατινική Αμερική για περισσότερο από μία δεκαετία.

Το 1978 η Meiselas ταξίδεψε για πρώτη φορά στην Νικαράγουα και την χρονιά εκείνη δημοσιεύθηκε στο εξώφυλλο του περιοδικού των New York Times μια από τις πιο εμβληματικές της εικόνες. Το 1981 δημοσίευσε το λεύκωμα «Nicaragua: June 1978-July 1979», το οποίο ανατυπώθηκε το 2008 και το 2016.

Η φωτογραφία της με τον Pablo Jesús Aráuz, τον «Άνδρα με την μολότοφ» που τραβήχτηκε στις 16 Ιουλίου 1979, λίγο πριν τον θρίαμβο των Σαντινίστας, έχει γίνει σύμβολο της εξέγερσης και εκτίθεται στην εγκατάσταση «The Life of an Image: "Molotov Man", 1979–2009».

Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
Νικαράγουα, Esteli. 1979. Σαντινίστας στον εξωτερικό τοίχο του επιτελείου της Εθνικής Φρουράς στο Esteli, 16 Ιουλίου 1979. © Susan Meiselas/Magnum Photos

Η Meiselas υπήρξε επιμελήτρια δύο συνεργατικών projects, που αμφότερα στηρίζουν και υπογραμμίζουν το έργο των περιφερειακών φωτογράφων.

Το πρώτο ήταν το «El Salvador: Το Έργο Τριάντα Φωτογράφων, Συγγραφέων και Αναγνωστών, 1983», στο οποίο συμπεριλαμβάνονται και δικές της φωτογραφίες και το δεύτερο το «Chile from Within, W. W. Norton, 1991», που εστιάζει στο έργο φωτογράφων που ζούσαν υπό το καθεστώς του Πινοσέτ.

Η Meiselas έχει επίσης συν-σκηνοθετήσει τέσσερις ταινίες: το «Living at Risk: The Story of a Nicaraguan Family» (Ζώντας σε κίνδυνο: Η Ιστορία μιας Οικογένειας από την Νικαράγουα) το 1986, το «Voyages» σχετικά με τη δουλειά της στην Νικαράγουα μαζί με τον σκηνοθέτη M. Karlin, το «Pictures from a Revolution», 1991 με τον R. P. Rogers και τον A. Guzzetti και το Reframing History (Επαναπροσδιορίζοντας την Ιστορία) το 2004.

Το 1992 η Meiselas ολοκλήρωσε το βιβλίο «Κουρδιστάν: Στην Σκιά της Ιστορίας», και το 2003 το «Pandora's Box», από τις εκδόσεις Trebruk/Magnum, όπου εξερευνά ένα underground S&M club της Νέας Υόρκης που άνοιξε το 1995. Και τα δύο αυτά projects εκτίθενται ως μέρος της έκθεσης.  

Ο πυρήνας της έκθεσης-αφιερώματος στο Jeu de Paume αρθρώνεται σε τρεις σημαντικές ενότητες: Νικαράγουα, Ελ Σαλβαδόρ και Κουρδιστάν.

Φωτογραφημένα μεταξύ των τελών της δεκαετίας του 1970 και το 2000, τα έργα αποκαλύπτουν τον τρόπο με τον οποίο η φωτογράφος αμφισβητεί τα όρια και τον τρόπο άσκησης του επαγγέλματός της.

Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
Νικαράγουα. Cuidad Sandino. Σωματική έρευνα σε οποιονδήποτε ταξιδεύει με αυτοκίνητο, φορτηγό, λεωφορείο ή με τα πόδια, 1978. © Susan Meiselas/Magnum Photos

Στα πολυάριθμα ταξίδια της επί δεκαετίες στην Λατινική Αμερική, η Meiselas επιστρέφει στα σημεία όπου τράβηξε τις αρχικές φωτογραφίες και χρησιμοποιεί τις εικόνες της προκειμένου να ξαναβρεί τους ανθρώπους που συνάντησε τότε, ώστε να καταγράψει τις μαρτυρίες τους.

Με το έργο της, «Mediations» (1982), η Susan Meiselas αποκαλύπτει πως το νόημα της εικόνας αλλάζει σύμφωνα με το πλαίσιο της αναπαραγωγής και διασποράς της. Η καινοφανής για την εποχή προσέγγιση της υπήρξε σχεδόν προφητική, καθώς σήμερα ζούμε σε έναν κόσμο όπου η διάχυση της εικόνας διευκολύνεται τα μάλα μέσω της τεχνολογίας.

Από το 1997 κι έπειτα, η Meiselas προσεγγίζει κάθε σύρραξη με διαφορετικό τρόπο ανάλογα με το πλαίσιο. Το «Kurdistan: In the Shadow of History» (Κουρδιστάν: Στη Σκιά της Ιστορίας, 1997), είναι ένα αρχείο οπτικής καταγραφής της ιστορίας ενός λαού χωρίς έθνος.

Η Meiselas, η οποία συνεργάστηκε με Κούρδους διαδίδοντας τις εικόνες αυτές σε όλο τον κόσμο, έχει δομήσει το έργο της ως εγκατάσταση που αποτελείται από μια συρραφή τεκμηρίων, φωτογραφιών και βίντεο.

Το 1992 της ζητήθηκε να συμμετάσχει σε μια εκστρατεία ευαισθητοποίησης εκθέτοντας την πραγματική εικόνα της ενδοοικογενειακής βίας, και ξεκίνησε να φωτογραφίζει τόπους εγκλημάτων συνοδεύοντας μια ομάδα αστυνομικών.

Στη συνέχεια επέλεξε έναν ικανό αριθμό φακέλων και φωτογραφίες από τα αρχεία του αστυνομικού τμήματος του Σαν Φρανσίσκο και τελικά δημιούργησε το «Archives of Abuse» (Αρχεία Κακοποίησης) με κολάζ αστυνομικών αναφορών και φωτογραφιών που εκτέθηκαν σε δημόσιους χώρους της πόλης και ως αφίσες στις στάσεις λεωφορείων.

Ειδικά για την ρετροσπεκτίβα στο Jeu de Paume, η φωτογράφος δημιούργησε ένα νέο έργο που ξεκίνησε το 2015, με αφετηρία την συνεργασία τη με την περιφερειακή οργάνωση για την τέχνη Multistory, η οποία δραστηριοποιείται στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
Dee και Lisa, Mott Street, Little Italy, Νέα Υόρκη York, 1976. Σειρά φωτογραφιών Prince Street Girls, 1975-1990. © Susan Meiselas/Magnum Photos

Αυτή η σειρά φωτογραφιών λέγεται «A Room of Their Own - Ένα Δικό τους Δωμάτιο», που δημιουργήθηκε σε συνεργασία με ένα καταφύγιο κακοποιημένων γυναικών και εστιάζει και πάλι στην ενδοοικογενειακή βία.

Η εγκατάσταση περιλαμβάνει πέντε βίντεο με αφήγηση όπου παρουσιάζονται οι φωτογραφίες της Meiselas, μαρτυρίες γυναικών, κολάζ και σκίτσα. 

Η έκθεση αυτή συγκεντρώνει τον μεγαλύτερο αριθμό έργων της Meiselas που έχουν εκτεθεί ποτέ στην Γαλλία και επιδιώκει να ιχνηλατήσει την πορεία της ως visual artist που συνδέει τα αντικείμενα του έργου της με την προσέγγιση της και αμφισβητεί το καθεστώς των εικόνων σχετικά με το πλαίσιο εντός του οποίου αυτές προσλαμβάνονται από το κοινό.

Το έργο της προσεγγίζει τα θέματα του με σεβασμό, κάτι που νιώθει όποιος κοιτάζει τις φωτογραφίες της. Η δύναμη των εικόνων της προκύπτει από το βάρος που αποδίδει σε εκείνους που φωτογραφίζει, επιθυμώντας να αποτυπώσει την θέση τους στον κόσμο, τις δοκιμασίες και τα βάσανα τους και η άρτια τεχνική της συμπληρώνεται από μια υπαρξιακή, ανθρώπινη ματιά.

«Για μένα είναι σημαντικό, για την ακρίβεια είναι απαραίτητο για τη δουλειά μου, να κάνω ό,τι μπορώ ώστε να σεβαστώ την ατομικότητα των ανθρώπων που φωτογραφίζω, καθώς όλοι υπάρχουν σε ένα συγκεκριμένο χρονικό και χωρικό πλαίσιο».

Susan Meiselas

«Για ποιον είναι αυτή η φωτογραφία; Κι έτσι, για πολύ καιρό αυτό είναι το ερώτημα που δίνει κίνητρο σε σχεδόν όλα όσα κάνω».

Susan Meiselas

Η έκθεση πραγματοποιείται στο Jeu de Paume, στο κτίριο Concorde στο Παρίσι, και ολοκληρώνεται στις 20 Μαΐου 2018.

Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
ΗΠΑ. Essex Junction, Βερμόντ, 1973. Η Lena πάνω στο κασόνι. Σειρά Carnival Strippers, 1972-1975. © Susan Meiselas/Magnum Photos
Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
Σαρίφ και υιός, 1971. Σειρά 44 Irving Street, 1971. Susan Meiselas© Susan Meiselas/Magnum Photos
Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
ΗΠΑ, Rockland, Μέιν. 1972. Debbie και Renee. Σειρά Carnival Strippers, 1972-1975. © Susan Meiselas/Magnum Photos
Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
Μισισσίπι, 1974. Série Porch Portraits, 1974. © Susan Meiselas/Magnum Photos
Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
Νότια Καρολίνα, 1974. Σειρά Porch Portraits, 1974. © Susan Meiselas/Magnum Photos
Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
ΗΠΑ. Νέα Υόρκη, 1978. Η Roseann καθ' οδόν προς το Manhattan Beach. Σειρά φωτογραφιών Prince Street Girls, 1975-1990. © Susan Meiselas/Magnum Photos
Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
Ελ Σαλβαδόρ, στρατιώτες ψάχνουν τους επιβάτες λεωφόρειου στον βόρειο αυτοκινητόδρομο, 1980. © Susan Meiselas/Magnum Photos
Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
ΗΠΑ. Essex Junction, Βερμόντ, 1973. Η Lena μετά το σώου της. Σειρά Carnival Strippers, 1972-1975. © Susan Meiselas/Magnum Photos
Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
Χήρα σε μαζικό τάφο στο Koreme του βορείου Ιράκ. Κουρδιστάν Ιούνιος 1992. © Susan Meiselas/Magnum Photos
Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
Παραδοσιακή μάσκα που χρησιμοποιήθηκε κατά την λαϊκή εξέγερση, Masaya, Νικαράγουα, 1978. © Susan Meiselas/Magnum Photos
Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
Ελ Σαλβαδόρ, ο δρόμος προς το Aguilares, 1983. © Susan Meiselas/Magnum Photos
Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
Τσιμεντόλιθοι σηματοδοτούν τον ομαδικό τάφο στο Koreme, βόρειο Ιράκ. 1992. © Susan Meiselas/Magnum Photos
Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
Maîtresses Solitaire et Delilah II, loge.Νέα Υόρκη, ΗΠΑ, Σειρά Pandora’s Box, 1995. © Susan Meiselas/Magnum Photos

Το έντονα πολιτικοποιημένο και βαθιά υπαρξιακό έργο της φωτογράφου Susan Meiselas Facebook Twitter
Πορτρέτο της Susan Meiselas, Monimbo, Νικαράγουα, Σεπτέμρβιος 1978. © Alain Dejean Sygma

 
Φωτογραφία
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

Άγγελος Μπαράι: «Βλέπω τη φωτογραφία ως μέσο επούλωσης τραυμάτων»

Φωτογραφία / Άγγελος Μπαράι: «Βλέπω τη φωτογραφία ως μέσο επούλωσης τραυμάτων»

Ο βραβευμένος φωτογράφος εστιάζει στα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες, τη μετανάστευση και το προσφυγικό, δίνοντας φωνή σε ανθρώπους και ιστορίες που θα έμεναν στο σκοτάδι.
ΘΟΔΩΡΗΣ ΑΝΤΩΝΟΠΟΥΛΟΣ
Στο Παρίσι μετά τους Ολυμπιακούς, ο Σουρεαλισμός ήρθε να κατακτήσει την πόλη

Φωτογραφία / Μια επίσκεψη σε ένα Παρίσι που αναζητά την επόμενη μέρα

Στο ανακαινισμένο Grand Palais, με επίκεντρο τον σουρεαλισμό, την τέχνη και καλεσμένο τον Τζιμ Τζάρμους, η Paris Photo 2024 καθρεφτίζει μια πόλη που επαναπροσδιορίζεται πολιτιστικά μετά τους Ολυμπιακούς.
ΟΡΕΣΤΗΣ ΣΕΦΕΡΟΓΛΟΥ
Φωτογραφική έκθεση για την επανένωση της Γερμανίας 35 χρονια μετά από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου

Πολιτισμός / Φωτογραφική έκθεση για την επανένωση της Γερμανίας 35 χρονια μετά από την πτώση του Τείχους του Βερολίνου

Με αφορμή τα 35 χρόνια από την Πτώση του Τείχους (09.11.89) μια φωτογραφική έκθεση με τίτλο «Dream on- Βερολίνο, δεκαετία του 90» αποτυπώνει την κρίσιμη αυτή δεκαετία μετάβασης ανάμεσα στο παρελθόν και το αβέβαιο μέλλον, την αισιοδοξία και το φόβο για το νέο Βερολίνο
ΕΙΡΗΝΗ ΑΝΑΣΤΑΣΟΠΟΥΛΟΥ, ΒΕΡΟΛΙΝΟ
Η αθέατη Αίγυπτος του Denis Dailleux

Φωτογραφία / Η αθέατη Αίγυπτος του Denis Dailleux

Ο βραβευμένος Γάλλος φωτογράφος που έχει καταγράψει μοναδικά τις φτωχογειτονιές του Καΐρου, τους γονείς των Μαρτύρων της Επανάστασης, νεαρούς γυμνασμένους άντρες δίπλα σε μαυροφορεμένες μανάδες αλλά και λαμπερούς σταρ του κινηματογράφου, εξηγεί πώς ξεκίνησε η ιδιότυπη και πολύχρονη αυτή διαδρομή του.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ
Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Φωτογραφία / Ισπανία: Έκθεση αφιερωμένη στο έργο του Ίρβινγκ Πεν στο Ίδρυμα MOP στη Λα Κορούνια

Πορτρέτα διάσημων και σκηνές δρόμου περιλαμβάνονται στην έκθεση «Irving Penn: Centennial» που διοργανώνεται από το Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης και παρουσιάζεται στην Ισπανία
LIFO NEWSROOM
Ζήτημα ζωής και θανάτου: Το θρυλικό φωτογραφικό βιβλίο του Peter Hujar επανεκδίδεται μετά από σχεδόν μισό αιώνα

Φωτογραφία / Ζήτημα ζωής και θανάτου: Το θρυλικό φωτογραφικό βιβλίο του Peter Hujar επανεκδίδεται μετά από σχεδόν μισό αιώνα

Το λεύκωμα «Portraits in Life and Death» εξελίχθηκε σε θρύλο τις δεκαετίες μετά τον θάνατο του φωτογράφου το 1987 και έγινε το σύμβολο ενός χαμένου κόσμου που ζούσε και δημιουργούσε στο νεοϋρκέζικο downtown.
THE LIFO TEAM
Enri Canaj, φωτογράφος

Φωτογραφία / Enri Canaj: «Δεν έχω εξοικειωθεί με τον πόνο»

Ο φωτογράφος των ασπρόμαυρων κάδρων, που κατέγραψε την Ελλάδα της κρίσης και το μεταναστευτικό ζήτημα της Ευρώπης, μιλά για τη δική του πορεία μετανάστευσης, για το πώς ο ερχομός του από τα Τίρανα στην Αθήνα ήταν μια «έκρηξη» μέσα στο κεφάλι του. Και είναι ο Αθηναίος της εβδομάδας
M. HULOT
Οι φιναλίστ του διαγωνισμού φωτογραφίας Australian Life 2024 - σε εικόνες

Φωτογραφία / Η ζωή στην Αυστραλία μέσα από τον διαγωνισμό φωτογραφίας Australian Life 2024

Εκτροφή προβάτων, βρικόλακες στο σαλόνι, Αβορίγινες στη γη τους και στα σπίτια τους: Μια περιήγηση στην Αυστραλία μέσα από τις εικόνες των φιναλίστ του διαγωνισμού φωτογραφίας Australian Life 2024.
THE LIFO TEAM
Κοιτάζοντας τους άλλους: Η Μαρτίν Φρανκ στην Άνδρο 

Φωτογραφία / «Κοιτάζοντας τους άλλους»: Οι ανθρωποκεντρικές εικόνες της Μαρτίν Φρανκ σε μια έκθεση στην Άνδρο

Στη χώρα της Άνδρου, στο Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Ιδρύματος Βασίλη και Ελίζας Γουλανδρή, 150 φωτογραφίες και αρχειακό υλικό αναδεικνύουν τη δημιουργική πορεία μιας καλλιτέχνιδας που παραμένει ελάχιστα γνωστή σήμερα στη διεθνή κοινότητα ενώ το έργο της συχνά ταυτίζεται με αυτό του Καρτιέ-Μπρεσόν.
ΧΡΗΣΤΟΣ ΠΑΡΙΔΗΣ