Μεγάλη απώλεια για το ελληνικό λαϊκό τραγούδι. Ο στιχουργός Κώστας Βίρβος έφυγε από τη ζωή στα 89 του, πλήρης ημερών, έπειτα από βαρύ εγκεφαλικό επεισόδιο. Ευτύχησε να συνεργαστεί με όλα τα Ιερά Τέρατα της εγχώριας λαϊκής μουσικής και, πραγματικά, είναι αδύνατο να καταγραφεί τώρα με απόλυτη ακρίβεια ο όγκος του έργου που αφήνει πίσω του. Ωστόσο, κάτι που έχει σημασία να αναφέρουμε είναι πως ο Βίρβος δεν έφυγε παραπονεμένος ή ξεχασμένος. Και τηλεοπτικά αφιερώματα τού είχαν γίνει, και στο Badminton μπόρεσε να παραστεί ο ίδιος το 2012 σε ένα συγκινητικό αφιέρωμα που επιμελήθηκε ο συνθέτης Μιχάλης Κουμπιός. Ο άνθρωπος αυτός όρισε ιστορία στο ελληνικό τραγούδι μέσα από τους στίχους του. Αντί παράθεσης βιογραφικού, πάμε να θυμηθούμε μερικά εμβληματικά τραγούδια που έφεραν την υπογραφή του:
Ένα από τα πρώτα τραγούδια του Βίρβου, αν όχι το πρώτο, είναι το παλιό ρεμπέτικο ''Θα το βρεις από άλλη''. Η ηχογράφηση χρονολογείται από το 1949 και η μουσική ανήκει στον Απόστολο Καλδάρα. Η φωνή είναι της Σούλας Καλφοπούλου με τη συνοδεία του Μάρκου Βαμβακάρη και του συνθέτη. Ρεμπέτικο γλυκό, απ' αυτά που πετύχαινες καμιά φορά στα βραχέα και θυμόσουν με μικρή συγκίνηση τις γερές βάσεις της λαϊκής μουσικής του τόπου σου.
Το 1954 ο Βίρβος συνεργάζεται με τον Τσιτσάνη και η Μαρίκα Νίνου ερμηνεύει ''Να γίνει η κατάρα μου φωτιά και να σε κάψει''. Η γη τρέμει! Στον έρωτα χωράει η εκδίκηση με τα όλα της! Πόσο μεγάλη τομή υπήρξε το ''Γεννήθηκα για να πονώ''! Λίγα χρόνια πριν η μικροαστική Αθήνα τραγουδούσε ''Να το πάρεις το κορίτσι'' ώσπου ήρθε το κουαρτέτο των Βασίλη Τσιτσάνη - Κώστα Βίρβου - Μαρίκας Νίνου - Τάκη Μπίνη (ο τελευταίος ως δεύτερη φωνή) κι έδωσε μια γερή κλωτσιά στον καθωσπρεπισμό, όπως και στην ερωτική αναξιοπρέπεια.
Στενή η φιλία του Βίρβου με τον λαϊκό συνθέτη και ερμηνευτή Γρηγόρη Μπιθικώτση. Η συνεργασία τους διήρκησε πολλά χρόνια και άφησαν πάρα πολλά τραγούδια που έγιναν επιτυχίες (''Μια βαθιά υπόκλιση'', ''Ο κυρ-Θάνος πέθανε'', ''Στου Μπελαμή το ουζερί'', ''Ρίξε μια ζαριά καλή'' κ.α.) Το ''Ένα όμορφο αμάξι με δυο άλογα'' είναι τραγούδι - σήμα κατατεθέν του Μπιθικώτση και έρχεται από τα μέσα της δεκαετίας του 1970. Εδώ οι δύο όψεις της ζωής ενός απόκληρου, ενδεχομένως μελλοθάνατου, παρομοιάζονται με δύο αντίστοιχα άλογα, ένα άσπρο ''όπως τα όνειρα που έκανα παιδί'' και ένα μαύρο ''σαν την πικρή μου την κατάμαυρη ζωή''. Υπέροχος!
Στις αρχές της δεκαετίας του 1960 ο Κώστας Βίρβος συμμετέχει με στίχους του στο έργο του Μίκη Θεοδωράκη ''Το τραγούδι του νεκρού αδερφού'' με βασικό ερμηνευτή τον Μπιθικώτση. Η Γιώτα Λύδια ερμηνεύει το ''Νανούρισμα (Κοιμήσου αγγελούδι μου)'' και το πανέμορφο συγκεκριμένο τραγούδι διαγράφει τη δική του αυτόνομη πορεία μέσα στις επόμενες δεκαετίες. Το ηχογράφησε μέχρι και η Σαβίνα Γιαννάτου στα ''Νανουρίσματα'' (1985) με την ενορχηστρωτική επιμέλεια του Νίκου Κυπουργού.
Μεγάλη η φιλία και συνεργασία του Βίρβου και με τον άλλο μεγάλο, τον Στέλιο Καζαντζίδη. Ήδη από τις αρχές του 1950 τα πρώτα τραγούδια του Καζαντζίδη είχαν δικούς του στίχους για να ακολουθήσουν τα all time classic κοινά τους τραγούδια ''Νυχτερίδες κι αράχνες'' (μουσική Χρήστου Νικολόπουλου), ''Στις φάμπρικες της Γερμανίας'' (μουσική Στέλιου Καζαντζίδη), ''Πάρε τα χνάρια μου'' (μουσική Θόδωρου Δερβενιώτη) κλπ. Επιστέγασμα της κοινής τους πορείας θα μπορούσε να θεωρηθεί ένας ολόκληρος κύκλος τραγουδιών σε μουσική του νέου τότε συνθέτη Χρήστου Λεοντή. Επρόκειτο για την ''Καταχνιά'' του 1964, που, κατά υποκειμενική εκτίμηση, δημιουργήθηκε έπειτα από τη σαρωτική απήχηση του ''Άξιον Εστί'' των Οδυσσέα Ελύτη - Μίκη Θεοδωράκη. Παρ' ότι δηλαδή η ''Καταχνιά'' δεν ήταν λαϊκό ορατόριο, υπήρχαν ο ηθοποιός Δημήτρης Μυράτ, τα χορωδιακά μέρη, το σούπερ ντουέτο της εποχής Στέλιος Καζαντζίδης - Μαρινέλλα και οι ποιητικοί στίχοι που ακόμη μετρούσαν τις πληγές του Εμφυλίου. Δίσκος ιστορικής σημασίας στο έντεχνο λαϊκό τραγούδι με την υπογραφή του γλυκού μελωδού Χρήστου Λεοντή και, φυσικά, του Κώστα Βίρβου.
Ιδιαίτερη και σημαντική η συνεργασία επίσης του Βίρβου με τον συνθέτη Γιάννη Μαρκόπουλο. Ο ''Θεσσαλικός Κύκλος'' σε δικούς του στίχους κυκλοφόρησε το 1974 με μια πλειάδα μεγάλων ερμηνευτών, από τη Βίκυ Μοσχολιού και τον Λάκη Χαλκιά μέχρι τον Χαράλαμπο Γαργανουράκη, τη Λιζέττα Νικολάου και τον Παύλο Σιδηρόπουλο. Ο ''Αρκουδιάρης'' με τη συμμετοχή του Αριστείδη Μόσχου στο σαντούρι και την αξεπέραστη ερμηνεία της Μοσχολιού ανήκει σίγουρα στις μεγάλες στιγμές τόσο του συνθέτη Μαρκόπουλου, όσο και του στιχουργού Βίρβου.
Άλλος ένας δίσκος - προϊόν της συνεργασίας του Κώστα Βίρβου με τον συνθέτη Μίμη Πλέσσα ήταν η ''Θάλασσα - Πικροθάλασσα'' το 1973. Τραγουδούσαν ο Γιάννης Πουλόπουλος, η Ρένα Κουμιώτη και η Καίτη Αμπάβη και, κατά τη γνώμη μου, επρόκειτο για έναν κύκλο τραγουδιών σημαντικότερο κι από τον θρυλικό ''Δρόμο'' του 1970, τον πλέον εμπορικό δίσκο στην ιστορία του ελληνικού τραγουδιού. Το δε ''Άγια Κυριακή'' είναι το πιο αγαπημένο μου ever τραγούδι από Πλέσσα με τη φωνή - αλφάδι της Κουμιώτη και τους εξαιρετικούς στίχους του Βίρβου.
Ακόμα μία μεγάλη επιτυχία του Βίρβου σε μουσική του λαϊκού βάρδου Πάνου Γαβαλά ήταν το ''Φύγε κι άσε με''. Εδώ το ακούμε live, ντουέτο του Γιώργου Νταλάρα με την Κατερίνα Στανίση, από το δίσκο ''Γιώργος Νταλάρας - Τα τραγούδια μου - Ζωντανή ηχογράφηση από τον Ορφέα'' των αρχών του 1980. Θυμάμαι και τη Στανίση που σε συνέντευξη της είχε δυσανασχετήσει επειδή όλοι μνημονεύουν τους Θεοδωράκη - Χατζιδάκι και κανένας τον Βίρβο και άλλους σεμνούς, ταπεινούς και σπουδαίους λαϊκούς δημιουργούς.
Μακράν το πιο εμβληματικό τραγούδι με στίχους του Βίρβου είναι το ''Της Γερακίνας γιος'' του 1975 - 76, το sequel, θα έλεγε κανείς, του παλιότερου ''Κάποια μάνα αναστενάζει'' των Β. Τσιτσάνη - Μπάμπη Μπακάλη. Ένα λυτρωτικό, στα όρια του δοξαστικού, ζεϊμπέκικο που ηχογραφήθηκε σε πρώτη εκτέλεση με τις φωνές του συνθέτη του, Βασίλη Τσιτσάνη, και της Λιζέττας Νικολάου. Ο στίχος του Βίρβου ''Μα εγώ δε ζω γονατιστός, είμαι της Γερακίνας Γιος'' μέχρι σήμερα δύναται να εκφράσει τις πιο ασυμβίβαστες και ευαίσθητες ψυχές.
Για το τέλος, όχι ένα τραγούδι με στίχους του Βίρβου, αλλά ένα τραγούδι που τον βιογραφεί όμορφα σε μουσική του Μιχάλη Κουμπιού και στίχους της Λίνας Δημοπούλου. Το ερμηνεύει η Φωτεινή Βελεσιώτου και είναι σημαντικό που πρόλαβε ο ίδιος ο Βίρβος να το ακούσει live στο Badminton και να το χειροκροτήσει! Ολόκληρος ο βίος του σημαντικού στιχουργού και οι μεγαλύτερες επιτυχίες του συγκεντρωμένες στο ρεφραίν του τσιτσανικού ''Της Γερακίνας γιος'', σε τρία λεπτά και τριάντα δευτερόλεπτα!
σχόλια