Η τεράστια ζήτηση για παγωτό με γεύση βανίλια Μαδαγασκάρης έχει εκτοξεύσει την τιμή της, έχει κάνει τους αγρότες της περιοχής να «χάσουν» τον ύπνο τους και τους κλέφτες να μην αναζητούν χρυσό αλλά βανίλια.
Οι ιστορίες των ανθρώπων που εμπλέκονται στην παραγωγή και τη διάθεση της βανίλιας είναι ενδεικτικές του τι μπορεί να προκαλέσει η αύξηση ζήτησης και η «αχόρταγη» αγορά διεθνώς.
Πριν ο ήλιος δύσει στη ζούγκλα της Μαδαγασκάρης, ο Τζέραρντ Μαντονάνα, ελέγχει περιμετρικά 5 ολόκληρα στρέμματα της πιο πολύτιμης συγκομιδής που αποτελείται από 2.500 ορχιδέες βανίλιας. Όπως εξηγεί, φέτος προσέλαβε φύλακες για να φυλάνε και να επιθεωρούν τα χωράφια του καθώς έπεσε πολλές φορές θύμα κλοπής.
Κάποιες φορές μάλιστα, ο ίδιος ο Μαντονάνα με κάποιον φύλακα τα βράδια κρατούν δάδες στα χέρια και επιτηρούν την «περίφραξη» του χωραφιού μήπως και αιφνιδιάσουν κάποιον κλέφτη. Πολλές φορές οι φύλακες σκοτώνουν τους ληστές χωρίς δεύτερη σκέψη.
Η διαδικασία της παρασκευής βανίλιας είναι αρκετά εύκολη, ωστόσο η αυξανόμενη ζήτηση κυρίως από τις ΗΠΑ την έχει μετατρέψει σε κάτι αρκετά δύσκολο.
Ουσιαστικά, λόγω της αυξανόμενης προτίμησης των Αμερικανών για τα φυσικά και τα βιολογικά προϊόντα, η τιμή της βανίλιας έχει αυξηθεί έξι φορές τα τελευταία τρία χρόνια. Αυτό όμως προκαλεί προβλήματα και καταστροφές στη Μαδαγασκάρη, καθώς το νησί του Ινδικού Ωκεανού είναι πλέον το επίκεντρο της αγοράς περίπου 1,75 δισ. δολαρίων για την πιο δημοφιλή γεύση παγωτού του κόσμου.
Οι ληστές της βανίλιας λεηλατούν το φυτό, το οποίο μπορεί να «πιάσει» πάνω από 600 δολάρια το κιλό, καθώς έχουν αντιληφθεί ότι είναι πιο πολύτιμο και από το ασήμι και έρχεται δεύτερο μόνο μετά το σαφράν στις τιμές των μπαχαρικών.
Την ίδια ώρα οι αγρότες, που βλέπουν τα χωράφια τους λεηλατημένα, «απαντούν» με τη συγκομιδή του φυτού νωρίτερα, μειώνοντας την ποσότητα και την ποιότητα της βανίλιας. Είναι κατάκοποι και φοβισμένοι.
«Δεν μπορούμε να κάνουμε την δουλειά μας σωστά. Οι κλέφτες παλιά έκλεβαν την βανίλια με μια μικρή πλαστική σακούλα, τώρα περνάνε με το ποδήλατο και φορτώνουν όσο μεγαλύτερη ποσότητα μπορούν», σημειώνει ο Μαντονάνα.
Κάποιες κοινότητες μάλιστα αυτοοργανώθηκαν και εκπαίδευσαν τους νεαρότερους για να προσέχουν τα χωράφια. Το «χάος» στη ζούγκλα της Μαδαγασκάρης, όπου καλλιεργείται το 80% της βανίλιας παγκοσμίως, προέκυψε από τις μεγαλύτερες εταιρείες τροφίμων στον κόσμο, οι οποίες χρησιμοποιούν όλο και περισσότερο τη γεύση φυσικής και όχι τεχνητής βανίλιας σε σοκολάτες, παγωτά και άλλα εμπορεύματα.
Το 2017, η αγορά των αμερικανικών εισαγωγών βανίλιας σημείωσε άνοδο έως 402,4 εκατομμύρια δολάρια μέχρι τον Οκτώβριο, από 232,8 εκατομμύρια δολάρια κατά την ίδια περίοδο το 2016, σύμφωνα με την Επιτροπή Διεθνούς Εμπορίου των ΗΠΑ και το Υπουργείο Εμπορίου των ΗΠΑ.
Φέτος, η τιμή της βανίλιας εκτοξεύθηκε λόγω ενός κυκλώνα που έπληξε την περιοχή τον Μάρτιο και πυροδότησε τις ανησυχίες των αγοραστών για τυχόν ελλείψεις. Φυσικά, λόγω του ότι οι αγρότες καλούνται να παράγουν περισσότερο, η εκμετάλλευση των εργαζομένων στα χωράφια και οι πολλές ώρες σκληρής δουλειάς υπό αντίξοες συνθήκες είναι μια ακόμα πραγματικότητα.
Οι εταιρείες τροφίμων «έχουν ξεχάσει ότι η παραγωγή βανίλιας στη Μαδαγασκάρη είναι ένα έργο που δεν μπορεί να αντέξει μια υψηλή παγκόσμια ζήτηση», λέει ο Jean Christophe Peyre, γενικός διευθυντής της Flor Ibis Sarl, παραγωγός, επεξεργαστής και εξαγωγέας βανίλιας με έδρα το Vohemar της Μαδαγασκάρης.
Τα φυτά της βανίλιας εμφανίστηκαν για πρώτη φορά στη Μαδαγασκάρη, σε κοντινή απόσταση από τις ακτές της νοτιοανατολικής Αφρικής, στις αρχές του 1800, όταν έφεραν οι Γάλλοι συγγενικούς καρπούς από το Μεξικό. Ωστόσο, το φυτό ευδοκίμησε στη Μαδαγασκάρη χάρη στο σπάνιο είδος μέλισσας που ζει εκεί.
Χρειάστηκαν αρκετές δεκαετίες έως ότου ένας σκλάβος στο γειτονικό νησί της Ρεϋνιόν να αντιληφθεί πώς να καλλιεργήσει τα φυτά βανίλιας χρησιμοποιώντας μια τεχνική που οι αγρότες εξακολουθούν να διατηρούν μέχρι σήμερα.
Η βανίλια είναι πλέον η κορυφαία εξαγωγή του νησιού, αν και η Μαδαγασκάρη παραμένει ένα από τα φτωχότερα έθνη του κόσμου, όντας στη θέση 158 από τις 188 χώρες διεθνώς, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Με πληροφορίες από Wall Street Journal
σχόλια