Η Γαλλία πρέπει να αλλάξει τη νομοθεσία της και να επιστρέψει κλεμμένα έργα τέχνης στην Αφρική. Αυτό προτείνει έκθεση επιτροπής που δημιουργήθηκε με εντολή του πρόεδρου Μακρόν.
Η έκθεση καλεί για τον επαναπατρισμό χιλιάδων αντικειμένων που βρίσκονται σε γαλλικά μουσεία και βγήκαν «μη συναινετικά» από την ήπειρο κατά την περίοδο της αποικιοκρατίας, μετέδωσε ο Guardian.
Αν δεν μπορεί να αποδειχθεί πως τα αντικείμενα έχουν αποκτηθεί νόμιμα, τότε πρέπει να επιστρέψουν μόνιμα στην Αφρική, προτείνουν ο Σενεγαλέζος συγγραφέας και οικονομολόγος Felwine Sarr και η Γαλλίδα ιστορικός Bénédicte Savoy.
Παράλληλα προτείνουν την αλλαγή της γαλλικής νομοθεσίας ώστε να επιτρέπεται ο επαναπατρισμός των έργων στην Αφρική, μετά από την δήλωση του προέδρου Μακρόν πως επιθυμεί να ξεκινήσει κάτι τέτοιο εντός πενταετίας.
«Δεν μπορώ να αποδεχθώ πως ένα μεγάλο κομμάτι της πολιτιστικής κληρονομιάς αρκετών κρατών της Αφρικής βρίσκεται στην Γαλλία», δήλωσε ο Γάλλος πρόεδρος πέρυσι στο Ουαγκαντουγκού, την πρωτεύουσα της Μπουρκίνα Φάσο.
«Υπάρχουν ιστορικές εξηγήσεις γι αυτό, αλλά δεν είναι ορθή η διαρκής και άνευ όρων αιτιολόγηση. Η αφρικανική κληρονομιά δεν μπορεί να βρίσκεται μόνο σε ιδιωτικές συλλογές και ευρωπαϊκά μουσεία, πρέπει να παρουσιάζεται στο Παρίσι, αλλά και στο Ντακάρ, το Λάγος και το Κοτονού. Αυτό θα είναι μια από τις προτεραιότητές μου.»
Ο βαθμός που η Γαλλία, η Βρετανία και η Γερμανία λεηλάτησαν τα τεχνουργήματα της Αφρικής κατά την αποικιοκρατία δεν είναι γνωστός, αλλά σύμφωνα με την αναφορά περίπου το 90% των φυσικών αντικειμένων βρίσκεται εκτός ηπείρου, μετέδωσε ο Guardian.
Οι συγγραφείς της αναφοράς ταξίδεψαν στο Μαλί, τη Σενεγάλη, το Καμερούν και το Μπενίν. Παράλληλα είδαν τα έργα που ανήκουν στο Musée du quai Branly, ένα μουσείο που επικεντρώνεται στους μη ευρωπαϊκούς πολιτισμούς στο Παρίσι.
Διαπίστωσαν πως περίπου 46.000 από τα 90.000 αφρικανικά έργα «αποκτήθηκαν» ανάμεσα στο 1885 και το 1960 και πιθανότατα πρέπει να επιστραφούν.
Η αναφορά μπορεί να ανοίξει τον δρόμο ώστε και άλλες πρώην αποικιακές δυνάμεις να εξετάσουν την προέλευση των δικών τους συλλογών.
Οι βρετανικές δυνάμεις κατέστρεψαν μεγάλο μέρος της πόλης του Μπενίν το 1897, έκαψαν το βασιλικό παλάτι και λεηλάτησαν 4.000 έργα τέχνης.
Την Τρίτη ο κυβερνήτης της νήσου του Πάσχα κάλεσε το Βρετανικό Μουσείο να επιστρέψει ένα από τα διάσημα αγάλματά του.
Παράλληλα πολλά ευρωπαϊκά ινστιτούτα, συμπεριλαμβανομένου και του Βρετανικού Μουσείου, σχεδιάζουν να «δανείσουν» έργα στο νέο μουσείο της πόλης του Μπενίν, στη σύγχρονη Νιγηρία, που αναμένεται να ανοίξει το 2021.
Πολλές φορές ωστόσο, η ασφάλεια των έργων αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα για την παραχώρησή τους.
Η συστηματική λεηλασία της αφρικανικής τέχνης έγινε με διαφορετικούς τρόπους. Οι ερευνητές αποκάλυψαν πως πέρα από λάφυρα πολέμου, τις κλοπές και τις λεηλασίες πολλά «αγοράστηκαν» σε κλάσματα τις πραγματικής τους αξίας.
Η αλλαγή του νόμου για την κληρονομιά είναι αναγκαία στην Γαλλία και στη συνέχεια οι χώρες τις Αφρικής θα μπορούν να ζητήσουν πίσω τα κλεμμένα έργα, οι ερευνητές άλλωστε τους έχουν ήδη στείλει λίστες με τα αντικείμενα.
«Ταξιδεύοντας στην Αφρική είδαμε την επίδραση αυτών των καταγραφών, ειδικά στους διευθυντές των μουσείων», δήλωσε ο Savoy στη Λιμπερασιόν.
«Δεν είχαν ποτέ πρόσβαση σε αυτές τις λίστες και ποτέ με έναν τόσο καθαρό και δομημένο τρόπο. Ερευνητές και καθηγητές με κορυφαίες γνώσεις δεν πίστευαν πως τόσο αντικείμενα από τις χώρες τους υπάρχουν στο Musée du quai Branly.»
«Σήμερα υπάρχει η αίσθηση πως είμαστε μόλις ένα βήμα μακριά από την ανάκτηση της ιστορίας μας και είμαστε επιτέλους έτοιμη να το μοιραστούμε με την ήπειρο», δήλωσε η Marie-Cécile Zinsou, κόρη του πρώην πρωθυπουργού του Μπενίν και πρόεδρος του ιδρύματος τέχνης Zinsou.
σχόλια