Πώς οι αρχαίες κοινωνίες προσαρμόστηκαν στις κλιματικές αλλαγές - Τα πέντε «μυστικά» μονοπάτια

Πώς οι αρχαίες κοινωνίες προσαρμόστηκαν στις κλιματικές αλλαγές - Τα πέντε «μυστικά» μονοπάτια Facebook Twitter
0

Οι συνέπειες της κλιματικής αλλαγής γίνονται όλο και πιο ανησυχητικές γεγονός που εγείρει το ερώτημα για το πώς οι προηγούμενες κοινωνίες ανταποκρίθηκαν στις φυσικές -αν και λιγότερο σοβαρές- κλιματικές αλλαγές.

Το ΑΠΕ-ΜΠΕ παρουσιάζει το έργο μίας διεθνούς ερευνητικής ομάδας, συμπεριλαμβανομένης και της Ελληνίδας δρ. Έλενας Ξοπλάκη από το Ινστιτούτο Γεωγραφίας και το Κέντρο Διεθνούς Ανάπτυξης και Περιβαλλοντικής Έρευνας στο Πανεπιστήμιο Justus Liebig Giessen στη Γερμανία, το οποίο δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο περιοδικό Nature.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, στόχος του έργου είναι να βοηθήσει στον εντοπισμό περαιτέρω παραδειγμάτων ανθεκτικότητας στο παρελθόν και, συνεπώς, να υποστηρίξει τις προσπάθειες προσαρμογής στην τρέχουσα κλιματική αλλαγή, αλλά και να καταβάλει απολύτως απαραίτητες προσπάθειες για τη δραστική και γρήγορη μείωση της υπερθέρμανσης του πλανήτη.

Με βάση τη δημιουργία ενός πλαισίου για την έρευνα της ιστορίας του κλίματος και της κοινωνίας, η επιστημονική ομάδα επισημαίνει επίσης πέντε μονοπάτια/στρατηγικές που οι προ-σύγχρονοι πληθυσμοί χρησιμοποιούσαν για να προσαρμοστούν στην αλλαγή του κλίματος.

«Θέλαμε να μάθουμε γιατί τόσο μεγάλη έρευνα σε αυτόν τον τομέα επικεντρώνεται σε καταστροφές και πώς μπορούμε να ενθαρρύνουμε περισσότερη έρευνα σχετικά με τις στρατηγικές που επέτρεψαν σε προηγούμενους πληθυσμούς να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή. Με αυτό το πλαίσιο, βοηθάμε άλλους ερευνητές να βρουν διαφορετικές σχέσεις μεταξύ του κλίματος και της κοινωνίας, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν σε μια πιο ρεαλιστική κατανόηση του παρελθόντος, καθώς και σε έναν καλύτερο οδηγό για το μέλλον», λέει ο Dagomar Degroot, αναπληρωτής καθηγητής περιβαλλοντικής ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Georgetown στην Ουάσιγκτον και επικεφαλής συγγραφέας της μελέτης.

Η μελέτη περιλαμβάνει ερευνητές από τους κλάδους της αρχαιολογίας, της γεωγραφίας, της ιστορίας και της παλαιοκλιματολογίας.


Χρησιμοποιώντας ένα σύγχρονο πλαίσιο, η ερευνητική ομάδα παρήγαγε περιπτωσιολογικές μελέτες κοινωνιών που μπόρεσαν να προσαρμοστούν σε δύο από τις πιο ευρέως μελετημένες περιόδους κλιματικής αλλαγής: τη Μικρή Παγετώδη Εποχή της Ύστερης Αρχαιότητας του 6ου αιώνα και τη Μικρή Παγετώδη Εποχή του 13ου έως 19ου αιώνα.

«Αν και οι δύο περίοδοι προκάλεσαν δυσκολίες σε πολλές κοινότητες, οι μελέτες μας δείχνουν ότι οι πληθυσμοί μπόρεσαν να προσαρμοστούν με πέντε στρατηγικές», αναφέρει η δρ. Ξοπλάκη. «Βρήκαν νέες κοινωνικοοικονομικές ευκαιρίες, βασίζονταν σε ισχυρά ενεργειακά συστήματα, δημιούργησαν νέους πόρους μέσω του εμπορίου, ανταποκρίθηκαν αποτελεσματικά σε ακραία φυσικά γεγονότα ή μετανάστευσαν σε νέα περιβάλλοντα».


Ένα παράδειγμα αυτής της ανθεκτικότητας μπορεί να βρεθεί στα τέλη της ρωμαϊκής εποχής στην ανατολική Μεσόγειο. Οι περιβαλλοντικές ανασυστάσεις που βασίζονται σε ιζήματα λιμνών, σπηλαιοαποθέματα και άλλα δεδομένα, που είναι έμμεσοι δείκτες του κλίματος (τα λεγόμενα proxy δεδομένα) δείχνουν αυξημένη βροχόπτωση το χειμώνα που ξεκινά τον πέμπτο αιώνα και συνεχίζεται στη Μικρή Παγετώδη Εποχή της Ύστερης Αρχαιότητας. Με δεδομένα γύρης και αρχαιολογικές έρευνες, οι ερευνητές μπόρεσαν να αποδείξουν ότι η καλλιέργεια σιτηρών και η βοσκή ζώων άνθισαν ως αποτέλεσμα της αυξημένης βροχόπτωσης.

Ως αποτέλεσμα, πολλοί οικισμοί αυξήθηκαν σε πυκνότητα και έκταση. Οι περιφερειακές οικονομικές πρακτικές επέτρεψαν την εύκολη ανταλλαγή αγαθών μεταξύ των κοινοτήτων και επέτρεψαν στους καταναλωτές να μοιράζονται τα οφέλη της αυξημένης γεωργικής παραγωγής. Εν τω μεταξύ, οι ελίτ των κοινωνιών επένδυαν στη γεωργία προσανατολισμένοι στην αγορά και χρηματοδότησαν την κατασκευή φραγμάτων και άλλων υποδομών που επέτρεψαν στους αγρότες να διαχειρίζονται το νερό πιο αποτελεσματικά.

«Αν και οι κλιματικές αλλαγές που αντιμετωπίζουν οι ιστορικές κοινωνίες ήταν λιγότερο σοβαρές από τις αλλαγές που αντιμετωπίζουμε σήμερα, αυτές οι μελέτες δείχνουν ότι οι κοινότητες και οι κοινωνίες ήταν συχνά σε θέση να προσαρμοστούν και να επιμείνουν σε καιρούς κλιματικής αλλαγής», αναφέρει η δρ. Ξοπλάκη και προσθέτει ότι «σήμερα, φυσικά, χρειάζονται διαφορετικά και πολύ πιο φιλόδοξα μέτρα προσαρμογής για την αντιμετώπιση των προκλήσεων της άνευ προηγουμένου υπερθέρμανσης του πλανήτη».

Τέλος, σημαντικό εύρημα της μελέτης είναι ότι οι επιστήμονες της ιστορίας του κλίματος και της κοινωνίας κάνουν πιο πειστικές συνδέσεις μεταξύ του κλίματος και της ανθρώπινης ιστορίας όταν εργάζονται μαζί σε ομάδες ειδικών διαφόρων κλάδων. «Εργαζόμαστε μαζί σε αυτό το πλαίσιο στις κοινωνικές και φυσικές επιστήμες εδώ και αρκετά χρόνια», λέει η δρ. Ξοπλάκη, επισημαίνοντας ότι «αυτή η προσέγγιση, τόσο περιεκτική όσο είναι απαιτητική, παράγει πολύ σταθερά αποτελέσματα».

Περιβάλλον
0

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΔΕΙΤΕ ΑΚΟΜΑ

COP29 για το κλίμα: Μόνο $250 δισ. από το 1,3 τρισ. που απαιτούνται, συμφώνησαν να δίνουν οι πλούσιες χώρες στις φτωχές

Διεθνή / COP29 για το κλίμα: Μόνο $250 δισ. από το 1,3 τρισ. που απαιτούνται, συμφώνησαν να δίνουν οι πλούσιες χώρες στις φτωχές

Το προσχέδιο της Συμφωνίας ορίζει ως ευρύτερο τον στόχο για άντληση 1,3 τρισ. δολαρίων ετησίως έως το 2035, με αναφορές σε χρηματοδότηση από «δημόσιες και ιδιωτικές πηγές»
LIFO NEWSROOM
«Χρειαζόμαστε περισσότερους Αϊ-Βασίληδες»: Coca-Cola και «Μπορούμε» ενώνουν δυνάμεις για τα Χριστούγεννα

Market news / «Χρειαζόμαστε περισσότερους Αϊ-Βασίληδες»: Coca-Cola και «Μπορούμε» ενώνουν δυνάμεις για τα Χριστούγεννα

Μαζί με τη ΜΚΟ «Μπορούμε», η Coca-Cola συνεχίζει για 2η χρονιά το έργο της για τη διάσωση και προσφορά εκατομμυρίων μερίδων τροφίμων και συστήνει ξανά τη δράση «Ένα Κυριακάτικο Γεύμα για Όλους».
THE LIFO TEAM
Greenpeace: Πώς θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 2.000% τα κονδύλια για τις απώλειες και ζημιές από την κλιματική κρίση

Περιβάλλον / Greenpeace: Πώς θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά 2.000% τα κονδύλια για τις απώλειες και ζημιές από την κλιματική κρίση

Νέα ανάλυση δείχνει ότι η φορολόγηση των εταιρειών ορυκτών καυσίμων θα μπορούσε να αυξήσει τα κονδύλια του ταμείου του ΟΗΕ για τις απώλειες και ζημίες της κλιματικής κρίσης κατά 2.000%
LIFO NEWSROOM
Κλιματική κρίση: Ο στόχος του 1,5°C «έχει πεθάνει» - Το 2024 η πρώτη χρονιά πάνω από το όριο, λένε οι επιστήμονες

Περιβάλλον / Κλιματική κρίση: Ο στόχος του 1,5°C «έχει πεθάνει» - Το 2024 η πρώτη χρονιά πάνω από το όριο, λένε οι επιστήμονες

Τρεις από τις πέντε επιστημονικές ομάδες που παρακολουθούν την παγκόσμια θερμοκρασία λένε ότι η αύξηση της θερμοκρασίας στον πλανήτη δεν μπορεί να περιοριστεί στους 1,5°C
LIFO NEWSROOM