Ζούμε, άραγε, το τέλος του ευρώ;
Νομίζω ότι έχουμε να διανύσουμε πολύ δρόμο ακόμα ώσπου να φτάσουμε στο τέλος του ευρώ. Ο λόγος είναι πως η Μέρκελ, ο Σαρκοζί και διάφοροι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι έχουν επενδύσει ένα τεράστιο πολιτικό κεφάλαιο για να κρατήσουν ζωντανό το ευρώ όσο περισσότερο γίνεται. Αυτό σημαίνει ότι το εγχείρημα θα συνεχιστεί, ακόμα και χωρίς να είναι υγιές και βιώσιμο, τόσο κοινωνικά όσο και οικονομικά.
Δεν ακούγεται πολύ αισιόδοξο αυτό...
Ξέρετε γιατί είμαι τόσο απαισιόδοξος; Επειδή από την αρχή υπήρχαν θεμελιακά λάθη στη δημιουργία της ευρωζώνης κι αυτό δεν έχει καμία σχέση με την Ελλάδα. Είμαι απόλυτος σε αυτή τη θέση. Σε καμία περίπτωση δεν ευθύνεται η Ελλάδα γι’ αυτό που συμβαίνει στην Ευρώπη - το αντίθετο μάλιστα. Το πρόβλημα της ευρωζώνης είναι ότι το εγχείρημα ξεκίνησε χωρίς να είναι καλά οργανωμένο. Από την ιστορική εμπειρία αλλά και την οικονομική θεωρία γνωρίζουμε ότι για να έχουμε μια νομισματική ένωση που να είναι βιώσιμη και να λειτουργεί αποτελεσματικά, χρειαζόμαστε καταρχάς μια πολιτική ένωση. Αυτό δεν συνέβη το 1999, δεν συμβαίνει ούτε σήμερα. Οι ισχυρές χώρες μπορούν να συνεχίσουν να «σώζουν» τις αδύναμες χώρες με τον έναν ή τον άλλο τρόπο, αλλά δεν αποφασίζουν να κάνουν το μεγάλο βήμα προς μια πολιτική ένωση.
Σώζουν, αλήθεια, τις αδύναμες χώρες; Διότι η Ελλάδα πρέπει να έχει σωθεί μέχρι στιγμής τουλάχιστον τρεις-τέσσερις φορές κι ακόμα κινδυνεύει.
Πράγματι, έχετε κουραστεί να σώζεστε... δεν νομίζω, όμως, ότι έχετε πραγματικά σωθεί! Το όλο σχέδιο διάσωσης δεν είναι αξιόπιστο. Καταρχάς, δεν είναι λίγο παράξενο να λέμε ότι η οικονομία της Ελλάδας ή μιας οποιασδήποτε χώρας θα σταθεροποιηθεί όταν το χρέος της θα φτάνει στο 120% του ΑΕΠ; Ο λόγος που συμβαίνει αυτό έχει να κάνει αποκλειστικά με την Ιταλία. Όταν λες στις αγορές ότι η οικονομία μιας χώρας που το χρέος της ξεπερνά το 120% του ΑΕΠ είναι σταθερή, είναι σαν να τους λες ότι και η ιταλική οικονομία είναι σταθερή. Από την άλλη, οι στόχοι που έχουν τεθεί αναφορικά με την ελληνική οικονομία δεν είναι εφικτοί. Μιλώ τόσο για τις ιδιωτικοποιήσεις όσο και για την ανάπτυξη. Ενώ η ελληνική οικονομία χρειάζεται ανάπτυξη, υφίσταται όλο και μεγαλύτερη ύφεση, πέρα από τις προβλέψεις. Δεν θέλω να είμαι απαισιόδοξος, αλλά, δυστυχώς, το 2012 θα είναι χειρότερο για εσάς. Οι Ευρωπαίοι και το ΔΝΤ μιλούν για θετικούς δείκτες από το 2013. Σοβαρά τώρα, ποιος το πιστεύει αυτό;
Δεδομένου ότι τα μέτρα λιτότητας που επιβάλλονται όχι μόνο δεν βοηθούν αλλά οδηγούν σε νέα, ακόμα πιο οδυνηρά μέτρα, θα μπορούσαμε να πούμε ότι έχουν κι έναν τιμωρητικό χαρακτήρα;
Παρότι δεν νομίζω ότι τα αντιλαμβάνονται ως τιμωρία, τελικά λειτουργούν έτσι. Δεν έχουν σκοπό να σας τιμωρήσουν, αλλά ο ελληνικός λαός τα υφίσταται ως τιμωρία. Πρόκειται για ένα αδιέξοδο. Νομίζω ότι κάθε λαός, όχι μόνο ο ελληνικός, είναι διατεθειμένος να κάνει κάποιες θυσίες όταν γνωρίζει ότι υπάρχει μια προοπτική, όταν βλέπει ότι οι θυσίες του οδηγούν κάπου. Δεν υποστηρίζω πως κάτι τέτοιο είναι καλό, αλλά, τουλάχιστον, δεν είναι εφιαλτικό. Μπορείς να βυθιστείς μονάχα όταν ξέρεις ότι θα βγεις ξανά στην επιφάνεια. Δυστυχώς, έτσι όπως είναι τώρα τα πράγματα, δεν έχετε προοπτική. Υπάρχει μια θεμελιακή αντίφαση στο όλο εγχείρημα. Δεν γνωρίζω κανένα παράδειγμα χώρας που να ξεπέρασε μια τόσο δύσκολη κατάσταση χωρίς υποτίμηση του νομίσματός της. Από τη στιγμή που αυτό δεν μπορεί να γίνει στην Ελλάδα, η ύφεση θα εξακολουθεί να βαθαίνει. Γι’ αυτό, ήδη από τον Απρίλιο του ’10, ισχυρίζομαι ότι είναι προς το συμφέρον της Ελλάδας να φύγει από την ευρωζώνη. Αν αυτή η έξοδος οργανωθεί καλά, θα λύσει τα προβλήματα της χώρας σε δυο-τρία χρόνια.
Στην Ελλάδα αποκαλούν «λαϊκιστές» και «ανεύθυνους» όσους ισχυρίζονται κάτι τέτοιο ή όσους τολμούν να εναντιωθούν στο δόγμα της απουσίας εναλλακτικής.
Στην πραγματικότητα, ανευθυνότητα και καταστροφή είναι ο δρόμος που ακολουθείτε τώρα. Σε καμία περίπτωση δεν θα έλεγα πως είμαι λαϊκιστής. Το αντίθετο, μάλιστα. Είμαι προσκολλημένος στην οικονομική θεωρία, στον ορθό λόγο. Είμαι ένας ενσυνείδητος Βέλγος πολίτης και σε καμία περίπτωση λαϊκιστής. Το είπα και προηγουμένως: η ευρωζώνη ξεκίνησε ως ένα μη οργανωμένο εγχείρημα και τώρα πληρώνουμε τις συνέπειες.
Ένα κυρίαρχο επιχείρημα που αρθρώνεται στην Ελλάδα είναι πως ο ελληνικός λαός πρέπει να πληρώσει για την άσωτη ζωή που διήγε τα προηγούμενα χρόνια. Για τη φούσκα των δανείων, των πιστωτικών καρτών...
Αυτό κι αν είναι λαϊκισμός! Τι σχέση έχουν τα δάνεια και οι πιστωτικές κάρτες με το δημόσιο χρέος; Το δημόσιο χρέος είναι ένα ζήτημα που πρέπει να αφορά τους κυβερνώντες, όχι εσάς. Το δημόσιο χρέος δημιουργήθηκε εξαιτίας των επιλογών των κυβερνήσεων κι όχι εξαιτίας του ελληνικού λαού.
Και ο δημόσιος τομέας τι ευθύνη έχει;
Θα σας απαντήσω το ίδιο. Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι οι δημόσιοι υπάλληλοι ήταν πολλοί ή ότι οι μισθοί τους ήταν υψηλοί, δεν φταίνε αυτοί. Δεν πήγε ο δημόσιος υπάλληλος στην εκάστοτε κυβέρνηση να ζητήσει αύξηση ή να τον προσλάβουν. Όλα αυτά ήταν κεντρικές πολιτικές επιλογές. Η ελληνική φούσκα ήταν φούσκα δημόσιου χρέους. Η δική σας ευθύνη έγκειται μονάχα στο γεγονός ότι ψηφίζατε τους συγκεκριμένους πολιτικούς.
Οπότε, δεν συμφωνείτε με την πεποίθηση της Άνγκελα Μέρκελ πως «η νομισματική ένωση είναι το κοινό μας πεπρωμένο»;
Δεν είναι αλήθεια πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος ή άλλη επιλογή. Οι σημερινές πολιτικές οδηγούν σε μια τρομερή ύφεση. Η Ελλάδα αντιμετωπίζει τη βαθύτερη ύφεση που έχει υποστεί δυτική χώρα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Μια ύφεση που καταστρέφει εντελώς τον ιδιωτικό τομέα και που, στο τέλος, πολύ φοβάμαι ότι θα καταστρέψει την ίδια τη δημοκρατία. Οι διαδηλώσεις που κάνουν οι πολίτες είναι ελπιδοφόρες. Οι πολίτες πρέπει να ξεκαθαρίσουν στην κυβέρνηση ότι απορρίπτουν το επιχείρημα πως δεν υπάρχει άλλος δρόμος. Ότι αρνούνται πως ο δρόμος του πόνου είναι ο μοναδικός δρόμος. Να ξεκαθαρίσουν, τέλος, πως κανείς δεν μπορεί να τους στερεί την ελευθερία τού να γνωρίζουν και να συζητούν όλες τις εναλλακτικές λύσεις που διαθέτουν. Ειδάλλως, δεν πρόκειται για δημοκρατία αλλά για δικτατορία.
σχόλια